Karar NO: KARAR-

Transkript

1 T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ Karar NO: KARAR- Nasrettin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi alanına İlişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonunun gün ve 642 sayılı raporu Büyükşehir Belediye Mechsinin tarihli toplantısında okundu. Konu üzerinde yapılan görüşmelerden sonra; 5393 (eski 5272) sayılı Belediye Kanununun "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alam" başlıklı 73.maddesinde; "Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabileceği, Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak alanlar, meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun karan ile ilan edilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili resim ve harçların dörtte biri alınır. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alam olarak ilan edilebilmesi için; o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az m2 olması şarttır. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırmasında anlaşma yolu esastır. Kentsel dönüşüm ve gelişim projesi kapsamında bulunan mülk sahipleri tarafından açılacak davalar, mahkemelerde öncelikle görüşülür ve karara bağlanır." Hükümleri yer almakta olup, bu hükümler doğrultusunda, Çankaya İlçesi Eskişehir Yolu üzerinde m2 yüzölçümlü 9014 ada 1 nolu parselin Kentsel ölçekte yeni bir kimliğe büründürülerek şehre kazandırılması amacıyla Nasrettin Hoca Kentsel Dönüşüm ve gelişim Projesi Alanı ilanının uygun görüldüğü, Hususları tespit edilmiş olup, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73.maddesi uyarınca söz konusu taşınmazın "Nasrettin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alam" olarak ilanına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu raporu oylanarak salt çoğunluk ile kabul edildi. Meclis Başkam İ.Melih GÖKK? Katip S.Hilal ALIÇ Katip Bedia SÖYLEMEZ

2 T.C. ANKARA İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI'NA BÎLİRKİŞİ RAPORU Dosya No: 2005/1782 Davacı: Çağdaş Başkent Ankara Demeği Ankara Davalı: Büyükşehir Belediye Başkanlığı Dava Konusu: Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 1963 sayılı kararının yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırı olmakla iptali, uygulanması durumunda giderilmesi olanaksız zararlara yol açacağından öncelikle 2577 sayılı İYUK'un 27/2 maddesi hükmü gereği yürütmenin durdurulması istemidir. Naip Üyenin Sorusu:Dava konusu imar planı değişikliğinin, kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri yönünden incelenmesi Bilirkişi Kurulumuz dava konusunu, keşif sırasındaki gözlemleri ve dava dosyasında sunulan bilgi ve belgerlerin ışığı altında irdelemiş, değerlendirmelerini yapmış ve sonuç görüşlerini oluşturmuştur. Aşağıda Bilirkişi Kurulumuzun inceleme, değerlendirme ve sonuç görüşleri sunulmaktadır. DAVA DOSYASININ DÖKÜMÜ : Davacı Çağdaş Başkent Ankara Derneği vekili Av. Muzaffer Yılmaz Ankara Nöbetçi İdare Mahkemesine verdiği dilekçede dava gerekçe ve istemlerini şu şekilde olşuturmaktadır: Gerekçe: Ankara Büyükşehir Belediyesi tarih ve 1963 sayılı kararı ile Çankaya İlçesi Eskişehir Yolu izerinde m2 yüzölçümlü 9014 ada 1 nolu parselin Nasreddin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı olarak ilanına karar vermiştir. Bu karar İmar Mevzuatı, Belediye Yasası ve Büyükşehir Belediye Yasasına aykırıdır. Davalı idare, tek bir ada ve parseli rant amaçlı olarak kamu yararı ve hizmet gerekleri dışında kentsel gelişim ve dönüşüm projesi olarak tanımlamıştır. Belediye Yasasının 73. maddesinde belirtilen bir alanın Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı olarak ilanına ilişkin gerekler bulunmamaktadır. Var olan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli tüm imar planlan iptal edilmekte, imar uygulamaları durdurulmakta, böylece belirli ve düzenli idare ilkesi ve imar haklan ihlal edilmektedir. Projeye konu parselin emsali Davalı idare tarafından aynı gün alman bir diğer karar ile artınlmıştır Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7/b maddesine aykırı olarak İlçe Belediyesinin haklannı hiçe saymaktadır. Danıştay'ın imar planlarında çevre imar adaları ile eşitlik sağlayacak şekilde uygulama yapılmasının gereğine dayalı içtihatlarına aykırılık oluşturulmaktadır. Davalı İdare işlemine dayanak alman 5393 sayılı Belediye Yasasımn 73. maddesi mülkiyetin korunması esasına dayalı olarak Anayasa'ya aykırı olup iptali gerekmektedir. Aynca anılan madde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve İnsan Hakklan Mahkemesince alman Bireyin hak ve özgürlükleri ile genel menfaatin gerektirdiği müdahale arasında adil bir denge olması esasına dayanan karar(lar)a da aykırıdır. Sonuç ve istem: 1. Konunun Anayasanın 152. maddesine göre Anayasa Mahkemesine gönderilmesi,

