BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS UYGULAMA FÖYÜ (TS) LYS FELSEFE - 01 DERSHANELERÝ FELSEFEYLE TANIÞMA - I Ders anlatým föyleri öðrenci tarafýndan dersten sonra tekrar çalýþýlmalýdýr. FELSEFEYLE TANIÞMA - I Baþlangýçta bütün bilimler. içinde yer alýyordu. Adý Soyadý :... Bu kitapçýðýn her hakký saklýdýr. Tüm haklarý bry Birey Eðitim Yayýncýlýk Pazarlama Ltd. Þti. e aittir. Kýsmen de olsa alýntý yapýlamaz. Metin ve sorular, kitapçýðý yayýmlayan þirketin önceden izni olmaksýzýn elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayýt sistemiyle çoðaltýlamaz yayýmlanamaz. Felsefe eski Yunan da baþlamýþtýr. Çünkü,.... Doða filozoflarý... sorusunun cevabýný araþtýrmýþlardýr. Newton olmasaydý yer çekimi yine de bulunacaktý. Ancak Platon olmasaydý idealar kuramý da olmayacaktý. Bu örnekle anlatýlmak istenen nedir?...... FELSEFE DÝSÝPLÝNLERÝ Bilgilerimizin kaynaðýný ve doðruluðunu sorgulayan felsefe disiplinine.......... denir. Varlýðýn olup olmadýðýný, varsa ne türden olduðunu sorgulayan felsefe disiplinine...... denir. Ýyinin ve kötünün ne olduðunu sorgulayan felsefe disiplinine.....denir. Ýktidarý ve kaynaðýný sorgulayan felsefe disiplinine.....denir. Güzeli ve güzelin kaynaðýný sorgulayan felsefe disiplinine....denir. Tanrý, iman ve inanç gibi kavramlarýn anlamýný ve kaynaðýný sorgulayan felsefe disiplinine....denir. FELSEFÝ DÜÞÜNCENÝN NÝTELÝKLERÝ Eðer, ilk filozoflar dediðimiz doða filozoflarý evrenin ana maddesi nedir sorusunu sormamýþ olsalardý, belki de dünyanýn hala düz olduðuna inanýyor olacaktýk. Bu örnek, felsefi düþüncenin...özelliðe sahip olduðunu gösterir. Felsefede cevaplardan çok sorular önemlidir. Her cevap yeni bir soruyu da beraberinde getirir, çünkü felsefe donup kalmayý sevmez. Bu örnek, felsefi düþüncede..olmadýðýný gösterir. Felsefi bilgi üretiminde bugün Platon dan belki ilerde deðilizdir; hatta belki de ona ulaþamamýþýzdýr. Ancak Platon un sahip olduðu bilgi birikiminden çok daha ilerde olduðumuz kesindir. Her filozof bu bilgi hazinesine yeni bilgiler eklemeye devam ediyor. Bu örnek felsefi düþüncenin..bir özelliðe sahip olduðunu gösterir. 1
Eðer felsefi bilgiler deneyle test edilebilselerdi, Platon un idealar kuramý hala tartýþýlýr olmazdý. Bu örnek felsefi düþüncede.olmadýðýný gösterir. Baþlangýçta bütün bilimler felsefenin içinde yer alýyordu. Bilgi birikimi arttýkça bilimler felsefeden ayrýlýp baðýmsýz birer bilim oldular. Felsefe ise diðer bilgi alanlarýnýn ürettiði bilgi dallarý üzerine düþünerek bu bilgileri yeniden sorgulamaya baþladý. Bundan dolayý felsefe bilgi üzerine bilgi olmaya baþladý. Bu örnek felsefenin belli bir olmadýðýný gösterir. Her felsefi düþüncede mantýk ilkeleri etkin bir þekilde kullanýldýðý için çeliþkiye rastlanmaz. Bu örnek felsefi bilgilerin.olduðunu