İLK VE ORTA ÖĞRETİM BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETİM PROGRAMININ EĞİTİM AMAÇLARI AÇISINDAN, GENEL AMAÇ VE AMAÇ (HEDEF) İÇERİKLERİ ANALİZİ

Transkript

1 XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya İLK VE ORTA ÖĞRETİM BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETİM PROGRAMININ EĞİTİM AMAÇLARI AÇISINDAN, GENEL AMAÇ VE AMAÇ (HEDEF) İÇERİKLERİ ANALİZİ (Bu bağlamda ders uygulamalarına ilişkin temel soru ve çözüm önerisi) Şakir SERBES, Edibe YÜRET, İsmail TOPKAYA Özet İlk ve Ortaöğretim Beden Eğitim Dersleri Öğretim Programları (BEDÖP) incelendiğinde genel amaçlar, sınıf amaçları ve davranışlardan oluşan bir çerçevenin içinde oluştuğu gözükür. Eğitimin amaçlarına (öğrenme ürünlerine) bakıldığında, bunların psikomotor, bilişsel ve duyuşsal öğrenme ürünleri sınıflamasından meydana gelmektedir. Beden Eğitim derslerinin genel olarak psikomotor içerikli bir ders ve etkinlik olduğu kabul edilir. Oysa, beden eğitimi derslerinin sınıf amaçlarına, özellikle de genel amaçlarına bakıldığın da bunların bu kanının doğru olmadığı görülmektedir. BEDÖP na öğrenme ürünleri açısından bakıldığında, farklı türde öğrenme ürünleri içerdiği görülmektedir. Buradan hareketle, beden eğitimi derslerinin hedef türleri açısından tüm farklılıkları içeren bir planlama ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. The Content Analysis of Learning Objectives Pertaining to Primary and Secondary School Physical Education Teaching Program Abstract When Primary and Secondary School Physical Education Programs are studied, it could be seen that the programs have been established on a frame of General Aims, Lesson Aims, and Learning Objectives. And, these objectives are classified as psychomotor, cognitive and affective behaviors. It is a generally accepted idea that physical education is a course and an activity which has primarily a psychomotor content. However, when the lesson aims, and specifically general aims, are considered, it can, then, be understood that this idea is not valid. Physical education classes include varied learning objectives, and thus, it is a must that this aspect should not be overlooked during the lessons and activities. Key terms: Physical education, primary and secondary school, general aim, lesson aim, the content of learning objectives, psychomotor, cognitive, affective. GİRİŞ Bilindiği üzere,ilk ve orta öğretim beden eğitimi öğretimi dersleri için temel referans, Milli Eğitim Bakanlığı nca kitaplaştırılan İlköğretim Okulları Lise ve Dengi Okullar Beden Eğitimi Dersleri Öğretim programları dır. Bu çalışmanın amacı açısından beden eğitimi dersleri öğretim programları incelendiğinde ilk karşılaşılan bölüm genel amaçlar başlığını taşıyan, ilk öğretimde 17, orta öğretimde ise 18 madde ile ifade edilen bölümdür. (MEB 1988; 14, 280). Bilindiği üzere genel amaçlar dersin öğretim süreçlerinin belli bölümleri ve sonlarında öğrencide oluşturulması düşünülen gelişim düzeylerini ortaya koyar. Yine bu çalışmanın amacını ilgilendiriyor olması bakımından, Beden Eğitimi dersleri öğretim programında yer alan bölümlerden birisi de sınıf amaçları başlığı ile verilmiş, sınıf düzeyine ilişkin hedef ve hedef davranışları içeren bölümlerdir. (MEB 1988; 15,38,62,88,122,154,195,233,281,323,360).

