Dönemsonu İşlemleri Bilgi Kavramı İhtiyaç Karar Eylem Sonuç Yaşam Bilgi Değer Miktar Cins Etkiler ESKİŞEHİR SMMMO Atölye Çalışması Finansal Bilgi Sistemi Bu çalışmada; Muhasebede Raporlama Dönemsonu İşlemleri Kapanış Kayıtları incelenecektir. Ayrıca bazı yasal düzenlemeler konusunda hatırlatmalar yapılacaktır. Muhasebede Raporlama Dönemsonu İşlemleri Kapanış Kayıtları Finansal Bilgi Sistemi, sistemi besleyen girdilerin (verilerin), belirli işlemlerden geçirilerek çıktıya dönüştürülmesi sürecidir. Süreç sonunda elde edilen çıktı BİLGİ olarak adlandırılır. Elde edilen bilgiler FİNANSAL RAPORLAR ile sunulur. Stok Alışları Üretim Satış Finansal Raporlar Hatırlatmalar Çıkar Grupları İşletme faaliyet sonucundan çıkar bekleyen bir çok grup vardır. Bu çıkar gruplarının üyeleri, çıkarlarını elde etmek için işletme ömrünün sonlanmasını bekleyemez. Bu nedenle işletme ömrü belirli dönemlere bölünür ve her dönemin sonucu ayrı ayrı belirlenir. Sermaye Grupları Hissedarlar Ortaklar Sahipler Çalışanlar Yöneticiler Personel Sendikalar Piyasalar Para Sermaye İşgücü Mal Kuruluşlar Devlet Meslek Taraflar Alıcılar Satıcılar Rakipler Yan Sanayiler Baskı Grupları Tüketiciler Çevreciler Halk Kamuoyu 1
Muhasebe Sürecinde Dönem Kavramı Muhasebe Sürecinde Dönem Kavramı Bir dönemde; muhasebesi yapılan işletme ile ilgili performanslar ölçülür. Dönem sonu; belirli bir andaki durumun görülmesidir. Kar ya da Zarar (Gelirler Giderler Vergiler) Muhasebesi Yapılan İşletmenin Varlıkları Muhasebesi Yapılan İşletmeden Çıkar Bekleyenler Muhasebe Sürecinde Dönem Sonu Dönem sonu; belirli bir andaki durumun görülmesidir. Muhasebe Sürecinde Dönem Kavramı Dönem sonu; belirli bir andaki durumun görülmesidir. Muhasebesi Yapılan İşletmenin Varlıkları Muhasebesi Yapılan İşletmeden Çıkar Bekleyenler Muhasebe Sürecinde Dönem Kavramı Dönem sonu; belirli bir andaki durumun görülmesidir. Finansal Raporlama Bilgi vermektir. Bilanço Gelir Tablosu hazırlamaktır. Muhasebesi Yapılan İşletmenin Varlıkları Muhasebesi Yapılan İşletmeden Çıkar Bekleyenler 2
Finansal Raporlama Görücüye Çıkmak Bilgi vermektir. Bilanço Gelir Tablosu hazırlamaktır. Sermaye Grupları Çalışanlar Piyasalar Kuruluşlar Bilanço Gelir Tablosu hazırlamak görücüye çıkmaktır. İşletme "finansal raporlama skalasında" şirin gözükmek ile karamsar gözükmek arasında bir karar vermek durumundadır. Finansal Raporlama Skalası Şirin Görünmek Karamsar Görünmek Taraflar Baskı Grupları Finansal Raporlama Görücüye Çıkmak Bilgi vermektir. Bilanço Gelir Tablosu hazırlamaktır. Görücüye çıkmaktır; (X) A.Ş., 30.12.2014 tarihinde 100.000 TL nakit sermaye ile kurulmuştur. Nakit ile bir makine satın alınmış ve yılsonuna kadar başka hiçbir işlem meydana gelmemiştir. 31.12.2014 tarihli bilançoyu hazırlayınız. Finansal Raporlama Görücüye Çıkmak Bilgi vermektir. Bilanço Gelir Tablosu hazırlamaktır. Mukayyet değerler üzerinden raporlayabiliriz. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 100 Sermaye 100 Görücüye çıkmaktır; Kahve şekerli olabilir. Kahve şekersiz olabilir. Kahve tuzlu olabilir. Varlıklar 100 Kaynaklar 100 3
Görücüye Çıkmak Görücüye Çıkmak Normal amortisman yöntemine göre amortisman ayırabiliriz. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 100 Sermaye 100 Piyasa değerinin belirlenmesi söz konusu olabilir. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 120 Sermaye 100 Amortisman -20 Zarar -20 Kâr 20 Varlıklar 80 Kaynaklar 80 Varlıklar 120 Kaynaklar 120 Görücüye Çıkmak Oyun Sahası Azalan bakiyeler yöntemine göre amortisman ayırabiliriz. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 100 Sermaye 100 Amortisman -40 Zarar -40 İş Hukuku Sosyal Güvenlik Mevzuatı Uluslararası Muhasebe Standartları Ticaret Hukuku Dış Ticaret Mevzuatı Hazine Vergi Hukuku Varlıklar 60 Kaynaklar 60 Sermaye Piyasası Kurulu Tekdüzen Muhasebe Sistemi Kambiyo Mevzuatı Türkiye Muhasebe Standartları Görücüye Çıkmak İki Önemli Sorun V.U.K. altında bir orana göre amortisman ayırabiliriz. (X) A.Ş. 31.12.2014 tarihli DÖNEMSONU BİLANÇOSU (000 TL) Makinalar 100 Sermaye 100 Amortisman -10 Zarar -10 Finansal raporlamada iki önemli sorun vardır; Sınıflandırma; Unsurlar nerede yer alacak? Değerleme; Unsurlar hangi değerden raporlanacak? Dönen Varlıklar BİLANÇO Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Varlıklar 90 Kaynaklar 90 Duran Varlıklar Öz Kaynaklar 4
Değerlemede Esas; Maliyet Gerek muhasebe ve gerekse vergisel açıdan değerlemede esas MALİYET'tir. Ancak bir çok nedenle değerler erezyona uğramaktadır. Bu nedenle maliyetten uzaklaşmalar olabilir. Maliyetin üstünde bir değer kullanma MALİYET Maliyetin altında bir değer kullanma Yabancı paralar Emtia (Satın alınan ve imal edilenler Yabancı dahil) para ile olan alacaklar İşletmelere Yabancı para dahil ile olan borçlar Ancak ülkemizde aktif kambiyo Özel borsası maliyet olmadığı bedelleri için DÖNEM SONUNDA Maliye Bakanlığı'nın, Demirbaş eşya DÖNEM İÇİNDE DE Merkez Zirai Bankası'nın mahsuller kurları ve hayvanlar kullanılmaktadır. Yabancı paralar Emtia (Satın alınan ve imal edilenler Yabancı dahil) para ile olan alacaklar İşletmelere Yabancı para dahil ile olan borçlar Ancak Veraset ülkemizde ve İntikal aktif Vergisi kambiyo ile Özel borsası Emlak maliyet olmadığı Vergisi'nde bedelleri için kullanılan DÖNEM bir SONUNDA Maliye Bakanlığı'nın, Demirbaş ölçüttür. eşya DÖNEM İÇİNDE DE Merkez Zirai Bankası'nın mahsuller kurları ve hayvanlar kullanılmaktadır. Emtia (Satın alınan ve imal edilenler dahil) İşletmelere dahil Özel maliyet bedelleri Demirbaş eşya Zirai mahsuller ve hayvanlar Yabancı paralar Emtia (Satın alınan ve imal edilenler Yabancı dahil) para ile olan alacaklar İşletmelere Yabancı para dahil ile olan borçlar Ancak ülkemizde aktif kambiyo Senetli Alacaklar Özel borsası Senetli maliyet olmadığı Alacaklar bedelleri için DÖNEM SONUNDA Senetli Borçlar Maliye Bakanlığı'nın, Demirbaş Senetli eşya Borçlar DÖNEM İÇİNDE DE Merkez Zirai Bankası'nın mahsuller kurları ve hayvanlar kullanılmaktadır. 5
Yabancı paralar Emtia (Satın alınan ve imal edilenler Yabancı dahil) para ile olan alacaklar İşletmelere Yabancı Senetsiz para dahil ile alacaklar olan borçlar Ancak ülkemizde aktif kambiyo Senetli Senetsiz Alacaklar borçlar Özel borsası Senetli maliyet olmadığı Alacaklar bedelleri için DÖNEM SONUNDA Senetli Aktifleştirilen Borçlar Maliye Bakanlığı'nın, kuruluş ve Demirbaş Senetli eşya DÖNEM örgütlenme Borçlar İÇİNDE DE giderleri Merkez Zirai Bankası'nın mahsuller Aktif ve kurları pasif ve hayvanlar geçici hesaplar kullanılmaktadır. Karşılıklar Emtia Yabancı (Satın paralar alınan ve imal edilenler Yabancı dahil) para ile olan alacaklar İşletmelere Yabancı Senetsiz Değerlemeye para dahil ile alacaklar olan konu borçlar iktisadi Ancak ülkemizde kıymetin; aktif kambiyo Senetli Senetsiz Kasa Alacaklar mevcudu borçlar (Sadece YTL) Özel borsası Senetli maliyet olmadığı Değerleme Alacaklar bedelleri için DÖNEM günü itibariyle Demirbaş SONUNDA Senetli Aktifleştirilen Borçlar Senetli gerçek Eshamlı eşya Maliye Borçlar değerinin şirketlerce Bakanlığı'nın, kuruluş belli çıkarılan ve DÖNEM örgütlenme hisse Hisse İÇİNDE senetleri senetleri olmaması DE giderleri veya Merkez, çıkarılan bilinememesi Zirai Bankası'nın mahsuller Aktif tahviller Portfoyünün ve kurları pasif ve hayvanlar geçici %51'i hesaplar Türkiye'de Gerçek değerinin doğru olarak kullanılmaktadır. Karşılıklar KİT'lerce kurulu fonların tespit edilememesi çıkarılan hisse tahviller senetleri Değeri bilinen iktisadi kıymetler için bu ölçüt kullanılmaz. Yabancı