3 2. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 1963 sayılı kararının yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırı olmakla iptali, 3. uygulanması durumunda giderilmesi olanaksız zararlara yol açacağından öncelikle 2577 sayılı İYUK'un 27/2 maddesi hükmü gereği yürütmenin durdurulması : Davalı Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili Av. Ayşe Kürkçü Kızılkaya Ankara 6. İdare Mahkemesine verdiği yanıtta; Hukuki dayanaktan yoksun olan davanın usul ve esasa ilişkin sebeplerle reddini gerektiğini savunmaktadır. Usul yönünden: Davacı derneğin dava konusu ettiği işlemler nedeniyle uğradığı herhangi bir hak/menfaat kaybı yoktur. Esas yönünden: Sözkonusu 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı değişikliği ve söz konusu taşınmazın Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı olarak ilan edilmesine yönelik Meclis kararı tarihleri arasında iki farklı yerel gazetede ilan edilmiştir. İlan

4 süresi içinde Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi tarafından imar planı değişikliğinin iptal edilmesi talebi ile plana itiraz edilmiş ancak itiraz red edilerek imar planı değişikliği kesinleşmiştir. İşlem kamu yararı gerekleri ile planlama ve şehircilik ilkelerine, ilgili mevzuata uygundur. Sonuç ve istem: Yürütmeyi durdurma istemi ve davanın reddi. Davalı dilekçesi ekleri: tarih sayılı Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesinin imar planı değişikliğinin iptal edilmesi talebi ile plana itirazı: Gerekçe: Çevrede böyle bir yoğunluk değeri yoktur. Üst ölçekli plan kararlarına dayanmamakta parçacı bir yoğunluk artışı getirmektedir. Plan değişikliği alanın çevresi ile ilişkisi, işlevi, yapı yoğunluğu, ulaşım-dolaşım sistemine ve kent bütününe etkileri gibi teknik gerekçelerden uzak bir yaklaşımla oluşturulmuştur tarih 2526 sayılı Belediye meclis kararı: Şehir plancıları odasının itirazmına ilişkin meclis toplantısı: Yoğunluk artışına getirilen sebep 'Türk toplumunda özel bir yere sahip olan önemli kişilerin kentimizin değişik bölgelerinde yaşatılarak, bu kültürel varlıklarımızın gelecek nesillere aktarılması ve kentimizin turizminin geliştirilmesi' Konut kullanımı eklenmiş Belli bir sayı ile sınırlandırılmış ve donatılar alan içinde karşılanır plan notu varmış. Getireceği trafik yükünün Eskişehir yolu ve paralelindeki Sabancı Bulvarı ana arterleri ile karşılanabileceği : Ankara 6. İdare Mahkemesi keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasına karar vermiştir. 3 T"

5 : Megatürk A.Ş. ( 'dan beri dava konusu taşınmazın maliki) Davalı yanında müdahale ve delillerin sunulabilmesi için süre talebi ile davanın reddi isteminde bulunmuştur. DEĞERLENDİRME 1980 sonrası küreselleşme ve dinamikleri sadece ekonomik bütünleşme politikaları ile değil, sosyal, kültürel, ve siyasal uyum süreçleri ile de mekanı şekillendirmektedir. Bu süreçte ulus devletler ulusal ekonominin biçimlenmesi ve kontrolünde yerlerini kentlere bırakmakta, kentler ise bu yeni sistem içerisinde bağımsız birimler olarak yeniden yapılanırken kentler arası rekabete dayalı ekonomik mekanda bir yer edinebilme çabasına girmektedir. Bu ortamda belirleyici olan küresel sermaye ve küresel pazarda fiziksel, sosyal ve ekonomik avantajlar sağlayarak yatırımları çekebilmektir. Literatürde ekonomik mekanın yeniden yapılanmasında belirleyici olarak tartışılan küresel sermaye, fiziksel mekanın biçimlenmesinde, emlak piyasasına artan oranlarda yatırım gerektirmektedir. Bu ortamda yerel hükümetlerin hareketlenen piyasa içerisine yer alabilmesinin en kolay yolu olarak biçimlenen kentsel dönüşüm kentlerin yeniden yapılandırılması ve kentler arası rekabette söz sahibi olmasında önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Kamu arazilerinin ve / veya alt gelir grubu konut alanlarının yüksek prestijli konut ve ticari alanlara dönüşümünde özel sektör yatırımlarının canlandırılması ulusal sınırları aşan bir strateji olarak küresel mekanı biçimlendirmektedir. Bu bağlamda kentsel dönüşüm projeleri, yerel yönetimlerin ketsel mekanı şekillendirmede birincil aracı olarak gelişmektedir. Ancak bu gelişim sürecinde uygulamalarda dönüşümün piyasa mekanizması içerisinde çözümlemeye bırakılması, kamu yararından uzak ranta dayalı gelişmeleri geçerli kılarken, dönüşümün sadece fiziksel mekanda sınırlı kalması sosyal dışlanma, mekansal ayrışma, vb. problemleri getirmektedir. Literatürdeki tartışmalar da 21. yüzyılın belki de en önemli probleminin kamu yararı ilkesinden uzaklaşılması ile derinleşen sınıf farklılaşmaları olduğunu, bu problemin yarattığı mekansal ayrışmanın da hem sosyo-ekonomik hem de fiziksel mekanın yeniden üretimim olumsuz etkilediğini vurgulamaktadır. Bu noktada günümüzde geçerli olan, dönüşümün sadece fiziksel değil, sosyal ve ekonomik bağlamlarla birlikte bütüncül bir yaklaşım olması gerekliliğidir. Dünyada yaşanan bu gelişmeler Türk planlama sistemi içerisinde de yerini bulurken, dönüşüm politikaları 19801erdeki dışadönük ekonomik gelişme ve kişisel uyum politikaları ile birlikte Türk ekonomi ve idari yapılanmasını da etkilemiş ve yerel yönetimler bu kavramı planlama ve yapılaşma alanındaki sorunlarından kurtuluş yolu olarak benimsemişlerdir. Oysa literatürdeki tartışmalar dönüşüm alanında pek çok dünya ülkesi örneklerini yetersizlikleri ve yanlışları ile sunmakta ve dönüşüm alanında hazır kaynak oluşturmaktadır. Bu çerçevede ele alındığında bir dönüşüm alanında uyulması ve gözetilmesi gerekli esaslar dava konusu alana ilişkin değerlendirmeleri de şekillendirmektedir. Yukarıda ele alınan kentsel dönüşüm gelişme dinamikleri ve literatür tartışmalar! ışığında tarihinde yerinde inceleme yapılan 2005/1782 Nolu dava dosyası tarafımızdan incelenmiş ve aşağıda sunulan sonuçlara varılmıştır: Söz konusu alanda yapılan plan değişikliği ile var olan 1/5000 ölçekli nazım imar planı iptal edilmekte, imar uygulamaları durdurulmaktadır. Oysa kentsel dönüşüm, genel planlama, imar