2 Önemli bir nokta, Beden Eğitimi dersleri öğretim programının bütününde hedef kavramının kullanılmamış olmasıdır.bu kavramın yerine amaç kavramı kullanılmaktadır. Beden Eğitimi dersleri Öğretim Programında kavram terminolojisinin genel amaç, sınıf amaçları, amaç ve davranışlar şeklinde yer aldığı görülmektedir. Amaç, hedef, hedef davranışlar ya da hedef, amaç, davranışlar gibi kavramsal hiyerarşilerin kullanılmakta olduğu da bilinmektedir. Örneğin Demirel ve Ün e göre (1978), hedefle amaç çoğu zaman aynı anlamda kullanılmaktadır. Oysa eğitim literatüründe ikisi arasında bir ayrım yapılmaktadır. Hedef varılmak istenen nokta anlamında kullanıldığında amaç, bu hedefe ulaşmak isteği olarak tanımlanır. Tekin e göre ise (1987), hedef en üstte yer alan kavramsal hiyerarşidir. Moore ise (2002:5), amaç kavramının en geniş ve kapsamlı öğretim bütünü ifadesi olduğunu söylerken, hedef kavramıyla belirli bir derse/konuya ilişkileri istendik öğrenmenin kapsamlı ve ayrıntılı ifade edilmesini anlatır. Bu çalışmada, Beden Eğitimi dersi öğretim programının ifade ettiği terminolojiye sadık kalınarak, genel amaç, amaç ve davranışlar kavramları kullanılacaktır. Aslında hangi kavram kullanılırsa kullanılsın, hangi kavramın neyi ifade etmede kullanıldığının bilinmesi çok daha önemlidir. Sonuç olarak Genel Amaç kavramı ile, Beden Eğitimi derslerinin öğretim süreci sonunda çocukta oluşturması gereken düzey, amaç kavramıyla bir derse/konuya ilişkin çocuğun ulaşmasını beklediğimiz davranışlar bütünü, davranışlar kavramı ile de, bir veya birkaç ders sürecinde amaca ulaşılan tüm çıktılar ifade edilmektedir. İlk ve orta öğretim beden eğitimi dersi öğretim programının genel amaç ve amaç içeriklerinin eğitim amaçlarına uygun olmadığı düşünülemez. Bloom ve arkadaşlarınca gerçekleştirilen eğitim amaçları taksonomisi çalışmaları sonucu insan davranışları (=öğrenme ürünleri) üç kategoride sınıflandırılmıştır. Bilimsel psikomotor ve duygusal ifadeleri ile kavramlaştırılan öğretim alanları, gelişim alanlarının eğitsel amaçlar bağlamında daha kolay kavramlaştırabilme, tanımlayabilme isteği ile ilgilidir. Aslında gelişim bir bütündür. Psikomotor, bilişsel ve duyuşsal gelişim alanları birbirinden bağımsız bir seyir izlemez. (Topkaya, 2004:15) Bloom ve arkadaşlarının ortaya koyduğu eğitim amaçları taksonomisi ile, Simpson ın psikomotor alanı ile ilgili amaç sınıflandırılması gereğince oluşan eğitim amaçları üç gelişim alanı ile ilgilidir. Öğretim etkinlikleri ve planlamalarına bakıldığında tüm ders/konu alanlarının sözü edilen eğitim amaçları kapsamına göre hazırlandığı ancak, dersin/konunun içeriği gereği bazı eğitim amaçlarının daha önde olduğu bir yapılanma söz konusu olabilir. Beden eğitimi dersleri de bu derslerden birisidir. İçeriği gereği psikomotor gelişim alanı ile ilgili olarak, psikomotor eğitim amaçları daha önde görülmektedir. Ancak bu durum, aynı zamanda beden eğitimi derslerine ilişkin bir problemin oluşmaya başlamasına da neden olmaktadır. Beden Eğitimi derslerinin giderek ve tamamen psikomotor bir gelişim alanı ve eğitim amacı oluşturacak şekilde yapılanmaya başlaması bir problem olarak görülmelidir.dolayısı ile derslerin psikomotor odaklı amaç ve davranışlardan ibaret uygulanıyor olması son derece kaygı vericidir.