paralar Emtia (Satın alınan ve imal edilenler Yabancı dahil) para ile olan alacaklar İşletmelere Yabancı Senetsiz para dahil ile alacaklar olan borçlar Ancak ülkemizde aktif kambiyo Senetli Senetsiz Kasa Alacaklar mevcudu borçlar (Sadece YTL) Özel borsası Senetli maliyet olmadığı Alacaklar bedelleri için DÖNEM SONUNDA Senetli Aktifleştirilen Eshamlı Borçlar Maliye şirketlerce Bakanlığı'nın, kuruluş çıkarılan ve Demirbaş Senetli eşya Borçlar DÖNEM örgütlenme hisse İÇİNDE senetleri DE giderleri Merkez, çıkarılan Zirai Bankası'nın mahsuller Aktif tahviller ve kurları pasif ve hayvanlar geçici hesaplar kullanılmaktadır. Karşılıklar KİT'lerce çıkarılan tahviller Emtia Yabancı (Satın paralar Vergi Usul alınan Kanunu'nda ve imal değerleme edilenler Yabancı dahil) para ile olan alacaklar ölçütü belirlenmeyen veya İşletmelere Yabancı belirlenmiş Senetsiz Değerlemeye para dahil ile alacaklar olmasına olan konu borçlar rağmen iktisadi kendi Ancak ölçüleriyle ülkemizde kıymetin; aktif kambiyo Senetli Senetsiz Kasa Alacaklar mevcudu borçlar belirlenmesi (Sadece mümkün YTL) Özel borsası Senetli olmayan maliyet olmadığı Değerleme Alacaklar bedelleri iktisadi için DÖNEM günü kıymetlerden; itibariyle Demirbaş SONUNDA Senetli Aktifleştirilen Eshamlı Borçlar Senetli eşya Maliye şirketlerce BorçlarBakanlığı'nın, kuruluş çıkarılan ve bina gerçek değerinin belli DÖNEM örgütlenme hisse Hisse ve araziler İÇİNDE senetleri senetleri vergi değeriyle olmaması DE giderleri veya Merkez, çıkarılan diğerleri varsa bilinememesi borsa rayici Zirai Bankası'nın mahsuller Aktif tahviller Portfoyünün ve kurları pasif ve hayvanlar Gerçek değerinin geçici %51'i hesaplar Türkiye'de yoksa mukayyet değerleri doğru olarak kullanılmaktadır. Karşılıklar KİT'lerce kurulu fonların tespit edilememesi çıkarılan hisse tahviller senetleri o da yoksa emsal bedeli ile Değeri değerlenecektir. bilinen iktisadi kıymetler için bu ölçüt kullanılmaz. Dönem başı İşlemleri Emtia Yabancı (Satın paralar alınan ve imal edilenler Yabancı dahil) para ile olan alacaklar İşletmelere Yabancı Senetsiz Değerlemeye para dahil ile alacaklar olan konu borçlar iktisadi Ancak ülkemizde kıymetin; aktif kambiyo Senetli Senetsiz Kasa Alacaklar mevcudu borçlar (Sadece YTL) Özel borsası Senetli maliyet olmadığı Değerleme Alacaklar bedelleri için DÖNEM günü itibariyle Demirbaş SONUNDA Senetli Aktifleştirilen Borçlar Senetli gerçek Eshamlı eşya Maliye Borçlar değerinin şirketlerce Bakanlığı'nın, kuruluş belli çıkarılan ve DÖNEM örgütlenme hisse olmaması İÇİNDE senetleri DE giderleri veya Merkez, çıkarılan bilinememesi Zirai Bankası'nın mahsuller Aktif tahviller ve kurları pasif ve hayvanlar Gerçek değerinin geçici hesaplar doğru olarak kullanılmaktadır. Karşılıklar KİT'lerce tespit edilememesi çıkarılan tahviller Değeri bilinen iktisadi kıymetler için bu ölçüt kullanılmaz. Hazırlık İşlemleri (Politik açıdan gerçekleştirilmesi gereken işlemler) İşletme ilgili kararlar Maliyetleme Alt hesaplar Sınıflandırma Değerleme 6
Dönem içi İşlemler Dönem içi İşlemler Toplayıcılık Avcılık Borç Alacak İlişkisi Saklama Özetleme Kâr Zararın Dağıtılması Toplayıcılık Avcılık Borç Alacak İlişkisi Saklama Özetleme Kâr Zararın Dağıtılması DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 600.000 BİNALAR 500.000 YENİLEME FONU 100.000 Yenileme Fonu Kullanılması Dönem içi İşlemler Dönem sonu İşlemleri Toplayıcılık Avcılık Borç Alacak İlişkisi Saklama Özetleme Kâr Zararın Dağıtılması (X) A.Ş. İşletmesi 20.05.2012 tarihinde 500.000 TL'ye satın aldığı bir binayı 15.12.2014 tarihinde 600.000 TL'ye satmıştır. İşletme bu tarihe kadar hiç amortisman ayırmamış ve yeniden değerleme yapmamıştır. Mizan Envanter Süreci Sınıflandırma Değerleme Tam Açıklama Maliyetleme Yansıtma Hesaplarının Açılması 15 62 aktarması Raporlama Süreci Satışların Maliyeti Tablosu Dönem içi İşlemler Dönem sonu İşlemleri Toplayıcılık Avcılık Borç Alacak İlişkisi Saklama Özetleme Kâr Zararın Dağıtılması DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 600.000 BİNALAR 500.000 SATIŞ KÂRI 100.000 Doğrudan satış kaydı Vergilendirme Süreci 691 370 aktarması 371 193 aktarması Raporlama Süreci Gelir Tablosu Kapanış Süreci 600 689 hesapların 690 hesaba aktarılması Raporlama Süreci Kâr Dağıtım Tablosu 7
