Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi

Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi

Dr. Seydi KAYMAZ Yargıtay Cumhuriyet Savcısı CEZA MUHAKEMESİNDE TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ İletişimin Denetlenmesi Denetim Şekilleri ve Denetimin Koşulları Denetim Kararı Verme Yetkisi Elde Edilen Kayıtların Muhafaza ve İmha Edilmesi Hukuka Aykırı Denetim Halinde Tazminat Yükümlülüğü Denetim Sonucu Elde Edilen Delillerin Değerlendirilmesi Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Değeri İlgili Kararlar Ankara, 2011

Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Seydi KAYMAZ Hukuk Kitapları Dizisi: 924 570 Sayfa, 16x23,5 cm. ISBN 978-975-02-1474-5 1. İletişimin Dinlenmesi 2. İletişimin Kaydedilmesi İkinci Baskı: Mart - 2011 3. Özel Hayatın Gizliliği 4. Denetimin Koşulları Sayfa Tasarımı: 5. Katalog Suçlar Ömer Candan 6. Denetimi Yasak Kişiler Kapak Tasarımı: 7. Hukuka Aykırı Denetim Halinde Sorumluluk İsmail Çam 8. Tesadüfen Elde Edilen Deliller 9. Önleme Amaçlı Denetim Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayımcılık San. ve Tic. A.Ş. ye aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan, tanıtım amaçlı toplam bir sayfayı geçmeyecek alıntılar hariç olmak üzere, hiçbir şekilde kitabın tümü veya bir kısmı herhangi bir ortamda yayımlanamaz ve çoğaltılamaz. Yayın ve Dağıtım: Merkez Sağlık Sok. No: 21 06410 Sıhhiye / Ankara Tel : (312) 435 30 30 Faks: (312) 435 24 72 satis@seckin.com.tr Şube Strazburg Cad. No: 23/B Sıhhiye / Ankara Tel: (312) 230 52 62 ankarasube@seckin.com.tr Şube Ankara Adliye Sarayı K-Blok Zemin Kat Sıhhiye / ANKARA Tel: (312) 309 52 48 adliyesube@seckin.com.tr Şube Abide-i Hürriyet Cad. No: 179/E Şişli / İSTANBUL Tel : (212) 234 34 77 Faks: (212) 231 24 69 sislisube@seckin.com.tr Web Adresi www.seckin.com.tr / yayin@seckin.com.tr Sertifika No: 12416 Baskı: Seçkin Yayıncılık, Tel: (0 312) 435 30 30

Anneme

Önsöz Çağdaş ceza muhakemesinde, soruşturmacı, delillerden yola çıkarak sanığa ulaşmalıdır. Önce bir şüpheliyi, varsayımlar yoluyla belirleyip, sonra onun hakkında delil toplanması ve o kişinin sanık yapılması artık terk edilmesi gereken bir yaklaşımdır. Ceza muhakemesi, aslında, masumların haklarını koruyan bir hukuk dalıdır. Şu halde ceza muhakemesinin önceliklerinden biri, hiç kuşkusuz, insanların haksız yere damgalanmalarına izin vermemektir. Öte yandan, işlendiğinden şüphe edilen bir suçla ilgili etkili soruşturma ve kovuşturma yapmak, suçla ihlal edildiği düşünülen kamu düzeninin onarılması için zorunludur. Ceza muhakemesi, bir yanda bireylerin hak ve özgürlükleri, diğer yanda soruşturma ve kovuşturmanın etkili yapılması gereği karşısında sürekli bir denge arayışı içerisindedir. Ancak bireylerin hak ve özgürlüklerini ölçüsüz ve haksız yere kısıtlayan bir uygulamanın da, işlendiği ileri sürülen suç kadar kamu düzenini ihlal edeceği unutulmamalıdır. Delilden sanığa ulaşmanın ve etkili soruşturma ve kovuşturma yürütmenin günümüzdeki en işlevsel yöntemlerinden biri, telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesidir. Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Dr. Seydi KAYMAZ bu eserinde, ilk bakışta birbiriyle çatıştığı izlenimini veren, ancak özünde birbirini bütünleyen menfaatler arasındaki denge arayışının teorik temellerini, konunun izin verdiği çerçeve içerisinde sağlamca oluşturmuş, daha sonra bu temel üzerinde, ceza muhakemesinde telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesini düşünülebilecek her açıdan inceleyerek, kanaatimce konuyu tüketmeyi başarmıştır. Eser, hem teorik tartışmalar ve değerlendirmeler hem Yargıtay kararları açısından son derece zengin bir kaynak oluşturmaktadır. Doktora tezi çalışmaları sırasında kendisiyle tartışmaktan, ortaya koyduğu içinden çıkılmaz gibi görünen sorunları birlikte çözmeye çalışmaktan büyük mutluluk duydum. Çünkü her doktora tezi danışmanı açısından geçerli olması gereken bir tecrübeyi doya doya yaşadım: Tezin yazarı çalışıp, önüme sorunları getirdikçe ben de öğrendim. Bu konuda yazılmış en kapsamlı, en doyurucu eser olduğunu düşündüğüm bu çalışma dolayısıyla Dr. Seydi Kaymaz ı yürekten kutluyor, kendisine azmi ve çalışkanlığı için teşekkür ediyor, kitabın Türk Hukuk Doktrinine ve uygulamaya faydalı olmasını diliyorum. Prof. Dr. Metin FEYZİOĞLU Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usulü Hukuku Anabilim Dalı Başkanı

