Katolik Veliler Konseyi (Council of Catholic School Parents) Telefon (02) 9287 1590 Faks (02) 9264 6308 roger.osullivan@cecnsw.catholic.edu.au NSW Okul Aile Birlikleri Federasyonu (Federation of Parents and Citizens Associations of NSW) Telefon (02) 9360 2481 Faks (02) 9361 6835 mail@pandc.org.au Evde yararlan labilecek düşünceler 7 inci s n ftaki NSW Veliler Konseyi (NSW Parents Council) Telefon (02) 9955 8276 Faks (02) 9954 4429 office@parentscouncil.nsw.edu.au Bu broşürün çevirisi şu adreste mevcuttur www.nlnw.nsw.edu.au çocuğunuza okumayazma ve aritmetikte yard mc olmak Avustralya Hükümeti Eğitim, Bilim ve Öğretim Bakanl ğ n n Ulusal Okumayazma ve Aritmetik Haftas çerçevesinde sağlad ğ fonlarla haz rlanm şt r. Okumayazma ve aritmetiği kutlamak
Orta öğretim s n flar nda konuşma ve dinleme Okumayazma nedir? Okumayazma, yaz l bilgileri okuyup kullanma ve bir dizi duruma uygun olarak yazma yeteneğidir. Okuma ve yazma ile konuşma, dinleme ve eleştirel düşünmeyi bütünleştirir. Okumayazman n orta öğretimdeki anlam nedir? 7 inci S n fta oğlunuz veya k z n z değişik derslerde değişik öğretmenlerle çal şacakt r. Her dersin kendi okumayazma gereksinimi vard r; örneğin, tarihi bir olay yazmak bilimsel bir deneyi yazmaktan oldukça farkl d r. Ders öğretmenleri öğrencilere kendi derslerinde nas l okuyup yazabileceklerini öğretir. 1 Ulusal okumayazma ve aritmetik haftas Şunlar oğlunuzun veya k z n z n bütün derslerdeki öğrenimini destekleyecektir: konuşma ve dinleme okuma yazma. Çocuklar n n okumayazma becerilerini daha fazla geliştirmelerini ve uygulamalar n desteklemede anababalar n anahtar rolleri vard r. İşte evde yararlanabileceğiniz kimi düşünceler. Bunlar okuldaki derslere ilişkin bilgilere dayanmamaktad r. Orta öğretim s n flar nda konuşma ve dinleme şunlar gerektirir: dinleyerek ana fikirleri ç karmak bir görüşü savunmak veya desteklemek başkalar n n değişik görüşlerini anlamak. Çizim: Fernleigh Adams, 11. S n f öğrencisi Konuşma ve dinleme, insanlara, düşüncelerini ifade etme ve daha fazla geliştirmelerinde yard mc olur. Oğlunuz veya k z n zla konuşma ve onlar dinleme arac l ğ yla onlara, düşünce ve görüşlerine değer verildiğini ve bu düşünce ve görüşlerin kabul bulduğunu göstermiş olursunuz. Kendi dilinizde konuşup dinleme ayr ca oğlunuz veya k z n z n İngilizce okumayazmas n n gelişmesine de yard mc olacakt r. Oğlunuzu veya k z n z dinlerken, sizinle paylaş lan mesaj üzerinde odaklan n. Şunlara benzer sorular sorarak daha fazlas n öğrenin: Seni böyle düşünmeye iten nedir? Ya şöyle ise? Bu nas l daha farkl olabilir? Başka olas l klar var m? Oğlunuz veya k z n zdan, ev ödevlerini size aç klamalar n isteyin. Ödevler hakk nda konuşmak, oğlunuz veya k z n z n ne yap lmas gerektiğini netleştirmesine yard mc olabilir. Okumayazma ve aritmetiği kutlamak 2
