DENEY 6. İki Kapılı Devreler

Transkript

1 004 hr ULUDĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FKÜLTESİ ELEKTRİKELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ ÖLÜMÜ ELN04 Elektrik Devreleri Lorturı II 004 hr DENEY 6 İki Kpılı Devreler Deneyi Ypnın Değerlendirme dı Soydı : Ön Hzırlık ve Deney ilgisi (0 / 00) : / 00 Deney Düzeneği Kurulumu (5 / 00) : / 00 Numrsı : Ölçü letlerinin Kullnımı (0 / 00) : / 00 Deney Sonuçlrı (0 / 00) : / 00 mnınd Tmmlm (5 / 00) : / 00 Deney Gruu : DENEY NOTU (00 / 00) : / 00 Sonuçlrın Yorumlnmsı (90 / 00) : / 00 Deney Trihi : Rpor Düzeni (0 / 00) : / 00 İmz : Değerlendiren : RPOR NOTU (00 / 00) : / 00

2 004 hr Deney 6: İki Kpılı Devreler MÇLR. İki kpılı devrelerde y ve z prmetrelerinin hesplnmsı. İki kpılı devrelerde y ve z prmetrelerinin ölçülmesi ÖNİLGİ. İki kpılı devreler hkkınd genel ilgiler I Giriş Kpısı V DEVRE V Çıkış Kpısı I 4uçlu devreler kım uç (terminl) çiftinin irinden girip diğerinden çıkıyors, kpılı devre olrk dlndırılırlr. Örneğin, şekildeki devrede, I uundn girip giriş terminlinin uundn çıkmktdır. urd, lineer kpılı devrenin ğımsız kynklr ve sıfırdn frklı şlngıç koşullrı içermediği kul edilmiştir. kpılı devre sdee direnç devresi olilir y d olmyilir, genel olrk sdeğişkeni y d jwdeğişkeni ile formülize edileilir T Dönüşümü V V V V T devresi = olduğund, devresi de = olduğund simetriktir denir. Eğer T ve devrelerinde tüm empednslr iririne eşitse, u durumd T ve devreleri tümüyle simetriktir denir. Şekillerden görüleeği gii T ve devreleri kpı ve u shiptirler. u devrelerin irirlerine dönüşümlerinde kullnıln formüllerin elde edilmesi için, iki devrenin de ynı uç çiftinde eşit empedns ship olmsı gerekir. un göre; şekil () dki devrenin. kpıdn () görülen empednsı, şekil () deki devrenin. kpıdn () görülen empednsın eşit olğındn, ( ) gii diğer uçlr içinde eşitlikler yzılrk, ir devresini T devresine dönüştürmek için ) T devresi ) devresi Şekil ) T ve devreleri

3 004 hr formülleri yd ir T devresini devresine dönüştürmek için formülleri kullnılır. Kpılı Devrelerin Eşitlikleri I Giriş Kpısı V DEVRE V Çıkış Kpısı I I ve kımlrının şekilde gösterildiği gii devreye doğru ktıklrı kul edilsin. Değişkenler V, V, I ve dir. kpılı devrede değişken ğımsız ve değişken de ğımlıdır. ğımsız değişkenimizi 6 değişik şekilde seçeiliriz; (V,V ), (I, ), (V, ), (I,V ), (V,I ), (V, ). yrı elemnlrımızın lineer olduğunu kul ediyoruz. Tlo: DevrePrmetre Modeli ğımsız Değişkenler ğımlı Değişkenler Devre Prmetreleri (Girişler) (Çıkışlr) I, V,V Empedns V,V I, dmitns Y V, I,V Hirit g I,V V, Hirit h V, V,I Trnsmisyon T V,I V, Ters Trnsmisyon T Y Prmtrelerinin ulunm Yöntemi dım Y ve Y ulmk için giriş uçlrın I kım kynğı ğlnır ve çıkış uçlrı kıs devre ypılır. dım V ve ulunrk Y =I /V ve Y = /V hesplnır dım Y ve Y yi hesplmk için çıkış uçlrın kım kynğı ğlnıp giriş uçlrı kıs devre ypılır. dım I ve V ulunrk Y = /V ve Y =I /V hesplnır Not: kpılı devrede ğımlı kynklr yd opmp olmdığınd Y =Y dir.

