SANAYİDE YENİ FIRSAT AÇILIMLARI: BİYOYAKITLAR VE TÜRKİYE DOÇ. DR. ADEM ŞAHİN Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı 06 NİSAN 2007 TOBB-ETÜ ANKARA
ÜLKELERİN ENERJİ İHTİYAÇLARINI BELİRLEYEN ETKENLER ENERJİ ARZ/TALEP DENGESİ, ENERJİ KAYNAKLARI, DIŞA BAĞIMLILIK, COĞRAFİ DURUM, NÜFUS ARTIŞ HIZI, FİNANSMAN DURUMU, ENERJİ KAYNAKLARINDA YEDEKLİLİK VE ÇEŞİTLİLİK. 2
TÜRKİYE NİN ENERJİ İHTİYACI BÜYÜK 20 ÇEYREKTİR YÜKSEK BÜYÜME HIZI (2006 DE GSMH % 6 ARTTI ) NEDENİYLE, SANAYİ ALANINDA GİDEREK DAHA FAZLA ENERJİYE İHTİYAÇ DUYUYOR. ÜLKEMİZDE CARİ AÇIĞIN EN ÖNEMLİ NEDENLERİNDEN BİRİ DE ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIK. ÜLKEMİZ GİBİ BÜYÜYEN EKONOMİLERDE ENERJİNİN GÜVENLİĞİ BÜYÜK ÖNEM ARZ EDİYOR. UCUZ VE GÜVENİLİR ENERJİ KAYNAKLARI SANAYİDE, ÖZELLİKLE DE İMALAT SANAYİİNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ LERDE, MALİYETLERİ DÜŞÜRMEKTE VE DIŞ PİYASA İLE REKABETİ KOLAYLAŞTIRMAKTA. 3
DÜNYA YENİ VE GÜVENLİ ENERJİ KAYNAKLARI ARAYIŞINDA ENERJİ ÜRETİM SİSTEMLERİ İLE ÇEVRE VE İNSAN SAĞLIĞI ARASINDAKİ HASSAS DENGENİN KURULMASI, ÖNCEKİ YILLARA GÖRE DAHA DA ÖNEMLİ HALE GELDİ. TÜM DÜNYADA UCUZ VE GÜVENİLİR ENERJİ KONUSUNDA ÇALIŞMALAR YAPILMAKTA, İTTİFAKLAR OLUŞTURULMAKTA. ENERJİ POLİTİKALARI VE PLANLAMALARINDA, ULUSLARARASI BİLİMSEL VE POLİTİK PLATFORMLARDA KABUL GÖREN SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA YAKLAŞIMI DAİMA GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMAKTA. 4
SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA; BUGÜNKÜ KUŞAKLARIN YAŞAM KALİTESİNİ YÜKSELTİRKEN, GELECEK KUŞAKLARA YAŞAM KALİTELERİNİ YÜKSELTME ŞANSI VERECEK BİR DÜNYA BIRAKMAKTIR. 5
FOSİL YAKITLARA EN BÜYÜK ALTERNATİF: BİYOYAKITLAR 1992 YILINDA PİYASAYA SUNULAN BİYOYAKITLAR DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE ÇOK HIZLI BİR GELİŞME KAYDETMEKTE. BİYOYAKITLAR; DAHA ÇOK TARIMSAL ÜRÜNLERDEN ELDE EDİLEREK, BENZİN VE DİZEL YAKITLARLA KARIŞIM HALİNDE KULLANILMAKTA. BİYOYAKITLARIN EN ÖNEMLİLERİ: BİYODİZEL, BİYOETANOL VE BİYOGAZ. 6
BİYOYAKITLARI GÜNDEME GETİREN NEDENLER FOSİL KÖKENLİ YAKITLARIN NEDEN OLDUĞU ÇEVRESEL TAHRİBATIN AZALTILMASI, EGZOZ EMİSYONLARININ SAĞLIK AÇISINDAN RİSKLERİNİN EN AZA İNDİRİLMESİ, ENERJİ GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI VE ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIĞIN AZALTILMASI, KIRSAL KALKINMANIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. 7
TÜRKİYE NİN YILLIK BİYOYAKIT İHTİYACI BENZİN TÜKETİMİ 4 MİLYON TON: %2 KARIŞIM ESAS ALINDIĞINDA BİYOETANOL İHTİYACI 80.000 TON DİZEL TÜKETİMİ 12 MİLYON TON: %2 KARIŞIM ESAS ALINDIĞINDA BİYODİZEL İHTİYACI 240.000 TON YILLIK BİYOYAKIT İHTİYACI 320.000 TON İLERİDE (KARIŞIM ORANLARININ ARTIRILMASIYLA) BİYOYAKIT İHTİYACI DAHA DA ARTACAK. 8