İkinci Basıya Önsöz Telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi tedbiri, ceza muhakemesinde maddi gerçeğin ortaya çıkarılması bakımından büyük bir öneme sahiptir. Ancak kişilerin temel bir hakkı olan özel hayatlarının gizliliğini ihlal ettiğinden bu tedbire gelişigüzel başvurulmamalıdır. CMK nın 135. maddesinde de bu tedbire başvurulması sıkı koşullara tabi tutulmuştur. Üzülerek belirtelim ki, uygulamada çoğu kez koşulları bulunmadığı halde bu tedbire başvurulduğu, kararlarda tedbire başvurulmasını haklı kılan nedenlerin yer almadığı, kararların doyurucu gerekçeden yoksun olduğu görülmektedir. Tedbirin hukuksal boyutu yanında teknik boyutlarının da bulunması ve hukukçuların teknik konularda yeterince bilgi sahibi olmaması, keza mevzuatımızda bazı denetim şekillerinin çerçevesinin tam olarak çizilmemesi ve diğer tedbirlerden farklarının net bir şekilde ortaya konulmaması bu konudaki yanlış uygulamaların bir başka nedenini oluşturmaktadır. Telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesine sık başvurulması, koşulları bulunmadığı halde kişilerin iletişimlerinin denetlenmesi tartışmalara ve toplumda herkesin iletişiminin dinlendiği ve/veya kaydedildiği gibi bir paranoyaya neden olmaktadır. Gerek bu tedbir üzerinde yapılan tartışmaların ve gerekse de toplumdaki bu paranoyanın son bulması bakımından en önemli görev meslektaşlarımıza düşmektedir. Eserimizin ilk baskısından bu yana telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi konusunda yayınlanan bilimsel eserler ve Yüksek Mahkememizin içtihatları takip edilerek esere yansıtılmaya çalışılmıştır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununda öngörülen yeni düzenlemeler ışığında, hukuka aykırı telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi tedbirlerinin uygulanması sebebiyle meydana gelen zararlardan dolayı hâkimlerin, C.Savcılarının ve devletin sorumluluğu konusu gözden geçirilmiştir. Ayrıca eserimizin ilk baskısında yer olmayan telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi sonucu elde edilen delillerin disiplin soruşturmalarında değerlendirilmesi konusu incelenmiştir. Yine meslektaşlarımızın içtihat ihtiyacının karşılanması amacıyla kitabın sonuna Yüksek Mahkemelerimizin özenle seçilmiş kararlarına yer verilmiştir. Eserimizin tüm hukukçulara yararlı olmasını diler, kitabın basımını üstlenen Seçkin Yayınevi adına sayın Aytaç Seçkin ve Koray Seçkin ile yayınevinin değerli çalışanlarına, kitabın tasarımını yapan sayın İsmail Çam ve Ömer Candan a teşekkür ediyorum. 13.2.2011 Dr. Seydi KAYMAZ