Dönem sonu İşlemleri Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları Kapanış Süreci 690 691 692 590-591 aktarması Raporlama Süreci Bilanço Fon Akım Tablosu Nakit Akım Tablosu Özkaynaklar Değişim Tablosu Kapanış Süreci Yansıtma Hesaplarının Kapanışı Kapanış Kaydı Fiili sayım farklılıklarının nedeninin bulunması gerekir. Farklar hata ve unutmadan kaynaklanıyorsa gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır. 196 PERSONELE AVANSLAR 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI Fiili sayım noksanının nedeninin bulunması. 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 120 ALICILAR Fiili sayım fazlasının tespiti. Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları Fiili sayım noksanlıklarından ilgili personel sorumlu tutulabilir. 135 PERSONELDEN ALACAKLAR 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI Fiili sayım noksanından personelin sorumlu tutulması. Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları Fiili sayım sonuçları ile kaydi envanter sonuçları birbirlerini tutmalıdır. Ancak; Fiili sayım sonucu, kaydi envanterden noksan olabilir. Fiili sayım sonucu, kaydi envanterden fazla olabilir. 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI İLGİLİ AKTİF HESAP Fiili sayım noksanının tespiti. İLGİLİ AKTİF HESAP 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI Fiili sayım fazlasının tespiti. Fiili sayım noksanlığının nedeni bulunamıyorsa GİDER kaydı yapılabilir. Sözkonusu gider, kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir. 689 DİĞER O.DIŞI GİDER VE ZARARLAR 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI Fiili sayım noksanının gider kaydedilmesi. 900 NAZIM HESAPLAR K.K.E. Giderler 950 NAZIM HESAPLAR K.K.E. Giderlerden Borçlar Kanunen kabul edilmeyen giderler. 8
Fiili Sayım Sonuçlarının Farkları Alacaklar Fiili sayım fazlalığının nedeni bulunamıyorsa GELİR kaydı yapılabilir. 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 679 DİĞER O.DIŞI GELİR VE KÂRLAR Fiili sayım fazlalığının gelir kaydedilmesi. Alacaklar içindeki hesaplarda bulunan; TL cinsinden alacaklar mukayyet değer ile değerlenir. Yabancı paralı alacaklar MALİYE BAKANLIĞI'nca belirlenen kurlar üzerinden değerlenir. 656 KAMBİYO ZARARLARI 121 ALACAK SENETLERİ Olumsuz değer farkları. 121 ALACAK SENETLERİ 646 KAMBİYO KÂRLARI Olumlu değer farkları. Hazır Değerler Senetli Alacaklar Hazır değerler içinde yer alan; TL itibari değer ile değerlenir. Yabancı paralar MALİYE BAKANLIĞI'nca belirlenen kurlar üzerinden değerlenir. Kur farkları oluşmuş ise KAMBİYO KÂRI veya ZARARI olarak kaydedilir. İhracat nedeniyle ortaya çıkan kur farkları 601 YURTDIŞI SATIŞLAR hesabında muhasebeleştirilir. Bankadaki paralar ve çeklerde TL ise itibari değer ile, yabancı paralı ise MALİYE BAKANLIĞI'nın kurları üzerinden değerlenir. 656 KAMBİYO ZARARLARI 100 KASA Olumsuz kur farklarının kaydı. 100 KASA 646 KAMBİYO KÂRLARI Olumlu kur farklarının kaydı. Senetli alacaklar net bugün kü değer üzerinden raporlanır; Net bugün kü değer hesabı reeskont işlemi ile tespit edilir. Gelecekteki bir alacağın net bugün kü değeri daha az olacağı için aradaki fark REESKONT FAİZ GİDERİ olarak muhasebeleştirilir. Bilanço tarihini izleyen gün gerekli düzeltme işlemi yapılır. Eğer senetli alacaklar için REESKONT işlemi yapılıyorsa SENETLİ BORÇLAR için de yapılması zorunludur. 