TÜRKİYE NİN BİYOYAKIT KAPASİTE VE ÜRETİM MİKTARI BİYODİZELDE KURULU KAPASİTE 1.5 MİLYON TON. 26 FİRMANIN LİSANSI VAR (LİSANSLANDIRMA SONUNDA BU RAKAM 50 FİRMAYA ULAŞACAK). BİYOETONOLDE KURULU KAPASİTE (LİSANSLANDIRMA SONUCUNDA) 160.000 TON OLACAK. 1 FİRMANIN LİSANSI VAR (KONYA ŞEKER DE LİSANS ALMAK ÜZERE.) BİYOGAZDA,15 MEGAWAT KURULU GÜÇ VAR. 9 FİRMA LİSANS ALMIŞ DURUMDA. 9
BİYOYAKITTA HAM MADDE TEMİNİNE VE MALİYET DÜŞÜRÜLMESİNE YÖNELİK ALINABİLECEK BAZI TEDBİRLER YAĞLI TOHUM VE MISIR ÜRETİCİLERİNİN ÜRÜNLERİNİ PAZARLAMA SORUNLARININ GİDERİLMESİ, SERTİFİKALI TOHUMLUK, VERİMLİ VE KALİTELİ ÇEŞİT KULLANIMININ TEŞVİKİ, TAMİNKAR PRİM ÖDEMELERİNİN YAPILMASI, SÖZLEŞMELİ ÜRETİMİN YAYGINLAŞTIRILMASI, UYGUN MUHAFAZA DEPOLARININ YAYGINLAŞTIRILMASI, ATIK YAĞLARIN DEĞERLENDİRİLMESİNDE YENİ YÖNTEM VE SİSTEMLERİN KURULMASI. 10
BİYOYAKITLARA HAMMADDE TEMİNİNE YÖNELİK YÜRÜTÜLEN BAZI ÇALIŞMALAR TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİNİN YAĞLI TOHUM EKİMİ ALANLARININ YAYGINLAŞMASINDA ÖNEMLERİ BÜYÜK. BAKANLIK OLARAK BİRLİKLERDE, LİSANSLI DEPOCULUĞUN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ Nİ UYGULAMAYA KOYDUK. TOBB VE TMO ÖNCÜLÜĞÜNDE FINDIK VE HUBUBATTA LİSANSLI DEPO A.Ş. KURULMASINA YÖNELİK PROTOKOL İMZALANDI. ÜRÜN BORSALARI VE LİSANSLI DEPOCULUK SİSTEMİ İLE SANAYİCİLER, KOBİ LER VE ÜRETİCİLER KOLAYCA BİRARAYA GELECEK, ÜRÜN TEMİNİ VE PAZARLAMASI KOLAYLAŞACAK. 11
YAĞLI TOHUMLARDA ÜRETİMİN ARTIRILMASI AMACIYLA PRİM SİSTEMİ UYGULANMAKTA ÜRÜNLER 2001 TL/KG 2002 TL/KG 2003 TL/KG 2004 TL/KG 2005 YKr/KG 2006 YKr/KG Pamuk 70.000 85.000 90.000 190.000 26,67 29 Ayçiçeği 75.000 85.000 110.000 135.000 17,5 20 Soya 90.000 100.000 115.000 140.000 20 22 Kanola 70.000 90.000 120.000 130.000 20 22 Zeytinyağı 150.000 175.000 200.00 250.000 10 11 Dane Mısır -- -- -- 25.000 5 6,7 12
ENERJİ TARIMININ ÖNEMİ KÖYDEN KENTE GÖÇÜN ÖNÜNE GEÇECEK, ÇEVREYİ KORUYACAK, YENİ ENERJİ KAYNAKLARINA SAHİP OLUNACAK, SANAYİNİN İHTİYAÇ DUYDUĞU ENERJİNİN BİR KISMI KARŞILANACAK, ENERJİNİN GÜVENLİĞİ SAĞLANACAK, YAN ÜRÜNLERİ, SANAYİNİN HAMMADDESİ OLACAK. 13
YILLARA GÖRE KARBONDİOKSİT EMİSYONLARI (MİLYON TON) 2 YILLAR 1990 2000 2003 DÜNYA 21.283.38 23.832.70 25.575.99 AVRUPA 6.277.17 6.002.02 - GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER 5.839.34 8.475.59 9.810.41 TÜRKİYE 138.00 206.00 203.00 14
BİYOYAKITLARIN ÇEVERESEL ETKİLERİNE YÖNELİK ULUSLARARASI ALANDA ALINAN BAZI TEDBİRLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE MÜCADELE AMACIYLA, KYOTO PROTOKOLÜ 2005 YILINDA YÜRÜRLÜĞE GİRDİ. 15 AB ÜLKESİ, SERA GAZI SALINIMLARINI 2008-2012 DÖNEMİNİ KAPSAYAN İLK YÜKÜMLÜLÜK DÖNEMİNDE, 1990 YILINA GÖRE %8 AZALTMAYI AMAÇLIYOR. BU KAPSAMDA, (AVUSTURYA, FRANSA, ALMANYA, İSVEÇ, PLONYA, SLOVAKYA GİBİ ÜLKELERDE) MUAFİYET VE TEŞVİKLERLE BİYOYAKIT ÜRETİMİ DESTEKLENİYOR. 15