Teşekkür Ceza muhakemesinde telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi, güncel ve sorunlu olduğu kadar özel hayatın ve onun bir parçasını oluşturan iletişimin gizliliğini sınırlayan önemli bir koruma tedbiridir. Gerek konunun seçiminde, gerekse de tez danışmanlığımı üstlenerek, destekleri ve yol gösterici görüşleriyle bu çalışmanın ortaya çıkmasına katkıda bulunan değerli hocam Profesör Dr. Metin FEYZİOĞLU na, bilgi ve birikimini bizlerle paylaşan, bu çalışmamda beni yüreklendiren, sorunlu konularda yol gösterici görüşlerinden yararlandığım saygıdeğer hocam Profesör Dr. Zeki HAFIZOĞULLARI na, bu çalışmanın çeşitli aşamalarında görüşlerinden yararlandığım kıymetli hocam Profesör Dr. Erdal ONAR a, doktora öğrenimine başladığım günden itibaren görüşlerinden yararlandığım, bu konunun seçimine de vesile olup bir süre de tez danışmanlığımı üstlenen değerli hocam Doç. Dr. Muharrem ÖZEN e, tezimi çok detaylı bir şekilde inceleyip değerli eleştiri ve görüşlerini benimle paylaşan kıymetli hocam Doç. Dr. Türkan YALÇIN SANCAR a en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Almanca çevirilerinden yararlandığım değerli hocam Profesör Dr. Feridun YENİSEY e, yabancı kaynakları temin etmemde büyük desteğini gördüğüm, ilgilerini ve yardımlarını benden esirgemeyen Yargıtay üyesi Doç. Dr. Ali Rıza ÇINAR a, Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Ahmet TAŞYURT a ve doktora öğrencisi arkadaşım Meral EKİCİ ŞAHİN e; ayrıca arşivlerinden ve kaynaklarından yararlandığım, isimlerini burada anma imkânı bulamadığım tüm meslektaşlarıma ve arkadaşlarıma, Bana uygun çalışma ortamını yaratan, kendilerine ayırmam gereken zamanı bu çalışmaya harcadığım Eşim Bilnur, çocuklarım Cihan ile Serhat a; Tezimin kitap olarak okuyucuya ulaşmasını sağlayan Seçkin Yayınevi sahibi Sayın Aytaç Seçkin ve Koray Seçkin ile emeği geçen yayınevinin değerli çalışanlarına, teşekkür ediyorum. 10 Ocak 2009 Dr. Seydi KAYMAZ Yargıtay Cumhuriyet Savcısı

İçindekiler Önsöz... 7 İkinci Basıya Önsöz... 9 Teşekkür... 11 Kısaltmalar... 23 GİRİŞ... 25 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL BİLGİLER I. KAVRAMLAR... 31 A. Genel Olarak... 31 B. Denetim... 34 C. Telekomünikasyon... 50 D. İletişim... 54 II. HUKUKSAL NİTELİK... 56 A. Genel Olarak... 56 B. Ceza Muhakemesinde Denetimin Amacı ve Önleme Amaçlı Denetimden Farkı... 61 1. Ceza Muhakemesinde Denetimin Amacı... 61 a. Genel Olarak... 61 b. Delil Elde Edilmesi... 61 c. Şüpheli veya Sanığın Yakalanması... 62 2. Önleme Amaçlı Denetimden Farkı... 63 C. Koruma Tedbirlerine İlişkin Koşulların Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetimi Bakımından İncelenmesi... 68 1. Genel Olarak... 68 2. Tedbirin Kanunla Düzenlenme Mecburiyeti... 69 3. Ölçülülük (oranlılık) İlkesi... 72 III. DENETİMİN BAZI TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERLE İLİŞKİSİ... 74 A. Genel Olarak... 74 B. Özel Hayatın Gizliliği Hakkı... 75 C. İletişim Özgürlüğü ve Gizliliği Hakkı... 84 1. Genel Olarak... 84 2. İletişimin Gizliliği... 87 3. Gizlilik Kapsamında Bulunmayan İletişim... 89

