Sonradan Kazandırılan Bağışıklık 1
Boğmaca 11% Tetanoz 8% Diğerleri 1% Pnömokok 28% Hib 15% Rotavirus 16% Kızamık 21%
Aşı İle Önlebilir Hastalıklar Difteri Hib Hepatit B Kızamık Kabakulak Yenidoğan tetanozu Boğmaca Çocuk felci Rubella Tetanoz Tbc Sarı Humma 3
4
Edward Jennner (1749-1823), 1796
Lady Mary Wortley Montagu (1689-1762) 1716-1718 6
7
Sonradan Kazandırılan Bağışıklık Pasif Anne sütü İmmunglobülin Monoklonal antikor Aktif Aşılama 9
AŞI Vacciniation Vaccinia Semptomlardan korumak Difteri, Tetanoz Yayılımı kontrol etmek Kızamık, Kabakulak, VZ, Haemophilus influenzae B Eradike etmek Poliomyelit Çiçek 10
11
Ne İstediğini Bilmek Sadece antikor cevap Tbc Sadece hücresel cevap S.pneumonia Yüksek seviyede antikor cevabı Polio Sitotoksik T hücrelerinin aktivasyonu Hepatit 12
Aşıdan Beklediğimiz Beklenen özellikler Cevap süresi Güvenilir Lubeck Salgını Stabil olmalı Ucuz olmalı 13
Aşıdan Beklediğimiz Beklenen özellikler Cevap süresi Güvenilir Lubeck Salgını Stabil olmalı Ucuz olmalı 14
Lubeck Salgını, BCG Lubeck 1930 249 aşılama 73 ölüm 15
AŞI ANTİJEN TİPLERİ 1. CANLI MİKROORGANİZMA 2. İnaktif aşılar 1. Toksoid 2. Ölü mikrop 3. Kapsül veya diğer alt birim 16
İnaktif Aşılar Canlı mikrop yok Mikrop veya komponentleri Adjuvan kullanılması Alum Bakteri hücre duvarı komponentleri Lipozom Sentetik polimerler TH1, TH2 gelişimi yapılabilir IgA Kolera toksini atenue formu E coli lenfotoksini 17
İnaktif Aşılar Veriliş yolu Antijen miktarı Adjuvan Bağışıklık süresi Antikor cevabı Isıya duyarlılık Yan etki Virulans kazanma 18
İNAKTİF AŞI FORMALDEHİT FENOL UV ETER ETANOL ASETON 19
Bakteri Aşıları İnaktive Aşılar Toksoid Hücre Kapsül veya protein alt birim 20
Bakteri Aşıları-1 C.diphtheriae Toksoid Çocuk ve yetişkin C.tetani Toksoid Çocuk ve yetişkin B.pertussis Ölü veya Aselüler Çocuk V.cholerae Ölü Seyahat B.antracis Ölü Askeri personel Y.pestis Ölü Veteriner, hayvan bakıcısı F.tularensis Atenue Hayvan bakıcısı M.tuberculosis Atenue B.burgdorferi Subunit Endemik bölgede yaşayanlar 21
Bakteri Aşıları-2 Haemophilus influenzae B Kapsül Polisakkariti Kapsül Polisakkariti+protein Çocuk Neisseriae meningitidis Kapsül Polisakkariti, A,C,Y,W135 Risk Streptococcus pneumoniae Kapsül Polisakkariti,23 Kapsül Polisakkariti+protein Risk Salmonella typhi Ölü, Polisakkarit Risk Mycobacterium tuberculosis Attenue 22
İnaktif Virus Aşıları Polio, Salk, IPV İnfluenza Hepatit A Kuduz Eski Yeni Hepatit B 23
Subunit Aşılar Bakteri yüzey yapıları Viral tutunma proteinleri H. influenza B Kapsül N.meningitidis Kapsül A,C,Y W135 S.pneumoniae Kapsül 23 Salmonella typhi Kapsül 24
Taşıyıcılar Difteri toksini N.meningitidis dış membran proteini C.diptheriae proteini Hib+difteri toksoid Streptococcus pneumonia 7 serotip+difteri toksoid 26
Osp A
Canlı Aşılar T lenfosit cevabı gerekli TH1 Uzun süreli Doğal enfeksiyonu taklit etmesi Hücreiçinde çoğalan bakteriler Zarflı viruslar 28
Canlı Aşılar Veriliş yolu Antijen miktarı Adjuvan Bağışıklık süresi Antikor cevabı Isıya duyarlı Yan etki Virulans kazanma 29
Canlı Bakteri Aşıları Salmonella typhi Ty21a Mycobacterium tuberculosis Tularemi 30
ATTENUASYON Isı İnsan hücrelerinde İmmun sistemden kaçamaz Benign bölgede çoğalır 31
Canlı Aşılar Gebeler ve immün sistemi bozuk olanlar Virulan forma dönüşme Aşı içeriğinin canlılığını sürdürmesi 32
Canlı Virüs Aşıları Sabin 3 tip Maymun böbrek hücreleri IgA ve IgG Kızamık Edmonston B, Moraten, Schwartz Kızamıkçık Wistar RA 27/3 Kabakulak Jeryl Lynn Varicella-Zoster Oka 33