Orta öğretim s n flar nda okuma Orta öğretim s n flar nda okuma şunlar gerektirir: bilgi kazanmak için okumak: örneğin, görsel sanatlar alan nda, bir sanatç y ve yap tlar n öğrenmek üzere çeşitli kaynaklar kullanmak belirli bir ayr nt için okumak; örneğin tarihte, bir olay n nerede ve ne zaman meydana geldiğine ilişkin ayr nt lar n yerini belirlemek bir metinde gizlenmiş örneğin basmakal p ve yanl olabilecek mesajlar göz önüne alacak biçimde sorgulayarak okumak; örneğin, bir reklamda belirli bir grubun nas l temsil edildiği insanlar n o grup hakk ndaki görüşlerini etkileyecektir çok çeşitli metinler okumak ve metinleri eleştirel çözümleme, keyif ve zevk alma amac yla dikkatli okumak. 3 Ulusal okumayazma ve aritmetik haftas Orta öğretimde oğlunuz veya k z n z n değişik derslerde farkl amaçlar için okumas gerekecektir. Öğrenciler neler söylendiğini anlayabilmeli ve doğrudan belirtilmeyen şeyleri anlayabilmek için de sat r aralar n okuyabilmelidir. Etkili okuyucular n, metinlerin kapsad ğ bilgi ve düşünceler, düşüncelerin sunuluş şekli ve hangi bilgilerin kapsam d ş b rak ld ğ konular nda bir yarg ya varmas gerekir. Okumadan önce Oğlunuz veya k z n zdan, okuma nedenlerini aç klamas n isteyin; örneğin, keyif almak için, belirli bir bilgiyi bulmak için, bir şey yaratabilmek veya yapabilmek için. Oğlunuz veya k z n zdan, metnin neyi kapsam ş olabileceğini anlatmas n isteyin. Bu, okumadan önce konu hakk nda düşünmelerine yard mc olur. Okuduktan sonra Okuduğu şeyin en yararl şey olup olmad ğ n sorun. Başka nelerden yararlanabilirdi? Okuduğu şey yard mc oldu mu? Oğlunuz veya k z n zla, okuduklar n n içinde hangi bilgilerin doğrudan bulunabileceği hakk nda konuşun. Okuduklar ndan, doğrudan belirtilmemiş olan ne gibi bilgiler ç kar labilir? Oğlunuz veya k z n zdan, grafiklerde, şemalarda veya imgelerde sunulan bilgileri size anlatmas n isteyin. Bu bilgiler niçin bu şekilde sunulmuş? Okumayazma ve aritmetiği kutlamak 4
Orta öğretim s n flar nda yazma Orta öğretim s n flar nda yazma bir görevi yerine getiren düzenli ve iyi yaz lm ş parçalar üretmek bir soruyu yan tlamak için bir paragraf yazmak. Öğrenciler yaz arac l ğ yla farkl derslerde yeni öğrendiklerini, görüşlerini ve fikirlerini nas l ifade ederler. Bir metnin yaz l ş şekli, yaz lma nedenine/nedenlerine bağl d r. Örneğin, İngilizce de, k sa öyküler, kitaplara ve filmlere karş tepkiler ve kişiliklerin tan mlar n yazabilirler. Coğrafya da öğrenciler, farkl çevrelerin tan mlar n, arazi oluşumlar n n nas l meydana geldiğini ve değiştiğini yazabilir ve değişik 5 Ulusal okumayazma ve aritmetik haftas konularda farkl görüş aç lar ndan fikir ileri sürerler. Oğlunuza veya k z n za, başvuru kaynaklar nda okuduğu bilgileri anlamas için, bu bilgiler hakk nda konuşarak ve ana görüşlerin ne olduğunu kararlaşt rarak yard mc olunuz. Bu görüşler daha sonra maddeler halinde yaz labilir. Oğlunuzun veya k z n z n yaz s n okuyunuz ve iyi yapt ğ birkaç şey hakk nda konuşunuz; örneğin, net bir şekilde düzenlenmiş bilgiler, kolay