TEPGE BAKIŞ Temmuz 2012 / ISSN: / Sayı:14/Nüsha:2
|
|
- Nilüfer Özgen
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ BAKIŞ Temmuz 2012 / ISSN: / Sayı:14/Nüsha:2 TÜRKİYE DE BİTKİSEL YAĞ AÇIĞI 1. Giriş Berrin TAŞKAYA TOP Dünyada giderek artan nüfusa paralel olarak gıda maddeleri tüketimi ve dolayısıyla bitkisel yağ tüketimi artmaktadır. Diğer yandan son yıllarda bitkisel yağlar, gıda sektörü dışında biyodizel üretiminde kullanılmasıyla birlikte enerji sektörünün de hammaddesi haline gelmiştir. Böylelikle bitkisel yağlar gıda, enerji ve kimyasal sektörlerde yoğun olarak kullanılan stratejik bir üründür (1). Türkiye de de bitkisel yağ tüketimi, son zamanlarda bu eğilime paralel olarak artış göstermektedir. Ancak Türkiye de, iklim ve toprak özellikleri dikkate alındığında, yağlı tohumlu bitkilerin üretimi bakımından büyük bir potansiyele sahip olmasına rağmen, ekim alanlarının artış gösterdiği yıllarda İlkay UÇUM bile, yağ ihtiyacını karşılayacak düzeyde üretim gerçekleştirilememektedir ve bitkisel yağ üretiminde giderek artan önemli miktardaki yağ açığı ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Bölgeler itibariyle farklı iklim özelliklerine sahip olan Türkiye de palm ve hindistan cevizi hariç, yağlı tohumlu bitkilerin tamamı (ayçiçeği, çiğit, kolza, soya, yerfıstığı, susam, haşhaş, keten ve kenevir tohumu) başarıyla yetişebilmektedir. Bu yağ bitkileri içerisinde tohumundan ortalama %38-50 civarında yağ elde edilen ayçiçeği, Türkiye nin bitkisel yağ tüketimindeki ortalama %70 lik payı ve yüksek yağ oranı ile en önemli yağlı tohum bitkisidir. 2. Türkiye de Yağlı Tohumlu Bitkilerin Üretimi Türkiye, iklim ve toprak özellikleri dikkate alındığında, yağlı tohumlu bitkilerin üretimi bakımından büyük bir potansiyele sahiptir. Ancak yıllar itibariyle yağ ihtiyacını karşılayacak düzeyde üretim gerçekleştirilememiştir. Türkiye de son 20 yıl itibariyle yağlı tohum ekim alanlarında da önemli artış olmamış, 1991 yılında toplam 7,4 milyon da olan yağlı tohum ekim alanı 2011 yılında 7,7 milyon da a ulaşmıştır. Ekim alanlarındaki en büyük artış üretimde olduğu gibi kolza ve arpirde gerçekleşmiştir. Aspir ekim alanlarıı 2006 yılında destekleme kapsamına alınması ile birlikte sonraki yılda yaklaşık 3 kat, kolza ekim alanları ise 2000 yılında destekleme kapsamına alımasıyla birlikte bir donraki yılda 2,5 kat artış göstermiştir. Yağlık ayçiçeği ekim alanlarında ise önemli bir artış gerçekleşmemiştir. Diğer yandan pamukta işçilik maliyetlerinin yüksekliği ve fiyatlarda yaşanan düşüş nedeniyle pamuk ekim alanları yıllar itibariyle azalmıştır (Şekil 1). 1
2 Şekil 1. Türkiye'de Yağlı Tohum Ekim Alanları (da) Kaynak: (3) 1980 li yıllarda başlatılan ikinci ürün projesi kapsamında, Türkiye deki soya üretimi 250 bin tonlara ulaşmış, ancak, daha sonra tüm yağlı tohumlarda olduğu gibi düşüş görülmüştür. Yine en fazla üretilen ayçiçeği üretiminde de bin tonlara ulaşılmış, ancak 1989 yılı sonrasında, üretimde 400 bin tona varan düşüşler gerçekleşmiştir. Tablo 1. Türkiye deyağlı Tohum Üretim Miktarları (Ton) Yıllar Yağlık Ayçiçeği Soya Kolza Aspir Çiğit Diğer Toplam Değişim (%) -18,5-54,5-37,9-81,9 51,3-8,5 12, Değişim (%) 49,1-42,0 84,6 760,0-4,6 6,8 11, Değişim (%) 35,3 252,6 7503,3 8378,1 15,9 23,1 33, Değişim (%) 64,3-7,0 8622, ,7 67,2 20,3 66,9 Kaynak: (3) Son 20 yıllık dönemde yağlı tohum üretimi dalgalı bir seyir izlemekle birlikte, desteklemeler ve sözleşmeli üretim uygulamaları gibi nedenlerle artış eğilimi göstermiş, ancak artan yurtiçi talebi karşılayacak düzeye ulaşamamıştır. 2
3 yıllarını kapsayan döneme ait, Türkiye de yağlı tohum üretim miktarları Tablo 1 de verilmiştir. Tablo 1 den izlenebileceği üzere, 1991 yılında 1,9 milyon ton olan toplam yağlı tohum üretimi 2001 yılında %12,3 artarak 2.3 milyon tona, 2011 yılında ise 1991 yılına oranla %66,9 artarak 3,2 milyon tona yükselmiştir. Son 20 yılda üretim artışı en yüksek olan yağlı tohumlar aspir ve Türkiye de yağlı tohum üretiminin yeterli olmayışının nedenleri; Yağlı tohumlardaki üretim maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle dış pazar fiyatlarıyla rekabet edememesi, Birim alandaki getirisinin düşük olması nedeniyle, yetiştirildikleri bölgelerdeki alternatif ürünlerle rekabet edememesi, kolzadır. Özellikle, kolzanın 2000 yılında ve aspirin 2006 yılında prim ödemeleri yoluyla destekleme kapsamına alınmasıyla üretim miktarlarında önemli artış meydana gelmiştir. Son 20 yılda yağlık ayçiçeği üretimi ise %64,3 oranında artarak 1,2 milyon tona yükselmiştir ve 2011 yılında toplam yağlı tohum üretiminin %36,2 sini yağlık ayçiçeği oluşturmaktadır. Dünya ham yağ fiyatlarının Türkiye ye göre daha düşük olması Ürün planlamasının ve yağlı tohum üretimin artırılmasına yönelik politikaların etkin olamamasıdır. 3.Türkiye de Bitkisel Yağ Tüketimi Türkiye de kişi başına yıllık toplam bitkisel yağ tüketimi 17,5 kg ile dünya ortalamasının (14,8 kg) üzerindedir. AB ülkeleri (19.2 kg) ve ABD (27.8 kg) gibi gelişmiş ülkeler ise tüketiminin oldukça altındadır. Diğer yandan Türkiye de yıllık kişi başına tüketilen yağ miktarı içinde ayçiçek yağının payı %26,8, pamuk yağının payı % 16,6 soya yağının payı % 15,4, mısır yağının payı % 10,8, zeytinyağının payı ise % 2,3 dür. Genel olarak margarin sanayinde kullanılan palm yağının ise kişi başına tüketimi 3,5 kg dır (4). Türkiye de gerek hızlı nüfus artışı ve gerekse kişi başına artan tüketim sonucu bitkisel yağ tüketiminde sürekli bir artış gözlenmektedir yılında toplam bitkisel sıvı yağ tüketimi, 2001 yılına oranla %41,6 oranında artarak 950 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Yemeklik bitkisel sıvı yağların tüketiminde ilk sırayı ortalama 624 bin ton ve %73 lük pay ile ayçiçek yağı almaktadır. Türkiye yağlı tohum üretiminden büyük pay alan pamuk çiğidi ve ham yağ ithalatından büyük pay alan palm yağı ise daha çok margarin sanayinde kullanılmakta ve tüketilmektedir (Tablo 2). Tablo 2. Türkiye'de Yemeklik Sıvı Yağ İç Tüketimi (bin ton) Ort. % Ayçiçek yağı ,1 Soya yağı ,2 Pamuk yağı ,3 Mısır Yağı ,0 Kanola Yağı ,5 TOPLAM ,0 Kaynak: (5) 4. Türkiye de Bitkisel Yağ Açığı ve İthalatı Türkiye de yağ üretiminin büyük bir kısmını bitkisel yağlar oluşturmakta (% 88.4), çok az bir kısmı ise hayvansal yağlardan (% 11,6) karşılanmaktadır li yıllarda tarımsal sanayi sektöründe görülen gelişmelere paralel olarak gerek teknoloji, gerekse üretim miktarı açısından bitkisel yağ sanayinde de önemli gelişmeler yaşanmıştır. Ancak arz-talep veya iklim koşullarına bağlı olarak, üretilen toplam bitkisel yağ üretimi yıllara göre dalgalanma göstermektedir. 3