6 ve şehirleşme mevzuatının konularından birisidir, ilgi alanına dair kapsamlı ve bütüncül bir planlamanın parçası olmalı, mevzi plan kararlan ile şekillenmemelidir. Bu nedenle uygulama şehircilik ve planlama ilkeleri açısından doğru değildir. Yukarıda izah edilen planlamanın bütünselliği ilkesi gereğine aykırı olarak söz konusu alan üst ölçekli plan kararlarına dayanmamakta, parçacı bir yoğunluk artışı getirmektedir. Artırılan emsal değeri çevre parseller ile uyuşmamaktadır. Şehir Plancıları Odasının itirazında ifade edildiği üzere plan değişikliği alanın çevresi ile ilişkisi, işlevi, yapı yoğunluğu, ulaşım-dolaşım sistemine ve kent bütününe etkileri gibi teknik gerekçelerden uzak bir yaklaşımla oluşturulmuştur. Davalı idarenin alana ilişkin kararın getireceği trafik yükünün Eskişehir yolu ve paralelindeki Sabancı Bulvarı ana arterleri ile karşılanabileceği ifadesi de teknik bir araştırmaya dayanmamaktadır. Projeye konu parselin emsali, Davalı idare tarafından plan iptali ile aynı gün alınan bir diğer karar gereği üst ölçek plan kararları gözetilmeden artırılmıştır. Uygulamanın kamu yararından uzak, ranta dayalı olduğu olduğu açıktır. Davalı idare tarafından yoğunluk artışına getirilen sebep 'Türk toplumunda özel bir yere sahip olan önemli kişilerin kentimizin değişik bölgelerinde yaşatılarak, bu kültürel varlıklarımızın gelecek nesillere aktarılması ve kentimizin turizminin geliştirilmesi'dir. Bu gerekçenin hiç bir planlama anlayışı tarafından kabul görmeyeceği açıktır tarih ve 1963 sayılı Belediye meclis karan söz konusu alanın kentsel ölçekte yeni bir kimliğe büründürülerek şehre kazandınlması ilkesini benimsemektedir. Kentsel kimlik alanlarının genel şehircilik ilkeleri çerçevesinde yine bütüncül planlama anlayışı ile şekillendirilmesi gerekliliği, özellikle kentin tarihinde var olan kimlik öğelerinin yaşatılarak kimlik algısının sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından son derece önemlidir. Bu açıdan değerlendirildiğinde Nasreddin Hoca tüm tarihi önemine karşın Ankara'nın kimliği ile bütünleştirilememektedir. Düzenlemeler fiziksel mekanda sosyal ve ekonomik öğeleri ile birlikte bütüncül yaklaşımı zorunlu kılmaktadır. Oysa söz konusu plan değişikliği sınırlı bir fiziksel mekana yönelik bir uygulama getirmekte, alanda yaratılan ve yaratılacak sosyal ve ekonomik bileşenlerin halka dönüşü hesaba katılmamaktadır. Ülkemizde yasalann kentsel dönüşümü ve yenilemeyi sağlama açısından yetersizlikleri ve boşluklarının bulunduğu açıktır. Belediye yasasının bir maddesine (73. madde) dayalı uygulamalar yasal bütünlük açısından yetersizdir. Bu da yine planlamanın bütünselliği ilkesine aykırıdır. Kentsel dönüşüme konu olacak alanların hangi ölçütlerle belirleneceği açık değildir. Belediye Yasasının 73. maddesinde belirtilen bir alanın Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı olarak ilanına ilişkin gerekler neredeyse tüm kullanımları kapsamaktadır. Oysa konut, sanayi, ticaret alanlan farklı kullanım kararları gerektirmektedir ve kente etkileri de yine farklı değerlendirilmelidir. Ayrıca açık olmayan dönüşüm alanı seçim gerekleri rantın birincil gerek olarak şekillenmesine neden olmaktadır. Söz konusu uygulama da kentin her alanının dönüşüme konu edilebileceği izlenimini yaratmaktadır. Kentsel dönüşüm kararının bir plan/proje olmaksızın sadece meclis kararı ile alınması ortaya çıkacak fiziksel mekanın nitelikleri konusunda boşluk bırakmaktadır. 5