4 004 hr Prmetrelerinin ulunm Yöntemi dım ve ulmk için giriş uçlrın V gerilim kynğı ğlnır ve çıkış uçlrı çık devre ypılır. dım I ve V ulunrk =V /I ve =V /I hesplnır dım ve yi hesplmk için çıkış uçlrın V gerilim kynğı ğlnıp giriş uçlrı çık devre ypılır. dım ve V ulunrk =V / ve =V / hesplnır Not: kpılı devrede ğımlı kynklr yd opmp olmdığınd = dir. İki Kpılı Devrelerin rğlntılrı I kpılı N V V kpılı N Şekil ) Kpılı Devrelerin Prlel ğlnmsı I I V kpılı N V V I V V kpılı N V Şekil ) Kpılı Devrelerin Seri ğlnmsı ÖN HIRLIK. Şekil ve Şekil deki devrelerde = = =k ve devrenin giriş gerilimi V =V için devrelerin y prmetrelerini (Y, Y, Y, Y ) hesplyınız ve ulduğunuz değerleri Tlo II de yerine yzınız. 4

5 004 hr. Şekil ve deki devrelerde = = =k ve devrenin giriş gerilimi V =V için devrelerin prmetrelerini (,,, ) hesplyınız ve ulduğunuz değerleri Tlo III de yerine yzınız. Öneri: Deneyde kullnılk devreleri lortuvr önesinde kurrk (Workenh vey lortuvr ortmınd) çlıştırmnız, deney sırsınd hızlı ve doğru sonuçlr elde etmenize yrdımı olilir. DENEYDE KULLNILKLR Multimetre, Dirençler: k DENEYİN YPILIŞI. İki kpılı devrelerde Y prmetrelerinin ölçülmesi. Şekil 4 deki T devresini = = =k için kurunuz I I V V V V ) T Devresi ) Devresi Şekil 4. T ve Devreleri 5

6 004 hr. Devrenin çıkış kpısını kıs devre yprk (V =0V) devrenin girişine V =V uygulyınız.. I kımını ölçerek Tlo II de yerine yzınız..4 kımını ölçerek Tlo II de yerine yzınız..5 Devrenin giriş kpısını kıs devre yprk (V =0V) V =V gerilim kynğını devrenin çıkış kpısın uygulyınız. Sırsıyl giriş ve çıkış kpısındki kımlrı (I ve ) ölçerek Tlo II de yerine yzınız..6 Şekil 4 deki devresi için ilk 5 dımı tekrrlyınız.. İki kpılı devrelerde prmetrelerinin ölçülmesi. Şekil 4 dki devreyi kurunuz. V =V gerilim kynğını devrenin giriş kpısın uygulyınız. Devrenin çıkış kpısını çık devre ypınız.. Sırsıyl I kım ve V gerilim değerlerini ölçünüz. Ölçtüğünüz değerlere göre ve prmetrelerini hesplyıp Tlo III de yerine yzınız.. Devrenin giriş kpısını çık devre ypınız (I =0) ve V =V gerilim kynğını devrenin çıkış kpısın uygulyınız..4 Sırsıyl kım ve V gerilim değerlerini ölçünüz. Ölçtüğünüz değerlere göre ve prmetrelerini hesplyıp Tlo III de yerine yzınız..5 Şekil 4 deki devresi için ilk 4 dımı tekrrlyınız. Tlo II Koşullr V =V, V =0V V =V, V =0V Devre Y Y I Y Y I Şekil Şekil Tlo III Koşullr V =V, =0 V =V, I =0 Devre I V V Şekil Şekil 6

7 004 hr Sonuçlr ve Yorumlr. Şekil deki sistemde N ve N devrelerinin her ikisi de kluk dirençlerden oluşn irer T devresi ise tüm sistemin Y prmetreleri nsıl hesplnır?. Şekil deki sistemde N ve N devrelerinin her ikisi de kluk dirençlerden oluşn irer devresi ise tüm sistemin prmetreleri nsıl hesplnır? 7