4 Tablo 3. Türkiye de Yurtiçi Tohumdan Bitkisel Ham Yağ Üretimi (Bin ton) Ort. % Ayçiçeği ,1 Soya ,2 Pamuk ,0 Kanola ,3 Mısırözü ,5 Toplam ,0 Kaynak: (6) (BYSD denge tablolarından yararlanılarak hazırlanmıştır) Çizelge 3 ten izlenebileceği üzere, yılları arasında Türkiye de yerli tohumun işlenmesiyle ortalama 519 bin ton ham yağ üretilmiştir. Söz konusu yıllar ortalamasına göre üretilen ham yağın %61 ini ayçiçek yağı, %31 ini pamuk yağı, %1,2 sini soya yağı ve %3,3 ünü kanola yağı oluşturmaktadır. Türkiye de gerek hızlı nüfus artışı ve gerekse kişi başına artan tüketim sonucu bitkisel yağ tüketiminde sürekli bir artış gözlenmektedir. Yağlı tohumların ekim alanlarının artış gösterdiği yıllarda bile, tüketimi karşılayacak yeterli üretimin olmaması nedeniyle, bitkisel yağ üretiminde giderek artan önemli miktardaki açık ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Özellikle, yağ bitkileri üretimiyle ilgili istikrarlı bir planlamanın yapılmayışı, mevcut üretim potansiyelinden yeterince yararlanmayı olumsuz etkilemekte ve bitkisel yağ açığının artmasına ve sanayinin dışarıya bağımlılığının fazlalaşmasına neden olmaktadır. Tablo 4. Türkiye de Bitkisel Yağ Açığı (Bin ton) Yurtiçi Tohumdan Elde Edilen Yağ Miktarı (A) Ham Yağ İthalatı İthal Tohumdan Elde Edilen Yağ Toplam Kullanım (B) = (1+2+3) Yağ Açığı (B-A) Yurtiçi Tohumdan Elde Edilen Yağ Miktarı (%) 38,28 28,44 32,53 26,75 25,34 29,34 28,15 27,68 31,69 29,20 İthal Tohum ve Ham Yağdan Elde EdilenYağ Miktarı (%) 61,72 71,56 67,47 73,25 74,66 70,66 71,85 72,32 68,31 70,80 Kaynak: (6) (BYSD denge tablolarından yararlanılarak hazırlanmıştır) *Takvim yılı esas alınmıştır. Şekil 2. Türkiye'de Bitkisel Yağ Açığı Kaynak: Tablo 4 4
5 Türkiye de yıllar itibariyle bitkisel yağ açığı incelendiğinde, 2011 yılında yağ açığının 1,6 milyon ton olduğu ve 2002 yılına oranla %88 arttığı görülmektedir. Son 10 yıl ortalamasında Türkiye nin bitkisel yağ ihtiyacının yaklaşık %70 inin ithal tohum ve ithal ham yağdan karşılandığı gözlenmektedir (Çizelge 4). Türkiye nin bitkisel yağ ithal ettiği başlıca ülkeler; ABD, İspanya, Ukrayna, Rusya Federasyonu, Romanya, Arjantin, palm yağında olup yağı ise Malezya, Singapur ve Endonezya dan ithal edilmektedir. İthalat miktarı dünya fiyatlarının durumuna göre yıldan yıla değişim göstermektedir. Türkiye nin 1980 li yıllarda 150 bin ton dolaylarında olan ham yağ ithalatı, 1990 da 575 bin ton a, 2000 yılında 666 bin tona ve 2011 yılında 1,05 milyon ton a yükselmiş ve son 10 yılda %57 oranında artmıştır. Türkiye nin yağlı tohum ithalatı ise son 10 yılda 2 kat artarak 2,3 milyon tona ulaşmıştır (Tablo 5). 2011yılında 2,3 milyon ton yağlı tohum 1,05 milyon ton ham yağ ithalatına toplam 2.70 milyar dolar döviz ödenmiştir (5). Tablo 5. Türkiye nin yıllar itibariyle yağlı tohum ve türevleri ithalatı (bin ton) Yağlı Tohum Ham Yağ Küspe TOPLAM Kaynak: (5) Yağlı Tohum Ham Yağ Küspe TOPLAM Şekil 3. Türkiye nin Yağlı Tohum ve Türevleri İthalatı (Bin ton) Kaynak : Tablo yılları arasında ham yağ ithalatının ortalama %48 ini palm yağı %23 ünü ayçiçeği yağı oluşturmaktadır. Yağlı tohum ithalatında ise palm tohumu yer almayıp en büyük kalemi %60 ile soya tohumu, %30 ile yağlık ayçiçeği tohumu izlemektedir (6). Dolayısıyla Türkiye nin ham yağ ve tohum ithalatında, Türkiye de üretimi yapılmayan palm yağı ve üretim miktarı çok düşük olan soya fasulyesi nin daha yüksek pay aldığı görülmektedir. Bu bağlamda, Türkiye de hem üretimdeki payı hem bitkisel yağ tüketimindeki payı hem de ithalattaki payı göz önüne alındığında ayçiçeği yağı açığı da ayrıca önem arz etmektedir. Tablo 6 dan izleneceği üzere 2004/2005 ve 2010/2011 sezonları arasında Türkiye nin ham ayçiçek yağı açığı ortalama 572 bin ton olmakla birlikte, ayçiçeği yağı ihtiyacının ortalama %37,9 u yurtiçinde üretilen yağlık ayçiçeğinden, %62,08 i ise yağlık ayçiçeği tohumu veya ham yağ ithalatı ile karşılanmıştır. 5
6 Tablo 6. Türkiye de Ayçiçek Ham Yağı Açığı (Bin ton) 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11* - - Ayçiçek Yağı Açığı Yurtiçi Tohumdan Elde Edilen Yağ Miktarı (%) 45,61 35,43 34,65 35,79 36,39 43,48 41,77 - İthal Tohumdan ve İthal Yağlardan Elde Edilen Yağ Miktarı (%) 54,39 64,57 65,35 64,21 63,61 56,52 58,23 Kaynak: (7) *Tahmin Türkiye yağlık ayçiçeği tohumu ve ham yağı ithalatını Bulgaristan, Ukrayna, Romanya, Rusya, Moldova ve Arjantin den gerçekleştirmektedir. Tohum ithalatında Bulgaristan, ham yağ ithalatında ise Ukrayna yaklaşık %50 pay almaktadır yılı itibariyle Türkiye ayçiçeği tohum ithalatının %87,9 unu Ukrayna, Bulgaristan ve Romanya dan, ham yağ ithalatının %94,26 sını ise Ukrayna ve Rusya dan gerçekleştirmiştir (3). Türkiye bitkisel yağ sanayiinde ithalat, daha çok ham yağ ve tohum olarak yapılmaktadır ve hammadede dışa bağımlılık söz konusudur. İthalatın çoğunlukla ham yağ şeklinde yapılması katma değer kaybına ve sanayinin kırma kapasitesinin atıl kalmasına neden olmaktadır. Özellikle Türkiye nin ayçiçeği tohumu ithalatı gerçekleştirdiği Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerde 2005, 2006 yıllarında yabancı ortaklı yağ işleme tesislerinin kurulması ile Ancak mevcut kapasitenin kullanım oranı ham yağ işleme sanayinde yaklaşık % 40, margarin sanayinde ise yaklaşık % 50 civarındadır. Diğer bir ifade ile; Türkiye de bitkisel yağ sektöründe %50 atıl kapasite kullanımı olduğunu ifade etmek mümkündür. bu ülkelerden tohumdan çok ham yağ ithalatı yapılmak zorunda kalınması da bu kayıpları arttırmaktadır. İthalatın tohum olarak yapılması, atıl kapasitenin kullanılmasını sağlayacağından işlenmiş ham yağ yerine, tohum ithalatına öncelik verilmesi ülkeye büyük kazanç sağlayacaktır. Ayrıca ihraç amaçlı ithalatın teşvik edilmesi bu kurulu kapasitenin değerlendirilmesi açısından da önem arz etmektedir. Bu