7 Davalı idare Davacı derneğin dava konusu ettiği işlemler nedeniyle uğradığı herhangi bir hak/menfaat kaybı olmadığını ifade etmektedir. Oysa kentsel alan ortak paylaşım

8 alanıdır. Bu nedenle kentte yaşayan her bireyin yapılan uygulamalarda hak ve menfaati bulunmaktadır ve itiraz hakkı açıktır. SONUÇ Yukarıda detaylı olarak açıklanan nedenlerden dolayı, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 1963 sayılı karan ile onaylanan plan değişikliği kamu yaran, şehircilik ilkeleri ve planlama tekniklerine aykındır. Dolayısıyla söz konusu işlem için yürütmeyi durdurma kararının alınmasının sonradan telafisi mümkün olmayan durumların önlenmesi açısından ivedilik taşımaktadır. Karar yüce mahkemenizindir Yrd. Doç. Dr. Nilgün TAMER Yr^D^ç>Dr. Özlem GÜZEY Yrd. Doç. Dr. Nihan SÖNMEZ G.Ü. Müh.-Mim. Fak. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü G.U. Müh.-Mim. Fak. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü G.U. Müh.-Mim. Fak. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

9 T.C. ANKARA 6. İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI'NA EK BİLİRKİŞİ RAPORU Dosya No: 2005/1782 Davacı: Çağdaş Başkent Ankara Derneği Davalı: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Dava Konusu: Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 1963 sayılı kararının yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırı olmakla iptali, uygulanması durumunda giderilmesi olanaksız zararlara yol açacağından öncelikle 2577 sayılı İYUK'un 27/2 maddesi hükmü gereği yürütmenin durdurulması istemidir. Naip Üyenin Sorusu: tarihinde yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen günlü Rapor dikkate alınarak verilen günlü; E: 2005/1782 sayılı yürütmenin durdurulması isteminin kabulü hakkındaki karar, Ankara Bölge îdare Mahkemesinin gün ve YD. İtiraz No: 2006/3940 sayılı kararıyla; Çankaya İlçesi, Eskişehir Yolu 9014 ada, 1 sayılı parselin Nasrettin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı olarak belirlenmesinin 5393 sayılı Yasanın 73. maddesinde belirtilen şartları taşıyıp taşımadığının tesbitine yönelik olarak yaptırılacak bir keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir gerekçesiyle kaldırılmıştır. Bilirkişi kurulumuzdan anılan parselin 5393 sayılı Yasanın 73. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen şartları taşıyıp taşımadığı yönünden değerlendirilmesi istenmiştir. Literatürde kentsel dönüşüm aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır: "Dönüştürme etkinliklerine konu yapılan alanlar gecekondu bölgeleri, yüksek yoğunluklu kaçak apartmanların bulunduğu alanlar, doğal yıkım riski yüksek alanlar, kent merkezlerindeki çöküntü alanlarıyla tarihsel kent çekirdekleri ve ekonomik ömrünü doldurmuş görünen kent parçalarıdır." (Keleş, 2006: 440) 1 "Kentsel dönüşüm, kentsel sorunların çözümünü sağlayan ve değişime uğrayan bir bölgenin ekonomik, fiziksel, sosyal ve çevresel koşullarına kalıcı bir çözüm sağlamaya çalışan kapsamlı bir vizyon ve eylemdir." (Thomas, 2003, Turok, 2004 içinde: 73) 2 1 Keleş, R., 2006, Kentleşme Politikası, 9. Baskı, İmge Kitapevi Yayınlan:Ankara 2 Turok, I, 2004, Uluslararası Kentsel Dönüşüm Sempozyumu İstanbul 2004, Küçükçekmece belediyesi, İstanbul