gösterir. Kimya, varlýklarýn kimyasal yapýsýnda nelerin bulunduðunu araþtýrýrken, felsefe varlýðýn ne olduðunu sorar. Hukuk, insan davranýþlarýnýn hukuk kurallarýna uygunluðunu araþtýrýrken, felsefe hukukun ne olduðunu sorgular. Bu örnek felsefenin konusuna.olarak yaklaþtýðýný gösterir. Thales in evrenin ana maddesi sudur düþüncesinin oluþmasýnda, yaþadýðý þehir olan Milet in deniz kenarýnda olmasý ve deniz ticaretinin bu þehirde yaþayanlara büyük bir zenginlik getirmesinin etkisi yatsýnamaz. Bu örnek felsefi düþüncelerin..etkilendiðini gösterir. Örnek: 1 Ýnsanoðlu sadece para kazanmak peþinde deðildir. O, evrenin yapý ve düzenini, yaþamýn deðer ve amacýný, madde ve ruh iliþkisini, bilgilerimizin güvenilirlik derecesini, iyi, güzel ve doðrunun niteliklerini bilmek ister. Felsefe iþte bu isteði karþýlama çabasýndadýr. Parçaya göre felsefenin iþlevi aþaðýdakilerden hangisidir? A) Anlama ve gerçeði görme ihtiyacýný gidermek B) Yaþamda baþarýlý olmayý öðretmek C) Mutlu olmayý öðretmek D) Toplumsal yaþamý düzenlemek E) Okuma alýþkanlýðý kazandýrmak (1992-ÖYS) Örnek: 2 Kant a göre felsefeden öðrenilebilecek tek þey vardýr: Felsefe yapmak. Tarih boyunca her filozof, bizi tartýþmaya açtýðý sorunlara eðilmeye çaðýrmýþtýr. Felsefe yapmak iþte bu çaðrýya uymakla baþlar. Filozoflarýn önermelerini sorgulamak, eleþtiriye yöneltir bireyi. Böylece aklýn ýþýðýnda doðrular araþtýrýlmýþ olur. Bu parçaya göre, felsefe yapmak nedir? A) Çoðunluðun benimsediði görüþlere uyma eylemidir. B) Aklýn ilkelerinden destek alarak düþünme çabasýdýr. C) Bilimsel araþtýrmayý yaygýnlaþtýrma çabasýdýr. D) Filozoflarýn görüþlerinin günlük hayata uygulanmasýdýr. E) Filozoflarýn düþüncelerini yayma çabasýdýr. (1998-ÖYS) 2
1 Felsefenin birden çok tanýmý vardýr. Çünkü,.......... 2 Felsefenin diðer bilimler gibi belli bir konusu yoktur. Çünkü,..... 3 Felsefede cevaplardan çok sorular önemlidir. Çünkü,....... 4 Felsefe özneldir. Çünkü,. 5 Felsefede bitmiþlik ve kesinlik yoktur. Çünkü,. 6 Felsefe tümel bir bilgidir. Çünkü,... 7 Neden hiçbir þey yok deðildir de bir evren vardýr? Ýnsan nereden gelmektedir, nereye gitmektedir? Acaba insan tümüyle belirlenmiþ midir, yoksa onun seçme özgürlüðü var mýdýr? Yukarýdaki sorularýn cevabýný felsefe dýþýnda baþka bilgi ya da bilim dalý araþtýrabilir mi? Neden?...... 8 Aþaðýdaki sorularýn kesin bir cevabý var mýdýr? Tartýþýn. Ben kimim ya da neyim? Bazý þeylerin iyi ya da doðru olduðu kesin midir, yoksa deðerler zamandan zamana, mekandan mekana deðiþir mi? Bir kiþi gerçeði bulma yolunda en iyi nasýl ilerleyebilir? Bildiklerimizin kesinliðinden ya da doðruluðundan nasýl emin olabiliriz? Bilim insaný, sanatçý ve filozof arasýndaki benzerlikleri ve farklýlýklarý belirtin.... 3
