37 yılda (1980-2017) Her 11 kişiden 1 i diyabet İki diyabetliden biri tanı almamış Diyabetlilerin sadece %37 sinde hedef glikoz değerine ulaşılabiliyor Komplikasyonlar önlemiyor Diyabetli kişilerin üçte ikisi çalışma yaşında
Plazma glikoz düzeyinin normalden yüksek, ancak diyabet tanı sınırlarına henüz ulaşmadığı bir ara durum, Diyabet ortaya çıkmadan 10-15 yıl önce başlıyor, Obezite, insülin direnci, hipertansiyon ve yüksek lipid seviyeleri ile ilişkili, Toplumda fazla bilinmiyor, belirti vermediği için hasta farkında değil.
Açlık Plazma Glikozu (APG) 126 mg /dl Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT) 2. saat 200 mg / dl Rastlantısal Plazma Glikozu 200 mg /dl + diyabet belirti/bulguları APG=100-125 mg /dl ise İzole Bozulmuş Açlık Glikozu (BAG) OGTT 2.saat 140-199 mg/dl İzole Bozulmuş Glikoz Toleransı (BGT) BAG+BGT= Kombine durum A1c = %6,5 A1c = %5,7-6,4
Diyabet görülme oranı %7.2 den % 13.7 e (kaba hız %16.5) - %14.5 - %7.9 - %8 %35,9; %46,3 - %30
SEMPTOMSUZ DÖNEMDE BELİRLENİR VE RİSK FAKTÖRLERİ İYİ YÖNETİLİRSE DİYABET DURDURULUR YA DA GECİKTİRİLEBİLİR
Diyabetin belirti vermediği dönemde önem kazanır. Önce, riski taşıyan bireyler belirlenir. kullanılır ve diyabet Daha sonra risk skoru yüksek bireylere tanı testleri yapılır.
45 yaştan itibaren obez / kilolu ( - santral obezitesi olanlar ) özellikle Yaştan bağımsız olarak olan ve aşağıdaki risk gruplarından birine mensup kişiler - yaşam süren veya kişiler - 1. derecede bir veya 2. derecede iki veya daha fazla bulunanlar
doğuran (4 kg üstü) kadınlar, tanısı almış olan kadınlar olan bireyler (kan basıncı >140/90 mm Hg) olan kadınlar (HDL-kolesterol <35mg/dl ve
Fazla kilo-obezite Sağlıksız beslenme - Yetersiz fizik aktivite - Sigara kullanma
Fin, Çin ve ABD de yapılan üç araştırmanın güçlü kanıtları üzerine temellendirilmektedir. Kalori azaltmaya ve fiziksel aktiviteye odaklı yaşam biçimi davranışları geliştirmek. 1. Mevcut kiloyu en az %7 azaltmak, 2. Her hafta 150 dakika tempolu yürüyüş yoğunluğunda fiziksel aktivite yapmalarını sağlamak.
Yapılandırılmış çekirdek müfredat uygulanmıştır. - Bireysel oturumlar - Grup sınıfları - Motivasyon etkinlikleri - Esnek programlar - Breylerin kaloriyi azaltan ve fiziksel aktiviteyi artıran davranışlarını hayata geçirmeleri ve bu davranışları sürdürmeleri sağlanmıştır.
: Yoğun yaşam biçimi girişimleri sonunda tip 2 diyabet insidansının 3 yılda %58 oranında azaldığını gösterdi. Yaşam biçimi girişimleri ile, prediyabetten diyabete dönüşüm oranı 20 yılda %43, Metformin ile %31 oranında azaldı. Yaşam biçimi değişimlerinin farmakolojik ajanlardan daha etkili olduğu bildirildi.
Erken dönemde yapılan yaşam biçimi girişimlerinin etkisini sürdürdüğü ve diyabet insidansında 10 yılda %34 azalma olduğu; bu oranın Metformin uygulanan grupta %18 i geçmediği bildirildi.
Tüm diyabet önleme çalışmaları, yaşam biçimi değişikliğinin ilaçlara göre daha güçlü üstünlüğü olduğunu belirtiyor. Genel prensip olarak prediyabetlilere başlangıçta sadece yaşam biçimi değişimi, diyabet gelişme riski yüksek olanlara: - BAG+BGT birlikteliği - BKI 35 - Gebelik diyabet öyküsü - A1C %6 Yaşam biçimi değişimine ek olarak başlangıçtan itibaren ilaç alması önerilir.