10 "Kentsel dönüşüm bir yer'in (mekanın ) doğasını değiştirmeyi ve yerleşik halk ile söz konusu yerin geleceğinde söz hakkı bulunan diğer aktörleri sürece dahil etmeyi amaçlar." (Turok, 2004: 73) sayılı Yasanın 73. maddesinin 1. fıkrasında "Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir." denilmektedir. Burada dönüşüm yapılaması için gerekli ön koşul olarak "eskiyen kent kısımları"na vurgu yapılmaktadır. Yukarıda verilen tanımların ortak noktası da yine eskiyen kent parçaları-dokularıdır. Bu çerçevede değerlendirildiğinde, dava konusu Çankaya İlçesi Eskişehir Yolu 9014 ada 1 no'lu parselin eskiyen kent dokusu niteliğini taşımadığı için, kentsel dönüşüme konu olacak özellikler e sahip olmadığı görülmektedir. Dava konusu Nasreddin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi adı altında yapılan uygulama aslında parsel bazında imar planı değişikliğine konu olacak ölçek ve niteliktedir. Ancak imar planı değişikliği üst ölçekli planlardan başlayarak bir dizi plan kararı değişikliği ve onayı gerektirmektedir. Ankara Büyükşehir Belediyesi ise imar planı değişikliği yapmanın gerektirdiği bu yasal ve idari işlemleri dışlayarak kolay yoldan dava konusu parseli kentsel dönüşüm alanı ilan etmeyi tercih etmiştir. Bu yolla üst ölçekli plan kararlarından bağımsız yüksek yapı yoğunluğu kararları getirebilmiştir. Bu da parsele özel, ayrıcalıklı yapılaşma hakkı doğurmuştur. Yapılan bu işlem yukarıda verilen bilimsel tanımlara, şehircilik ilke ve esaslarına, Nihan SÖNMEZ Nilgün GÖRER TAMER Özlem GÜZEY Turok, I, 2004, Uluslararası Kentsel Dönüşüm Sempozyumu İstanbul 2004, Küçükçekmece belediyesi, İstanbul

11 planlama tekniklerine ve kamu yararına aykırıdır.

12 T.C. A NKARA 6. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2005/1782 DAVACI VE YÜRÜTMENİN DURDURULMAS : Çağdaş Başkent Ankara Demeği / ANKARA : Av. INI İSTEYEN VEKİLİ Muzaffer YILMAZ Cinnah Cad. 17/15 ÇANKAYA / ANKARA : ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI / ANKARA : DAVALI Av. Ay şe KÜRKÇÜ KIZILKAYA / Aynı Yerde : MEGATÜRK A.Ş. : Av. Ayhan Sefa AKAY Uğur Mumcu Caddesi No:9/2 GAZİOSMANPAŞA /ANKARA : Çankaya VEKİLİ MUDAHIL İlçesi, Eskişehir Yolu üzerinde 9014 ada, 1 nolu parselin, 5393 sayılı Yasanın 73. VEKİLİ maddesi uyarınca "Nasreddin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı" olarak ilanına ilişkin günlü ve 1963 sayılı davalı idare işleminin iptali ve yürütmenin durdurulması ile anılan maddenin Anayasa'ya aykırılığı gerekçesiyle dosyanın DAVANIN ÖZETİ Anayasa Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmesi istenilmektedir. SAVUNMANIN ÖZETİ : Dava konusu parsele ilişkin olarak şehircilik ve planlama ilkelerine uygun ve kamu yararı gözetilerek plan değişikliği yapıldığı belirtilerek yürütmenin durdurulması istemi ile davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Ankara Nöbetçi idare Mahkemesince işin gereği görüşüldü; 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesinde; "Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak alanlar, meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile ilân edilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili resim ve harçların dörtte biri alınır. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilân edilebilmesi için; o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az ellibin metrekare olması şarttır. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esastır. Kentsel dönüşüm ve gelişim projesi kapsamında bulunan mülk sahipleri tarafından açılacak davalar, mahkemelerde öncelikle görüşülür ve karara bağlanır" hükmüne yer verilmiştir.