3 Eğitim amaçları açısından başka bir konu ise,eğitim amaçlarını oluşturan sınıflamaya ilişkindir.bu tartışma daha çok sosyal gelişimin ve dolayısı ile,sosyal gelişim ile ilgili öğrenme ürünlerinin hangi eğitim amacı içinde yer alması gerektiği ile ilgilidir.bunun yanı sıra kişilik gelişimi,ahlaki gelişim gibi öğrenme ürünleri de bu tartışmaya dahil edilebilir.(topkaya, 2004:16). Bu anlamda Romizowski (1986), Bloom un eğitim amaçları sınıflamasını eleştirerek bazı davranışların (öğrenme ürünlerinin),eğitim amaçları kategorilerinin hiç birinde yer almadığını söyler. Özellikle sosyal becerilerle ilgili bir sınıflama yapılmamasını gündeme getiren Romizowki inşa etme, açıklık, anlamanın test edilmesi, bilgi alma, bilgi verme, sözünü kesme, kazandırma gibi sosyal beceri sınıflanması geliştirmiştir. Bu çalışmada ise,beden eğitimi dersine ilişkin genel amaç ve amaçların içerik analizinde ölçüt olarak alınan Bloom un eğitim amaçlarında yer alan bilişsel, psikomotor ve duyuşsal sınıflamalar olup, sosyal, ahlaki ve kişilikle ile ilgili ifadeler duyuşsal eğitim amaçları içerisinde değerlendirilmiştir. Çalışmada kullanılan içerik analizi ölçütleri olan psikomotor, bilişsel ve duyuşsal alan ile ilgili içerikler aşağıda belirtildiği şekilde ele alınmıştır. Psikomotor içerikli genel amaç, amaç için: Kas kuvveti, dayanıklılık, esneklik, hareketlilik gibi fiziksel uygunluk yanında hareket hızı, koordinasyon, denge, çabukluk, kuvvet gibi motor yetileri (Galahue, 1982) anlatan ifadeler. Bilişsel içerikli genel amaç, amaç: Öğrenme ve anlamayı içeren tüm zihinsel etkinlikler ile, zamanında karar verme, öncelleme yaratıcılık gibi yine zihinsel etkinlik temelli ifadeler. Duyuşsal genel amaç, amaç ve davranışlar için: Başta ilgi, istek, tutum geliştirme olmak üzere, iletişim, paylaşma, değerler oluşturma, kurallara uyma vb.ifadeler. Çalışmanın ulaşmak istediği iki nokta,beden eğitimi dersleri öğretim programının eğitim amaçlarına uygunluk derecesi ile, beden eğitim ders uygulamalarının bu uygunluğa paralel nasıl olması gerektiğine ilişkindir. Çünkü Beden Eğitim etkinliklerinin bireyde kendi yaşamına ilişkin, farklı nitelikte bir çok davranış değişiklikleri oluşturmak zorundadır. Bireyin tüm yaşamı boyunca bedensel aktivite yapmaya ilişkin olumlu tutum geliştirmiş olması onun yaşamı boyunca hareket etkinliklerine katılımını sağlayabilecektir. Sporu bir kültür olgusu olarak öğrenme Beden Eğitimi derslerinin eğitim amaçlarından birisi olmalıdır. Genel anlamda da spor kültürü genel kültürlerin süreci içerisinde de bir alt kültür olarak değerlendirilmektedir (Matweyew 1982:32). Bireyi toplumsal etkinliklere yönelten etkenlere ya da sporun değişik açılardan anlamı üzerinde genel argümanlara bakıldığında (Kurz 1986); - Sağlık ve dinçlik, - Eğlence ve deneyim, - Estetik, gösteri, biçimlendirme, - Verim, etkinlik, - Gerilim,macera, - Birliktelik, kurumsallık, toplumsallık