bağlamda; yağlı tohum üretimini artırmak, artan tüketim ihtiyacının karşılanmasının yansıra, atıl kapasitenin değerlendirilmesi yoluyla katma değer artışına ve istihdama katkı sağlayacaktır. Türkiye de yağ sanayinin yıllık toplam; 6,4 milyon tonu faal, 1 milyon tonu gayri faal olmak üzere toplam 7,4 milyon ton tohum işleme kapasitesi ve toplam 110 tesis, 3,9 milyon ton faal, 0.7 milyon ton gayri faal rafineri kapasitesi ve toplam 100 tesis mevcuttur (8). Diğer yandan, Türkiye nin bitkisel yağ tüketiminde ilk sırada yer alan yağlık ayçiçeği kırma kapasitesi ise 1-1,5 milyon ton seviyesinde olup, hammadde yetersizliği ve ithal ham ayçiçek yağı ile rekabet edilememesi nedeniyle bu kapasitenin en fazla %50 si aktif olarak kullanılabilmektedir (Tablo 7). Tablo 7. Türkiye nin Ayçiçek Tohumu Kırma Kapasitesi ve Ayçiçek Yağı Tüketimi (1.000 ton) 2005/ / / / /10 (*) Kırma Kapasitesi Tüketim Miktarı Kaynak: (1) *Trakyabirlik Tahmini Türkiye yağlı tohum ihracatı çok az olmakla birlikte ihracat, daha çok ihtiyaçtan fazla ürün ithal edildiği dönemlerde yağlı tohumların işlenerek bitkisel yağ 5. Genel Değerlendirme Dünya da ve Türkiye de yağlı tohumlu bitkiler stratejik ürün olarak kabul edilmektedir. Nitekim son yıllarda bitkisel yağlar, insan beslenmesinde temel besin öğesi olması ve gıda sanayiinin ana hammaddesi olması dışında biyodizel üretiminde olarak ihracatı şeklinde yapılmaktadır yılı itibariyle Türkiye nin toplam likit yağ ve margarine ihracatı 121 bin ton dur ve 953 milyon $ ihracat geliri elde edilmiştir (5). kullanılmasıyla birlikte enerji sektörünün de hammaddesi haline gelmiştir. Böylelikle bitkisel yağlar gıda,enerji ve kimyasal sektörlerde yoğun olarak kullanılan ve tüketimi sürekli artan stratejik bir ürün olmuştur. 6
7 Türkiye bitkisel yağ tüketimi de son zamanlarda bu eğilime paralel olarak artış göstermektedir. Ancak, iklim ve toprak özellikleri dikkate alındığında, yağlı tohumlu bitkilerin üretimi bakımından büyük bir potansiyele sahip olmasına rağmen, yağlı tohum üretim maliyetlerinin yüksekliği, dolayısıyla yetiştirildikleri bölgelerdeki alternatif ürünlerle rekabet edememesi, ürün paritelerinin yağlı tohumlar aleyhinde olması, dünya ham yağ fiyatlarının daha düşük olması ve uygulanan politikaların etkin olmaması gibi nedenlerle, Türkiye de yıllar itibariyle yağ ihtiyacını karşılayacak düzeyde üretim gerçekleştirilememiştir. Bu nedenle bitkisel yağ sanayi hammadde yönünden %70 düzeyinde dışa bağımlıdır. Türkiye de yıllar itibariyle bitkisel yağ açığı incelendiğinde, 2011 yılında yağ açığının 1.6 milyon ton olduğu ve 2002 yılına oranla %88 arttığı görülmektedir. Bu kapsamda, bitkisel yağ üretimine hammadde teşkil edecek yağ bitkileri üretim alanlarının yaygınlaştırılması önem arz etmektedir. Diğer yandan, düne kadar nüfus artışları ve iklim şartlarının belirlediği dünya bitkisel yağ üretiminde bundan böyle ana belirleyicinin biyodizel olduğu ifade edilmektedir. Nitekim biyodizel sektörünün, enerji arz güvenliğinin sağlanması ve vergi geliri elde edilerek artan enerji fiyatlarının bütçeye olan yükünün azaltılması, küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi çevresel sorunların önlenmesi, tarım sektöründe istihdam ve gelirin artırılarak kırsal kalkınmanın sağlanması ve yağlı tohumlu bitkilerin üretimini teşvik etmesi açısından ülke ekonomisine önemli katkıları olabilecektir. Ancak biyoyakıt sektörünün bir yandan, yüksek miktarda tarımsal hammadde ihtiyacı nedeniyle gıda arzında ciddi daralmalar meydana getirmesi ve gıda güvencesini tehdit etmesi, diğer yandan sektörün tarımsal hammadde talebinin, tarım ürünleri fiyatlarında yaşanan artışta önemli rol oynaması ve gıdaya erişim ve gıdanın satın alınabilirliği boyutuyla gıda güvencesini tehdit etmesi sektörün yaratacağı olumsuz etkilerdir (9). Türkiye de artan petrol fiyatları ve cari açık nedeniyle Enerji Piyasası Kurulu nun (EPDK) düzenlediği ve tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Tebliğ de, Türkiye de üretilen motorine, 2014 itibariyle %1, 2015 itibariyle %2 ve 2016 itibariyle %3 oranında yerli tarım ürünlerinden üretilen biyodizel karıştırma zorunluluğu getirilmiştir. Ancak özellikle, yağlı tohumlu bitkilerin yeterlilik derecelerinin çok düşük olması ve Türkiye nin bitkisel yağlarda mevcut dışa bağımlı yapısını değiştirememesi nedeniyle biyodizel için uygulamanın olumsuz etkileri olabilecektir yılında 1.59 milyon ton olan bitkisel yağ açığı, yurt içinde üretilen yağlı tohumların biyodizel üretiminde kullanılmasıyla birlikte daha da artacaktır. Bu nedenle, Türkiye de yağlı tohumlu bitkilerin üretimine ilişkin etkin bir üretim ve destekleme politikasının izlenmesi, yağlı tohum üretimini ve ekim alanlarını artırmaya yönelik çalışmaların hız kazanması ve Türkiye nin şartları göz önünde bulundurularak biyoyakıtlara ilişkin bir politikanın belirlenmesi gerekmektedir (9). Türkiye de bitkisel yağ açığını ve dışa bağımlılığı azaltmak için yağlı tohumlu bitkilerin üretimi artırılmalıdır. Bu kapsamda; Bitkisel yağ sanayi ve yağlı tohumlu bitki üretiminde, uzun vadeli stratejiler ve devamlılık arz eden politikalar uygulanmalıdır. Destekleme primleri gelir rekabetini yağlı tohumlar lehine olacak şekilde verim ve parite göz önüne alınarak belirlenmelidir. GAP üretim deseninde yağlı tohumlu bitkiler mutlaka 1. sırada yer almalıdır. Nadas alanlarında ve alternatif ürün projesinde yağlı tohumlu bitkiler üretimi devreye girmelidir. Sulama yatırımlarına hız verilmeli, yeni sulanabilir ekim alanlarında yağlı tohumlu bitki ekimine ağırlık verilmelidir. Özellikle ikinci ürün ayçiçeği tarımı için Ege Bölgesinin çok uygun ve önemli bir potansiyele sahip olduğu dikkate alınırsa, bu alanlarda buğday-arpa hasadını takiben ayçiçeği tarımının daha geniş olarak yer alması, ayrıca yine pamuk öncesi kanola üretimi ile şeker pancarı ve tütün üretim alanlarındaki muhtemel daralma ile ortaya çıkacak alanlarda ayçiçeği ve kanola üretimine önem verilmesi, Türkiye de yağ açığının kapatılmasına önemli katkılar sağlayacaktır. Yağlı tohumlarda alım politikalarında lisanslı depoculuk sistemi devreye sokulmalı ve ürün değerini bulması için borsalar etkin hale getirilmelidir (8). 7