13 T.C. ANKARA 6.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO: 2005/1782 Her tür ve ölçekteki plan yapımına ilişkin esasları düzenleyen günlü sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinin 1. fıkrasının (C) bendinde, plan değişikliği, plan ana kararların sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel nesne! ve teknik gerekçelere dayanan kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleri olarak tanımlanmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden, Ankara ili Çankaya İlçesi Eskişehir Yolu üzerinde bulunan 9014 ada, 1 nolu parsele ilişkin olarak Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin günlü ve 1955 sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli nazım imar planında değişiklik yapılarak plana nüfusun sosyal ve kültürel donatı ihtiyacının ticaret merkezi içinde, yeşil alan ihtiyacının ise parsel içinde karşılanacağı şeklinde 5 nolu plan notunun günlü ve 99 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla Kentsel Servis Alanı olarak ayrılan parselde Ankara'nın Eskişehir Yolu girişini simgeleyen Nasreddin Hoca Heykeli yapılması ve heykelin içinde ticari ve sosyokültürel aktiviteler yapılabileceği şeklinde de 3 nolu plan notunun konulduğu. İmar ve Bayındırlık Komisyonunun günlü. 642 sayılı raporu doğrultusunda Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin günlü ve 1963 sayılı kararıyla Çankaya İlçesi Eskişehir Yolu üzerinde bulunan m 2 yüz ölçümlü ada I nolu parselin Nasreddin Hoca Kentsel Dönüşüm Projesi Alanı olarak ilan edildiği ve davacı dernek tarafından da bu işlemin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır. Uyuşmazlığın çözümü teknik bilgi gerektirdiğinden Mahkememizin tarihli kararı uyarınca mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda bilirkişi heyetinin Mahkememize sunduğu raporda Özetle; dava konusu alanda yapılan plan değişikliği ile var olan 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptal edildiği ve imar uygulamalarının durdurulduğu, kentsel dönüşüm planlamasının genel planlama, imar ve şehirleşme mevzuatının konularından biri olduğu ve bütüncül bir planlamanın parçası olması gerektiği, söz konusu alanın üst ölçekli plan kararlarına dayanmadığı ve parçacı bir yoğunluk artışı getirdiği, bu alanın artırılan emsal değerinin çevre parseller ile uyuşmadığı, plan değişikliğinin sınırlı bir fiziksel mekana yönelik bir uygulama olduğu ve bu alanda yaratılan ve yaratılacak olan sosyal ve ekonomik bileşenlerin halka dönüşünün hesaba katılmadığı belirtilmiştir. Bilirkişi raporu ile tespit edilen hususlar, Mahkememizce de hükme esas alınacak nitelikte görülmüş ve davalı idarece bu rapora yapılmış olan itirazlar yerinde görülmemiştir. Bu durumda, dava konusu meclis kararının kamu yaran ve hizmet gerekleri gözetilmeksizin şehircilik ilkeleri ve planlama tekniklerine uyulmadan alınmış olduğu anlaşılmakla, sözkonusu parselin Nasreddin Hoca Kentsel Dönüşüm Projesi Alanı olarak ilanına ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir. Öte yandan, yukarıya alınan Yönetmelikte de, plan değişikliğinin plan ana kararlarında belirtilen süreklilik, bütünlük ve denge durumunu bozmaması gerektiği vurgulanmıştır.

14 T.C. ANKARA 6.İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2005/1782 Açıklanan nedenlerle, açıkça hukuka aykırı olan ve uygulanması halinde giderilmesi güç veya imkansız zararlara sebebiyet vereceği anlaşılan dava konusu işlemin 2577 sayılı Kanunun 27. maddesi hükmü uyarınca teminat aranmaksızın YÜRÜTÜLMESİNİN DURDURULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde Ankara Bölge İdare Mahkemesi nezdinde itiraz yolu açık olmak üzere, tarihinde oybirliğiyle karar verildi. NÖBETÇİ BAŞKAN ÜYE ÜYE EROL VURAL OKTAY AYDIN EYÜP KILIÇ C.Y.

15 T.C ANKARA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ Y.D İtiraz No: YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİ HAKKINDA VERİLEN KARARA İTİRAZ EDEN (Davalı) :Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ANKARA VEKİLİ : Av.Ayşe Kürkçü Kızılkaya-aynı yerde MÜDAHİL : MegatürkA.Ş. VEKİLİ : Av.Ayhan Sefa Aktay Uğur Mumcu (Köroğlu) Caddesi No.9/2 G O P/AN KARA KARSI TARAF (Davacı) : Çağdaş Başkent Ankara Derneği VEKİLİ : Av.Muzaffer Yılmaz-aynı yerde İ STEMİ N ÖZETİ :Çankaya İlçesi, Eskişehir Yolu üzerinde 9014 ada, 1 nolu parselin 5393 sayılı Yasanın 73. maddesi uyarınca "Nasreddin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı" olarak ilanına ilişkin günlü ve 1963 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan davada; Ankara 6.İdare Mahkemesince verilen gün ve E sayılı yürütmenin durdurulması kararının kaldırılması istenilmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Ankara Bölge İdare Mahkemesince işin gereği görüşülüp düşünüldü: 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinde; "Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak ve kentin tarihi ve kültürel dokusurru korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak alanlar meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile ilan edilir. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilebilmesi için o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az ellibin metrekare olması şarttır." Hükümleri yer almıştır. Dosyanın incelenmesinden, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin günlü 1963 sayılı kararıyla Çankaya İlçesi, Eskişehir Yolu üzerinde m2 yüzölçümlü, 9014 ada 1 sayılı parselin Kentsel ölçekte yeni bir kimliğe büründürülerek şehre kazandırılması amacıyla Nasrettin Hoca Kentsel dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı ilanının uygun görüldüğü, davanın da söz konusu parselin Nasrettin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı olarak belirlenmesine karşı açıldığı halde idare mahkemesince davanın uyuşmazlık konusu parsele ilişkin olarak günlü, 1955 sayılı belediye meclisi kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğine yönelik olarak nazım imar planının şehircilik ve planlama ilkelerine uygun olup olmadığı yolunda keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırmak suretiyle uyuşmazlık hakkında karar verildiği anlaşılmıştır. Bu durumda, Çankaya İlçesi, Eskişehir Yolu 9014 ada, 1 sayılı parselin Nasrettin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı olarak belirlenmesinin yukarıda anılan 5393 sayılı Yasanın 3. maddesinde belirtilen şartları taşıyıp taşımadığının tespitine yönelik olarak yaptırılacak bir keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması suretiyle uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle; itirazın kabulü ile Ankara 6.İdare Mahkemesinin günlü, E.2005/1782 sayılı kararının kaldırılmasına gününde oybirliğiyle karar verildi.

