TEKNOLOJİLER LERİ. Sevda IŞIKI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TEKNOLOJİLER LERİ. Sevda IŞIKI"

Özgür Bora Sarıkaya
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 KÖK K HÜCRE H TEKNOLOJİLER LERİ Sevda IŞIKI IK

3 Kök k Hücre H Nedir? Farklı hücre tiplerine dönüşme potansiyeline ve kendini yenileme gücüne sahip olan hücrelere kök k k hücre h denmektedir.

4 Kök k Hücre H Çalışmalarının n Tarihçesi 1878 vücut v dışıd ışında ilk memeli yumurtasını dölleme girişimi. imi Amerika da IVF yöntemiyle y ilk hayvan (tavşan) an) elde edilmiştir ilk IVF bebek Louise BROWN dünyaya d gelmiştir Evans, Kaufman ve Martin in vitro şartlarda ilk olarak fare embriyonal kök k hücrelerini h elde etmiştir. tir IVF yöntemiyle y oluşturulan insan blastositlerinin kültürasyonu yapılm lmıştır.

1978 ilk IVF bebek Louise BROWN dünyaya d gelmiştir.

5 primat embriyonik kök k hücreleri h in vitro şartlarda Rhesus maymunundan elde edilmiştir James Thomson ark. ilk defa insan embiyonik kök k hücresini h izole etmiştir. tir Gearhart ve ark. ise ilk embriyonik germ hücrelerini izole etmiştir. tir embriyonel kök k hücrelerin h direkt farklıla laşmasını sağlayacak yöntemler y geliştirilmi tirilmiştir. tir.

tir. 1998 Gearhart ve ark. ise ilk embriyonik germ hücrelerini izole etmiştir. tir.

6 Kök k hücreler h neden önemlidir? Kök k hücreler h diğer bütün b n hücrelerden h farklı olarak iki özelliğe e sahiptir. 1)Hücre bölünmesiyle b kendilerini uzun zaman boyunca yenilemektedir. 2)Belirli fizyolojik ya da deneysel koşullar altında kalp kası gibi, insülin sentezleyen pankreas hücreleri h gibi spesifik işlevleri i olan hücrelere h dönüşebilirler d

1)Hücre bölünmesiyle b kendilerini uzun zaman boyunca yenilemektedir.

9 Kök k hücrelerin h spesifik özellikleri nelerdir? Kök k hücreler h özelleşmemiştir. Kök k hücreler h uzun zaman boyunca bölünebilme ve kendini yenileme özelliğini ini taşı şımaktadır. Kök k hücreler h özelleşmiş hücrelere dönüşebilme yeteneğini taşı şımaktadır.

11 Kök k Hücreleri H Elde Edildikleri Kaynak Bakımından 3 e 3 Ayırmak Mümkündür 5-66 günlg nlük k Zigot kök k k hücre h kaynağı olarak kullanılabilir. labilir. Anne karnında nda büyüyerek b yerek fetus haline gelen organizmanın n ileride sperm veya yumurta olacak üreme hücreleri h kök k k hücre h kaynağı olarak kullanılabilir. labilir. Yetişkin kök k k hücrelerin h bulunduğu u ilgili dokular kök k k hücre h kaynağı olarak kullanılabilir labilir (kemik iliği i ve göbek g kordonu gibi).

Anne karnında nda büyüyerek b yerek fetus haline gelen organizmanın n ileride sperm veya yumurta olacak üreme hücreleri h

12 Embriyonik Kök k HücreH

14 Embriyonik Kök k Hücre H KültK ltürü Nasıl l Yapılır?

16 Üç Çeşit Embriyonik Kök k Hücre H Bulunmaktadır:

17 Embriyonik Kök k Hücrelerin H Tanımlanmas mlanmasında nda Hangi Laboratuar Testleri Kullanılmaktad lmaktadır? Embriyonik kök k hücre h hatlarını oluşturma sürecinin çeşitli aşamalara amalarında bilim adamları kültüre edilmiş hücrelerin embriyonik kök k hücre h temel özelliklerini taşı şıyıp p taşı şımadıklarını test ederler. Bu süres reç karakterizasyon olarak bilinmektedir.

Embriyonik kök k hücre h hatlarını oluşturma sürecinin çeşitli aşamalara amalarında bilim

18 Sub-kült ltürasyon ve mikroskop incelemesi, Yüzey marker varlığı ığının n saptanması(oct Oct-4), Karyotip incelemesi, ESC lerin pluripotent olup olmadıklar kları test edilmesi.