8 Türkiye de ayçiçeğinde hibrit tohum kullanım oranı hemen hemen %100 seviyesinde olmasına rağmen ekimi yapılan hibrit çeşitlerin yağ oranları düşüktür. Oysa Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerde ayçiçeğinde hibrit tohum kullanım yağ oranları yüksek hibrit tohumların kullanımı arttırılmalı ve ekolojik koşullara, bölgelere uygun olarak üretilmeleri sağlanmalıdır. Birim alan verimi ve yağ oranı yüksek hibrit çeşitlerin geliştirilmesi bu sorunların aşılmasında üreticiye oldukça kolaylık sağlayacaktır. oranı yaklaşık %60 lar oranında olmasına rağmen, kullanılan çeşitlerin yağ oranlarının çevre koşullarının da etkisi ile yüksek olması nedeniyle bu ülkeler dünya ticaretinde önemli yere sahiplerdir. Bu kapsamda Türkiye de de Türkiye de hem kızartmalık için uygun ve daha sağlıklı, hem de biyodizel için uygun Oleik tip ayçiçeği üretimi yaygınlaştırılmalı ve desteklenerek teşvik edilmelidir (1). Kaynaklar 1. Anonim 2010, 2010 Yılı Ayçiçeği Raporu, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü Raporu, Ankara 2. (Oilseeds World Markets and Trade, March 2012) 3. http// 4. Taşkaya,B., Tunalıoğlu,R.,Odabaşı,S. 2005, Yağlı Tohumlar ve Bitkisel Yağlar Durum ve Tahmin: 2005/2006, Yayınları, Yayın No: 136, Ankara 5. BYSD ( (Erişim tarihi: 4 Temmuz 2012) 6. Anonim, BYSD, Bitkisel Yağ Arz ve Talep Denge Tabloları (Değişik yıllar) 7. Taşkaya Top, B., Uçum, İ Ayçiçeği ve Soya Durum ve Tahmin Raporu 2011/2012, Yayınlzarı, Ankara 8. Uğur, A.E. 2012, Türkiye de Yağlı Tohum Bitkileri Üretimi ve Bitkisel Yağ Sanayi, YABİTED I. Bitkisel Yağ Kongresi, Nisan 2012, İstanbul. 9. Taşkaya Top, B. 2011, Biyodizel Bakış, Yayınları, Ankara. TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ / Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kampüsü 1 nolu Giriş (Eski APK Binası) Eskişehir Yolu 9. km. Lodumlu / ANKARA Telefon : Faks:
BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR
BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNDE İTHALATA BAĞIMLILIK SÜRÜYOR Gözde SEVİLMİŞ Giderek artan nüfusa paralel olarak gıda maddeleri tüketimi ve dolayısıyla bitkisel yağ tüketimi artmaktadır. Diğer yandan artan gıda
DetaylıAYÇİÇEĞİ VE YAĞLI TOHUMLAR POLİTİKASI
AYÇİÇEĞİ VE YAĞLI TOHUMLAR POLİTİKASI Türkiye de tarımı yapılan yağlı tohumlar; ayçiçeği, çiğit, susam, kolza, soya, yerfıstığı ve haşhaştır. Ancak bu yağ bitkileri içerisinde tohumundan ortalama % 38-50
Detaylızeytinist
1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 4 5 Ülkemizde
DetaylıYAĞLI TOHUMLU BİTKİLER & BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜ TAHİR BÜYÜKHELVACIGİL - BYSD BAŞKANI
YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER & BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜ TAHİR BÜYÜKHELVACIGİL - BYSD BAŞKANI ULRKNEGAĞO.83DSYB rm71032at A NR K Dünyada Yağlı Tohum Üretimi (Milyon ton) 600 500 EN BÜYÜK YAĞLI TOHUM ÜRETİCİLERİ 0
DetaylıÇizelge-1. Türkiye de Yağlık ve Çerezlik Ayçiçeği Ekim Alanı-Üretim-Verim
AYÇİÇEĞİ RAPOR-2018 Ülkemizde ekimi ve üretimi en fazla yapılan yağlı tohum bitkisi ayçiçeğidir. Adaptasyon kabiliyetinin yüksek olması, kuru ve sulu koşullarda yetiştirilebilmesi, ekiminden hasadına kadar
DetaylıBİYOYAKITLAR ve ENERJİ TARIMI. Prof. Dr. Fikret AKINERDEM Yrd. Doç. Dr. Özden ÖZTÜRK S.Ü. Ziraat Fakültesi
BİYOYAKITLAR ve ENERJİ TARIMI Prof. Dr. Fikret AKINERDEM Yrd. Doç. Dr. Özden ÖZTÜRK S.Ü. Ziraat Fakültesi ENERJİ TARIMI VE ÜLKE GERÇEĞİ Canlılığın vazgeçilmezleri; enerji ve tarım: Devletin-varlığın, Bağımsızlığın,
DetaylıTürkiye Bitkisel Yağlar Ticaret Dengesi
Türkiye Bitkisel Yağlar Ticaret Dengesi Faik Genç AgriPro Ltd. FOI 2010 -Fats& Oils Istanbul 2-3 Aralık 2010 Ana Başlıklar 1. Dünya Yağ ve Yağlı Tohumlar 2. Türkiye 3. TR Yağ ve Yağlı Tohum Ticaret Dengesi
DetaylıTAHİR BÜYÜKHELVACIGİL - BYSD BAŞKANI
TAHİR BÜYÜKHELVACIGİL - BYSD BAŞKANI Dünyada Ham Yağ Üretimi (Milyon ton) Hammadde ihtiyacımızın yüzde 75 ini ithalatla karşılıyoruz. Bitkisel yağ sektörü, ayçiçeğinde hammadde yetersizliği nedeniyle dışa
DetaylıMISIR DOSYASI. Türkiye`de mısır; yem, nişasta, glikoz, yağ ve son yıllarda biyoetanol üretiminde kullanılmaktadır.
MISIR DOSYASI Mısır, genellikle çok nemli iklim bölgelerinde yetiştirilebilen, tek yıllık Buğdaygiller familyasından, özellikle yağı doymamış yağ grubunda olan bir tarım bitkisidir. Mısır bitkisi, insan
DetaylıTÜRKİYE DE YAĞLIK AYÇİÇEK TOHUMU VE AYÇİÇEĞİ YAĞI ÜRETİMİ, ARZ TALEP DENGESİ
TÜRKİYE DE YAĞLIK AYÇİÇEK TOHUMU VE AYÇİÇEĞİ YAĞI ÜRETİMİ, ARZ TALEP DENGESİ HAKAN ÇALEN GENEL MÜDÜR V. Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Bitkisel Yağlar Konferansı 2016 / İSTANBUL Türkiye yağlı tohum üretimi
DetaylıTÜRKİYE DE YAĞLI TOHUMLAR SEKTÖRÜ VE İZLENEN POLİTİKALAR
TÜRKİYE DE YAĞLI TOHUMLAR SEKTÖRÜ VE İZLENEN POLİTİKALAR Oya SAV oyasav@akdeniz.edu.tr Cengiz SAYIN csayin@akdeniz.edu.tr Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü ÖZET İnsanoğlunun
DetaylıTOHUMCULUK ÜRETİM. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,
TOHUMCULUK ÜRETİM Tohumluklar tarımsal üretimin temel girdilerinin başında gelmekte olup, kaliteli tohum kullanımı, verimi ve üretimi artırmasının yanı sıra daha dayanıklı, daha az maliyetli ve rekabet
Detaylı2015 Ayçiçeği Raporu
2015 Ayçiçeği Raporu İçindekiler 1.AYÇİÇEĞİ EKİM ALANI... 2 1.1. Türkiye de Ayçiçeği Ekim Alanı... 2 1.2. TR83 Bölgesinde Ayçiçeği Ekim Alanı... 5 1.3. Samsun da Ayçiçeği Ekim Alanı... 6 1.3.1. Samsun
Detaylı2012 YILI AYÇĠÇEĞĠ RAPORU
T.C. GÜMRÜK VE TĠCARET BAKANLIĞI KOPERATĠFÇĠLĠK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2012 YILI AYÇĠÇEĞĠ RAPORU OCAK 2013 ĠÇĠNDEKĠLER 1- GĠRĠġ... 3 2- DÜNYADA YAĞLI TOHUMLU BĠTKĠLER VE BĠTKĠSEL YAĞLARA BAKIġ.. 4 3-ÜRETĠM 3.1-
Detaylızeytinist
1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 4 Kolza
DetaylıBarbaros Demirci Genel Sekreter PAGEV / PAGDER
Hammadde Üretimi : PLASTİK SEKTÖRÜ YILI DEĞERLENDİRMESİ Barbaros Demirci Genel Sekreter PAGEV / PAGDER yılında PETKİM tarafından 611.000 ton plastik hammaddesi üretilmiş ve plastik hammadde üretimi, 2005
DetaylıAyçiçeği. Durum ve Tahmin 2015/2016 TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE. Hazırlayan. Dr. Berrin TAŞKAYA TOP. İlkay UÇUM.
