TÜRKÇE TESTÝ ÇÖZÜMLERÝ 1. Verilen cümledeki kafayla okunan sözü; þiire ancak akýl yoluyla yani duygularý katmadan varýldýðý anlamýný taþýmaktadýr. Bu sözle düz yazýya benzemesi, gerçeklere bilimsel açýdan yaklaþmasý ya da kuru öðüt ve bilgiler vermesi anlatýlmak istenmemektedir. Burada düþünce, akýl ön plandadýr. 5. A seçeneðinde güzellik gülün; çirkinlik dikenlerin özelliðidir. B de alt katýn; üst þehrin özelliðidir. D de ise kara günlerin; beyaz sayfanýn özelliðidir. Görüldüðü gibi A, B ve D seçeneklerinde farklý varlýklarýn karþýt durumlarý verilmiþtir. Fakat C seçeneðinde hava nýn hem sýcak hem de soðuk olabileceði anlatýlmýþ ve böylece ayný varlýðýn karþýt durumlarýndan yararlanýlmýþtýr.. Çökmek sözcüðü: A da inerek kaplamak (yan anlam); B de bulunduðu düzeyden aþaðý inmek, çukurlaþmak (yan anlam); C de üzerinde bulunduðu yere yýkýlmak (yan anlam) anlamýnda kullanýlmýþtýr. D de ise; yoðun bir biçimde duymak (mecaz anlam) anlamýnda kullanýlmýþtýr. 3. Bu cümlelerdeki altý çizili sözcüklere baktýðýmýzda A da ýþýk sözcüðü 1. cümlede temel,. cümlede mecaz anlamda; B de kök sözcüðü 1. cümlede temel,. cümlede terim anlamda; D de çevre sözcüðü 1. cümlede temel,. cümlede yan anlamda kullanýlmýþtýr. Oysa sesteþlik ilgisi temel anlamlar arasýnda oluþmaktadýr. C de ise 1. cümledeki kar sözcüðü yaðýþ þekli (temel anlam),. cümledeki ise karýþtýrmak, birbirine katmak (temel anlam) anlamýnda kullanýlmýþtýr. Her ikisi de temel anlamlýdýr. 6. Bu cümleyi tamamlarken B, C ve D seçenekleri cümleye olumsuz bir görüþ yükler. A seçeneði ise olumlu bir anlam katar. 7. A, B ve C fiil cümleleridir. Fiil cümlelerinde vurgu, yüklemden önceki sözcük ya da söz üzerindedir. Bu cümlelerde vurgu dolaylý tümleç üzerindedir. D bir isim cümlesidir ve isim cümlelerinde vurgu yüklemdedir. Dolayýsýyla vurgulu öðe yüklemdir.. Kurtarmak sözcüðü 1. ve 5. cümlelerde zarar gelmesini önlemek,. cümlede kurtulmasýný saðlamak, 3. cümlede uzaklaþtýrmak,. cümlede deðerini karþýlamak anlamýnda kullanýlmýþtýr. 8. Soru kökünde verilen cümlede bir dilin tam olarak anlaþýlabilmesi için mutlaka sözlükten yardým alýnmasý gerektiði, sözlük kullanmadan anlaþýlan bir dilin anlam derinliðinin olamayacaðý vurgulanmýþtýr. C deki düþünce de bu cümleyle ayný doðrultudadýr.
9. Cümleyi okuduðumuzda zamaný boþa geçirmenin hayatý boþa geçirmek olduðu vurguludur. Bu vurgu da bize zamaný iyi deðerlendirmeyi öðütlemektedir. 1. Parçada genel bir sevgi kavramýndan özelleþmiþ bir sevgi kavramýna doðru gidiþ görülmektedir. Parçanýn bütününde üzerinde durulan þey konudur. Buradan hareketle parçanýn bütününde sevginin sýnýrlandýrýlmasý söz konusu edilmiþtir 10. Karþýlaþtýrma, iki veya daha fazla nesnenin ya da kavramýn ortak bir özellikle ilgili olarak birbirlerine karþý durumlarýnýn belirtilmesidir. A seçeneðinde, bir kiþi baþka kiþilerle karþýlaþtýrýlmýþtýr ve en çok ona güvenildiði anlatýlmýþtýr. 11. Gerçekleþmemiþ beklenti; olmasýný istediðimiz bir durumun veya olayýn meydana gelmemesi, gerçekleþmemesidir. A da uzaklara giden kiþinin tekrar karþý tarafý arayacaðý düþünülmüþ, ümit edilmiþ fakat bu durum gerçekleþmemiþtir. B de uçaðýn Ankara ya varacaðý tahmin edilmiþtir. C de sýnavýn olumlu sonuçlanacaðý umulmaktadýr. D de ise kiþinin yaptýðý hatalarýn onu iþinden edeceði tahmin edilmektedir. 