İki yıl süren kilo kaybı (kayıpta süreklilik) diyabet riskinde azalmanın ve kardiyo - metabolik iyileşmenin en güçlü belirleyicisidir. DPP (%7 kilo kaybı ve haftada 150 dak. yürüme) Diyabeti 3yılda %58; 15yılda %27 geciktirdi. Kan basıncı, A1C, trigliserit değerleri azaldı. Fiziksel aktivitede ılımlı bir artış bile, açlık glikozunu ve A1c yi anlamlı olarak azaltır (Meta-analiz /125 çalışma) Depresyonu olan bireylerde kilo verme ihtimali düşüktür. Girişim öncesi yapılan depresyon / stres taraması ve tedavisi ile kilo kaybı artabilir.
Günde 6 saatten fazla oturmak, düzenli yapılan egzersizin etkisini azaltıyor. Yürümek, yürürken konuşmak, sık sık ayağa kalkmak, ayakta durmak konusunda daha fazla çaba harcanmalı. Ayakta dururken bedenimiz dakikada 0.15 kalori daha fazla yakıyor. Kalp krizi, inme ve diyabet risklerini azaltıyor.
Diyabetin önlenmesine yönelik evrensel bir diyet stratejisi yoktur. Bununla birlikte,, bitki, zeytinyağı, tam tahıl, baklagil, fındık, ceviz, yoğurt, çay ve kahve gibi yiyecek ve içecekler önerilir. Kırmızı et, tatlılar, yüksek yağlı ve rafine edilmiş tahıllar Stratejik öneri olarak, bireysel tercihler hesaba katılır, böylece bireyin uzun süre sağlanır.
Hem hem de uygulanır. Prediyabet eğitimi daha çok ve yöneliktir. Amaç, bireyin öz-yönetim kullanabilme arttırmak, bilinçli, diyabet ekibi ile yapmasını sağlamaktır. Girişimlerde bireyin psiko-sosyal durumu, yaşı, kültürü, hazır oluşluluğu, yaşam biçimi, sağlık inançları, sosyal ve aile çevresinin desteği dikkate alınır.
erişkinlerin öğrenme şekline daha uygun olduğu ve olumlu sonuçları desteklediği bildirilmiştir. ve yöntemleri önerilir. Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını geliştirmek ve sürdürmek üzerine odaklı girişimlerdir. Eğitim/danışmanlık hizmetlerinin sağlık ödemeleri kapsamına alınmaması tartışılmaktadır.
Mobil telefona temelli egzersiz programları Egzersiz izlemi için geliştirilen kanıta dayalı bilgisayarlı sistemler Bilgisayar simülasyon modelleri: Bir sistematik inceleme Teknolojiye dayalı yaşam biçimi koçluk programı Makine Öğrenmesi Modeli ile prediyabet taraması Web tabanlı FinRisk test uygulaması
Tablo 1. Tip 2 Diyabetin önlenmesi ve geciktirilmesine ilişkin kanıt temelli öneriler (Diab Care, 2017) Yoğun yaşam biçimi değişimi: Başlangıç kilosunda %7 kayıp ve sonra kilonun korunması, haftada en az 150 dk tempolu yürüyüş yoğunluğunda bir fizik aktivite Kanıt Düzeyi* A BKI 35 kg/m2, 60 yaş altında, gebelik diyabeti öyküsü olanlara ve yaşam biçimi değişimlerine rağmen A1C düzeyi yüksek olanlara Metformin verilmelidir. Yaşam tarzı değişimleri için teknoloji, internet tabanlı programlar, sosyal medya ve mobil teknolojilerden yararlanılmalıdır. Önleme programlarının maliyet etkinliği göz önüne alınarak bu girişimlerin geri ödemeleri kurumlar tarafından karşılamalıdır. A B B
Tablo 1. Tip 2 Diyabetin Önlenmesi ve Geciktirilmesine İlişkin Kanıt Temelli Öneriler (Diab Care 2017) Uzun süreli Metformin kullanımı B12 vitamin eksikliği ile ilişkili olabilir. Özellikle anemisi ve periferal nöropatisi olanlarda periyodik olarak B12 düzeyi ölçülmelidir. Kanıt Düzeyi * B Prediyabeti olan bireyler kalp damar hastalıkları ve diğer risk faktörler yönünden taranmalı ve gerekiyorsa tedavisi yapılmalıdır. Prediyabetliler diyabet gelişimini önleyen davranışları kazanmak ve sürdürmek için öz-yönetim eğitimi ve destek programlarına katılmalıdır. Prediyabetlilerde diyabet gelişimi yılda bir izlenmelidir. B B E
- Meta-analiz sonuçları - İyi planlanmış, randomize kontrollü çalışmaların kanıtları - Çok Merkezli Kanıt temelli kurallarına göre planlanmış çalışmaların sonuçları Kohort ve vaka kontrol çalışmalarının kanıtları Fikir birliği sağlanmış uzman görüşleri ya da klinik deneyimler