31.12 657 REESKONT FAİZ 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU Reeskont faiz giderleri. 01.01 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ Reeskont faiz giderlerinin düzeltilmesi. Hazır Değerler Şüpheli Alacaklar Banka hesaplarına tahakkuk edecek faiz gelirleri kaydedilir. Vadeli banka hesaplarında da 31.12.2014 tarihine kadar işleyecek faiz geliri de hesaplanarak tahakkuk ettirilir. 102 BANKALAR 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR 642 FAİZ GELİRLERİ Dönem sonu faiz gelirinin kaydı. 181 GELİR TAHAKUKLARI 642 FAİZ GELİRLERİ Alacakların içinde tahsili şüpheli hale gelenler var ise; Bu tür alacaklar ayrıca sınıflanır. Şüpheli hale gelen alacaklar için KARŞILIK gideri ayrılabilir. Karşılık gideri ayrılması için gerekli şartlar mevcut değilse, ayrılan karşılık, kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir. 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 121 ALACAK SENETLERİ Şüpheli hale gelen alacağın kaydı. 654 KARŞILIK 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI Şüpheli alacaklar için karşılık ayrılması. Vadeli hesaplarda faiz gelirinin tahakkuku. 9
Değersiz Alacaklar Stoklar Daha önce şüpheli alacaklar olarak sınıflanmış ve karşılık ayrılmış bir alacak ya da hiç şüpheli işlemi görmeyen bir alacak değersiz hale gelebilir; Değersiz alacak, tahsili imkansız alacak haline gelmiş alacaklar olabilir. Ya da zaman itibariyle değer kaybına uğramış ve önemsiz değer haline dönüşmüş olabilir. 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR Değersiz hale gelen şüpheli alacaklar. 689 DİĞER O.DIŞI GİDER VE ZARARLAR 121 ALACAK SENETLERİ Değersiz hale gelen alacaklar. Stokların muhasebeleştirilmesinde ARALIKLI envanter yöntemi kullanılıyorsa, SATIŞ MALİYETİ'ne ilişkin kayıt ancak fiili sayım sonuçlarına göre yapılabilecektir. Aralıklı envanter yönteminde fire ve kayıpların tespiti mümkün değildir. 620 SATILAN MAMULER MALİYETİ 152 MAMULLER Dönem sonu maliyet devri. Stoklar Stoklar Stokların muhasebeleştirilmesinde aralıksız envanter yöntemi kullanılıyorsa, her satış kaydının arkasından SATIŞ MALİYETİ kaydı yapılmaktadır. İLGİLİ HESAPLAR Hasılat kaydı. 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 391 HESAPLANAN KDV 620 SATILAN MAMULLER MALİYETİ Maliyet devri. 152 MAMULLER Fiili envanter işlemleri sırasında fiziki nedenlerle değerini tamamen yitirdiği görülen stoklar GİDER olarak kaydedilir. Ancak değer kaybının Takdir Komisyonu tarafından tespit edilmesi gerekir. Takdir Komisyonu tespiti yok ise, gider, kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir. 689 DİĞER O.DIŞI GİDER VE ZARARLAR 150 İLKMADDE VE MALZEME 151 YARIMAMULLER- ÜRETİM 152 MAMULLER 153 TİCARİ MALLAR 157 DİĞER STOKLAR Stoklarda değer kaybı. Stoklar Stoklar Aralıksız envanter yönteminde, fiili sayım sonuçları ile stoklar arasındaki miktar farklılıkları var ise; Farklılık kayıplardan oluşabilir. Bu durumda NOKSANLIK kaydı yapılır. Farklılık firelerden oluşabilir. Bu durumdan MALİYET kaydı yapılır. Ancak kanuni fire oranları dışındaki fireler kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir. Farklılık FAZLALIK şeklinde de olabilir. Bu durumda FAZLALIK kaydı yapılır. (Fazlalık hatalı üretim kaydından kaynaklanıyorsa MALİYET'ten indirilir.) 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 150 İLKMADDE VE MALZEME 152 MAMULLER Fiili sayım noksanının tespiti. 710 İLKMADDE VE MALZEME 150 İLKMADDE VE MALZEMELER Stoklardaki fireler. Stoklarda ödeme tarihi ile edinme tarihi arasındaki finansman giderlerinin maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir. 780 FİNANSMAN 300 BANKA KREDİLERİ Faiz gideri tahakkuku 153 TİCARİ MALLAR 781 FİNANSMAN Kredi faizlerinden stoklara pay verilmesi 10