9 Felsefe, ruhu bir kalýba döker, iþler, yaþamý düzenler, eylemleri doðru yola koyar, yapýlacak yapýlmayacak iþleri gösterir; dümenin baþýna oturup tehlikeli dalgalar arasýnda çýrpýnan gemiyi yönetir, yoluna yön verir. O olmadan hiç kimse korkusuz, güven içinde yaþayamaz. Ama biri çýkar da der ki: Felsefe benim ne iþime yarayacak sanki, deðil mi ki kader var? Tanrý her þeyi yönetiyorsa, neye yarar felsefe? Her þey rastlantýnýn elindeyse neye yarar? Bunlardan herhangi birisi, ya da hepsi böyle olsa da, yine de felsefe yapmasý gerekir insanýn. Diyelim ki kader bizi koparýlmaz baðlarla baðladý ya da evrenin hakemi olan Tanrý her þeyi düzenledi; rastlantý insanlarýn iþlerini alt üst edip atýverdi. O zaman da yine felsefenin bizi korumasý gerekir. Felsefe bize, Tanrý yý seve seve, kadere baþý dik uymamýzý öðütleyecek. (Seneca) 10 Aþaðýdaki sorularý yukarýdaki parçaya göre cevaplayýn. Felsefe nedir?...... Felsefenin konusu nedir?... Felsefe gerekli midir?... Felsefeden günlük hayatýmýzda yararlanabilir miyiz?... Felsefe öðrenmek size ne kazandýrýr?... Örnek: 3 Demokritos, sofrasýna gelen incirleri yerken bir bal kokusu almýþ ve hemen bir araþtýrmadýr baþlamýþ kafasýnda; o güne dek incirden almadýðý bu koku nerden gelebilir, diye. Merakýný gidermek için incirlerin toplandýðý yeri görmeye gitmek istemiþ. Sofradan niçin kalktýðýný anlayan hizmetçi kadýn gülmüþ: Boþuna zaman kaybetmeyin, incirleri bal çanaðýna koymuþtum toplarken demiþ. Demoktitos un caný sýkýlmýþ bu araþtýrma fýrsatýný kaçýrdýðý, bir merak konusu elinden alýndýðý için. Hadi be sen de. Demiþ hizmetçi kadýna, Keyfimi kaçýrdýn ama ben yine de bal kokusu incirde kendiliðinden varmýþ gibi nedenini araþtýracaðým. Demokritos un bu yaklaþýmý birçok bilim adamý ve filozofta vardýr. Aþaðýdakilerden hangisi bu parçada bilim adamý ve filozoflarda var olduðu söylenen yaklaþýma ters düþer? Örnek: 4 Masal bu ya, yoksul bir köylü kýzý padiþahýn oðluyla evlenir. Evlendikleri gün, eþi sarayýn kýrk odasý olduðunu söyler. Odalarýn anahtarlarýný ona vererek Otuz dokuz odayý aç; ama kýrkýncý odayý açma der. Yeni gelin hemen ertesi gün, izin verilen odalarýn kapýlarýný açýp bakar; kiminde para, kiminde mücevher, kiminde yiyecekler vardýr. Yani bildik þeyler Dayanamaz kýrkýncý odayý da açar. Filozoflar da bu gelin gibidir, tüm kapýlarý açmak isterler. Parçadaki benzetmeye göre filozofu kapýlarý açmaya iten aþaðýdakilerden hangisi olamaz? A) Merak etme B) Bilinenle yetinme A) Olaylara diðer insanlardan farklý bakma B) Her þeyin nedenini sorma C) Araþtýrmaktan hoþlanma D) Merak duygusunu canlý tutma E) Baþkalarýnýn düþüncelerini benimseme C) Sýnýrlarý zorlama D) Sorunlarý çözme E) Yeni öðrenmelere istekli olma (2006-ÖSS) (2007-ÖSS) 4