4 oluğu görülür. Beden Eğitimi derslerine eğitim amaçları bağlamında bakıldığında, yukarıda sözü edilen sporun değişik açılardan anlamlarının en az birisinin davranışa dönüştürülememiş olması, beden eğitimi derslerinin amaca ulaşmamış olması gibi bir sonucu doğurmaktadır. Eğer bir öğretim programı bireyi yaşama sürecine hazırlayacak bilişsel, psikomotor ya da duyuşsal öğrenmeler açısından bir değişiklik yaratmıyorsa, diğer bir deyişle bir öğretim programı bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişim meydana getirmiyorsa (Ertürk 1987), öğretim programına ilişkin iki temel sorun var demektir.muhtemelen, ya öğretim programı yetersiz, işlevsizdir, ya öğretim programı uygulanabilir değildir, ya da öğretim programını amaca uygun uygulanmamaktadır. Çalışmanın Amacı İlköğretim ve ortaöğretim beden eğitimi dersi öğretim programının genel amaç ve amaçlarını Bloom un eğitimin amaçları (öğrenme ürünleri) açısından içerik analizine tabi tutarak okullarımızdaki beden eğitimi ders uygulamaları ile ilgili değerlendirmeler yapmak ve öneriler sunmaktır. Yöntem İlk ve ortaöğretim beden eğitimi dersleri öğretim programındaki beden eğitimi dersi genel amaçları ile, ilköğretim birinci sınıfından, orta öğretim son sınıf düzeyi olan onbirinci sınıfa değin 575 sınıf amacı, eğitim amaçları açısından tek tek incelenerek değerlendirmeye alınmıştır. Bu değerlendirme dersin genel amaçlarının içeriğinin eğitim amaçları açısından tespiti ile, dersin amaçları içeriğinin eğitim amaçları açısından tespiti yanında, genel amaç ile amaçların eğitim amaçları içeriklerinin ne derece örtüşüp örtüşmediğinin saptanmasına yöneliktir. Ayrıca psikomotor, bilişsel ve duyuşsal içerikli sınıf amaçlarının birbiriyle oranı da değerlendirmeye alınmıştır. Veriler yüzde ve frekans şeklinde tablolaştırılmıştır. BULGULAR Tablo 1. İlk ve Ortaöğretim Beden Eğitimi Derslerinin Genel Amaçlarının Eğitim Amaçları Açısından İçerik Analizi PSİKOMOTOR BİLİŞSEL DUYUŞSAL İÇERİKLİ GENEL AMAÇLAR İLKÖĞRETİM 17 ORTAÖĞRETİM 18 4 %23,52 1 %5,88 12 %70,58 4 %22,22 2 %11,11 12 %66,66

5 Tablo 1 de görüleceği üzere, ilköğretim ve ortaöğretim beden eğitimi dersi öğretim programları incelendiğinde dersin genel amaçları, ilköğretimde 17, orta öğretimde 18 madde ile ifade edilmektedir. Tabloda en ilgi çekici veri,duyuşsal içerikli genel amaçların yoğunluğudur. Buna göre ilköğretimde 17 genel amacın 12si (%70.5) duyuşsal öğrenme ürünü içeriklidir.ortaöğretim beden eğitimi dersi genel amaçlarına bakıldığında da,benzer bir görüntü ile karşılaşılmaktadır.derse ilişkin 18 madde ile ifade edilmiş genel amacın 12 maddesi (%67),duyuşsal öğrenme ürünü içeriklidir. Psikomotor öğrenme temeli üzerine şekillendiği söylenen beden eğitimi gibi bir dersin genel amaçlarının yoğun olarak duyuşsal öğrenme ürünü içeriği ile ilgili olması dikkate değer bir bulgudur. Bu oldukça tutarlı bir yaklaşımdır çünkü, beden eğitimi dersi öncelikle ilgi, istek sosyal ilişki, iletişim ve doğru alışkanlıklar edinmeyle ilgilidir. Çocuğun ve ergenin beden eğitimi etkinlikleri aracılığı ile doğru, güzel ve iyi edinimler kazanması, çocuğun ve ergenin psikomotor bir davranışı mükemmel yapabilmesinden daha önemlidir. Zaten ilgi, istek duyma ve alışkanlık edinebilme, psikomotor amaca ilişkin ve davranışların öğrenilmesini kolaylaştıracaktır. Genel amacın öğretim süreçleri sonunda ulaşılacak bir gelişim ve öğrenme düzeyi olması sebebiyle çocuğun, beden eğitimi etkinlikleri süreçleri sonunda öncelikle duyuşsal bir gelişim ve öğrenme içinde olması son derece önemlidir. Bu anlamda sporu yaşam boyu sürdürebilme alışkanlığı ve davranışları da tamamen duyuşsal gelişim ile ilgili bir durumdur. Tablo 2a. İlköğretim Birinci Kademe Beden Eğitimi Dersi Sınıf Amaçları Öğrenme Ürünü İçerik Analizi İÇERİĞİ İLKÖĞRETİM BEDEN EĞİTİMİ DERSİ SINIF AMAÇLARI PSİKOMOTOR İÇERİKLİ BİLİŞSEL DUYUŞSAL 1.Sınıf %57,14 4 %11,42 11 %31,42 2.Sınıf %56,41 5 %12,82 12 %30,76 3.Sınıf %56,41 5 %12,82 12 %30,76 4.Sınıf %55,35 5 %8,92 20 %35,71 5.Sınıf %55,54 5 %9,09 20 %36,36 Tablo 2b. İlköğretim İkinci Kademe Beden Eğitimi Dersi Sınıf Amaçları Öğrenme Ürünü İçerik Analizi İÇERİĞİ İLKÖĞRETİM BEDEN EĞİTİMİ DERSİ SINIF AMAÇLARI PSİKOMOTOR İÇERİKLİ BİLİŞSEL DUYUŞSAL 6.Sınıf %47,22 13 %18,05 25 %34,72