14 Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi IV. TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN GİZLİLİĞİNİN DAYANAKLARI, SINIRLANMASI VE SINIRLAMANIN SINIRI... 92 A. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Gizliliğinin Dayanakları... 92 1. Genel Olarak... 92 2. Uluslararası Belgeler... 93 3. Hukukumuzdaki Dayanaklar... 95 a. Kamu Hukukuna İlişkin Dayanaklar... 95 aa. Yasal Düzenlemeler... 95 bb. Yönetmelikler... 97 b. Özel Hukuka İlişkin Dayanaklar... 98 B. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Gizliliğinin Sınırlanması... 99 1. Genel Olarak... 99 2. Sınırlama Sebepleri... 100 C. Sınırlamanın Sınırı... 106 V. DENETİM ŞEKİLLERİ... 115 A. Genel Olarak... 115 B. İletişimin Dinlenmesi... 116 C. İletişimin Kaydedilmesi... 118 D. İletişimin Tespiti... 119 E. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi... 130 F. Mobil Telefonun Yerinin Tespit Edilmesi... 134 İKİNCİ BÖLÜM DENETİMİN KOŞULLARI VE DENETİM KARARI I. GENEL OLARAK... 141 II. DENETİMİN KOŞULLARI... 142 A. Denetime Konu Araçlar Bakımından... 142 1. Genel Olarak... 142 2. Telefon... 144 3. Faks... 146 4. İnternet... 147 B. Denetime Tabi Suçlar Bakımından... 150 1. Genel Olarak... 150 2. CMK nın 135/6. Maddesinde Yazılı Suçlardan (Katalog Suçlar) Birinin İşlenmesi... 155 a. Genel Olarak... 155 b. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suçlar... 158 c. Suça İştirak Edilmesi... 159

İçindekiler 15 3. Tedbirin Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Sorunlar... 160 a. Genel Olarak... 160 b. Bağlantılı Suçlar... 161 aa. Genel Olarak... 161 bb. Örgüt Suçları ve Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde İşlenen Suçlar... 162 c. Fikri İçtima... 168 d. Suçun Niteliğinin Değişmesi... 168 4. Katalog Kapsamındaki Suçların Değerlendirilmesi... 169 C. Denetime Tabi Kişiler Bakımından... 173 1. Şüpheli ve Sanık... 173 a. Şüpheli... 173 b. Sanık... 174 2. Diğer Kişiler... 175 a. Şüpheli veya Sanığın Haberleşmesine Aracılık Eden veya Şüpheli veya Sanığın İletişim Araçlarından Yararlandığı Kişiler... 175 b. Şikayetçi veya Mağdur... 178 3. Denetimi Yasak Olan Kişiler... 180 a. Genel Olarak... 180 b. CMK nın 135. Maddesindeki Denetim Yasağı... 183 aa. Yasağın Söz konusu Olduğu Kişiler... 184 aaa. Kişisel Nedenlerle Tanıklıktan Çekinme Hakkına Sahip Kişiler... 184 bbb. Meslek Sırrı Sebebiyle Tanıklıktan Çekinme Hakkına Sahip Olan Kişiler... 185 bb. Yasağın Kapsamı... 187 c. Müdafiler Bakımından Söz konusu Olan Denetim Yasağı (CMK 136 md)... 193 d. CMK nın 135/2 ve 136. Maddelerindeki Denetim Yasağının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi... 194 4. Denetimi Özel Usullere Tabi Bulunan Kişiler... 202 a. Genel Olarak... 202 b. 4483 sayılı Yasaya Göre Haklarında Soruşturma Yapılması İzne Tabi Kişiler... 203 c. Hâkim ve Savcılar... 206 d. Avukatlar... 211 e. Yargıtay Üyeleri... 212 f. Milletvekilleri... 213 g. Yabancıların İletişiminin Denetimi... 216 D. Denetime Tabi Yerler Bakımından... 216 E. Şüphe Bakımından... 218 1. Şüphe Kavramı ve Çeşitleri... 218 a. Genel Olarak... 218 b. Şüphe Türleri... 219 aa. Basit Şüphe... 219 bb. Yeterli Şüphe... 219 cc. Kuvvetli Şüphe... 220