Wyatt : Lord Russell, felsefe nedir? Russell : Çok tartýþma götürür bir soru bu. Öyle sanýyorum ki, iki filozoftan bile ayný karþýlýðý alamazsýnýz. Benim görüþüme göre, henüz kesin olarak bilinmeyen konular üzerinde kafa yormaktýr. Wyatt : Felsefeyle bilim arasýndaki ayrýlýk nedir? Russell : Kabaca þu. Bilim bildiðimiz þeyler, felsefe ise bilmediðimiz þeylerdir. Bundan dolayý insan bilgisi kesinleþtikçe, sorunlar felsefe alanýndan bilim alanýna geçer. Wyatt : Felsefe neye yarar? Russell : Ýki þeye yarar bence. Bunlardan biri, henüz bilimin çözemediði þeyler üzerinde düþüncemizi iþletmektir. Ýnsaný ilgilendirmesi gereken þeylerin de pek azý henüz bilimce çözümlenmiþtir. Ýnsanlarýn düþüncesi niçin bir sýnýrda kalsýn ve yalnýz bugün bilinenin içine kapansýn. Bence, varsayým yoluyla dünya görüþümüzü geniþletmek felsefenin saðladýðý yararlardan biridir. Ayný ölçüde bir baþka önemli yararý daha vardýr bence. O da, bize, bildiðimizi sandýðýmýz þeyleri bilmediðimizi göstermesidir. Bir yandan felsefe bizi günün birinde bileceðimiz þeyler üzerinde düþündürmek, öbür yandan da, bilgiye benzeyen nice þeylerin bilgi olmadýðýný alçakgönüllülükle göstermektir. Wyatt : Felsefenin üzerinde düþünüp de sonradan elle tutulur sonuçlar vermiþ olan konulara bir kaç örnek gösterebilir misiniz? Russell : Bu örnekler en kolay Yunan felsefesinde bulunur. Yunanlýlarýn ileri sürdükleri ve kendi zamanlarýnda denenmemiþ olan birçok varsayým sonradan kesinlik kazanmýþtýr. Örneðin, atom varsayýmýný ele alalým. Demokritos maddenin küçük parçacýklardan kurulu olduðunu ileri süren atom varsayýmýný bulmuþtu. 2000 yýlý aþkýn bir zaman sonra, bunun bilimsel bir görüþ olduðu anlaþýldý. Bu diyaloga dayanarak: felsefenin konusunu,... yöntemini,. tanýmýný,.... doðruluk deðerini,..... bilim - felsefe iliþkisini,... tartýþýn. Örnek: 5 Felsefe, kendine dönük düþünmedir. Felsefe yapan zihin hiçbir zaman yalnýzca bir nesne hakkýnda düþünmez. Herhangi bir nesneyi düþünürken, ayný zamanda hep o nesneye iliþkin kendi düþüncesi hakkýnda da düþünür. O zaman, felsefeye ikinci dereceden düþünce, düþünce hakkýnda düþünce denebilir. Bu parçada felsefenin hangi özelliðinden söz edilmektedir? A) Cevaplarýndan çok sorularýyla var olduðundan B) Düþünme sürecinin her aþamasýnda yer aldýðýndan C) Kendi etkinliði üzerinde yoðunlaþýp kendi kendini sorguladýðýndan D) Özgür düþünmenin yöntemi olduðundan E) Sorularýný bilimsel verileri temel alarak oluþturduðundan (2001-ÖSS) Örnek: 6 Filozoflar iþlerini yaparken sorulardan yararlanýrlar. Filozofun elindeki sorular, problemlere çözüm getirmenin bir anahtarýdýr. Genellikle, karþýlaþýlan problemler zaman içerisinde pek fazla deðiþmez. Zamanla deðiþen, filozofun problemin çözümünde rol oynayan farklý etkenleri seçebilmesidir. Problemi farklý sorular sorarak irdelediðinde, var olan ýn daha önce gözden kaçmýþ olan yanlarý aydýnlanmaya baþlar. Böylece her doðru soru, onu problemi çözmeye bir adým daha yaklaþtýrýr. Bu parçada filozofun sorduðu sorularýn hangi yönü vurgulanmýþtýr? A) Problemlerin çözümüne ýþýk tutmasý B) Olaylarda fazla deðiþiklik olmadýðýný göstermesi C) Herkes tarafýndan sorulduðunda önemini yitirmesi D) Dünyaya egemen olma isteðinden kaynaklanmasý E) Çözülemeyecek problemler için zaman harcanmasýný önlemesi (2002-ÖSS) 5