6 7.Sınıf %56,25 9 %14,06 19 %29,68 8.Sınıf %58,06 8 %12,90 18 %29,03 Tablo 2c. Orta Öğretim Beden Eğitimi Dersi Sınıf Amaçları Öğrenme Ürünü İçerik Analizi İÇERİĞİ ÖRTAÖĞRETİM BEDEN EĞİTİMİ DERSİ SINIF AMAÇLARI PSİKOMOTOR İÇERİKLİ BİLİŞSEL DUYUŞSAL 9.Sınıf %43,33 11 %18,33 23 %38,33 10.Sınıf %51,06 8 %17,02 15 %31,91 11.Sınıf %52,17 8 %17,39 14 %30,43 Tablo 2a, 2b ve 2c ye bakıldığında en önemli bulgu olarak her üçünde de, sınıf amaçlarında psikomotor öğrenme ürünü içeriğinin daha yoğun olduğu ortaya çıkmaktadır( %43 ile %58 arası). İlk etapta bu görüntünün Tablo 1 deki dersin genel amaçları görüntüsü ile çelişki oluşturduğu gibi bir düşünce oluştursa da, bu bir çelişki olarak düşünülmemelidir. Sınıf amaçları, o sınıf düzeyinde ulaşılması gereken ders düzeylerini belirler. Bir ya da birkaç sınıf amacı, bir derse özgü o dersin amacını ortaya koyar. Doğal olarak dersin beden eğitimi dersi olduğu göz önüne alındığında, fiziksel harekete dayalı (psikomotor öğrenme içerikli) sınıf amaçlarından oluşması normal karşılanmalıdır. Burada genel amaçlar ile çelişkiden dersin işlenişi ile ilgili söz edilebilir.eğer dersin sınıf amaçları, dersin işlenişi ile ilgili tamamen psikomotor öğrenme ile ilgili bir temele dayandırılırsa, diğer bir deyişle ders psikomotor odaklı bir ders olarak işlenirse bir çelişkiden söz edilebilir. Çünkü, her sınıf amacı aynı zamanda içeriğinde bilişsel ve duyuşsal öğrenme içeriğini de taşımak zorundadır. Örneğin çeşitli hızlarda koşabilme psikomotor öğrenme içerikli bir sınıf amacı, aynı zamanda -çeşitli hızlarda koşabilme bilgisi -çeşitli hızlarda koşabilmeye istekli olmayı (hız oyunları, elim sende vb.) da birlikte sağlamalıdır. Tablo 2a, 2b ve 2c den elde edilebilecek en önemli bulgulardan birisi de, ilk ve ortaöğretim sınıf amaçlarında duyuşsal öğrenme içerikli sınıf amaçlarının da azımsanmayacak ölçülerde olmasıdır (%29-%38 arası). Bu beden eğitimi dersi sınıf amaçlarının, dersin genel amaçları ile olan tutarlılığı olarak görülebilir. Bu bulgu aynı zamanda beden eğitimi derslerinin ilgi, istek duymaya, alışkanlık oluşturmaya, zevkle katılmaya, paylaşmaya, kendini ifade etmeye imkan veren bir ders olması gerektiğini de ortaya koymaktadır. Tablo 2a, 2b ve 2c de, sınıf amaçlarının öğrenme ürünü içerik analizine bakıldığında, bilişsel öğrenme ürünü içerikli sınıf amaçlarının oldukça az olduğu gibi bir görüntü ile karşılaşılmaktadır (%9-%18). Beden Eğitimi sınıf amaçları tek tek incelendiğinde bilişsel içerikli sınıf amaçlarının spor branşları ile ilgili yarışma ve oyun kuralları bilgisi ile açıklayabilme çıktılı bilişsel amaç yazılımlarından oluştuğu