1. Su sözcüðü A da sudan sebepler, C de huyuna suyuna gitmek, D de ise su gibi ezberlemek gibi deyimlerin içinde yer almýþtýr. Fakat B de herhangi bir deyim kullanýlmamýþtýr. 15. Parçada, okuyan insan için kitabýn önemli olduðu dile getirilmiþ ve eski kitaplar ile yeni kitaplar karþýlaþtýrýlmýþtýr. Bu karþýlaþtýrma sonucunda yazar, eski kitaplarýn yeni kitaplardan daha üstün olduðunu söylemiþ bu üstünlüðün sebebini de eski kitaplarýn güvenilir olmasýna baðlamýþtýr. A ve C deki cümleler parçada dile getirilmektedir; fakat yazarýn asýl söylemek istediði bu olmadýðýndan bu cümleler ana düþünce cümlesi olamaz. B deki cümlede dile getirilen düþünce ise parçada yer almamaktadýr. D deki cümle ana düþünceyi veren cümledir. 16. Bu parçada okumayla ilgili olarak; okumanýn kavrama ve yorumlama gücünü geliþtirdiðine, eksikleri tamamlayýp yanlýþlarý düzelttiðine ve kendimizi geliþtirmemizi saðladýðýna deðinilmiþtir. Ancak D de yer alan tartýþma ve savunma gücünü geliþtirdiði noktasýna yer verilmemiþtir. 13. A da tatma duyusuna; köy ekmeðini yedim; ekþi ayraný kana kana içtim, B de koklama duyusuna; mis gibi kokan, C de dokunma duyusuna testiyi kaptýðým gibi ifadelerinde yer verildiðini anlýyoruz. Ancak parçada iþitme duyusuna ait bir ayrýntý verilmemiþtir. 17. Bu sorunun soru köküne baktýðýmýzda bizden parçanýn, ana düþüncesini bulmamýz istendiðini görüyoruz. Parçayý okuduðumuzda yazarýn bir düþünceye karþý çýktýðýný ve bu düþünceyi çürütmek için ileri sürdüðü görüþleri görüyoruz. Yazar, insancýl olmayanlarýn içinde bile insancýl bir tutum olabileceði düþüncesine Gel de bana bu düþünceyi yuttur bakalým. sözleriyle karþý çýkmýþtýr. Yazarýn savunduðu görüþ insanlýk dýþý tutumlarýn insanýn içindeki insancýl yönü kapattýðýdýr ve parçanýn bize anlatmak istediði de budur. YANIT : A 3
18. Paragraf tamamlanýrken giriþ, geliþme ve sonuç bölümlerinin birbirleri ile baðlantýlý olmasý dikkate alýnmalýdýr. Bu parçada eleþtiri ile tartýþma ele alýnmýþ; her ikisinin de farkýný ayýrt etmek gerektiði söylenmiþtir. Parçanýn akýþýna uygun olarak yaþamýmýzda her ikisinin de gerekli olduðu, önem taþýdýðý þeklinde cümleyi tamamlamalýyýz. Yaþamýn özünde yalnýzca eleþtiri olduðu, eleþtiri ile tartýþmanýn farklýlýðý ya da her ikisinin de belli kurallarý olduðu düþüncesi paragrafýn bütününe ve akýþýna uygun düþmemektedir.. B ve C de -im eki istek ve ev sözcüklerinin sahiplerini, kime ait olduklarýný bildiren iyelik ekidir. Ýyelik eki isimlere gelen çekim eklerindendir. D de - im eki söyle- eyleminin kim tarafýndan yapýldýðýný belirten I. tekil þahýs ekidir. Þahýs ekleri ise fiillere gelen çekim eklerindendir. A da -im eki ise seç- eylemine gelerek hem türünü hem de anlamý deðiþtirdiðinden yapým ekidir. 19. Bir soruya karþýlýk söylenen parçalarda da düþünce ve dil akýþý çok önemlidir. Parçanýn düþünce akýþýndan uzak bir soru cümlesi asla yanýt olamaz. Bu parçada yazarýn sözcüklerin anlamýný gizlemesi ve bunun nedeninin Divan þiirine olan ilgisi olduðu anlatýlmýþ. Amaç Divan þiirini ya da þairini irdelemek deðildir. YANIT : A 0. I., II., III. cümlelerde çölün insan yaþamýný kýsýtlamasý üzerinde durulmuþtur. IV. cümleden itibaren ise çölün terimsel özellikleri, sözcük anlamý anlatýlmýþtýr. Bu sebeple konu akýþý bu cümleden itibaren deðiþmiþtir. 