FELSEFEDE TUTARLILIÐIN ÖNEMÝ Her felsefi düþünce birlik ve bütünlüðü olan bir dünya görüþü oluþturmaya çalýþýr. Bunu da felsefi düþüncenin temeline mümkün olduðu kadar az, hatta mümkünse tek bir ilkeyi alarak yapmaya çalýþýr. Felsefi düþüncenin tamamý düþüncenin temelindeki ilkeyle tutarlý olmak zorundadýr. Bunu bir örnekle anlamaya çalýþalým. Örnek: 7 Ýki ayrý evren vardýr, birisi idealar evreni diðeri ise idealarýn bir yansýmasý olan görünüþler evrenidir. Ýdealar evreni hiç deðiþmeyen, duyularla kavranamayan, sadece akýlla kavranabilen varlýklar evrenidir. Görünüþler evreni bir yansýmadan ibaret olduðu için, gerçek deðildir. O halde var olanlarýn gerçek bilgisine ulaþmak için idealar evrenindeki varlýklarý bilmemiz gerekir; bu bilme de duyularla deðil akýlla olabilir. Duyularýmýz gerçek olmayan, gelip geçici dünyaya iliþkin bilgiler verdiði için bu bilgilere güvenilmez. Ýdealardan pay almayan hiçbir varlýk varlýða gelemez. PLATON Örnek: 8 Ýyice düþünüldüðünde her þey maddeye indirgenebilir; çünkü gerçek olan maddedir ve madde dýþýnda hiçbir þey yoktur. Bana Tanrý düþüncesini maddeyle nasýl açýklayabilirsiniz diye soruyorlar. Doða ve evren karþýsýnda kendisini güçsüz ve çaresiz gören insan, doðadan çok daha güçlü bir varlýða ihtiyaç duymuþ ve Tanrý düþüncesini oluþturmuþtur. Görüldüðü gibi Tanrý düþüncesinin temelinde nesnel bir varlýk olan doða vardýr. Yine öldükten sonra yok olup gitme korkusu ruh düþüncesinin ortaya çýkmasýna neden olmuþtur. MARKS ÖRNEK-8 E GÖRE: Ýnsan beden ve ruhtan oluþmuþtur. Ýnsan öldükten sonra ruhu yaþamaya devam eder. Toplumlarýn ahlaký yaþadýklarý toplumsal koþullardan baðýmsýz deðildir. Ýnanç ve ahlak maddi koþullarýn ürünüdür. Bütün var olanlar bir Tanrý tarafýndan yaratýlmýþtýr. Evrendeki deðiþimin nedeni maddenin baþka bir maddeye dönüþmesidir. Var olanlarýn ilk nedeni su dur. Hava nýn sýkýþmasý ve gevþemesi evrendeki bütün varlýklarý oluþturmuþtur. Bu düþüncelerden hangileri örnek-8 deki düþüncelerle çeliþir? ÖRNEK -7 YE GÖRE Bütün bilimler olgulardan hareket etmelidir. Ýnsanýn bütün bilgisi yaþantýnýn ürünüdür. Düþünce olduðu için varlýk vardýr. Varlýk olduðu için düþünce vardýr. Gerçek bilgiye ulaþma yöntemi düþüncedir. Gerçek bir toplumsal düzen koþullara ve zamana göre deðiþmez. Çevremizdeki varlýklarýn gerçekliðini inkar edemeyiz. Ahlak, toplumsal koþullarla deðil düþünceyle açýklanabilir. Bilgi aklýn ürünüdür. Bu