Ülkemizde Sık Karşılaştığımız Sağlık Sorunlarına Genetik Yaklaşım Multidisipliner Vizyon ile

Transkript

1 Ülkemizde Sık Karşılaştığımız Sağlık Sorunlarına Genetik Yaklaşım Multidisipliner Vizyon ile Ajlan Tükün

2 İnfertilite Kadın İnfertilitesi (%48) Anamnez Fizik muayene Hormon profili Transvajinal US Histerosalpingografi Histeroskopi Genetik testler Ovulasyon defekti (%40) PCOS Kromozom incelemesi POF (Frajil X taşıyıcılığı) Tubal faktörler (%30) Endometriozis (%15) Uterin/servikal faktör (>%3) Erkek İnfertilitesi (%24) Anamnez Fizik muayene Semen analizi FSH, testosteron Klamidya, gonore Transrektal/ skrotal US Genetik testler Primer hipogonadizm (%30 40) Kromozom incelemesi Y mikrodelesyonu AR geni mutasyonu Sperm transport defekti (%10 20) CFTR ΔF508 (CBVDA) Sekonder hipogonadizm (%1 2)

3 Hedefe Yönelik Sperm İncelemesi Sperm morfolojisi ile kromozom içeriğinin individual değerlendirmesi

4 Binlerce hücrenin birlikte değerlendirilmesi

5 Globozoospermi

6 Amorf baş

7

8 Mental Retardasyon NONSENDROMİK SENDROMİK kromozom analizi + özgün klinik bulgu ø FraX a özgü bulgu kromozom analizi moleküler inceleme Mikrodelesyona özgü bulgu kromozom analizi FISH Met. Hast. özgü bulgu özgün test Kısa boy/ Hareket bozuklukları İlerleyici nörolojik hasar Frajil X moleküler inceleme + FRAJİL X Subtelomerik FISH/ Moleküler karyotipleme mikrosefali hipogenitalia GIS sorunları miyopati davranış konuşma distonik hareket liesensefali/ epilepsi hipogenitalia epilepsi İDİOPATİK MR + Submikroskobik değişiklik PQPB1 İdrar Kreatin/kreatinin SLC6B LIS1 DCX FLNA ARX korpus kallosum agenezi strabismus Konuşma bozukluğu Rett benzeri öykü El hareketleri hipermetropi Serebellar hipoplazi Ventrikülomegali/ JARID1C hidrosefali OPHN1 MECP2

9 2929 AKÇAAĞAÇ ŞURUBU İDRAR HASTALIĞI (MSUD) GENETİK TESTİ 4823 BIYOTINIDAZ DEFEKTI 3193 CANAVAN HASTALIĞI GENETIK ANALIZI 2782 FANCONİ BİCKEL SENDROMU 3099 FENILKETONÜRI MUTASYON TARAMASı 4821 GALAKTOZEMI GENETİK TESTİ 3624 GİLBERT HASTALIĞI UGT1A1 5 (TA) TEKRAR SAYISI 3629 GM1 GANGLİOZİDOZİS (GLB1 GENİ) 2930 İZOVALERİK ASİDEMİ GENETİK TESTİ 2931 METİL MALONİK ASİDEMİ GENETİK TESTİ 3630 NİEMAN PİCK 2236 PROPİONİK ASİDEMİ GENETİK TESTİ 4827 TAY SACS HASTALıĞı

10 Mental Retardasyon NONSENDROMİK SENDROMİK kromozom analizi + özgün klinik bulgu ø FraX a özgü bulgu kromozom analizi moleküler inceleme Mikrodelesyona özgü bulgu kromozom analizi FISH Met. Hast. özgü bulgu özgün test Kısa boy/ Hareket bozuklukları İlerleyici nörolojik hasar Frajil X moleküler inceleme + FRAJİL X Subtelomerik FISH/ Moleküler karyotipleme mikrosefali hipogenitalia GIS sorunları miyopati davranış konuşma distonik hareket liesensefali/ epilepsi hipogenitalia epilepsi İDİOPATİK MR + Submikroskobik değişiklik PQPB1 İdrar Kreatin/kreatinin SLC6B LIS1 DCX FLNA ARX korpus kallosum agenezi strabismus Konuşma bozukluğu Rett benzeri öykü El hareketleri hipermetropi Serebellar hipoplazi Ventrikülomegali/ JARID1C hidrosefali OPHN1 MECP2

11 Habitual Abortus TORCH Servikal sıvıdan mikrobiyolojik inceleme ( klamidya,üreaplasma,mycoplasma) Hormon profili HSG Protein c Protein s Aktive protein c rezistansı Homosistein Trombofili Paneli Antikardiyolipin IgM, IgG Lupus antikoagülan testi Genetik İnceleme Karyotip Subtelomerik FISH (1/8 20) Moleküler karyotipleme???