3. Bu cümledeki bana sözcüðü zamirdir. Bu ve güzel sözcükleri sýfat görevinde kullanýlmýþtýr. Ýçin söz-cüðü cümleye amaç anlamý katan bir edattýr. Bu cüm-lede baðlaç kullanýlmamýþtýr. YANIT : D. A da duyulunca sözcüðü aldýðý -ýnca, -ince ekiyle bir zarf fiil, B de dolan sözcüðü aldýðý -an, -en ekiyle bir sýfat fiil, C de ise kaldýrarak sözcüðü aldýðý -arak, -erek eki nedeniyle bir zarf fiildir. D seçeneðinde ise herhangi bir eylemsiye yer verilmemiþtir. 1. Dik sözcüðü sert sessiz bir harfle bittiði için bu sözcüðe gelen -dik eki, sözcükle birleþirken sözcüðün baþýndaki d harfi sertleþir ve t olur. Bu ses olayýnýn adý ünsüz benzeþmesi dir. Ayný söz-cükte -dik ekinin sonundaki k harfi kendinden sonra gelen -i ekiyle birleþirken deðiþime uðrar ve yumuþayarak ð dönüþür. Bu ses olayýna da ünsüz yumuþamasý denir. 5. A da martýlarýn çýðlýklarýyla zarf tümleci, uyanýrdým yüklem; her sabah zarf tümleci görevindedir. B de ona yardým eden insanlarýn hiçbirini belirtili nesne, unutmadý yüklem; C de elindeki bayraðý sallayarak zarf tümleci, sokaklarda dolaylý tümleç, dolaþýyordu yüklem görevindedir. D de ise ilerliyorduk yüklemine sorulan nasýl sorusu çiçeklerin kokusunu duyarak yanýtýyla zarf tümlecini ve yükleme sorulan nerede sorusu patika yolda yanýtýyla bize dolaylý tümleci vermektedir. TEST BÝTTÝ. CEVAPLARINIZI KONTROL EDÝNÝZ.
MATEMATÝK TESTÝ ÇÖZÜMLERÝ 1. Çözüm adýmlarýnýn I. sinde Tuðçe, Melike ve arkadaþýnýn yani 6 kiþinin koþulsuz olarak yanyana kaç farklý biçimde sýralanabileceði 6! = 70 biçiminde bulunmuþtur. II. Adýmda ise Tuðçe ve Melike nin yanyana olduðu durumlar bulunmuþtur. III. Adýmda ise tüm durumlarýn sayýsýndan yanyana olduðu durumlarýn sayýsý çýkarýlýp yanyana olmadýðý durumlarýn sayýsý bulunmuþtur. YANIT : D. I. 15 ile tam bölünebilen bütün doðal sayýlar 3 ve 5 ile tam bölünebileceðinden ve 5 ile tam bölünebilme kuralýndan dolayý birler basamaðý 0 veya 5 tir. II. Bir sayýnýn ile tam bölünebilmesi demek ayný zamanda ün katýdýr demektir. çift bir sayý ve bütün çift doðal sayýlarýn katlarý çift olacaðýndan birler basamaðýndaki rakam çifttir. III. 3 ile tam bölünebilen doðal sayýlarýn rakamlarý toplamý 3 ün tam katýdýr. Ancak 3 ün bütün tam katlarý 9 un katý olmadýðýndan bu yargý yanlýþtýr.. Dairesel grafikte tarlanýn tamamý 360 lik merkez açýya karþýlýk geldiðinden, buðday ekili alana ait merkez açý 360. = 1 dir. Kalan 16 lik kýsmýn üne arpa ekildiðinden, arpa ekili alana ait 5 3 3 merkez açý 16. = 16 dir. Kalan kýsma ait merkez açý 16 16 = 5 dir. Mýsýr ekili alana ait merkez açý 1 5. = 7 dir ve kalan kýsma yonca ekildiðinden yonca ekili alana ait merkez açý 5 7 = 7 bulunur. YANIT : C 5. M T Matematik dersinden kursa katýlan 3 5 + 3 + 3 + = 1 kiþidir. 3 M 7 F 3 5 3 M 7 F 3 5 3 T T Matematik ve Türkçe dersinden kursa katýlan 3 + = 5 öðrenci vardýr. ( seçeneði yanlýþtýr. Yalnýz bir dersten kursa katýlan öðrenci sayýsý + 5 + 7 = 16 dýr. 7 F 1 1 3. Orhun günde iþin. = ini bitirir. Ýþin geriye 1 6 5 1 5 kalan lik kýsmýný Arda bitireceðinden.t = 6 18 6 ise t = 15 bulunur. YANIT : D M 3 5 3 7 F T Türkçe ve fen bilgisi dersinden kursa katýlan + = 6 öðrenci vardýr. YANIT : B 5