16 T.C. ANKARA 6. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2005/1782 KARAR NO: 2007/1210 DAVACI : Çağdaş Başkent Ankara Demeği / ANKARA VEKİLİ : Av. Muzaffer YILMAZ Cinnah Cad. 17/15 ÇANKAYA / ANKARA "DAYALİ : ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI / ANKARA VEKİLİ : Av. Ayşe KÜRKÇÜ KIZILKAYA / Aynı Yerde MÜDAHİL (DAVALI) : MEGATÜRK A.Ş. VEKİLİ : Av. Ayhan Sefa AKAY Uğur Mumcu Caddesi No:9/2 Gaziosmanpaşa /ANKARA DAVANIN ÖZETİ : Çankaya İlçesi, Eskişehir Yolu üzerinde 9014 ada, 1 nolu parselin 5393 sayılı Yasanın 73. maddesi uyarınca "Nasreddin Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanı" olarak ilanına ilişkin günlü ve 1963 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi Kararının iptali ile anılan maddenin Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle dosyanın Anayasa Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmesi istenilmektedir. SAVUNMANIN ÖZETİ : Dava konusu parsele ilişkin olarak şehircilik ve planlama ilkelerine uygun ve kamu yararı gözetilerek plan değişikliği yapıldığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. MÜDAHİL SAVUNMASININ ÖZETİ : Davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Ankara 6. İdare Mahkemesince, davacının Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi görülmeyerek işin esasına geçildi, dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü; 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesinde; "Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak alanlar, meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile ilân edilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili resim ve harçların dörtte biri alınır. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilân edilebilmesi için; o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az ellibin metrekare olması şarttır. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esastır. Kentsel dönüşüm ve gelişim projesi kapsamında bulunan mülk sahipleri tarafından açılacak davalar, mahkemelerde öncelikle görüşülür ve karara bağlanır" hükmüne yer verilmiştir. Her tür ve ölçekteki plan yapımına ilişkin esasları düzenleyen günlü, sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 3. maddesinin 1. fıkrasının (C) bendinde, plan değişikliği, plan ana kararların sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak

17 T.C. ANKARA 6. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2005/1782 KARAR NO: 2007/1210 nitelikte, bilimsel nesnel ve teknik gerekçelere dayanan kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleri olarak tanımlanmıştır. Dava dosyasının incelenmesinden, Ankara ili Çankaya İlçesi Eskişehir Yolu Uzertede~iralunan 9014-aday-l nelu- parsele ilişkin olarak Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin günlü ve 1955 sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli nazım imar planında değişiklik yapılarak plana nüfusun sosyal ve kültürel donatı ihtiyacının ticaret merkezi içinde, yeşil alan ihtiyacının ise parsel içinde karşılanacağı şeklinde 5 nolu plan notunun günlü ve 99 sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla Kentsel Servis Alanı olarak ayrılan parselde Ankara'nın Eskişehir Yolu girişini simgeleyen Nasreddin Hoca Heykeli yapılması ve heykelin içinde ticari ve sosyo-kültürel aktiviteler yapılabileceği şeklinde de 3 nolu plan notunun konulduğu, İmar ve Bayındırlık Komisyonunun günlü, 642 sayılı raporu doğrultusunda Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin günlü ve 1963 sayılı kararıyla Çankaya İlçesi Eskişehir Yolu üzerinde bulunan m 2 yüz ölçümlü, 9014 ada 1 nolu parselin Nasreddin Hoca Kentsel Dönüşüm Projesi Alanı olarak ilan edildiği ve davacı dernek tarafından da bu işlemin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır. Konunun teknik bilgiyi gerektirmesi nedeniyle Mahkememizin günlü ara kararı ile tarihinde yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapora istinaden Mahkememizin günlü, E:2005/1782 sayılı dava konusu işlemin yürütmesinin durdurulmasına ilişkin kararının, Ankara Bölge İdare Mahkemesinin günlü, Y.D. İtiraz No: sayılı kararıyla; "davanın 9014 ada 1 sayılı parselin Nasrettin Hoca Kentsel Gelişim ve Dönüşüm Proje Alanı olarak belirlenmesine ilişkin Belediye Meclisi Kararının iptali istemiyle açıldığı halde İdare Mahkemesince uyuşmazlık konusu parsele ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğine yönelik olarak nazım imar planının şehircilik ve planlama ilkelerine uygun olup olmadığı yolunda keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle uyuşmazlık hakkında karar verildiği, anılan parselin Nasrettin Hoca Kentsel Gelişim ve Dönüşüm Proje Alanı olarak belirlenmesinin 5393 sayılı Yasa'nın 3. maddesinde belirtilen jşartları taşıyıp taşımadığının tespitine yönelik olarak keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerektiği" gerekçesiyle bozulması üzerine Mahkememizce tarihinde ek rapor alınmasına karar verilmiş olup, Mahkememize sunulan ek bilirkişi raporunda; "Dava konusu Nasreddin Hoca Kentsel Gelişim ve Dönüşüm Projesi adı altında yapılan uygulamanın parsel bazında imar planı değişikliğine konu olacak ölçek ve nitelikte olduğu ancak imar planı değişikliğinin üst ölçekli planlardan başlayarak bir dizi plan kararı değişikliği ve onayı gerektirmekte olduğu, davalı Ankara Büyükşehir Belediyesinin ise imar planı değişikliği yapmanın gerektirdiği bu yasal ve idari işlemleri dışlayarak kolay yoldan dava konusu parseli kentsel dönüşüm alanı ildn etmeyi tercih ettiği, bu yolla üst ölçekli plan kararlarından bağımsız yüksek yapı yoğunluğu kararları getirebildiği, bunun da parsele özel, ayrıcalıklı yapılaşma hakkı doğurduğu, yapılan işlemin şehircilik ilke ve esaslarına, planlama tekniklerine ve kamu yararına aykırı olduğu* yönünde görüş bildirilmiştir. Öte yandan dava konusu parseli de içeren 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin onayına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin gün ve 1955 sayılı kararının iptali istemiyle açılan ve Mahkememizin E:2006/2669 sayılı

18 T.C. ANKARA 6. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2005/1782 KARAR NO: 2007/1210 dosyasında görülen davada, Mahkememizin günlü kararıyla mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu, farklı öğretim üyeleri tarafından düzenlenen bilirkişi raporunda da özetle; ^Dava tamusu parselin Nasreddirv Hoca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ilan edilmesine ilişkin olarak, dava konusu alanın 5393 sayılı Yasanın 73. maddesinde yer alan tanımlara uymadığı, eskiyen bir kent dokusu barındırmadığı, deprem riskine veya tarihi ve kültürel dokunun korunması gibi bir yaklaşıma konu olacak bir alan da olmadığı, dolayısıyla parselin "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı" olarak ilan edilmesini gerektiren koşulların oluşmadığı, bu parselde 5393 sayılı Kanunun 73. maddesinin uygulanması ile ilgili Yasa maddesinde verilen tanımlar kapsamında uygun olmadığı" belirtilmiştir. Bilirkişi raporları ile tespit edilen hususlar, Mahkememizce de hükme esas alınacak nitelikte görülmüş ve davalı idarece ek rapora yapılmış olan itirazlar yerinde görülmemiştir. Yukarıya alınan Yönetmelikte, plan değişikliğinin plan ana kararlarında belirtilen süreklilik, bütünlük ve denge durumunu bozmaması gerektiği vurgulanmış olup, dava konusu Meclis Kararının imar mevzuatına, şehircilik ilkeleri ve planlama tekniklerine uygun olmadığı sonucuna varılmakla, sözkonusu parselin Nasreddin Hoca Kentsel Dönüşüm Projesi Alanı olarak ilanına ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin İPTALİNE, aşağıda dökümü yapılan 1.095,44 YTL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen 325,00 YTL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, müdahilin yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, kararın tebliğini izleyen günden itibaren (30) gün içinde Danıştay'da temyiz yolu açık olmak üzere, tarihinde oybirliğiyle karar verildi. BAŞKAN ASUMAN YET UYE YALÇIN EKMEKÇİ ÜYE BÜNYAMİN ESAF YARGILAMA GİDERLERİ : Başvuru Harcı : 11,20 YTL Karar Harcı : 11,20 YTL Vekalet Harcı : 2,00 YTL YD. Harcı : 18,20 YTL Keşif Yol Gideri : 49,84 YTL Bilirkişi Ücreti : 950,00 YTL Posta Gideri : 53,00 YTL + TOPLAM = 1.095,44 YTL