Duran Varlıklar Duran Varlıklar Dönem içinde atıl kalan duran varlıklar var ise yeniden sınıflanır. Yine kullanılmayan ve satışı planlanan duran varlıklar var ise bunlarda da yeniden sınıflama yapılması gerekir. 157 DİĞER STOKLAR 253 TESİS, MAKİNA VE CİHAZLAR Kullanılmayan duran varlıklar. Dönemsellik kavramı gereği giderleştirilmeyen duran varlıklar, işletmedeki faydalı ömür sürelerine göre yıllar itibariyle giderleştirilir; Duran varlık işletmede ne Amortisman fonksiyon görüyorsa, tutarı faydalı amortisman ömürlere gideri göre o fonksiyonel tespit edilir. V.U.K. gidere tüm duran varlıklar kaydedilir. için faydalı ömür tespiti yapmıştır. Teknolojik olarak hızlı aşınan duran varlıklar için AZALAN bakiyeler yöntemi kullanılabilir. İLGİLİ MALİYET HESAPLARI 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR Amortisman gideri. Arsa ve araziler için amortisman hesaplanmaz. Binek Otolar için KIST DÖNEM heabı yapılır. Duran Varlıklar Duran Varlıklar Dönemsellik kavramı gereği giderleştirilmeyen duran varlıklar, işletmedeki faydalı ömür sürelerine göre yıllar itibariyle giderleştirilir; Amortisman tutarı faydalı ömürlere göre tespit edilir. V.U.K. tüm duran varlıklar için faydalı ömür tespiti yapmıştır. Teknolojik olarak hızlı aşınan duran varlıklar için AZALAN bakiler yöntemi kullanılabilir. İLGİLİ MALİYET HESAPLARI 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR Amortisman gideri. Maddi Duran Varlıkların ediniminde kullanılan uzun vadeli kredilerin ilk takvim yılına isabet eden faiz giderleri maliyet unsuru olarak dikkate alınır. İzleyen yıllarda faiz gideri «gider olarak» kaydedilebilir. (Veya maliyet unsuru olarak kaydedilmeye devam edilir.) 254 TAŞITLAR 781 FİNANSMAN Dönem sonunda ilk takvim yılına ait faizlerin maliyet unsuru olarak dikkate alınması. 254 TAŞITLAR 300 BANKA KREDİLERİ Tahakkuk eden faizlerin doğrudan maliyet unsuru olarak dikkate alınması. Duran Varlıklar Borçlar Dönemsellik kavramı gereği giderleştirilmeyen duran varlıklar, işletmedeki faydalı ömür sürelerine göre yıllar itibariyle giderleştirilir; Amortisman tutarı faydalı ömürlere göre tespit edilir. V.U.K. tüm duran varlıklar için faydalı ömür tespiti yapmıştır. Teknolojik olarak hızlı aşınan duran varlıklar için AZALAN bakiyeler yöntemi kullanılabilir. İLGİLİ MALİYET HESAPLARI 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR Amortisman gideri. Arsa ve araziler için amortisman hesaplanmaz. Binek Otolar için KIST DÖNEM heabı yapılır. Kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar içinde yer alan borçlar; TL cinsinden ise mukayyet değer ile değerlenir. Yabancı para cinsinden borçlar dönem sonunda MALİYE BAKANLIĞI'nın belirlediği kurlar üzerinden değerlenir. Yabancı paralı borçların değerlemesinde, borcun kaynağı yatırım veya satın alınan emtia ise gider yazılmaz, maliyete eklenir. 780 FİNANSMAN 300 BANKA KREDİLERİ Yabancı para cinsinden kullanılan banka kredileri. 253 TESİS, MAKİNA VE CİHAZLAR 781 FİNANSMAN YANSITMA Duran varlık alışında kullanılan krediler. 11
Senetli Borçlar Yabancı kaynaklar içindeki borç senetleri için reeskont işlemi yapılır. 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ Reeskont faiz gelirleri. Borç ve Gider Karşılıkları Dönem kârı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisi, diğer vergi ve kesintiler, fonlar ve benzeri diğer yükümlülükleri için ayrılan karşılıklar 370 ve 371 hesaplarda izlenir. 691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞ. YASAL YÜK. KAR. 370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞ. YASAL YÜK. KARŞILIKLARI Yılsonu itibariyle karşılığın oluşturulması. 370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞ. YASAL YÜK. KAR. 371 DÖNEM KÂRININ PEŞ ÖD. VERGİ VE DİĞER YÜK. 