6. Büyük sayý sorulduðu için büyük sayýya x dersek küçük olaný x b dir. Bu sayýlarýn toplamlarý a olduðundan x + (x b) = a denklemi ile bulunur. 7. a.b.c =. 6. 3 =.6.3 = 36 = 6 10. Maliyet : x. 50 = 50x 50 litre süte 10 litre su katýldýðýnda 60 litre süt elde edilmiþtir. Kilogramý y YTL den satýlýrsa elde edilen para 60. y YTL dir.%0 kâr elde edildiðine göre; 0 50 x + 50x. = 60. y 100 60 x = 60 y ise x = y dir. a.c. 3 6 = = = 1 b 6 6 a.b. 6 1 36 = = = = c 3 3 3 a. b. c = ( ). 6. 3 =. 18 =.3 = 6 6 rasyonel sayý deðildir. 8. Malýn alýþ fiyatýna 100 x dersek 0 Etiket fiyatý = 100x + 100x. = 10x bulunur. 100 10 Ýndirim: 10 x. = 1x 100 108x = 16 x = YTL dir. 11. 3x s(co = 10 olduðundan. AC = BC dir. C noktasýndan hareket eden O A B araç x kadar yol aldýðýnda, B x 10 C x noktasýndan hareket eden araç 6x kadar yol almýþtýr. Buna göre, B noktasýndan hareket eden aracýn hýzýnýn C noktasýndan hareket eden aracýn hýzýna oraný 3 dir. YANIT:B Malýn ilk etiket fiyatý 10x = 10. = 0 YTL olduðundan ( seçeneði yanlýþtýr. 1. a + b deponun 3 sine eþittir. Deponun dolmasý için gereken su miktarý deponun 3 1 dir. Deponun tamamý 9. Ýçilen içecek için 1 hediye içecek kazanýldýðýna göre 8 içecek için hediye içecek alýnýr. Böylece içecek daha satýn alýp hediye içeceklerin kapaklarýný kullanarak 1 içecek hediye alýnabilir. Toplamda 10 içecek satýn alýnarak 3 tane hediye içecek alýnmýþ olur. 3 (a + b) litre su alýr. O halde dahasý için gerekir. 3 (a + b). 1 a + b = litre su 3 6
13.. (a b) + (b c) + (a + c) a b + b c + a + c = a dýr. a+b+c a c Çevre =. (a + b + c + a c) =. (a + b) = a + b Yalnýz a deðeri bilindiðinden çevre hesaplanamaz. 15. Öðrencinin sayýnýn yüzde birler basamaðýný fazla görmesi sayýyý fazla almasýna sebep olur. 100 Toplamý ise 0. = 0, fazla bulur. 100 a+b b c Çevre = a + b + b c + c b = a c b a c a b+c b c Çevre = a + c + a b + c + b c = a 16. A ABD CBE olduðundan ( seçeneðinde benzerlik yazýlýrken sýra yanlýþ yazýlmýþtýr. E F a+b a b a b a+b Çevre =. (a + b + a b) = 6a B D 17. I. Adýmda ABD nde pisagor teoremi kullanýlarak AD bulunmuþtur. C II. Adýmda ABC nde pisagor teoremi kullanýlarak BC bulunmuþtur. III. Adýmda BDC nde alan baðýntýsý iki farklý taban için yazýlmýþ ancak lahl deðil DK bulunmuþtur. 1 3 1 1. K =, L =, M = ve N = 1 dir. 3 1 K = ve L = olacaðýndan K > L olmalýdýr. C seçeneðindeki bilgi yanlýþtýr. 3 18. A seçeneðinde verilen sin B ve tan C deðerlerini bilmemiz bize sadece kenar uzunluklarýnýn birbirine oraný hakkýnda bilgi edinmemizi saðlar. Kenar uzunluklarýndan herhangi birini bilmediðimizden dolayý alaný bulamayýz. 7
19. I. Adýmda taban alaný h = 6a olarak bulun-. a 3 6 muþtur. 3. I) r r r II) a 5 a 5 a III) r r r II. Adýmda taban çevresi dolayýsýyla yükseklik bulunmuþtur. Üç ifade de doðrudur. a 0. Þekilde soldan saða doðru her karede taralý kýsýmlar saat yönünün tersine bölme hareket etmektedir.. Oluþan cisim kesik D C konidir. 1. K noktasýnýn L noktasýna K göre simetriði þekildeki A L P noktasý olmalýdýr. Bu yüzden ( þeneneði yanlýþtýr. A S N M T A B d 5. D C Çevre (ABC = (a + a) = 6a a A a B. Taban yarýçapý r, yüksekliði h olan silindirin hacmi Vsilindir = π.r. h, çýkarýlacak koninin taban yarýçapý r, yüksekliði h olacaðýndan r π.r.h Vkoni = tür. 3 Silindirin hacmi koninin 3 katý olduðundan kalan cismin hacmi koninin hacminin katýdýr. 6a uzunluðundaki bir telden kare yaparsak karenin 6 a 3a bir kenar uzunluðu = birim olur. 3a 9a Karenin Alaný Dikdörtgenin Alaný = 9a. 1 = = a.a a a 9 = bulunur. 8 Verilenlerle, istenen sonuç bulunabilir. 8