Hibrid aşı Vaccinia Canarypox Adeno Retrovirus HSV
35
Gelecek Defective infectious single-cycle virus Altbirim aşıları HBV, HBsAg HIV, gp120, L protein HPV İnfluenza, hemaglütinin, Kuduz, G antijen, HSV glikoprotein Peptid alt birim aşıları Anti idiyotip antikorlar Adjuvanlardaki yenilikler Toll Like Reseptör Lipid A Sitokin MF59 DNA aşıları 36
Aşı Yapılmayan Durumlar 1. Ateşli hastalık 2. Lösemi, lenfoma 3. Tbc 4. Steroid tedavisi, radyoterapi 5. Allerji 6. Hastanede yatan hasta 7. Aynı aşı için anaflaksi öyküsü olanlar 37
Aşıya Engel Olmayan Haller Premature Anne sütü almak Hafif ateşli enfeksiyon Antibiyotik almak Aşılara karşı konvulsiyon öyküsü Gebelik Tipik olmayan allerji öyküsü 38
AŞILARDA GÜVEN-Canlı Aşı DOĞAL TİPE DÖNME Polio tip 2 ve 3 İMMÜNOSUPRESİF KİŞİLERDE ŞİDDETLİ HASTALIK Çiçek, BCG, Kızamık PERSİSTANT ENFEKSİYON Varisella Zoster VİRAL ANTİJENLERE AŞIRI DUYARLILIK Kızamık YUMURTA ANTİJENLERİNE AŞIRI DUYARLILIK Kızamık, Kabakulak MENENJİT Kabakulak Artrit Rubella 39
AŞILARDA GÜVEN-Cansız Aşı Ölmemiş aşı Polio Maya kontaminasyonu Hepatit B Hayvan virusu kontaminasyonu Polio Endotoksin kontaminasyonu Boğmaca 40
Genel Olarak Kullanılan Aşılar TOKSOİD Tetanoz, Difteri KAS İÇİ ÖLÜ Boğmaca KAS İÇİ Polio KAS İÇİ ATTENUE Kızamık DERİALTI Kızamıkçık DERİALTI Kabakulak DERİALTI POLİSAKKARİT Hemofilus KAS İÇİ 41
Özel Olarak Kullanılan Aşılar Hepatit B Kuduz Menenjit Sarı Humma Tifo Kolera Hepatit A İnfluenza Pnömokok Varisella Zoster 42
AŞISI OLMAYANLAR VİRUS HIV CMV Hepatit C HERPES VİRUS RHİNOVİRUS DENGUE BAKTERİ Neisseria gonorrhoeae GRUP A STREPTOKOK M.leprae Treponema pallidum Chlamydia MANTAR Candida Pneumocystis PARAZİT Malaria Trypanosomiasis Leishmaniasis 43
Poio Polio İnaktive, Salk Çocuk Polio Atenue, Sabin Çocuk Kızamık Atenue Çocuk Kabakulak Atenue Çocuk Kızamıkçık Atenue Çocuk Suçiçeği Atenue Çocuk Rotavirus Hibrid Bebek HPV Virus Benzeri Partikül 9-26 yaş kız İnfluenza İnaktive Erişkinler, yaşı insanlar Hepatit B Subünit Risk grubu Adenovirus Atenue Asker Sarıhumma Atenue Risk grubu Kuduz İnaktive Temas Proflaksi Japon Ensefaliti İnaktive Risk 44
ADJUVANT İNORGANİK TUZLAR Alümünyum hidroksit Alümünyum fosfat Kalsiyum fosfat BAKTERİ ÜRÜNLERİ Bordetella pertussis, BCG, RIBI, MDP DOĞAL MEDİATÖRLER IL-1, IL-2, IL-12 ve IFN 45
46
2005 Elsevier
48
HEPATİT B AŞISI PERİNATAL TEMAS HBIG (İLK 12 SAAT)+AŞI (3 DOZ, 7 GÜN, 1. Ve 6. AY) CİNSEL TEMAS HBIG (İLK 14 GÜN)+AŞI (3 DOZ, İLK 14 GÜN, 1.AY. Ve 6.ay) ANNE VEYA BABA HBsAg (+) HBIG+AŞI 49
TETANOZ 3 DOZDAN AZ AŞILAMA TEMİZ YARA SADECE AŞI BÜYÜK, KİRLİ YARA AŞI+ANTİSERUM 3 DOZDAN FAZLA AŞILAMA SON DOZUN ÜZERİNDEN 10 YIL GEÇMİŞ İSE SADECE AŞI 50
Aşı İle Önlenebilir 8 Hastalıktan Ölüm Polio 720 Difteri 5.000 Boğmaca 346.000 Kızamık 888.000 Tetanoz 410.000 Hib 400.000 Hepatit B 900.000 Sarı Humma 30.000 51
Pasif Bağışıklama Amaçları Temas sonrası hastalığın ortaya çıkmasının engellenmesi Semptomların hafiflemesi İmmün sistem eksikliği olan bireyleri korumak Toksinleri nötralize etmek 52
53
54
55
56
57
Pasif Bağışıklık Hızlı ama kısa süreli Özgül veya genel IM veya IV Tedavi amaçlı Monoklonal Serum hastalığı Fazla doz 58
59
Pasif Bağışıklık İmmün sistem eksikliği olanlarda Wiskott_Aldrich Kronik lenfositik lösemi X-kromozam geçişli agamaglobülünemi Ataksiatelenjiaektazi IgG Eksikliği Kİ transplantasyonu Enfeksiyon dışı nedenler Rh uyumsuzluğu Zehirli ısırıklar ITP Kawasaki 60
61
62
63
64