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR Tahakkuk fişinin alınması. Borç ve Gider Karşılıkları Borç ve Gider Karşılıkları Bilanço tarihinde ortaya çıkan ancak tutarının ne olacağı kesin olarak bilinemeyen veya tutarı bilinmekle birlikte ne zaman tahakkuk edeceği bilinmeyen borçlar veya giderler için ayrılan karşılıklardır. 370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIKLARI 371 DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 373 MALİYET KARŞILIĞI 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI İşletmenin ödemesi ön görülen kıdem tazminatları için karşılık ayrılabilir. Ödenmeyen kıdem tazminatları için ayrılan karşılıklar kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir. 770 GENEL YÖNETİM 372 472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI Kıdem tazminatı karşılığı oluşturulması. 900 NAZIM HESAPLAR K.K.E. Giderler 950 NAZIM HESAPLAR K.K.E.Giderlerden Borçlar Kanunen kabul edilmeyen giderler Borç ve Gider Karşılıkları Bilanço Aktifte tarihinde yer alan varlıkların ortaya çıkan değer düşüklüğü karşılıkları ancak tutarının ne olacağı kesin ile sayım noksanları olarak bilinemeyen veya tutarı karşılıkları bu hesaplara bilinmekle birlikte ne zaman değil, dönen ve duran tahakkuk varlıklar grubunda edeceği yer bilinmeyen alan borçlar karşılık veya hesaplarına giderler alınıp, için ayrılan karşılıklardır. bilançoda ilgili bulunduğu varlığın tutarından indirim biçiminde gösterilerek söz konusu varlıkların değeri bilanço günündeki değerine indirgenir. 370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIKLARI 371 DÖNEM KÂRININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 373 MALİYET KARŞILIĞI 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI 472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI Borç ve Gider Karşılıkları Aylık maliyetlerin belirlenmesinde, gelecek aylarda kesin tahakkuku yapılacak giderlerle aylık maliyetlere pay verilmesinde; tamir bakım, ikramiyeler, finansman giderleri gibi giderlere ilişkin tahmini giderler için karşılık ayrılabilir. 730 GENEL ÜRETİM GİD. 373 MALİYET KARŞILIĞI Giderin karşılık yoluyla yüklenmesi. 373 MALİYET KARŞILIĞI 730 GENEL ÜRETİM GİD. 191 İND. KDV. 320 SATICILAR Giderin kesinleşmesi. 12
Borç ve Gider Karşılıkları Maliyet Hesaplarının Yansıtılması İşletme aleyhine açılmış dava ve icra takipleri nedeniyle muhtemel tazminat ödeme riskleri için karşılık ayrılabilir. Ayrılan karşılıklar kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedir. 659 DİĞER ÇEŞİTLİ OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI Dava tazminatı karşılığı oluşturulması. 900 NAZIM HESAPLAR K.K.E. Giderler Üretim maliyetleri, tamamlanan mamul ve tamamlanmayan yarı mamul hesaplarına yansıtılır. Daha sonra yansıtma hesapları kapatılır. 711 DİMM YANSITMA 721 Dİ YANSITMA 731 GÜG YANSITMA 710 DİMM 720 Dİ 730 GÜG Yansıtmaların kapatılması. 950 NAZIM HESAPLAR K.K.E.Giderlerden Borçlar Kanunen kabul edilmeyen giderler Maliyet Hesaplarının Yansıtılması Dönem içinde 63 ve 66 ile başlayan hesaplara kayıt yapılmaz. Dolayısıyla dönem içinde bu hesaplar yerine kullanılan 750 760 770 ve 780 hesaplar yansıtma hesapları aracılığıyla 63 ve 66 ile başlayan hesaplata yansıtılır. 630 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME 631 PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM 632 GENEL YÖNETİM 660 K.V. BORÇLANMA 751 AR-GE YANSITMA 761 PSD YANSITMA 771 GYG YANSITMA 781 FG YANSITMA Giderlerin yansıtılması. Maliyet Hesaplarının Yansıtılması Maliyet Hesaplarının Yansıtılması Üretim maliyetleri, tamamlanan mamul ve tamamlanmayan yarı mamul hesaplarına yansıtılır. 151 YARI MAMULLER - ÜRETİM 711 DİMM YANSITMA 721 Dİ YANSITMA 731 GÜG YANSITMA Maliyetlerin yansıtılması. Dönem içinde 63 ve 66 ile başlayan hesaplara kayıt yapılmaz. Dolayısıyla dönem içinde bu hesaplar yerine kullanılan 750 760 770 ve 780 hesaplar yansıtma hesapları aracılığıyla 63 ve 66 ile başlayan hesaplata yansıtılır. Daha sonra yansıtma hesapları kapatılır. 751 AR-GE YANSITMA 761 PSD YANSITMA 771 GYG YANSITMA 781 FG YANSITMA 750 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME 760 PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞITIM 770 GENEL YÖNETİM 780 FİNANSMAN Giderlerin yansıtılması. Xxx 13