FEN VE TEKNOLOJÝ TESTÝ ÇÖZÜMLERÝ 1. Sadece kuvvetin yönünün deðiþmesi amaçlandýðýnda yükün etki ettiði yönde kuvvet uygulanmalý ve bu kuvvetin büyüklüðü yükün aðýrlýðýndan farklý büyüklükte olmamalýdýr. F 1, F 3 ve F kuvvetlerinin hem yönü hem de etki büyüklükleri deðiþirken F kuvvetinin sadece yönü deðiþmiþtir. YANIT : B. Konum zaman grafiði verilen K, L ve M hareketlilerinden, herbiri eþit zamanlarda eþit yollar alarak sabit hýzlý hareket etmektedirler. Grafiðe bakýldýðýnda ayný sürede en fazla yer deðiþtirmeyi yapan K en hýzlý, en az yer deðiþtirmeyi yapan M ise en yavaþtýr. Bu durumda araçlarýn hýzlarýnýn büyüklükleri arasýnda ϑ K > ϑ L > ϑ M iliþki bulunur.. Grafiðe göre K cismi önce hýzlanan sonra sabit hýzlý hareket yapmýþtýr. Serbest býrakýlan K cismi her dört seçenekte önce hýzlanan hareket yapmýþtýr. LM arasýndaki ip koptuktan sonra B ve C de ivmelenmesi azalarak, D de ivmelenmesi artarak hýzlanan hareket yapar. A da ise dengelenmiþ kuvvetler etkisinde sabit hýzlý hareket yapar. YANIT : A 5. Her bir bölmenin hacmine V dersek, X in hacmi 9V, Y nin hacmi 6V, Z nin hacmi 7V bulunur. m Kaptaki sývýlarýn kütleleri eþit olduðundan, d = V baðýntýsý kullanýlarak sývýlarýn özkütleleri karþýlaþtýrýlabilir. Bu durumda hacmi küçük olanýn özkütlesinin büyük, hacmi büyük olanýn özkütlesinin küçük olduðu bulunur. Özkütleler arasýndaki iliþki d Y > d Z > d X dir. Kap tabanýndaki sývý basýncý P = h. d. g baðýntýsý ile bulunur. Bu kaplarda sývý yükseklikleri (h) ve yerçekimi ivmesi (g) eþit olduðundan, basýnç (P) özkütle ile doðru orantýlýdýr. Basýnçlar arasýndaki iliþki P Y > P Z > P X þeklindedir. 3. L ve M arasýndaki uzaklýk deðiþmediðinden L ve M nin hýzlarýnýn büyüklükleri eþittir. Þekil I de K en önde iken Þekil II de M ile ayný hizada olduðundan K nin hýzý M den küçüktür. Cisimlerin hýz büyüklükleri K < L = M þeklinde sýralanýr. 6. Tüp deniz seviyesine getirilirse civa üzerine etkiyen açýk hava basýnç (P 0 ) artar. Böylece gaza doðru itilen cýva gazýn sýkýþarak hacminin azalmasýna, basýncýnýn ise artmasýna neden olur. 9
7. Katý bir madde sývýsýnda yüzerken erirse kaptaki sývý seviyesi deðiþmez. Bu durumda P = h.d.g baðýntýsýndan K kabýnýn tabanýndaki sývý basýncý, su yüksekliði deðiþmediðinden deðiþmez. L kabýnda, baþlangýçta su seviyesi buzun hacmi kadar artmýþtýr. Fakat buz eridiðinde hacmi azalacaðýndan su seviyesi de azalacaktýr. Kabýn tabanýndaki sývý basýncý, su yüksekliði azaldýðýndan azalacaktýr. 10. Parçalarýn yerlerine yerleþebilmesi için, I. düzenekte λ Y > λ X olduðundan ýsýtma ile Y daha çok genleþerek X parçasý yerine yerleþebilir. II. düzenekte λ Z > λ Y olduðundan yine ýsýtma ile Z daha çok genleþerek Y parçasý yerine yerleþebilir. 11. II. bileþikteki X miktarýnýn I. bileþik ile ayný olabilmesi için XY n formülü 3 ile geniþletilir (X 3 Y 3n ). 8. Þekil I de K cismi sývýda yüzdüðüne göre X sývýsýnýn özkütlesi K nin özkütlesinden büyüktür (d X > d K ). Þekil II de karýþýmýn özkütlesi karýþýmý oluþturan sývýlarýn özkütleleri arasýnda bir deðerdir (d X > d X+Y > d Y ). K cismi ise bu karýþýmda askýda kaldýðýna göre d K = d X+Y dir. Bu durumda K nin özkütlesi Y nin özkütlesinden büyük olur. Bu durumda I. bileþikteki Y miktarýnýn II. bileþikteki 1 Y miktarýna oraný = olduðundan n = bulunur. 3n 3 1. 