TARIMSAL EKONOMİ VE POLİTİKA GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ TEPGE Durum ve Tahmin Ayçiçeği 2015/2016 Hazırlayan Dr. Berrin TAŞKAYA TOP İlkay UÇUM e-posta: btaskaya@hotmail.com 1 TEPGE YAYIN NO: 257 ISBN: 978-605-9175-28-9
Detaylı2013 YILI AYÇİÇEĞİ RAPORU
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI KOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2013 YILI AYÇİÇEĞİ RAPORU ŞUBAT 2014 İÇİNDEKİLER GİRİŞ.....3 1 - DÜNYADA YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER VE BİTKİSEL YAĞLARA BAKIŞ....5 2 - ÜRETİM
DetaylıTOHUMCULUK ÜRETİM. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,
TOHUMCULUK ÜRETİM Bilindiği üzere, tohumluklar tarımsal üretimin temel girdilerinin başında gelmekte olup, kaliteli tohum kullanımı, verimi ve üretimi artırmasının yanı sıra daha dayanıklı, daha az maliyetli
DetaylıT.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ ve DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK VE TEKNİK İLİŞKİLER DAİRE BAŞKANLIĞI 2014 YILI OCAK-EYLÜL DÖNEMİ DIŞ TİCARET VERİLERİ Hazırlanma tarihi:
DetaylıTürkiye Bitkisel Yağ Ticaret Dengesi 2012-13
Türkiye Bitkisel Yağ Ticaret Dengesi 2012-13 Faik Genç AgriPro Limited Ana Başlıklar 1. Türkiye 2. Yağ/Yağlı Tohum Arz ve Talep 3. Türkiye Yağ ve Yağlı Tohum Dengesi 4. Çıkarımlar Türkiye Türkiye Olgular
DetaylıT.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ ve DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK VE TEKNİK İLİŞKİLER DAİRE BAŞKANLIĞI 2014 YILI OCAK-AĞUSTOS DÖNEMİ DIŞ TİCARET VERİLERİ Hazırlanma tarihi:
DetaylıTARSUS TİCARET BORSASI
TARSUS TİCARET BORSASI AYÇİÇEĞİ RAPORU GİRİŞ Ayçiçeği dünyada ve Türkiye`de en önemli yağ bitkilerinden biri olup, ülkemizde çoğunlukla yağlık olarak yetiştirilmektedir. Hemen her bölgemizde yetişen, yüksek
DetaylıT.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ ve DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK VE TEKNİK İLİŞKİLER DAİRE BAŞKANLIĞI 2015 YILI OCAK DÖNEMİ DIŞ TİCARET VERİLERİ Hazırlanma Tarihi: 27 Şubat
Detaylı2nci Ulusal Pamuk Zirvesi Türkiye de pamuk Üretiminin Geleceği 17-18 Mart 2012, Şanlıurfa SONUÇ BİLDİRGESİ
2nci Ulusal Pamuk Zirvesi Türkiye de pamuk Üretiminin Geleceği 17-18 Mart 2012, Şanlıurfa SONUÇ BİLDİRGESİ Pamuk sektörünün tarımı, ticareti ve sanayisi ile ülkemiz insanı ve ekonomisi için çok büyük öneme
DetaylıPAMUK RAPORU Şekil-1 Pamuk ve Kullanım Alanları (Kaynak;
PAMUK RAPORU-2018 Pamuk lifi ile tekstil sanayinin, çekirdeğinden elde edilen yağı ile bitkisel yağ sanayinin, kapçık ve küspesi ile yem sanayinin, linteri ile kâğıt, mobilya ve selüloz sanayinin hammaddesini
Detaylı2014 YILI AYÇİÇEĞİ RAPORU
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI KOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2014 YILI AYÇİÇEĞİ RAPORU ŞUBAT 2015 İÇİNDEKİLER GİRİŞ.....3 1 - DÜNYADA YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER VE BİTKİSEL YAĞLARA BAKIŞ....5 2 - ÜRETİM
DetaylıTürk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi
Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(1): 17-22, 2013 Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi www.agrifoodscience.com Türk Bilim ve Teknolojisi İç Anadolu Bölgesinde Yağ Bitkilerinin Mevcut
DetaylıTEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ
TEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ HS No: 34.01, 34.02, 34.03, 34.04, 34.05, 34.06, 34.07 DÜNYA TEMİZİLİK ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ Temizlik maddeleri deterjanlar ve sabunlardan oluşmaktadır. Bu sektörün üretmekte olduğu
DetaylıGİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ KAPSAMINDA TARIM ve GIDA SEKTÖRÜ. İthalat Genel Müdürlüğü
GİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ KAPSAMINDA TARIM ve GIDA SEKTÖRÜ İthalat Genel Müdürlüğü 1 SUNUM PLANI 1. Dünyada Tarım 2. Türkiye de Tarım ve Tarım Ürünleri Dış Ticareti 3. Tarım Ürünleri İthalatında Uygulanan
DetaylıTablo 4- Türkiye`de Yıllara Göre Turunçgil Üretimi (Bin ton)
NARENCİYE DOSYASI Kökeni Güneydoğu Asya olan turunçgillerin, çağdaş anlamda üretimi 19. yüzyılda ABD`de başlamış ve hızla yayılmıştır. Turunçgil yetiştiriciliği dünyada 40 derece kuzey enlemi ile 40 derece
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 0
Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 0 ZEYTİNYAĞI SEKTÖRÜN TANIMI SITC NO : 421.4 ARMONİZE NO : 1509 Türkiye bulunduğu coğrafi konum ve sahip olduğu Akdeniz iklimi özellikleriyle, İtalya, İspanya,
DetaylıGDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. Aziz TEKİN
GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ Prof. Dr. Aziz TEKİN GİRİŞ Yağ ve yağ çözücülerde çözünen bileşiklerin genel adı lipid dir. Büyük oranlarda yağ asitlerinden oluşmuşlardır. Bu kapsama; trigliseritler, yağ asitleri,
Detaylııda olarak tüketilen tarım ürünlerinden biyoyakıt üretilebilir mi?
TÜRKİYE 12. GIDA KONGRESİ, 5-7 EKİM 2016 EDİRNE ıda olarak tüketilen tarım ürünlerinden biyoyakıt üretilebilir mi? Ayşe Avcı arya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, 54187, Serdivan
DetaylıSTRATEJİK ÜRÜN PAMUKTA TEHLİKE ÇANLARI
STRATEJİK ÜRÜN PAMUKTA TEHLİKE ÇANLARI Gözde SEVİLMİŞ-Şebnem BORAN 1. Giriş Pamuk, çırçır sanayisinin, lifi ile tekstil sanayisinin, çekirdeği ile yağ ve yem sanayisinin, linteri ile de kağıt sanayisinin
DetaylıYAĞ BITKILERINE GIRIŞ PROF. DR. NECMI İŞLER MUSTAFA KEMAL ÜNIVERSITESI ZIRAAT FAKÜLTESI TARLA BITKILERI BÖLÜMÜ
YAĞ BITKILERINE GIRIŞ PROF. DR. NECMI İŞLER MUSTAFA KEMAL ÜNIVERSITESI ZIRAAT FAKÜLTESI TARLA BITKILERI BÖLÜMÜ YAĞIN TANIMI Yağ asitlerinin trigliseridleri olarak bilinen yağlar, insan beslenmesinde enerji
DetaylıMISIR SEKTÖR RAPORU 2016
26.08. DÜNYA DA MISIR Buğdaygiller familyası içerisinde yer alan mısır, tek yıllık bir sıcak iklim tahıl bitkisidir. Tropik ve subtropik ılıman iklim kuşağında yetiştirilebildiği gibi, dünyanın hemen her
DetaylıDİYARAKIR DIŞ TİCARETİ 2014
DİYARAKIR DIŞ TİCARETİ 2014 Nisan 2015 Hikmet DENİZ İçindekiler 1. İhracat... 2 1.1. İhracat Yapılan Ülkeler... 3 1.2. 'ın En Büyük İhracat Partneri: Irak... 5 1.3. İhracat Ürünleri... 6 2. İthalat...