16 Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi 2. Denetim İçin Gerekli Şüphe... 220 a. Genel Olarak... 220 b. Kuvvetli Şüphe Sebepleri nden Ne Anlaşılması Gerektiği... 222 c. Düzenlemenin Eleştirisi... 227 F. Başka Türlü Delil Elde Etme İmkânının Bulunmaması veya Güç Olması (Son Çare Prensibi)... 231 III. DENETİM KARARI... 240 A. Talepte Bulunulması... 240 1. Genel Olarak... 240 2. Talepte Bulunma Yetkisi... 241 3. Talepte Yer Alması Gereken Hususlar... 242 B. Denetim Kararı Verme Yetkisi... 246 1. Genel Olarak... 246 2. Görev ve Madde İtibariyle Yetki... 248 a. Soruşturma Aşamasında... 248 aa. Hâkim Kararı... 248 bb. Gecikmesinde Sakınca Olan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Denetim Kararı Verme Yetkisi... 253 cc. Özel Soruşturma Usullerinin Uygulandığı Hallerde Denetim Kararı Verme Yetkisi... 257 b. Kovuşturma Aşamasında... 260 3. Yer Bakımından Yetki... 265 C. Karar Türleri... 268 1. Hâkim Kararı... 268 a. Tedbir Kararı... 268 b. Tedbir Kararında Değişiklik... 269 c. Yenileme Kararı (Süre Uzatım Kararı)... 271 d. C.Savcısının Vermiş Olduğu Kararın Onay İçin Sunulduğu Hâkimin Verdiği Karar... 272 2. C.Savcısı Kararı... 273 D. Kararın Alınması Usulü, Şekli ve İçeriği... 273 1. Kararın Alınması Usulü... 273 a. Soruşturma Aşamasında... 273 b. Kovuşturma Aşamasında... 275 2. Kararın Şekli... 275 3. Kararın İçeriği... 278 a. Genel Olarak... 278 b. Hâkim Kararı... 279 aa. Tedbir Kararı... 279 bb. Tedbir Kararında Değişiklik... 289 cc. Yenileme Kararı... 289 dd. C.Savcısı Kararının Onay İçin Sunulduğu Hâkimin Verdiği Karar... 290

İçindekiler 17 c. Savcısı Kararı... 290 4. Karar Olmadan Denetim Yapılıp Yapılamayacağı Sorunu... 291 a. Genel Olarak... 291 b. İlgililerin Rızasının Bulunması... 291 aa. Genel Olarak... 291 bb. Rızanın Hukuksal Niteliği ve Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Bakımından Önemi... 296 cc. Rızaya Dayalı İletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesinin CMK nın 135/7 Maddesindeki İletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesi Yasağı Karşısındaki Durumu... 298 dd. Rıza Üzerine Özel Kişilerce İletişimin Kaydedilmesi, Dinlenmesi veya Başka Şekillerde Tespit Edilmesi... 300 aaa. İletişimde Bulunan Kişilerden Biri Tarafından Rızaya Dayalı Olarak İletişimin Kaydedilmesi... 300 bbb. İletişimin Taraflarından Birinin Diğeri veya Diğerlerinin Rızasına Dayalı Olmadan İletişimi Kaydetmesi... 300 aaaa. Genel Olarak... 300 bbbb. Suç Mağdurunun Rızaya Dayalı Olmadan İletişimi Kaydetmesi... 304 ccc. İletişimin Tarafı Olmayan Bir Kişinin Rızaya Dayalı Olarak İletişimi Dinlemesi ve/veya Kaydetmesi... 306 ee. Rıza Üzerine kolluk Görevlileri Tarafından İletişimin Dinlenmesi veya Kaydedilmesi... 307 aaa. Genel Olarak... 307 bbb. Suç Mağdurunun Rızasının Bulunması Halinde... 308 ff. Kolluk Görevlilerinin ve Gizli Soruşturmacıların Tarafı Oldukları İletişimi Dinlemeleri veya Kaydetmeleri... 311 c. Suçüstü Hali veya Gecikmesinde Sakınca Olan Haller ile Kişilerin Hayatına ve Vücut Bütünlüğüne Yönelik Ciddi Tehlike Bulunan Haller... 312 aa. Suçüstü Hali ve Gecikmesinde Sakınca Olan Haller... 312 bb. Kişilerin Hayatına ve Vücut Bütünlüğüne Yönelik Ciddi Tehlike Bulunan Haller... 313 d. Mahremiyet Beklentisinin Bulunmadığı Haller... 314 aa. Genel Olarak... 314 bb. İşyerlerinde Yapılan İletişim... 316 cc. Hükümlü ve Tutukluların İletişimi... 318 E. Kararın Yerine Getirilmesi... 322 1. Yerine Getirme Görevi... 322 2. Yerine Getirme Şekli... 323 3. Gizlilik İlkesi... 325 F. Tedbirin Süresi ve Sürenin Sona Ermesi... 328 1. Tedbirin Süresi... 328 a. Genel Olarak... 328 b. Sürenin Başlaması... 330 aa. Genel Olarak... 330 bb. Sürenin Başlangıcına İlişkin Görüşler... 333 cc. Görüşümüz... 334 c. Sürede Kesinti Meydana Gelip Gelemeyeceği... 336 aa. Genel Olarak... 336