9 F : e 7e 7A (Halojen) 9. Kaplar özdeþ ýsýtýcýlarla eþit süre ýsýtýlýrsa aldýklarý ýsýlar eþit olur. (I) doðru. Q = m. c. t baðýntýsýndan bir maddenin sýcaklýk deðiþimi t = Q m.c ile bulunur. K ve L kaplarýndaki zeytinyaðý için ýsý (Q) ve özýsý (c) ayný olduðu için sýcaklýk deðiþimi burada sadece kütleye baðlýdýr. Kütlesi küçük olanýn sýcaklýk deðiþimi daha büyük olur. L nin kütlesi K nin kütlesinin yarýsý olduðundan sýcaklýk deðiþimi K nin iki katýdýr. (II) doðru. Flor yalnýz ( 1) deðerlik alýr (X + F 1 ). Bu durumda X + olur. X elementi (+) deðerliðini aldýðýndan periyodik cetvelin A (Toprak alkali metal) grubundadýr. X in SO iyonu ile oluþturacaðý bileþiðin formülü + X SO XSO tür. X. periyot, A grubunda olduðundan elektron diziliþi e e þeklindedir. Buna göre X in atom numarasý tür. Periyodik cetvelde soldan saða doðru gidildikçe atom numarasý artar.. periyot 1A grubundaki elementin atom numarasý A grubundaki X inkinden küçüktür. 10
13. Tanecik Proton sayýsý Nötron sayýsý Elektron sayýsý X +7 17 0 10 Y 17 18 Z +5 17 18 1 35 Cl nin proton sayýsý 17, nötron sayýsý 35 17 = 18 17 dir. X +7 35 nin proton sayýsý Cl ile ayný, nötron sayýsý 17 farklýdýr. Z +5 35 in proton sayýsý ve nötron sayýsý Cl ile 17 aynýdýr. Bu durumda izotop olamazlar. Y nin nötron sayýsý verilen bilgilerle bulunamaz. Yalnýz X +7 nin 35 Cl ile izotop olduðu kesindir. 17 1. Asitler mavi turnusol kaðýdýnýn rengini kýrmýzýya, bazlar ise kýrmýzý turnusol kaðýdýnýn rengini maviye çevirirler. Sirke asidik olduðundan turnusolu kýrmýzýya, amonyak çözeltisi bazik olduðundan turnusolu maviye, yemek tuzu çözeltisi nötr olduðundan turnusol kaðýdýnýn rengini deðiþtirmez. Üzüm suyu asidiktir turnusolu kýrmýzýya çevirir. 16. Bir bileþiði oluþturan elementlerin birleþen kütleleri arasýnda sabit bir oran vardýr. I. ve II. bileþikler elementlerinin kütlece birleþme oranlarý farklý olduðundan, ayný elementlerden oluþmalarýna raðmen farklý bileþiklerdir. Farklý bileþikler olduklarýndan kimyasal ve fiziksel özellikleri de farklýdýr. Ayný miktar X ile birleþen I. ve II. bileþikteki Y nin kütleleri Y(I) 8 1 arasýndaki oran, = = dir. Y(II) 16 X kütlesi Y kütlesi (g) (g) Formül I. bileþik 17 8 XY II. bileþik 17 16 X a Y b Ayný miktar X ile birleþen Y miktarlarý arasýndaki oran, formüllerdeki Y lerin atom sayýlarý oranýna eþitlenir. 1 b = 1 b = bulunur. Ýkinci bileþikte a ve b deðerleri yerine yazýldýðýnda XY bileþiði elde edilir. 17. Bitkinin gövde ucunun büyümesini saðlayan oksin hormonu güneþ ýþýðýndan etkilendiði için gövdenin büyürken yönelim hareketi yapmasýna neden olur. 1. iþlemde gövde ucu kesildiði için bu bölgede büyüme hormonu bulunmazken. iþlemde gövde ucunun ýþýk almamasý saðlandýðý için ýþýk kaynaðýna doðru yönelme gerçekleþmez. Bu deneyde sadece gövdenin hangi durumlarda yönelim hareketi yapýp yapmadýðý araþtýrýldýðý için kök ve gövde yönelimi kýyaslamasý yapýlamaz. 15. Ýyonik bað, metal ve ametal atomlarý arasýnda oluþur. Son yörüngesinde 1, ve 3 elektron bulunan ( 1 H, He, 5B hariç) elementler metal, 5, 6 ve 7 elektron bulunan elementler ametaldir. Buna göre, X ve Y metal, Z ve T ametaldir. Z ve T nin ikiside ametal olduðundan, aralarýnda oluþan bað türü kovalent baðdýr. 18. Yoðun egzersiz sýrasýnda kaslarýmýza yeterli oksijen gazý iletilemediðinden enerji üretebilmek için oksijensiz solunum olayý da gerçekleþtirilir. Egzersiz bittikten sonra ise enerji ihtiyacý azaldýðý için oksijenli solunum hýzýnda yavaþlama gözlenmektedir. 11