19 İmmünolojik olarak tanımlanabilmeleri için i in erken dönemde d ekspresyon gösteren g işaretçilerin (SSEA-1, 3, 4, TRA-1-60 ve 81 vb) veya gen ürünlerinin (OCT-4, Alkalin Fosfataz vb.) immünositokimyasal yöntemler ile boyanması tekniği kullanılmaktad lmaktadır. Alkalin fosfataz boyama sonucu boyanan hücreler h farklıla laşma gözlenmeyen g hücrelerdir.

20 Embriyonik Kök k Hücreler H Farklıla laşmaya Nasıl Stimule Edilmektedir? Farklı hücre tiplerini elde etmek için i in farklıla laşmayı engelleyici faktörleri içermeyen kültk ltür r ortamı kullanılarak larak gerçekle ekleştirilen hücre h kültürü sonrası,, her üç germ tabakasına ait hücre h oluşumu umu gözlenen g embriyoid body (embriyoid cisimcik) yapılar ları oluşturulmas turulması metodudur. İşlem sonrası elde edilmesi istenilen hücre h dönüşümünün n sağlanmas lanması için in uygun şartlar ve gerekli kimyasal ajanlar kullanılmaktad lmaktadır.

gerçekle ekleştirilen hücre h kültürü sonrası,, her üç germ tabakasına ait hücre h oluşumu umu gözlenen g embriyoid body (embriyoid

22 Embriyo Kökenli K Kök K k Hücrelerin H Özellikleri: Hücreler blastositin epiblast denen içi kısmından elde edilmiş olmalıdır. Hücreler farklıla laşma göstermeksizin g sınırss rsız sayıda simetrik bölünme b gösterebilmelidir. g Diğer vücut v hücrelerine h kıyasla k son derece yüksek bir çekirdek/sitoplazma volüm oranı sahiptirler ve belirgin pronükleus yapısı içerirler.

23 Bu hücreler, h destek hücreleri h üzerindeki kültürleri sırass rasında üç boyutlu koloni oluştururlar. Stabil, diploid ve normal kromozom yapısı göstermelidir. Embriyo kaynaklı kök k hücreler h ektoderm, endoderm ve mezodermden oluşan hücre h tiplerine farklıla laşma yeteneğinde olmalıdır.

24 Tek bir embriyonik kök hücreden genetik olarak tanımlanm mlanmış hücre kolonileri meydana gelebilmeli ve bu hücreler orijinal hücrelerle aynı özellikleri taşı şımalıdır. Bu hücreler h transkripsiyon faktörü Oct-4 ü ekspresse etmelidir. Hücre döngd ngülerinde G 1 kontrol noktası olmamalıdır. Embriyonik kök k hücreler h X inaktivasyonu göstermezler.

25 Yetişkin Kök K k Hücre H Nedir?

26 Yetişkin kök k k hücre h farklıla laşmış doku ya da organ hücreleri h arasında bulunan, kendini yenileyebilen ve dokunun ya da organın özel hücre tiplerini elde etmek için i in farklıla laşmamış bir hücredir. h Yetişkin kök k k hücreleri h vücutta v birçok doku ve organda bulunurlar ve bulundukları bölgedeki hücrelerin hasar görmesi g durumunda çoğalarak hasarlı kısmın n onarılmas lmasını sağlarlar.

27 ***Yeti Yetişkin kök k k hücrenin h en önemli rolü bulundukları dokuyu onarmaktır. r. Embriyonik kök k hücrelerden h farklı olarak, yetişkin kök k k hücrelerin h kökeni k keni bilinmemektedir. Bugüne kadar çok fazla sayıda yetişkin kök k hücresi tespit etmiştir. tir.

28 Yetişkin kök k k hücre h araştırmalar rmaları 40 yıl y öncesine uzanmaktadır. 1960larda kemik iliğinin inin en az iki çeşit kök k k hücre h içerdii erdiği saptanmış ıştır. 1. Hematopoietic kök k hücreleri: h Vücuttaki V bütün n kan hücrelerini h oluşturmaktad turmaktadır. r. 2. Kemik iliği stromal hücreleri: Kemik, kıkırdak, yağ ve fibröz bağlay layıcı doku hücrelerini oluşturmaktad turmaktadır. r.

