DC ŞÖNT JENERATÖR DENEY

Transkript

1 İNÖNÜ ÜNİVRSİTSİ MÜHNDİSLİK FKÜLTSİ LKTRİKLKTRONİK MÜH. BÖL. 35 LKTRİK MKİNLR LBORTUVR DC ŞÖNT JNRTÖR DNY MÇ: Şönt bğlnmış DC jenertörün çlışmsını incelemek.. UYGULMLR:. ln kımının şönt bğlı DC jenertörün çıkışın etkisi (çık devre krkteristiği).. Hız değişiminin şönt bğlı DC jenertörün çıkışın etkisi (çık devre krkteristiği). 3. Şönt bğlı DC jenertörün yük gerilimi / kımı krkteristiği. 3. TORİ: Şönt bğlı bir jenertörün rmtür ve ln srgılrı DC çıkış terminline prlel bğlnmıştır. Şekil jenertör olrk bğlnmış bir DC şönt mkinenin eşdeğer devresini göstermektedir. R G R L V T Şekil : Şönt bğlnmış DC jenertörün eşdeğer devresi üretilen MK, R rmtür srgısının direnci, R ln srgısının direnci ve V T çıkış gerilimidir. Bir DC jenertörün ilk uyrımı küçük bir klıntı kının vrlığın bğlıdır. rmtür döndürüldüğünde klıntı kı küçük bir MK meydn getirir. Bu MK yönüne göre mnyetik devredeki kıyı yükselten Deney 3504

2 vey zltn bir kım üretir. ğer klıntı kı mevcut değilse vey kıyı zltck bir kım üretilirse, o zmn dışrıdn bir DC kynk kullnılrk srgılrı birkç sniye uyrmk gerekir. Meydn gelen MK devreden kım kmsın sebep olur. ln srgısındn kn kımı mnyetik lnı, o d indüklenen MK ve kımı yükseltir. Bu işlem mnyetik ln mksimum değerine ulşıncy kdr devm eder. Meydn gelen MK nın şiddeti kı ve hızl orntılıdır. Verilen bir mkin için K () Burd çısl hız, kı ve K özel mkineye hs bir sbittir. Böylece sbit hız için üretilen MK kı ile sbit kı için ise üretilen MK hız ile orntılıdır. Jenertörün çıkışın bir yük bğlndığınd Şekil den terminl gerilimi VT R () Yük küçükken rmtür direnci uçlrındki gerilim düşümü ihml edilebilir. Yük rtıkç rmtür direnci üzerindeki gerilim düşümü rtr. Bud terminl geriliminin düşmesine ve kının zlmsın neden olur. kımı rtıkç ve V T zlır. 4. CİHZ LİSTSİ 3z Kynk Kontrolü 6000 DC Kompound Mkin 630 Moment ve Hız kontrol pneli 6844 Dinmometre Mkinsı 6750 nhtrlı üçz direnç yükü 674 Snl Ölçme (Çoklu /O ünitesi ve bilgisyr) vey det Voltmetre ve det mpermetre 5. DNYİN YPLŞ 5. Ön Kurulum 3z Kynk Kontrolü 6000 üzerindeki 3 phse circuit breker ve Single phse circuit breker o durumun getirerek güç kynğının kplı olduğundn emin olunuz. Uygulm ve Uygulm için Şekil deki devreyi kurunuz. Deney 3504

3 V 50V 674 nhtrlı Direnç Link G Dinmometre Şekil : Uygulm ve için bğlntı devresi Not: Jenertör kendi kendisini uyrmdığınd ve bğlntısını ters çeviriniz. 5. Kontrol yrlrı 674 Direnç Kutusu Direnç kutusunu kıs devre eden linki şekilde gösterdiği gibi yerleştiriniz ve tüm direnç nhtrlrının on durumund olduğunu kontrol ediniz Kynk Kontrolü Single phse circuit breker nhtrının kplı on durumund olduğunu kontrol ediniz Çoklu /O Ünitesi Yeşil on/o düğmesini kullnrk n C güç kynğını (on) durumun getiriniz Yeşil on/o düğmesini kullnrk n C güç kynğını kptınız (on). Yuvrlk düğmeleri stin tersi yönünde dönebilecekleri en son konum getiriniz. Dinmometreyi hız modu (speed mode) soketine tkınız. Demnd voltge nhtrını e getiriniz. Güç (power) düğmesine bsınız (yeşil yncktır). Dinmometre güç (Dynmometer power) düğmesine bsınız (bitişik kırmızı LD ynr). Güvenlik notu:. Hız modund motor güç uygulmyınız. Bu dinmometrenin motorunun şırı ısınmsın ve cihz zrr vermesine neden olur.. Dinmometre 5 dkikdn uzun süre kullnılmdığınd kptınız. Deney