19. Tabloya göre, X ve Y kurbaða türleri I, II ve III numaralý alanlarýn tümünde bulunurken, Y ve Z kurbaða türleri sadece I numaralý alanda yaþayabilmektedir. Bu durum canlýlar kaynaklarýný hangi ortamda daha iyi karþýlarsa o ortamda yaþamlarýný sürdürebileceðini gösteriyor. I. ortam tüm kurbaða türlerini bulundurduðu için ekolojik çeþitliliði en fazla olan ortamdýr. 3. Tek yumurta ikizlerinin genotipleri ayný olduðu için bireylerin kan gruplarý, cinsiyetleri, göz renkleri gibi kalýtsal özelliklerinin ayný olmasý gerekir. Fakat boy, kilo ve zeka çevresel faktörlerin etkisiyle farklý olabilir. 0. Tablodaki Y doku hücresinin özellikleri incelendiðinde Y hücresinin ince çeperli, bol sitoplazmalý, hýzlý metabolizmaya sahip ve kloroplast taþýyan bir hücredir. Kloroplast taþýdýðý için Y hücresi ýþýk enerjisi ile besin üretebilir. 1. X ve Y hücreleri ayrý ayrý hücreler olduklarý için çekirdeklerindeki kalýtým maddesinin, özellikleri de birbirinden farklýdýr. Bu hücrelerin çekirdekleri çýkarýlýp birbirine transfer edilse bile kalýtsal özellikler çekirdekte taþýnýr.. Çevre etkisiyle canlýnýn dýþ görünüþünde deðiþiklikler meydana gelebilir. A seçneðinde canlýlar ortama uyum saðlayamamýþ ve ölümler gerçekleþmiþtir. Bu durum dýþ görünüþte meydana gelen deðiþikliklere örnek verilemez. B seçeneðinde insan göz rengi ile C seçeneðindeki bukalemunun renk deðiþtirmesi genetik özelliklerdir. D seçneðinde ayný türe ait canlýlarýn sýcaklýk farkýndan dolayý dýþ görünüþlerindeki deðiþiklik verilmiþtir. Bu durum çevre etkisiyle meydana gelmiþtir.. Canlýlar genlerinde sahip olduklarý özellikler ile yaþadýklarý ortama uyum saðladýklarý zaman o ortamda yaþama þanslarýný artýrýrlar. Açýk renkli aðaçlarda kahverengi kelebekler, koyu renkli aðaçlarda beyaz kelebekler kolayca avlanacaklarý için aðaç rengi ile uyum saðlamýþ kelebeklerin hayatta kalma þansý daha fazladýr. 5. Atardamarlar genel olarak temiz kan taþýr (Akciðer atardamarý hariç). Toplardamarlar genel olarak kirli kan taþýr (Akciðer toplardamarý hariç). Büyük kan dolaþýmýnda vücutta kirlenen kan, toplardamarlar aracýlýðýyla kalbin sað tarafýna getirilir. Küçük kan dolaþýmýnda akciðer atardamarý ve akciðer toplardamarý görev alýr. 1
TEST BÝTTÝ. CEVAPLARINIZI KONTROL EDÝNÝZ. 13
SOSYAL BÝLGÝLER ÇÖZÜMLER 1. Nil Nehri nin zamanlarýnýn hesaplanmasý astronomi ile ilgilidir. Ölümden sonraki yaþama inanýlmasý eczacýlýk ile ilgilidir. Nil Nehri nin taþýmasýyla bozulan tarla sýnýrlarýnýn düzenlenmesi geometri bilimi ile ilgilidir. 6. Sokullu Mehmed Paþa Don ve Volga projesi ile Karadeniz i Türk gölü haline getirmeyi amaçlamamýþtýr. Bu dönemde Karadeniz zaten Türk gölüdür.. Ortaçað Avrupasý nýn ekonomik yapýsý kapalý ekonomik sisteme dayalýdýr. 7. 18. yüzyýlda Osmanlý Devleti nde yaþanan Lale Devri nde askeri alanda ýslahatlar yapýldýðý söylenemez. 3. Yeniçað Avrupasý nda ulus devletlerin kurulmasý söz konusu deðildir. Bu Yakýnçað Avrupasý nda meydana gelen bir geliþmedir. 8. Osmanlý Devleti 1838 de Ýngiltere ile imzaladýðý Baltalimaný antlaþmasý ile Batý nýn yarý sömergesi haline gelmiþ ve ekonomisi zayýflamýþtýr. Lonca örgütünün gücü ise zayýflamýþtýr.. Osmanlý Devleti nin Ankara Savaþý sonrasýnda Balkanlarda toprak kaybý olmamýþtýr. 5. Osmanlý Devleti Yavuz Sultan Selim Dönemi nde Doðu daki tüm tehlikeleri ortadan kaldýramamýþtýr. Doðu da halen Safevi tehlikesi bulunmaktadýr. 9. 1856 Paris Antlaþmasý ile Osmanlý Devleti nin Karadeniz de savaþ gemisi bulundurmamasý Osmanlý Devleti nin yenen bir devletken, yenik bir devlet durumuna düþürüldüðünün göstergesidir. 1