7 görülür. Bu yazılımla ifade edilen sınıf amaçlarının her sınıf düzeyinde çok fazla olmaması oranın düşük olarak görülmesine neden olmaktadır. Oysa durum hiç de öyle değildir. Sınıf amaçları daha komplike incelendiğinde, her psikomotor sınıf amacının içinde bilişsel içerikli(zamanlama, önceleme, tasarlama, düşünme gibi) öğrenme ürünü olduğu görülür. Ayrıca duyuşsal öğrenme içerikli sınıf amaçlarının da farkında olma, ayırt edebilme, özümseme ve sosyal boyutlu bilişsel öğrenme ürünü içeriklerden oluştuğu dikkate alınmalıdır. İlginç olarak değerlendirilebilecek başka bir bulgu ise, ilköğretim birinci sınıflardan orta öğretim son sınıfa olan onbirinci sınıfa değin, beden eğitimi dersi sınıf amaçlarındaki öğrenme ürünü içeriğinin aynı oranı izliyor olmasıdır. Örneğin psikomotor öğrenme ürünü sınıf amaçları, birinci sınıftan itibaren %57- %56-%56-%55-%56-%47-%56-%58-%43-%51 ve %52 oranları şeklindedir.burada sadece 6. sınıf ile 9. sınıflarda bir azalma söz konusudur. Bu sınıflarda bilişsel ve duyuşsal öğrenme ürünü içerikli sınıf amaçları oranında belirgin bir yükselme söz konusudur. Altıncı sınıf ve dokuzuncu sınıf düzeylerinde psikomotor öğrenme ürünü içerikli sınıf amaçlarının azalmış olması (%47-%43), buna karşın her iki sınıf düzeyinde de bilişsel ve duyuşsal öğrenme içerikli sınıf amaçları oranının artması,söz konusu sınıfların ilköğretim ikinci kademeye ve ortaöğretime başlaması ile ilgili olabilir. Buna karşın, ilköğretim 4. ve 5. sınıfların beden eğitimi öğretim programında da sınıf amaçlarının çeşitlenmesi açısından bariz bir farklılaşma söz konusu iken (bakınız Beden Eğitimi dersi öğretim programı 1988; 88, 122), öğrenme ürünü içerikli sınıf amaçları oranında bariz bir farklılaşma görülmektedir. Tablo 3. İlk ve Orta öğretim Beden Eğitim Dersi Bilişsel ve Duyuşsal İçerikli Sınıf Amaçlarının Psikomotor İçerikli Sınıf Amaçlarına Oranı SINIF AMAÇLARI İÇERİK ORANI ÖĞRETİM DÖNEMİ PSİKOMOTOR İÇERİKLİ SINIF AMACI ORANI BİLİŞSEL ve DUYUŞSAL İÇERİKLİ SINIF AMACI ORANI İlköğretim (8 yıl) Ortaöğretim (3yıl) Toplam (11) %58 %42 %48 %52 %53 %47 İlk öğretim düzeyindeki beden eğitimi sınıf amaçları incelendiğinde tablo 3 te de görüldüğü gibi, 422 sınıf amacının %58 i psikomotor içerikli, %45 i bilişsel ve duyuşsal içeriklidir. Ortaöğretim beden eğitimi dersi sınıf amaçlarında bilişsel ve duyuşsal öğrenme içerikli sınıf amaçları lehine bir artış söz konusudur. Buna göre ortaöğretim beden eğitimi dersleri 153 sınıf amacının %48 i psikomotor içerikli, buna karşın %52 si bilişsel ve duyuşsal içerikli sınıf amaçlarından oluşmaktadır. Bu bulgular ilk ve orta öğretim beden eğitimi derslerinin sadece psikomotor amaçlı bir ders olmadığı anlamına gelmektedir ki, oldukça önemlidir. Buradan hareketle beden eğitimi derslerinin yol gösterici, alışkanlık yaratmaya yönelik davranış değişikliği yaratacak etkinlikler biçiminde algılanması gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

8 Dolayısı ile ilköğretim ve ortaöğretim okullarında şu an için haftada iki ders saati uygulanmakta olan beden eğitimi dersleri, psikomotor amaca yönelik davranışlar için yeterli bir süre değildir. Ders saati süresi daha fazla olsa bile, beden eğitimi derslerinin çocuklarda bedensel etkinliklere karşı olumlu tutum oluşturmayı amaçlaması çok daha önemli görülmelidir. Psikomotor içerikli sınıf amaçlarının diğer sınıf amaçlarına oranına bakıldığında,beden eğitimi derslerinin bir hareketi beceriye dönüştürme yerine o hareketi yapmaya, çalışmaya, yine o hareketi yapabilmeyi bilmenin çok daha önemli tutulması gereği de ortaya