düþüncelerden hangileri örnek-7 deki düþünceyle çeliþir? Örnek: 9 Felsefi bir sistemde ele alýnan bütün konular deðerlendirilirken mantýk ilkeleri son derece etkili bir þekilde kullanýlýr; konu ve kavramlarýn örülmesinde çeliþkili hükümlere yer verilmez. Burada bir felsefi sistemin hangi niteliði üzerinde durulmuþtur? A) Konularý çaðýnýn koþullarýna göre deðerlendirmesi B) Olgulara dayanma zorunluluðunun olmasý C) Evrensel nitelikteki konularý ele olmasý D) Kendi içinde tutarlý bir bütün oluþturmasý E) Konulara yaklaþýmýnýn öznel olmasý (1989-ÖYS) 6
Felsefeyle Tanýþma - I 1. Baþlangýçta bütün bilimlerin felsefenin içinde yer almasý felsefenin hangi özelliðiyle ilgilidir? A) Soyut olmasýyla B) Eleþtirel olmasýyla C) Genel olmasýyla D) Yaratýcý olmasýyla E) Nesnel olmasýyla 2. Doða filozoflarýyla birlikte felsefenin ele aldýðý ilk konu aþaðýdakilerden hangisidir? A) Ahlak B) Siyaset C) Varlýk D) Sanat E) Din 3. Ýnsanýn çevresindeki olay ve varlýklarý gözlemesi, bu olay ve varlýklardan nasýl yararlanýlacaðýný düþünmesi belki bilimsel bir yaklaþým olabilir. Ancak felsefe bütün bu varolanlarýn kaynaðýnýn ne olduðu sorusuyla baþlamýþtýr. Aþaðýdaki felsefe tanýmlarýndan hangisi bu açýklamaya uygundur? A) Felsefe, nasýl mutlu olunacaðýnýn araþtýrýlmasýdýr. B) Felsefe, ilk nedenlerin araþtýrýlmasýdýr. C) Felsefe, saðlam bilgi üretme etkinliðidir. D) Felsefe, kavram oluþturma ve üretme etkinliðidir. E) Felsefe, bilimin konularýný geniþletme etkinliðidir. 7Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri 4. Aþaðýdakilerden hangisi felsefi sorudur? A) Yaþamýn anlamý ve önemi nedir? B) Evrende insandan baþka canlýlar var mýdýr? C) Ýnsanýn gen haritasýnýn çýkartýlmasýnýn týptaki yararlarý nelerdir? D) Sanayi ve teknolojinin çevreye verdiði zarar nasýl azaltýlabilir? E) Kültürler arasýndaki farklýlýðýn hýzla ortadan kalkmasý kültürel zenginliði tehlikeye sokar mý? 5. Felsefe tarihinde Thales in önemli bir yere sahip olmasýnýn nedeni evrenin ana maddesi olarak suyu belirlemesi deðildir. Evrenin ana maddesi nedir? sorusunu sormaya cesaret edebilmesidir. Bu örnek felsefeyle ilgili aþaðýdaki yargýlardan hangisini destekler? A) Felsefe, sistemli ve tutarlý bir bilgidir. B) Felsefenin insan hayatýna doðrudan doðruya bir etkisi yoktur. C) Felsefe, düþünülebilen her þeyi kendisine konu olarak alýr. D) Felsefede cevaplardan çok sorular önemlidir. E) Felsefe eleþtireldir. 6. Sokrates in sorgulanmamýþ bir hayat yaþanmaya deðmez sözü felsefenin aþaðýdaki özelliklerinden hangisine örnek olarak gösterilebilir? A) Eleþtirel olduðuna B) Evrensel olduðuna C) Nesnel olduðuna D) Genel olduðuna E) Faydacý olduðuna KONU TESTÝ