izlenebilirlik, doğru heceleme. Net olmayan bir şey varsa, bunu oğlunuza veya k z n za sorun. Çal şman z başkas na okutmak yararl olabilir. Anlat s n, hecelemesini ve noktalamas n kontrol etmesi için oğlunuzu veya k z n z, yaz s n yeniden okumaya özendirin. Kimi zaman yüksek sesle okunduğunda yaz y geliştirme yollar daha kolay bulunabilir. Aritmetik nedir? Aritmetik, evde, işyerinde ve toplum yaşam na kat lmak için günlük yaşamda matematik bilgisini kullabilme yeteneğidir. Bu, örneğin metin, tablo ve grafik olarak sunulan bilgileri tahmin ederken, ölçerken ve yorumlarken matematik bilgisini uygulamay kapsar. Aritmetiğin orta öğretimdeki anlam nedir? Oğlunuz veya k z n z 7 inci S n fta değişik derslerde değişik öğretmenlerle çal şacakt r. Çizim: Fernleigh Adams, 11. S n f öğrencisi Okumayazma ve aritmetiği kutlamak 6
Her ders belirli matematiksel fikirleri kaynak olarak kullanabilir; örneğin, coğrafyada bir grafik çizmek, tarihte bir olaylar dizinini okumak veya oluşturmak, yiyecek teknolojisinde malzemeleri doğru olarak ölçmek. Aritmetiğin, tüm derslerdeki öğrenimi destekleyen kimi öğeleri vard r. Bu öğeler şunlar içerir: hesaplama yapmak ve kolay say sal problemleri çözmek tahmin etmek ve ölçmek grafikler ve tablolar okumak ve çizmek grafik şeklinde sunulan bilgileri eleştirerek yorumlamak. Çocuklar n n okumayazma becerilerini daha fazla 7 Ulusal okumayazma ve aritmetik haftas geliştirmelerini ve uygulamalar n desteklemede anababalara çok önemli görevler düşer. İşte evde yararlanabileceğiniz kimi düşünceler. Bunlar okuldaki derslere ilişkin bilgilere dayanmamaktad r. Orta öğretimde, hesaplama yapmak ve kolay say sal problemleri çözmek verimli zihinsel ve yaz l yöntemler kullanarak say sal problemleri çözmek. Örneğin, 299 u 3 ile çarpmak için verimli bir yöntem, 300 ü 3 ile çarpmak ve sonuçtan 3 ü ç karmakt r. Oğlunuza veya k z n za, aritmetik problemlerinin çözümünün kestirme yollar n, örneğin problemi kolaylaşt rmak için say lar en yak n yuvarlak say ya tamamlamay ve daha sonra sonucu ayarlamay gösterin. Şunlar gibi günlük aritmetik problemlerini çözerken oğlunuzla ve k z n zla konuşun: - bir gezide kaç kilometre kald - hesab ödedikten sonra beklenen paran n üstü ne kadar olacak - bir maddenin fiyat n n üstünden indirimi hesap etmek - iki maddenin fiyatlar n karş laşt rmak. Bu, okulda öğrenilenlerle bunlar n günlük yaşama uygulanmas aras ndaki ilişkiyi göstermede yard mc olacakt r. Bir aritmetik problemini çözerken, oğlunuzun veya k z n z n probleme nas l yaklaşt ğ n z görmesi için, kulland ğ n z yöntem hakk nda konuşun. Bir problemi çözmenin genellikle birden fazla yolu vard r ve sizin yönteminiz oğlunuzun veya k z n z n okulunda kullan landan farkl olabilir. Orta öğretimde, tahminde bulunmak ve ölçmek şunlar gerektirir: (tarihler, zamanlar ve ölçümler gibi) bilgilerinizin ne zaman kesin olmas gerektiğini veya tahmin etmenin ne zaman yeterli olduğunu bilmek. Yaklaş