çıkmaktadır. Bu anlamda beden eğitimi öğretmenleri ve sınıf öğretmenlerinin ilk ve ortaöğretim beden eğitimi derslerinde, dersin sınıf amaçlarına da sadık kalarak, dersleri sadece psikomotor odaklı planlamamaları çok önemlidir. Sonuç ve Öneriler Deneyimci bir yaklaşım yanında, literatürler bazında da ilk ve orta öğretim beden eğitimi derslerinde olsun, spor öğretimi uygulamalarında olsun, motor bir davranışı yapma/mükemmel yapma önemli ve öncelikli ders amacı olarak görülmektedir. Dolayısı ile öğretmen merkezli yaklaşımlarla, komut ve tekrar öğretim teknikleri ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Böylesi uygulamalarda ise, duyuşsal ve bilişsel çıktılı davranışlarda olduğu kadar, duruma uydurma ve yaratma çıktılı psikomotor davranışlar da kısıtlanmaktadır. (Grineski 1996, Demirhan 1998, Topkaya 2004). Her hangi bir bedensel harekete ve o hareketin beceriye dönüştürülmesine odaklanan beden eğitimi uygulamaları çocuklar için sıkıcı, olumsuz tutum geliştirmeye yol açan ve daha da önemlisi psikomotor davranış becerisi düşük çocuklarda kişilik sorunu yaratan bir içerik taşımaktadır. Beden eğitimi dersleri öğretim programı incelendiğinde, sınıf amaçlarının her türden eğitim amacını içeren bir içeriğe sahip olduğu görülür. Öğretmen bunu mutlaka dikkate almak zorundadır. Beden eğitimi derslerinde öğrenme ürünü içeriğinin temelini psikomotor amaç ve davranışların oluşturması kaçınılmazdır. Ancak bilişsel ve duyuşsal gelişimi göz ardı etmeyen amaç ve davranışlar da asla ihmal edilmemelidir. Çünkü çocuklar bilme, çözme, yaratma, istekli olma, ilgi alanı oluşturma ve katılma gibi bilişsel ve duyuşsal davranış ihtiyacı içindedirler. Bu unutulmamalıdır. Beden eğitimi etkinlikleri ise, bu ihtiyaçların giderileceği önemli bir araçtır. Bu bağlamda beden eğitimi derslerinde, ders dışı etkinliklerde ve spor öğretimi gibi psikomotor temelli öğretim uygulamalarında, Çoklu zeka kuramı esprisine dayanan, her çocuğun öncelikli özelliğini içeren beden eğitimi uygulamaları planlanmalıdır. Gelişimde bireysel farklılıklar dikkate alınmalıdır. Çocukların ilgi, istek ve ihtiyaçlarına önem verilmelidir. Beden eğitimi derslerinde olsun diğer benzeri öğretim uygulamalarında olsun öğrenci merkezli yaklaşımlar ile, işbirliğine dayalı öğretim teknikleri ve bireysel öğrenme tekniklerinin kullanılmasına özen gösterilmelidir. Bu felsefe ile gerçekleştirilecek beden eğitimi etkinlikleri, beden eğitimi dersleri programında belirtilen genel amaçlarda belirtilen gelişim düzeyleriyle de örtüşebilecektir.

9 Kaynakça Demirel, Ö.K. Ün(1987). Eğitim Teknikleri. Şafak Matbaası Ankara. Gallahue D. (1982) Understanding Motor Development in Children. John Wiley and Sons, New York. Kurz K. (1986). Schulsport. Bartel Wernitz. Matweyee K. (1982) Sportlichentraining. Sportverlag. Berlin. MEB (1988). İlköğretim Okulları Lise ve Dengi Okullar Beden Eğitimi Dersi Öğretim Programları. MEBasımevi, İstanbul. Moore K. D. (2002). Öğretim Becerileri. Çeviri. N. Kaya Nobel Yayınları. Ankara. Romizowski J. A. (1986). Designing Instructional sistems; Decision Making in Course Planing and Curriculum Design. Kogon Page, London. Tekin H. (1978). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Mars Matbaası. Ankara. Topkaya İ. (2004). Oyun Beden Eğitimi ve Spor Öğretiminin Eğitsel Temelleri. Nobel Yayınları, Ankara