Satışların Maliyeti Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları Satışların maliyetleri, aralıklı envanter yöntemi kullanılıyorsa, gerekli maliyet tespitlerinden sonra yansıtılır. Böylece stoklardaki azalış kaydı da yapılmış olur. 620 SATILAN MAMULLER MALİYETİ 152 MAMULLER İşletmenin ödenecek yıllık vergisi hesaplanır ve bu vergi için karşılık ayrılır. 691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI 370 DÖNEM KÂRI VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜKLER KARŞILIKLARI Vergi karşılıklarının ayrılması. Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması Gelir tablosundaki hasılat indirici hesaplar, satışların maliyeti hesapları ile gider hesapları ters kayıtla kapatılarak dönem kârı zararı hesabına aktarılır. 690 DÖNEM KZ 61 SATIŞ İNDİRİMLERİ 62 SATIŞLARIN MALİYETİ 63 FAALİYET 65 DİĞER OLAĞAN FAALİYET 66 FİNANSMAN 68 DİĞER O.DIŞI GİDER VE ZARARLAR Gider hesaplarının dönem KZ hesabına devri. Bulunan dönem kâr zararı, vergi sonrası DÖNEM NET kâr zararına aktarılır. 690 DÖNEM KZ 691 DÖNEM KÂRI VERGİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI 692 DÖNEM NET KZ Dönem KZ hesabının dönem NET KZ hesabına devri Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması Gelir tablosundaki hasılat, diğer gelirler ile olağandışı gelir hesapları ters kayıtla kapatılarak dönem kârı zararına aktarılır. 60 HASILAT HESAPLARI 64 DİĞER GELİR HESAPLARI 67 DİĞER O.DIŞI GELİR VE KAR HESAPLARI 690 DÖNEM KZ Giderlerin Dönem KZ Hesabına Devri Döneme ilişkin net kâr zarar, bilanço hesaplarına aktarılır. 692 DÖNEM NET KZ 590 DÖNEM NET KÂRI Dönem Net KZ Hesabının Bilançoya Devri 14
Kapanış Kaydı Envanter Defteri (Envanter Listeleri) Tüm bilanço hesapları ters kayıtla kapatılır. PASİF HESAPLAR AKTİF DÜZENLEYİCİ HESAPLAR Kapanış Kaydı AKTİF HESAPLAR PASİF DÜZENLEYİCİ HESAPLAR Envanter defteri veya envanter listelerinin olmaması, boş olması, doğruyu yansıtmaması gibi durumlarda; Re sen takdir nedenidir. (Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurul Kararı) İdari para cezası nedenidir. (T.T.K. 562; 4.000,00 TL) Stok Değerleme Yöntemleri Fiili maliyet yöntemi İlk giren ilk çıkar (FİFO) yöntemi Ortalama maliyet yöntemi Son giren ilk çıkar (LİFO) yöntemi kullanılmamaktadır. Takvim Yapılacaklar Tarihler Yönetim Kurulu Karar Defteri için «Kapanış Tasdiki» 31 Ocak 4. Dönem Geçici Vergi Beyannamesi 14 Şubat Yıllık Faaliyet Raporu 28 Şubat Ortaklar Cari Hesabı Adatlandırma yoluyla faiz yürütülmesi Fatura düzenlenmesi KDV hesaplanması Finansal Tabloların Hazırlanması Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Genel Kurulların Yapılması Kurumlar Vergisi Beyannamesi Yevmiye Defteri için «Kapanış Tasdiki» 15 Mart 25 Mart 31 Mart 25 Nisan 30 Haziran 15
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler Ödenmeyen gecikme zammı, gecikme faizi, pişmanlık zammı ve her türlü para cezaları Binek otoların Motorlu Taşıtlar Vergisi Ödenmeyen kıdem tazminatı ve izin karşılıkları Özel iletişim vergileri Yapılan bağış ve yardımlar Vadesinde ödenmeyen SGK primleri Geçmiş yıl vergileri ile özel vergiler Teşekkürler Mustafa UÇKAÇ Serbest Muhasebeci Mali Müşavir mustafauckac@gmail.com Dönemsonu İşlemleri 16