10. I. Dünya Savaþý nýn ana nedeni hammadde ve pazar arayýþýdýr. Paragrafta verilen nedenlere de bakýldýðýnda I. Dünya Savaþý nýn nedenin daha çok ekonomik alanla ilgili olduðu söylenebilir. 1. Ýtilaf Devletlerinin Londra Konferansý na Ýstanbul Hükümeti nin yanýsýra Mustafa Kemal in ve onun yetkili kýlacaðý birinin de bulunmasý þartýný koþmalarý Türk tarafý arasýnda ikilik yaratmaya yöneliktir. 11. Paragrafta verilen bilgide Almanya nýn Osmanlý Devleti ni I. Dünya Savaþý nda kendi yanýnda istemesinin Halifenin dinsel gücünden yararlanmaya yönelik nedeni verilmiþtir. 1. Çanakkale Cephesi nin açýlma nedenlerinden biri de Ýngiltere nin Rusya ya yardým göndermek istemesidir. Ancak Çanakkale Cephesi nde Ýtilaf Devletlerinin aldýklarý yenilgi sonucu bu amacý gerçekleþtirememeleri Rusya da Ýhtilalin güç kazanmasýna ortam hazýrlamýþtýr. 15. Türkiye de en sýcak yazlarýn yaþandýðý bölge Güneydoðu Anadolu, en yoðun nüfuslu bölge ise Marmara Bölgesi dir. Bu iki bölgenin yerþekilleri sade olduðu için D þýkkýnda verilen bilgi Murat Bey ve kýzý Ayþe nin yaþadýðý bölgelerle ilgilli olarak söylenemez. 16. Boylam deðerleri verilen kentlerin enlemleri hakkýnda bir bilgi elde edilemeyeceðinden A þýkkýna ulaþýlamaz. 13. Kurtuluþ Savaþý Silahlý Mücadele Dönemi nde Yunanlýlarýn TBMM ye Sevr Antlaþmasý ný zorla kabul ettirmeyi amaçlamalarý, Yunan ileri hareketinin TBMM tarafýndan kesin olarak sona erdirildiðinin göstergesi deðildir. 17. A, B ve C þýklarýnda verilen bilgiler Dünya nýn küresel þeklinin sonuçlarý arasýnda yer alýrken D þýkkýnda yer alan iki yarýmkürede ayný anda farklý mevsimlerin yaþanmasý eksen eðikliði ile ilgilidir. 15
18. A ve B noktalarýnda yýl içinde eksen eðikliðine baðlý olarak güneþ ýþýnlarýnýn geliþ açýsý, gece gündüz süreleri, Güneþ in doðuþ batýþ saatleri deðiþirken, çizgisel hýz yýl içinde deðiþiklik göstermez.. Türkiye haritasý üzerinde X noktasýndan Y ye gidildikçe sýcaklýðýn azalmasýnýn nedeni enlemdir. 19. 1 Haziran tarihinde Yengeç Dönencesi ne öðle vakti güneþ ýþýnlarý dik açýyla geldiði için bu alandaki cisimlerin gölgesi oluþmaz. Bu nedenle araþtýrma grubu indiði alanda 1 Haziran tarihinin yaþandýðýný kanýtlayabilir. 3. Þekerpancarý, toprak altýnda yetiþen bir tarým ürünü olduðundan özel bir iklim isteði yoktur. Bu nedenle her yerde yetiþtirebileceði için kýyý bölgeleri daha fazla gelir getiren tarým ürünlerine ayrýlmýþtýr. 0. Renklendirme yöntemiyle çizilmiþ haritalardan yerþekillerinin yükselti deðerleri hakkýnda bilgi elde edilebilir. Bitki örtüsü hakkýnda iklim haritalarýndan bilgi edinilebilir. Fiziki haritalar sadece yerþekilleri hakkýnda bilgi verir.. Türkiye haritasýnda iþaretli olan I numaralý alanda sanayi, II numaralý alanda tarým, III numaralý alanda ise hayvancýlýk faaliyetleri daha yaygýn olan ekonomik etkinliklerdir. 1. Ocak ayýnda Kuzey Yarýmküre de en düþük, Güney Yarýmküre de en yüksek sýcaklýklarýn yaþanmasý güneþ ýþýnlarýnýn Kuzey Yarýmküre ye eðik, Güney Yarýmküre ye dik açýlar ile gelmesiyle ilgilidir.bu durum üzerinde kara ve denizlerin daðýlýþýnýn bir etkisi yoktur. 5. Deniz ve demiryolu taþýmacýlýðý daha ekonomik olmasýna raðmen Türkiye de yolcu taþýmacýlýðýnda karayollarý daha fazla tercih edilir. 16
ÝNGÝLÝZCE ÇÖZÜMLER 17
18
TEST BÝTTÝ. CEVAPLARINIZI KONTROL EDÝNÝZ. 19