k, aşağ yukar, hemen hemen gibi sözcükler ve bunlar n eldeki bilginin kesin olmad ğ anlam na geldiği üzerinde konuşun; örneğin, yaklaş k 50 kişi, aşağ yukar 200 y l önce, hemen hemen herkes. Bu sözcüklerin degişik zamanlarda niçin kullan ld ğ n tart ş n. Ölçümlerin veya say lar n kesin olmas n n yaşamsal önemi olduğu durumlar üzerinde konuşun; örneğin, t p alan nda. Yüksek düzeyde kesinliğin gerekli olmayabileceği diğer durumlar düşünün; örneğin, bir hediye için ne kadar ambalaj kağ d gerekir. Oğlunuzdan veya k z n zdan, seyahat edilecek uzakl ğ tahmin etmek için bir harita üzerindeki ölçeği kullanmas n isteyin. Okumayazma ve aritmetiği kutlamak 8
Orta öğretimde, grafik ve tablolar okumak ve çizmek bilgiyi farkl biçimlerde göstermek bilgiyi, örneğin bir tren tarifesi üzerinde olduğu gibi, tablolardan yorumlamak, veya metin olarak değil, grafik olarak görsel bir şekilde ifade edilen y ll k yağmur miktar n yorumlarken olduğu gibi bilgileri grafiklerden bulmak. Çocuğunuza değişik grafik ve tablo örnekleri gösterin. Gazeteler, dergiler ve reklam broşürlerinde s k s k değişik grafikler ve tablolar bulunur. Grafikte veya tabloda verilen bilgi hakk nda konuşun. Bilginin niçin bu şekilde sunulduğunu sorun. Oğlunuza ve k z n za, bir grafik veya tablodaki bilgileri ç karmas nda yard mc olmak için sorular sorun; örneğin, bu grafikten ne gibi bilgiler toplanabilir, hangi bilgiler grafikte yer alm yor? Oğlunuzu veya k z n z, çeşitli derslerde bilgi sunman n bir yolu olarak grafikleri ve tablolar göz önüne almas için özendirin; örneğin, bir ev ödevi için bir anket tamamlanm şsa, bu bilginin en iyi hangi biçimde sunulacağ hakk nda konuşun. Orta öğretimde, bilgiyi sorgulamak geçerli olup olmad ğ n görmek için say sal bilgiyi sorgulama becerilerini geliştirmek bilgi kaynağ n n güvenilir olup olmad ğ n kontrol etmek. Oğlunuzu veya k z n z, reklamlar hakk nda soru sormaya özendirin; örneğin, bir ucuzluk panosu yüzde 70 e kadar ucuzluk diyorsa, bu, her şeyin yüzde 70 oran nda ucuz olduğunu mu anlat r yoksa birçok maddenin yüzde 10 ve sadece birkaç maddenin yüzde 70 ucuz olduğu anlam na m gelir? Bu tür bilgiler çoğu zaman kas tl olarak verilmez. Say lar n kullan ld ğ gazete, televizyon ve reklam örneklerini kullan n. Bilgilerin nereden geldiğinin ayr nt lar n aray n; örneğin, kamuoyu yoklamalar veya anketlerde kaç kişiye soru sorulmuş? Bu kişiler nas l seçilmiş? Sorular farkl kişilere yöneltilseydi sonuçlar farkl m olurdu? Yiyecek reklamlar nda kullan lan bilgiler ve şirketin niçin bu bilgileri göstermeyi seçtiği üzerinde konuşun. Bu bilgiler yiyeceği daha m sağl kl gösteriyor? Şirket bir şey mi gizlemeye çal ş yor? Örneğin, yüzde 97 oran nda yağdan ar nm ş olarak reklam edilen bir üründeki yağ oran azd r ama bu ürün yüksek oranda şeker ve tuz içerebilir. Bu bilgi öne ç kar lmam ş olabilir. 9 Ulusal okumayazma ve aritmetik haftas k Okumayazma ve aritmetiği kutlamak 10