12 Kadın İnfertilitesi (%48) Anamnez Fizik muayene Hormon profili Transvajinal US Histerosalpingografi Histeroskopi Genetik testler Ovulasyon defekti (%40) PCOS Kromozom incelemesi POF (Frajil X taşıyıcılığı) Tubal faktörler (%30) Endometriozis (%15) Uterin/servikal faktör (>%3) Diğer (%10) İnfertilite Açıklanamayan(%28) Erkek İnfertilitesi (%24) Anamnez Fizik muayene Semen analizi FSH, testosteron Klamidya, gonore Transrektal/ skrotal US Genetik testler Primer hipogonadizm (%30 40) Kromozom incelemesi Y mikrodelesyonu AR geni mutasyonu Sperm transport defekti (%10 20) CFTR ΔF508(CBVDA) Sekonder hipogonadizm (%1 2) Nedeni bilinmeyen (%35 60) Moleküler karyotipleme???

13

14 Duyarlılık Ölçek Mutasyon Sitogenetik 5-10x10 6 bp Tüm genom Delesyon Duplikasyon Amplifikasyon İnsersiyon Translokasyon İnversiyon FISH 1-5x10 6 bp <10 6 bp (?) Hedef bölge Delesyon Duplikasyon Amplifikasyon İnsersiyon Translokasyon İnversiyon CGH 6x bp Tüm genom Delesyon Duplikasyon Amplifikasyon Array 8x bp Tüm genoma ulaşabilir Delesyon Duplikasyon Amplifikasyon Dizi analizi 1 bp Hedef bölge Nokta mutasyon, Küçük delesyon Küçük insersiyon Küçük duplikasyon Yeni jenerasyon dizi analizi 1 bp Tüm genoma ulaşabilir Nokta mutasyon, Küçük delesyon Küçük insersiyon Küçük duplikasyon

15 Tedavide Genetik

16 ilaç Farmakodinamik Hedef Etki yolağı Emilim Dağılım Metabolizma Atılım Farmakokinetik Farmakolojik Etki Etkinlik Toksisite

17 Tedavi hedefi Tedaviye yanıt Yan etki İlaç etkileşimleri

18 Warfarin

19 5 FU

20 FDA 112 ilaç Onkoloji Enfeksiyon hastalıkları Psikiyatri

21 Tedavi hedefi Etken madde İlaç Tedavi alanı Biyobelirteç Imatinib GLEEVEC Onkoloji C Kit Ph PDGFR FIP1L1 PDGFRα Dasatinib SPRYCEL Onkoloji Ph Nilotinib TASIGNA Onkoloji Ph Arsenic Trioxide TRISENOX Onkoloji PML/RARα Trastuzumab HERCEPTIN Onkoloji Her2/neu Lapatinib TYKERB Onkoloji Her2/neu Tamoxifen NOLVADEX Onkoloji ER Fulvestrant FASLODEX Onkoloji ER Panitumumab VECTIBIX Onkoloji KRAS EGFR Cetuximab ERBITUX Onkoloji EGFR KRAS Crizotinib XALKORI Onkoloji ALK Vemurafenib ZELBORAF Onkoloji BRAF Brentuximab Vedoti ADCETRIS Onkoloji CD30 Tositumomab BEXXAR Onkoloji CD20 Lenalidomide REVLIMID Hematoloji 5q Atorvastatin LIPITOR Kardiyovasküler LDL receptor Maraviroc SELZENTRY Antiviral CCR5 Tretinoin VESANOID Dermatoloji PML/RARα

22 Tedaviye yanıt, Yan etki İlaç etkileşimleri Biyobelirteç Alan İlaç

23 Take home messages Sperm FISH: Motilite, baş/kuyruk patolojisi CFTR ΔF508: CBVD agenezisi Frajil X taşıyıcılık: POF Subtelomerik FISH: Habitual Abortus, MMR Moleküler karyotip: MMR, Habitual Abortus?, İnfertilite? Farmakogenetik: ib/ab lar, psikiyatri

24 tesekkür ederim