4 689USB Snl ölçüm için bilgisyrınız çın ve snl ölçüm yzılımını bşltınız. 5.3 Uygulm ln kımının Çıkış Gerilimi Üzerindeki tkisi Snl ölçüm yzılımını (vey voltmetre ve mpermetre ölçüm pnelini kullnıyorsnız 6844 pnelini) kullnrk motor hızını 3000 rpm yrlyınız. Bu uygulm boyunc hızın 3000 rpm de sbit klmsın dikkt ediniz. şğıdki tblod verilen direnç değerleri için ln kımını ve çıkış gerilimini kyıt ediniz nhtrlı dirençteki kıs devre linki (Şekil 3) ilk değerden sonr çıkrılcktır. Direnç Değerleri (Ω) 674 nhtr pozisyonu ln kımı () Çıkış Gerilimi (V) Sıır Link bğlı 8 Tüm nhtrlr kplı (on) 3 Tüm 3770R çık (o), diğerleri kplı (on) 53 Tüm 950R çık (o), diğerleri kplı (on) 37 Tüm 950R kplı (on), diğerleri çık (o) 640 Tüm 950R kplı (on), diğerleri çık (o) 950 Bir 950R kplı (on), diğerleri çık (o) 85 Bir 950R ve 3770R kplı (on), diğerleri çık (o) 885 İki 3770R kplı (on), diğerleri çık (o) Deney

5 Şekil 3: nhtrlı direnç bğlntı şemsı (dirençler bir birine prlel bğlıdır) 5.3 Uygulm Jenertör Hızının Çıkış Gerilimi Üzerindeki tkisi 674 nhtrlı dirençteki kıs devre linkini tekrr tkınız. Snl ölçüm yzılımını (vey voltmetre ve mpermetre ölçüm pnelini kullnıyorsnız 6844 pnelini) kullnrk motor hızını 3000 rpm yrlyınız. 3 Hızı 00 rpm dımlrl 3000 rpm den 000 rpm e kdr düşürünüz ve her bir dımd hızı ve çıkış gerilimini şğıdki tbloy kyıt ediniz. Hızın net olrk 00 rpm dımlr hlinde zltılmsı önemli değildir (örneğin 98 vey 03 olmsı gibi). Hız (rpm) Çıkış Gerilimi (V) Deney

6 4 Snl ölçüm yzılımını kullnrk motor hızını sıırlyınız (zero speed) Kynk Kontrolü Tekz sigortsını (Single phse circuit breker) çınız (o). 5.3 Uygulm 3 Resisti Yükün Jenertör Çıkış Gerilimi ve Gücü Üzerindeki tkisi Şekil 4 deki devreyi kurunuz. 50V 0 V 674 nhtrlı Direnç G Dinmometre Şekil 4: Uygulm 3 için bğlntı devresi 674 nhtrlı dirençteki kıs devre linkini kldırınız ve tüm nhtrlrı çık (o) durumun getiriniz Kynk Kontrolü Tekz sigortsını (Single phse circuit breker) kptınız (on). 3 Snl ölçüm yzılımını (vey voltmetre ve mpermetre ölçüm pnelini kullnıyorsnız 6844 pnelini) kullnrk motor hızını 3000 rpm yrlyınız ve hızın uygulm boyunc sbit klmsın dikkt ediniz. 4 şğıdki tblod verilen direnç değerleri için yük kımını ve çıkış (yük) gerilimini kyıt ediniz. Deney

7 Direnç Değerleri (Ω) 674 nhtr pozisyonu Yük kımı () Çıkış Gerilimi (V) Çıkış Gücü (W) 885 İki 3770R kplı (on), diğerleri çık (o) 85 Bir 950R ve bir 3770R kplı (on), diğerleri çık (o) 950 Bir 950R kplı (on), diğerleri çık (o) 640 Tüm 950R kplı (on), diğerleri çık (o) 37 Tüm 950R kplı (on), diğerleri çık (o) 53 Tüm 950R çık (o), diğerleri kplı (on) 3 Tüm 3770R çık (o), diğerleri kplı (on) 8 Tüm nhtrlr kplı (on) 5 Tüm nhtrlrı çınız (o) 6 Snl ölçüm yzılımını kullnrk motor hızını sıırlyınız (zero speed) Kynk Kontrolü Tekz sigortsını (Single phse circuit breker) çınız (o). 6. SONUÇLR ) Uygulm için çıkış gerilimini ln kımı değerlerine krşılık çiziniz. b) Uygulm için çıkış gerilimini hız değerlerine krşılık çiziniz. c) Uygulm 3 için çıkış gerilimini yük kımı değerlerine krşılık çiziniz. d) Uygulm 3 için çıkış gerilimini ve yük kımını kullnrk çıkış gücünü hesplyınız ve tbloy kyıt ediniz. e) Uygulm 3 için çıkış gücünü yük kımı değerlerine krşılık çiziniz. 7. SORULR ) ln kımının çıkış gerilimi üzerindeki etkisini yorumlyınız. Jenertörün mıkntıslnm eğrisini gözlemleyip gözlemlemediğinizi belirtiniz. b) Hızın çıkış gerilimi üzerindeki etkisini yorumlyınız. c) Uygulm 3 te jenertörün yüklenmesiyle birlikte çıkış gerilimindeki düşmenin rtmsının nedenlerini belirtiniz. Deney