AVRUPA KOMİSYONUNUN 2020 YILINA YÖNELİK YENİ HEDEFLERİ 2020 YILINA YÖNELİK OLARAK ENERJİ ALANINDA YENİLENEBİLİR ENERJİNİN TOPLAM ENERJİDEKİ PAYININ %20 YE ÇIKARILMASI (2010 HEDEFİ %12), BİYOYAKITLARIN TOPLAM YAKIT TÜKETİMİNDEKİ PAYININ %10 A ULAŞMASI (2010 HEDEFİ %5.75). BELİRLENEN BU HEDEFLER; 2012 SONRASI KYOTO PROTOKOLÜNÜN GELECEĞİ İÇİN DE ÖNEMLİ BİR KARAR NİTELİĞİNDE. 16
TÜRKİYE DE DURUM DÜNYADA KİŞİ BAŞINA YILLIK KARBONDİOKSİT EMİSYON ORTALAMASI 4 KG, BU DEĞER ÜLKEMİZDE 3 KG. BU DEĞERİN DÜŞÜKLÜĞÜ, ÜLKEMİZİN KÜRESEL ISINMADAN OLUMSUZ ETKİLENMESİNİ ENGELLEMEMEKTE. TÜRKİYE DEVLET POLİTİKASI OLARAK, KYOTA PROTOKOLÜ NÜ TEMEL KABUL ETMEKLE BERABER, OLUŞTURULACAK BİR MÜZAKERE SÜRECİ SONUNDA KONUMUNU BELİRLEYECEK. 17
ENERJİ KONUSUNDA AB NİN YEŞİL KİTAP VE 6 TEMEL ÖNCELİK ALANI 1-ENERJİ İÇ PAZARIN TAMAMLANMASI, 2-ENERJİ ARZININ GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI, 3-DAHA SÜRDÜRÜLEBİLİR, ETKİN VE FARKLI ENERJİ KAYNAKLARNA YÖNELİNMESİ, 4-KÜRESEL ISINMANIN GETİRDİĞİ SORUNLARA İLİŞKİN ÇÖZÜMLER ALINMASI, 5-ENERJİYİ ETKİN KULLANAN, DÜŞÜK KARBON İÇEREN TEKNOLOJİLERİN YAYGINLAŞTIRILMASI, 6-ORTAK BİR DIŞ ENERJİ POLİTİKASININ OLUŞTURULMASI. 18
AB NİN ENERJİ POTİKASI VE TÜRKİYE TÜRKİYE NİN UYUM SAĞLAMASI GEREKEN 35 MÜKTESEBAT BAŞLIĞINDAN BİRİSİ DE ENERJİ POLİTİKASI. BU BAŞLIKTAKİ TARAMA TOPLANTILARI TAMAMLANDI. ENTEGRE OLMAK İSTEDİĞİMİZ AB NİN ENERJİ POLİTİKASI HEDEFLERİ DİKKATLE TAKİP EDİLMELİ. TÜRKİYE NİN ENERJİ ÜRETİM-TÜKETİM DENGESİ İÇİNDE, UYGUN BİR YELPAZEDE BİYOYAKITLAR GİDEREK ARTAN ORANLARDA YER BULMALI. 19
BİYOYAKIT ÜRETİMİNDE DÜNYADAKİ İŞBİRLİKLERİ DİKKAT ÇEKİYOR DÜNYANIN EN BÜYÜK ETANOL ÜRETİCİLERİ OLAN BREZİLYA VE ABD, PETROLE BAĞIMLILIĞI AZALTACAK BİYOYAKIT ANLAŞMASINI İMZALADI. BREZİLYA VE ABD DÜNYA PİYASALARINDAKİ ETANOLÜN YÜZDE 75'İNİ ÜRETMEKTE. BU GELİŞMELER DE GÖSTERİYOR Kİ, YAKIN GELECEKTE BİYOYAKITLAR TÜM DÜNYADA BÜYÜK ÖNEM ARZ EDECEK. TÜRKİYE, BU GELİŞMELERİ DE DİKKATE ALMALI. 20
SONUÇ; 21. YÜZYILIN YENİ ENERJİ KAYNAĞI OLAN BİYOYAKITLARIN ÖNEMİ TÜM DÜNYADA ANLAŞILMIŞ VE ÜRETİMLERİ KONUSUNDA DA HIZLA BİR SÜREÇ BAŞLATILMIŞTIR. SANAYİDEKİ HIZLI GELİŞMEYE PARALEL OLARAK; 2006 YILINDA 28,5 MİLYAR DOLARLIK ENERJİ İTHAL EDEN VE 2020 YILINA KADAR 128 MİLYAR DOLAR ENERJİ YATIRIMINA İHTİYAÇ DUYACAK OLAN TÜRKİYE NİN, BİYOYAKITLAR KONUSUNA GEREKLİ HASSASİYETİ GÖSTERMESİ VE ÜRETİMİNİ TEŞVİK EDİCİ TEDBİRLERİ ALMASI KAÇINILMAZDIR. 21
TEŞEKKÜR EDERİM. 22