DetaylıTürkiye nin Tarımsal Ürün İthalatı-İhracatı ve Hedefleri
Türkiye nin Tarımsal Ürün İthalatı-İhracatı ve Hedefleri Bir zamanlar tarımsal üretimde kendi kendine yeten yedi ülkeden biri olan Türkiye Cumhuriyeti 1980 li yıllardan sonra uygulanan yanlış tarım politikaları
DetaylıHUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMULLERİ SEKTÖR RAPORU
HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMULLERİ SEKTÖR RAPORU İÇİNDEKİLER I- DÜNYA DEĞİRMENCİLİK ÜRÜNLERİ TİCARETİ 02 HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR ve MAMÜLLERİ SEKTÖR RAPORU / 2014 II- DÜNYA BİTKİSEL
DetaylıTARSUS TİCARET BORSASI 2017 YILI SOYA VE AYÇİÇEĞİ DURUMU ŞAHİN MAHALLESİ 3294 SOKAK NO:1 / TARSUS
2017 TARSUS TİCARET BORSASI 2017 YILI SOYA VE AYÇİÇEĞİ DURUMU ŞAHİN MAHALLESİ 3294 SOKAK NO:1 / TARSUS GİRİŞ Amerikan Tarım Bakanlığı Dış Tarım Servisi nin (USDA FAS) 2016 sezonu verilerine göre; dünyada
DetaylıTÜRKİYE TOHUMCULUK SANAYİSİNİN GELİŞİMİ VE HEDEFLERİ İLHAMİ ÖZCAN AYGUN TSÜAB YÖNETİM KURULU BAŞKANI
TÜRKİYE TOHUMCULUK SANAYİSİNİN GELİŞİMİ VE HEDEFLERİ İLHAMİ ÖZCAN AYGUN TSÜAB YÖNETİM KURULU BAŞKANI MART 2011 Tohumculuk Sanayisi Nedir? Tohumculuk Hangi İş ve Aşamalardan Oluşur? Tohumculuk İçin AR-GE
DetaylıBitkisel Yağ Sektöründe Yağlı Tohum Kırım Sanayisi ve Türkiye Güney Bölgesi Yağlı Tohum Üretim Durumu. Hüseyin Nuri ÇOMU
Bitkisel Yağ Sektöründe Yağlı Tohum Kırım Sanayisi ve Türkiye Güney Bölgesi Yağlı Tohum Üretim Durumu Hüseyin Nuri ÇOMU Güney ve Güneydoğu Anadolu Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (GÜNYAĞDER) Yönetim
DetaylıTARIMSAL DESTEKLER DEVLET DESTEKLERİ BİLGİLENDİRME TOPLANTISI
TARIMSAL DESTEKLER DEVLET DESTEKLERİ BİLGİLENDİRME TOPLANTISI Ankara -21 Ekim 2015 TARIMSAL DESTEKLER Sunum Planı 1- Türkiye Tarımı Genel Bilgiler 2- Tarımsal Destekleme Mevzuatı 3- Destekleme Kalemleri
DetaylıDünyada Ve Türkiye de Bitkisel Yağ Üretimi Ve Ticaretinde Yerfıstığının Yeri
Dünyada Ve Türkiye de Bitkisel Yağ Üretimi Ve Ticaretinde Yerfıstığının Yeri Oğuz PARLAKAY 1 Özet Giderek artan nüfusun gelişen teknolojiyle birlikte tüketim alışkanlıkları da değişmektedir. Bitkisel yağların
DetaylıTürkiye de Yem Üretimi: Hedefler ve Potansiyel Problemler
Türkiye de Yem Üretimi: Hedefler ve Potansiyel Problemler Önemli Kanatlı Hastalıkları: Epidemiyoloji ve Kontrol-2 22 ŞUBAT 2017 / ANKARA M.ÜLKÜ KARAKUŞ Türkiyem-Bir Başkanı DÜNYA KARMA YEM ÜRETİM SIRALAMASI
DetaylıŞANLIURFA DIŞ TİCARETİ BİLGİ NOTU
ŞANLIURFA DIŞ TİCARETİ BİLGİ NOTU Türkiye'nin 2014 yılı ihracatı, önceki yıla göre yüzde 3,8 artışla 157 milyar 642 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmiştir. İthalat yüzde 3,8 azalma ile 242 milyar 182 milyon
DetaylıÇukurova Bölgesi Sığır Yetiştiriciliğinin Yapısı. Prof. Dr. Serap GÖNCÜ
Çukurova Bölgesi Sığır Yetiştiriciliğinin Yapısı Prof. Dr. Serap GÖNCÜ Memeli hayvanlardan elde edilen süt, bileşimi türden türe farklılık gösteren ve yavrunun ihtiyaç duyduğu bütün besin unsurlarını içeren
DetaylıYAĞ HAMMADDELERİ VE YAĞLI TOHUMLARA DEĞER BİÇİLMESİ
YAĞ HAMMADDELERİ VE YAĞLI TOHUMLARA DEĞER BİÇİLMESİ Yağ Hammaddeleri İklim ve toprak koşullarının uygun olması nedeni ile ülkemizde ayçiçeği, pamuk tohumu (çiğit), susam, haşhaş, kanola (kolza), keten,
DetaylıBAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ ELEKTRİKLİ MAKİNE VE CİHAZLARIN İMALATI Hazırlayan Birgül OĞUZOĞLU Kıdemli Uzman 540 1. SEKTÖRÜN TANIMI Başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazların imalatı
DetaylıTarım Ekonomisi ve İşletmeciliği
Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Doç.Dr.Tufan BAL I.Bölüm Tarım Ekonomisi ve Politikası Not: Bu sunuların hazırlanmasında büyük oranda Prof.Dr.İ.Hakkı İnan ın Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği Kitabından
DetaylıKAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER
KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER İsmail Güvenç* I. Kahramanmaraş'ta Sebze Tarımı 1Giriş Ülkemiz nüfusu, son sayıma göre 67 milyon
DetaylıTÜRKĐYE PLASTĐK SEKTÖR RAPORU ( 2010 ) Barbaros Demirci Genel Müdür PAGEV
TÜRKĐYE PLASTĐK SEKTÖR RAPORU ( 2010 ) Barbaros Demirci Genel Müdür PAGEV 1 PLASTİK HAMMADDE : Rapor içinde değerlendirilen plastik hammaddeler, GTİP numaralarına göre aşağıda verilmektedir. GTİP NO 3901
DetaylıKOK KÖMÜRÜ, RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ VE NÜKLEER YAKIT İMALATI Hazırlayan Seher OZAN DÜNDAR Kıdemli Uzman 302 1. SEKTÖRÜN TANIMI Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı
DetaylıBitkisel Yağlar Ticaret Dengesi ve Gelecek
Bitkisel Yağlar Ticaret Dengesi ve Gelecek Faik Genç AgriPro Limited Ana Başıklar 1. Türkiye 2. Yağ/Yağlı Tohumlar Arz ve Talep 3. Türkiye Yağ Yağlı Tohumlar Denge 4. Türkiye Biyoyakıt Zorunlulukları 5.
DetaylıHUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ
HUBUBAT, BAKLİYAT, YAĞLI TOHUMLAR VE MAMULLERİ SEKTÖRÜ I- DÜNYA DEĞİRMENCİLİK ÜRÜNLERİ TİCARETİ 2013 yılında dünya değirmencilik sektörü ihracatı bir önceki yıla göre %2,8 oranında artış göstererek 18,6
DetaylıT.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI KOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI KOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2017 YILI AYÇİÇEĞİ RAPORU MART 2018 İçindekiler GİRİŞ... 3 1- DÜNYADA YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER VE BİTKİSEL YAĞLARA BAKIŞ... 6 2 - ÜRETİM...
DetaylıDünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri
Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri ÜLKE Dünya Seramik Kaplama Malzemeleri Üretiminde İlk 1 Ülke 29 21 211 212 212 Dünya /212 Üretiminden Aldığı Pay Değişim (%) (%) 1 ÇİN
DetaylıSıra Ürün Adı 2010 2011
YAŞ MEYVE VE SEBZE DÜNYA ÜRETİMİ Dünya Yaş Sebze Üretimi Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nün en güncel verileri olan 2011 yılı verilerine göre; 2011 yılında dünyada 56,7 milyon hektar alanda
DetaylıTÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR
TÜRKİYE DE TARIMIN GELECEĞİ ve AVANTAJLAR Halil AGAH Kıdemli Kırsal Kalkınma Uzmanı 22 Kasım 2016, İSTANBUL 1 2 SUNUM PLANI TARIMDA KÜRESELLEŞME TÜRK TARIM SEKTÖRÜ VE SON YILLARDAKİ GELİŞMELER TARIMDA
DetaylıSağlık Sektörünün Olmazsa Olmazı: Tıbbi Malzeme Alt Sektörü
Sağlık Sektörünün Olmazsa Olmazı: Tıbbi Malzeme Alt Sektörü Tıp sürekli ilerliyor sözündeki aslan payı bize göre; Tıbbi Malzeme Alt Sektörüne ait. Nitekim; tıbbi malzemeden yoksun sağlık sektörünün eli
DetaylıYAĞLI TOHUMLAR VE BİTKİSEL YAĞ SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL ANALİZİ: HATAY İLİNDE BİR UYGULAMA
Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute Yıl/Year: 2015 Cilt/Volume: 12 Sayı/Issue: 29, s. 258-282 YAĞLI TOHUMLAR VE BİTKİSEL
DetaylıTARIMSAL VERİLER Mart 2015
T.C. GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü TARIMSAL VERİLER Mart 2015 İÇİNDEKİLER Gayrisafi Yurtiçi
DetaylıT. C. KARACADAĞ KALKINMA AJANSI Diyarbakır Yatırım Destek Ofisi
İçindekiler 1.... 2 1.1. Yapılan Ülkeler... 4 1.2. 'ın En Büyük Partneri: Irak... 5 1.3. Ürünleri... 6 2. İthalat... 8 2.1. İthalat Yapılan Ülkeler... 9 2.2. İthalat Ürünleri... 10 3. Genel Değerlendirme...
DetaylıSEKTÖRÜN TANIMI TÜRKİYE TEMİZLİK MADDELERİ SEKTÖRÜ
SEKTÖRÜN TANIMI Tablo-1: Temizlik Maddeleri Sektöründe Yer Alan Ürünler GTİP Ürün Adı 3401 Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler 3402 Yıkama, Temizleme Müstahzarları-Sabunlar Hariç 3403 Yağlama Müstahzarları,
DetaylıHayvancılığ. Prof.Dr.Behi Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıklar. kları Anabilim Dalı KONYA
Biyoyakıt Üretiminin Hayvancılığ ığa a Katkısı Prof.Dr.Behi.Behiç COŞKUN Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıklar kları Anabilim Dalı KONYA Enerji GüvenliG venliği,
DetaylıSANAYİDE YENİ FIRSAT AÇILIMLARI: BİYOYAKITLAR VE TÜRKİYE
SANAYİDE YENİ FIRSAT AÇILIMLARI: BİYOYAKITLAR VE TÜRKİYE DOÇ. DR. ADEM ŞAHİN Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarı 06 NİSAN 2007 TOBB-ETÜ ANKARA ÜLKELERİN ENERJİ İHTİYAÇLARINI BELİRLEYEN ETKENLER ENERJİ
DetaylıZEYTİNYAĞI SEKTÖR RAPORU-2013
Türkiye de Üretim Zeytin ağacında periyodisiteden dolayı zeytin üretimi yıllara göre inişli çıkışlı bir grafik izlemekte ve üretime bağlı olarak bir yıl düşük (yok yılı) bir yıl yüksek (var yılı) ürün
DetaylıGIDA ARZI GÜVENLİĞİ VE RİSK YÖNETİMİ
GIDA ARZI GÜVENLİĞİ VE RİSK YÖNETİMİ Bekir ENGÜRÜLÜ Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarım Sigortaları ve Doğal Afetler Daire Başkanı Haziran 2016 SUNUM PLANI DÜNYADA TARIMIN GÖRÜNÜMÜ TÜRKİYE TARIMINA BAKIŞ
DetaylıTC. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GAP ULUSLARARASI TARIMSAL ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİ. Diyarbakır Tarımsal Ticaret / Nüsha 4
Sayfa1 TC. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GAP ULUSLARARASI TARIMSAL ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİ GAPUTAEM GÜNCEL Diyarbakır Tarımsal Ticaret / Nüsha 4 ARALIK 2013 - YIL:1 SAYI:1 / ISSN :2148-1962.
Detaylıplastik sanayi Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri Plastik Sanayicileri Derneği
plastik sanayi 2013 RAPORU Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri Barbaros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri Türkiye, plastik işleme makineleri ve aksam ve parçaları talebinin
Detaylı2015 YILI AYÇİÇEĞİ RAPORU
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI KOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2015 YILI AYÇİÇEĞİ RAPORU ŞUBAT 2016 İÇİNDEKİLER GİRİŞ.....3 1 - DÜNYADA YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER VE BİTKİSEL YAĞLARA BAKIŞ....5 2 - ÜRETİM
DetaylıADANA İLİ TARIMSAL ÜRETİM DURUMU RAPORU
ADANA İLİ TARIMSAL ÜRETİM DURUMU RAPORU Ağustos 2013, Adana Hazırlayanlar Sabahattin Yumuşak; Adana Güçbirliği Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Sinem Özkan Başlamışlı; Çiftçiler Birliği Yönetim Kurulu Üyesi
DetaylıPAKİSTAN PLASTİK VE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ DIŞ TİCARETİ. Barbaros Demirci Genel Müdür - PAGEV
PAKİSTAN PLASTİK VE PLASTİK İŞLEME MAKİNELERİ DIŞ TİCARETİ EKONOMİK DURUM : Barbaros Demirci Genel Müdür - PAGEV Pakistan, 176,3 milyon nüfusu ve % 2,1 nüfus artış hızı ile dünyanın nüfus açısından ilk
DetaylıTÜRKİYE BİTKİSEL YAĞ SANAYİ RAPORU OCAK 2012
TÜRKİYE BİTKİSEL YAĞ SANAYİ RAPORU OCAK 2012 1 AgriPro dan, TÜRKİYE BİTKİSEL YAĞ SANAYİ RAPORU Ocak 2012 Türkiye Bitkisel Yağ Sektörünün 43 sayfalık kapsamlı istatistiksel, analizli genel görünüm çalışması,
Detaylı2015 YILI GÜLÇİÇEĞİ RAPORU
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI KOOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2015 YILI GÜLÇİÇEĞİ RAPORU 2016 İÇİNDEKİLER 1- GİRİŞ 2- ÜRETİM 1- Dünya Üretimi 2- Türkiye Üretimi 3- TÜKETİM 1- Dünya Tüketimi 2- Türkiye
DetaylıTürkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı,
Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 0 HUBUBAT ÜRÜNLERİN TANIMI Hububat grubu ürünler dünyada stratejik önemi en yüksek olan ürünler olup ilk çağlardan beri insanlar tarafından kültürü yapılarak
DetaylıGİTES TEKSTİL VE DERİ EYLEM PLANI
GİTES TEKSTİL VE DERİ EYLEM PLANI HEDEF -1 PAMUĞA İLİŞKİN POLİTİKALARDA ETKİNLİĞİN ARTIRILMASI 1.1 Pamuk Arama Konferansı sonucunda belirlenen Pamuk Eylem Planları hayata geçirilecektir. Gıda, Tarım ve
DetaylıTÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
TÜRKİYE NİN TARIM ÜRÜNLERİ PAZARINDAKİ YERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Şebnem BORAN Günnur BİNİCİ ALTINTAŞ Tarım sektörü; insanlar için gerekli gıdaları karşılayan, sanayiye hammadde kaynağı oluşturan, nüfusun
DetaylıTOHUMCULUK ÜRETİM. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2014 0
TOHUMCULUK ÜRETİM Bilindiği üzere, tohumluklar tarımsal üretimin temel girdilerinin başında gelmekte olup, kaliteli tohum kullanımı, verimi ve üretimi artırmasının yanı sıra daha dayanıklı, daha az maliyetli
DetaylıTÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı (1. Tahmin Sonuçlarına göre) Bitkisel Üretim ve Bitkisel Ürün Denge İstatistikleri I. Bitkisel Üretim Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 26/08/2011 tarihinde
DetaylıMANİSA TİCARET BORSASI
MANİSA TİCARET BORSASI KANATLI SEKTÖR RAPORU 2015 EĞİTİM ARAŞTIRMA BİRİMİ TÜRKİYE VE DÜNYADA KANATLI SEKTÖRÜNÜN GENEL DURUMU T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nca Geliştirilen Yerli Hibritler (ATAK
Detaylı2003 yılında tarımın milli gelirlerimizdeki payı yüzde 12,6 iken, 2006 yılında yüzde 11,2 ye indi.