Felsefeyle Tanýþma - I KONU TESTÝ 7. Ýlkçað da evren nedir? sorusuna Aristoteles: Merkezde Dünya nýn bulunduðu, Güneþ ve diðer gezegenlerin Dünya nýn çevresinde dairesel yörüngeler çizerek dolandýðý bir sistemdir. cevabýný vermiþtir. 16. yy da Galilei ise ayný soruya: Merkezde Güneþ in bulunduðu, Dünya ve diðer gezegenlerin Güneþ in çevresinde elips yörüngeler çizerek dolandýðý bir sistemdir. cevabýný vermiþtir. Bu örneðe dayanarak aþaðýdaki sonuçlardan hangisine ulaþamayýz? A) Felsefede sorular ayný da olsa ona verilen cevaplar her dönemde farklýdýr. B) Felsefede kesinleþmiþ doðrular yoktur. C) Felsefede bilgi her seferinde yeniden üretilir. D) Felsefede sorularýn kesin bir cevabý yoktur. E) Felsefede her düþünce olgusal olarak kanýtlanmak zorundadýr. 8. Ýnsan, doða ve evren arasýndaki iliþkiyi bilmeden varolanlarýn anlamýný bilmek imkansýzdýr. Ýþte felsefe varolanlarýn anlamý üzerine bir düþünme ve sorgulama faaliyetidir. Bu durum felsefenin aþaðýdaki özelliklerden hangisine sahip olduðunu gösterir? A) Nesnel olduðunu B) Ýnsan hayatýný kolaylaþtýrdýðýný C) Elde ettiði sonuçlarýn kesin olduðunu D) En genel bilgi olduðunu E) Olgusal olduðunu 9. Eksik býrakýlmýþ bir bilimsel çalýþmayý baþka bir bilim insaný devam ettirerek tamamlayabilir. Ancak eksik býrakýlmýþ bir felsefi çalýþmayý baþka bir filozofun tamamlamasý imkansýzdýr. Bu örnek aþaðýdaki yargýlardan hangisini kanýtlamak için verilebilir? A) Bilim olgusal felsefe ise kuramsaldýr. B) Bilim nesnel felsefe özneldir. C) Bilim deneye ve gözleme dayanýr, felsefe kavramlara dayanýr. D) Bilim birikerek ilerler, felsefe ilerlemez. E) Bilim yaratýcýdýr, felsefe yaratýcý deðildir. 8Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri 10. Felsefenin sorularý bilimin sorularýndan farklýdýr. 25 in karekökü nedir, ya da Ay ýn dünyaya olan uzaklýðý nedir? gibi bilimin yanýtladýðý sorularý deneysel veya matematiksel prensiplere dayanarak yanýtlayabiliriz. Fakat felsefecinin sorduðu sorularý düþünürsek: Gerçekte sayýlar var mýdýr? Varsa, bunlar ne tür varlýklardýr? gibi genel sorulardýr ve pratik faydadan uzaktýr. Paragraftaki düþünceye göre hangisi felsefenin bir özelliði olamaz? A) Felsefedeki sorular pratik faydadan uzaktýr. B) Felsefede genel-geçer cevaplara ulaþýlabilir. C) Felsefede cevaptan ziyade sorular önemlidir. D) Felsefede filozof kendi düþüncelerini yansýtýr. E) Felsefe, bilimin sormadýðý sorularý sorar. 11. Felsefe, Ben kimim? Evren nedir?, Nereden geldik, nereye gidiyoruz?, Yaþamýn anlamý nedir? gibi sorularý araþtýrýr. Bu verilere dayanarak felsefenin konusuyla ilgili aþaðýdakilerden hangisini söyleyebiliriz? A) Varlýktýr. B) Ahlaktýr. C) Belli bir konusu yoktur. D) Bilimlerin sonucudur. E) Toplumdur. 12. Evrenin ana maddesi nedir? sorusu felsefenin aþaðýdaki konularýndan hangisiyle ilgilidir? A) Siyaset B) Bilim C) Varlýk D) Ahlak E) Sanat 1-C 2-C 3-B 4-A 5-D 6-A 7-E 8-D 9-B 10-B 11-C 12-C