30 Tipik olarak yetişkin kök k k hücreler h bulundukları dokunun hücre h tiplerine farklıla laşmaktadır. Son yıllarda y gerçekle ekleşen en birçok deneyde belirli dokudaki kök k k hücrelerin h tamamen farklı doku hücre tiplerini oluşturabilece turabileceği i gösterilmig sterilmiştir. tir. Bu olgu plastisite olarak bilinmektedir.

32 Yetişkin Kök K k Hücre H Tanımlanmas mlanmasında nda Hangi Testler Kullanılmaktad lmaktadır?

33 1)Canlı dokudaki hücreleri h tespit ederek oluşturduklar turdukları özelleşmiş hücre tiplerini saptamak, 2)Canlı hayvandan hücreleri h uzaklaştırarak hücre h kültüründe onları çoğalmak ve orijin dokunun hücrelerini yeniden oluşturup oluşturmad turmadığını belirlemek için i in başka bir hayvana aktarmak, 3)Hücreleri izole etmek, hücre h kültk ltüründe çoğaltmak, hangi farklıla laşmış hücre tiplerini oluşturacaklar turacaklarını saptamak için i in yeni genler ya da büyüme b faktörleri eklemek.

34 . Yetişkin Kök K k Hücre H ile İlgili Anahtar Sorular Nelerdir? Kaç tane yetişkin kök k k hücre h bulunur ve bunlara hangi dokulara rastlanır? r? Vücuttaki yetişkin kök k k hücre h kaynakları nelerdir? Geriye kalan embriyonik hücreler midir yoksa farklı bir yolla mım ortaya çıkmaktadırlar? Etraflarındaki bütün n hücreler h farklıla laşmış olmalarına rağmen onlar nasıl l farklıla laşmadan kalabiliyorlar? Yetişkin kök k k hücreleri h manipule ederek çoğalmalarını arttırıp p transplantasyon için i in yeterli doku elde edebilir miyiz?

35 Yetişkin kök k k hücreler h normal şartlar altında plastisite gösterirler mi? Plastisite gösteren kök k hücrelerin farklıla laşmasını ve çoğalmasını düzenleyen sinyaller nelerdir? Herhangi bir organın ya da dokunun hücrelerini oluşturan tek bir kök k k hücre h tipi (büyük k bir ihtimalle kemik iliğinde inde ya da kan dolaşı şımında) mevcut mu?

36 Kordon Kanı

37 Embriyonik Kök k Hücrelerinin H Kullanım m Alanları Hücre terapi çalışmaları ( Parkinson, Alzheimer, Travmatik Spinal Kord Yaralanmaları, Diabet ve Kalp Hastalıklar kları ) Gen terapi çalışmaları İlaç endüstrisi Embriyo gelişimini imini aydınlatmaya yönelik y çalışmalar.

39 Kök k Hücrelerle H Tedavi Edilebilen Hastalıklar Kalp Rahatsızl zlıkları Sinir Sisteminde Meydana Gelen Bozukluklar Otoimmün Rahatsızl zlıklar Diabet Eklem Romatizması Glomerulonefrit

40 Kalp Rahatsızl zlıkları

41 Sinir Sistemi Rahatsızl zlıkları

42 Şeker Hastalığı ığının n Tedavisi

43 Etik Açıdan Kök K k Hücrelerinin H Kullanımı Embriyo ne zaman insan olur? İnsanların n doğaya müdahale m hakkı var mıdır? m Yüksek maliyetler nedeniyle bu teknolojinin yalnızca zengin insanların n hizmetinde kalacağı yönündeki ndeki çekinceler. Kök k hücre h teknolojisinin yaygınla nlaşmasıyla klonlama çalışmalarının n kontrol edilemeyecek duruma gelmesi.

44 TEŞEKK EKKÜRLER

Benzer belgeler

Nivîskar SamoCan THURSDAY, 17 FEBRUARY :17 - Nûkirina dawîyê THURSDAY, 17 FEBRUARY :27

Nivîskar SamoCan THURSDAY, 17 FEBRUARY :17 - Nûkirina dawîyê THURSDAY, 17 FEBRUARY :27 There are no translations available. Kök hücre tedavileri, dejeneratif hastalıklar CD34-pozitif hücreler CD34 ile, hematopoietik kök hücrelerin üst yüzeyinde bulunabilecek özel bir molekül yapısına atıfta