Tarım Sektörünün İhracattaki Yeri ve Önemi Şebnem BORAN Ülkemizde son yıllarda önceliğin sanayi sektörüne kayması sonucu ekonomimizde göreceli olarak tarım ürünlerinin ihracatımızdaki ağırlığı giderek
Detaylı2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU
2016 YILI İPLİK İHRACAT İTHALAT RAPORU Haziran 2017 İçindekiler Yönetici Özeti... 2 1. Dünya İplik İhracatı... 3 2. Türkiye nin İplik İhracatı... 5 Yıllar İtibariyle İhracat ve Pay... 5 Başlıca Ülkeler
DetaylıTÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ www.tisk.org.tr
TİSK AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ- MART 2016 (SAYI: 85) GENEL DEĞERLENDİRME 31.03.2016 Ekonomi ve İşgücü Piyasası Reformlarına Öncelik Verilmeli Gelişmiş ülkelerin çoğunda ve yükselen ekonomilerde büyüme sorunu
DetaylıTÜRKİYE DE VE DÜNYADA YEM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ, BEKLENTİLER, FIRSATLAR. Prof. Dr. Nizamettin Şenköylü Genel Sekreter
TÜRKİYE DE VE DÜNYADA YEM SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ, BEKLENTİLER, FIRSATLAR Prof. Dr. Nizamettin Şenköylü Genel Sekreter Gıda Üretimindeki Küresel Güçlükler Nüfus artışı İklim değişikliği Kuraklık Su kaynaklarının
DetaylıBİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ
BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ BİYOKÜTLE SEKTÖRÜ Türkiye birincil enerji tüketimi 2012 yılında 121 milyon TEP e ulaşmış ve bu rakamın yüzde 82 si ithalat yoluyla karşılanmıştır. Bununla birlikte,
DetaylıTARIMSAL BÜYÜME VE DIŞ TİCARET ÜZERİNE MAKRO DEĞERLENDİRMELER. Kasım Mustafa YAĞCIOĞLU İzmir Ticaret Borsası Ar-Ge Müdürlüğü
KÜRESEL KRİZ VE TARIM SEKTÖRÜ TARIMSAL BÜYÜME VE DIŞ TİCARET ÜZERİNE MAKRO DEĞERLENDİRMELER Mustafa YAĞCIOĞLU İzmir Ticaret Borsası Ar-Ge Müdürlüğü Kasım 2015 İZMİR TİCARET BORSASI Sayfa 0 TARIMSAL BÜYÜME
DetaylıEKONOMİ BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisi ve Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü
EKONOMİ BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisi ve Tekstil ve Konfeksiyon Sektörü Sunum: Murat YAZICI (Daire Başkanı) Pamuğun Geleceği Şekilleniyor Konferansı Bodrum 12-14 Haziran 2014 TEKSTİL VE KONFEKSİYON ÜRÜNLERİ
DetaylıTÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ
Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2010 Yılı Bitkisel Üretim ve Bitkisel Ürün Denge İstatistikleri I. Bitkisel Üretim Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 25/03/2011 tarihinde açıklanan, 2010 yılı Bitkisel
DetaylıAYDIN COMMODITY EXCHANGE AĞUSTOS 2013 AYDIN DIŞ TİCARET BÜLTENİ. www.aydinticaretborsasi.org.tr info@aydinticaretborsasi.org.tr
AYDIN T CARET BORSASI AYDIN COMMODITY EXCHANGE AĞUSTOS 213 AYDIN DIŞ TİCARET BÜLTENİ Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 91 AYDIN Tel: +9 256 211 5 +9 256 211 61 45 Faks:+9 256 211 63 15 www.aydinticaretborsasi.org.tr
DetaylıTekstil-Hazır Giyim Gülay Dincel TSKB Ekonomik Araştırmalar dincelg@tskb.com.tr Kasım 2014
Tekstil-Hazır Giyim Gülay Dincel TSKB Ekonomik Araştırmalar dincelg@tskb.com.tr Kasım 2014 Sektöre Bakış Tekstil ve hazır giyim sektörleri, GSYH içinde sırasıyla %4 ve %3 paya sahiptir. Her iki sektör
DetaylıGÖNEN BİYOGAZ TESİSİ
GÖNEN BİYOGAZ TESİSİ Ülkemizde, gıda ve elektrik enerjisi ihtiyacı, ekonomik gelişme ve nüfus artışı gibi nedenlerden dolayı hızla artmaktadır. Gıda miktarlarında, artan talebin karşılanamaması sonucunda
DetaylıEKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU
EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU Hazırlayan: Erhan DEMİRCAN Uzman Bu Rapor Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından, Türkiye ve TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) Bölgesi güncel ekonomik gelişmelerinin bölge aktörlerince
DetaylıANKARA TİCARET BORSASI AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ SEKTÖR ARAŞTIRMALARI RAPOR NO:1 ANKARA NIN ASPİR BİTKİSİ PROFİLİ
ANKARA TİCARET BORSASI AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ SEKTÖR ARAŞTIRMALARI RAPOR NO:1 ANKARA NIN ASPİR BİTKİSİ PROFİLİ Hazırlayan Handan KAVAKOĞLU (ATB AR-GE, Gıda Yüksek Mühendisi) Yasemin OKUR (ATB AR-GE, Kimya Mühendisi)
DetaylıDÜNYA ÜRETİM TÜRKİYEDE ÜRETİM
Ülkemizin ve ekonomimizin ana sektörünü oluşturan tarımdaki verimliliğin artırılması girdi kullanımının yaygınlaştırılmasına ve bu girdilerin tekniğine uygun şekilde kullanılmasına bağlıdır. Ülkemizde
DetaylıProf.Dr.İlkay DELLAL
TUSAF 2013 Buğday, Un, İklim Değişikliği ve Yeni Trendler Kongresi İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve ENERJİ KISKACINDA TARIM ve GIDA SEKTÖRÜ Prof.Dr.İlkay DELLAL 9 Mart 2013, Antalya GÜNDEM 9 Mart 2013 1. GÜNEŞ (%40)
Detaylı* Ticaret verileri Nace Revize 2 sınıflandırmasına göre 45 ve 46 kodlu sektörleri içermektedir. Kaynak: (Türkiye İstatistik Kurumu, u)
1.1. Ticaret Türkiye ye paralel olarak TR82 Bölgesi nde de hizmetler sektörünün ekonomideki payının artmasıyla öne çıkan alanlardan biri de ticarettir. 2010 TÜİK Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistiklerine
DetaylıTR21 TRAKYA BÖLGESİ TARIMSAL ÜRETİMİNDE YER ALABİLECEK TIBBİ - AROMATİK BİTKİLER VE SÜS BİTKİLERİ
TR21 TRAKYA BÖLGESİ TARIMSAL ÜRETİMİNDE YER ALABİLECEK TIBBİ - AROMATİK BİTKİLER VE SÜS BİTKİLERİ TRAKYA 2015 TR21 TRAKYA BÖLGESİ TARIMSAL ÜRETİMİNDE YER ALABİLECEK TIBBİ - AROMATİK BİTKİLER ve SÜS BİTKİLERİ
DetaylıT.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Ankara 08.01.2013
T.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Ankara 08.01.2013 Konu : 390319000000 GTİP no lu GPPS ve HIPS ithalatına % 3 oranında gümrük vergisi uygulanmasının kaldırılma talebi Sayın Bakanlığınızın,
Detaylı