18 Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi bb. Tedbir Kararı ile Yenileme Kararı Arasında... 337 cc. Tedbir Kararında Değişiklik Halinde... 339 dd. İki Tedbir Kararı Arasında... 341 2. Sürenin Sona Ermesi... 342 G. Tedbirin Sona Ermesi... 342 1. Genel Olarak... 342 2. Sona Erme Nedenleri... 342 a. Sürenin Sona Ermesi... 342 b. Tedbire İlişkin Koşulların Ortadan Kalkması... 343 aa. Şüphenin Sona Ermesi... 343 bb. Tedbire İlişkin Diğer Koşulların Ortadan Kalkması... 343 c. C.Savcısının Kararının Hâkim Tarafından Onaylanmaması... 345 3. Tedbire Son Verme Yetkisi... 348 4. Kayıtların Çözümü ve İlgili Makama Gönderilmesi... 350 H. Tedbire Birden Çok Kez Başvurulmasının Mümkün Olup Olmadığı... 352 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TEDBİRİN UYGULANMASI SONUCU ELDE EDİLEN KAYITLARIN MUHAFAZA EDİLMESİ, PAYLAŞILMASI, İMHA EDİLMESİ, İLGİLİLERE HABER VERİLMESİ VE DENETİMİN DENETLENMESİ I. KAYITLARIN MUHAFAZA EDİLMESİ... 357 A. Genel Olarak... 357 B. Yetkili Merci... 357 1. Tedbir Kararının Alınması Sürecinde... 357 2. Tedbirin Uygulanması Sürecinde... 358 3. Tedbirin Uygulanmasından Sonra... 359 C. Muhafaza Şekli ve Süresi... 362 II. KAYITLARIN PAYLAŞIMI... 363 III. KAYITLARIN İMHA EDİLMESİ VE USULÜ... 366 A. Kayıtların İmha Edilmesi Gereken Haller... 366 B. İmha Edilmesi Gereken Kayıt Türleri... 369 C. İmha Kararı Verme Yetkisi... 372 D. İmha Zamanı... 373 E. İmha Usulü... 377 IV. İLGİLİLERE BİLGİ VERİLMESİ... 378 A. Genel Olarak... 378

İçindekiler 19 B. Bilgi Verilecek Zaman... 381 C. Bilgi Verilecek Kişiler... 386 D. Bilgi Verecek Makam ve Bilginin Kapsamı... 388 V. KAMUOYUNA BİLGİ VERİLMESİ... 388 VI. DENETİMİN DENETLENMESİ... 390 A. Genel Olarak... 390 B. Yargısal Denetim... 391 1. Kararın Alınması ve Uygulanması Aşamasında İtiraz... 391 a. Genel Olarak... 391 b. İtiraz Etme Yetkisi, İtirazın Konusu ve Kapsamı... 393 aa. İtiraz Etme Yetkisi... 393 bb. İtirazın Konusu... 396 cc. İtirazın Kapsamı... 397 aaa. C.Savcısı ve Tarafların İtirazının Kapsamı... 397 bbb. TİB in İtirazının Kapsamı... 398 dd. İtirazın İncelenmesi ve İtirazın Etkileri... 401 2. Tedbir Kararının Uygulanmasından Sonra Söz konusu Olan Yargısal Denetim... 402 a. Hukukilik Denetimi... 402 b. Hukuka Aykırı Denetim Halinde Sorumluluk... 406 aa. Cezai Sorumluluk... 406 bb. Hukuki Sorumluluk (Mali Sorumluluk)... 406 aaa. Genel Olarak... 406 bbb. Devletin Sorumluluğu... 407 aaaa. Genel Olarak... 407 bbbb. Devletin Sorumluluğunun Koşulları... 411 ccc. Hâkim ve C.Savcılarının Hukuksal Sorumluluğu... 415 ddd. Kurul ve Adalet Müfettişleriı... 417 c. Görevli Yargı Yeri ve Husumet... 417 aa. Devlet Aleyhine Açılacak Davalar... 417 bb. Hâkimler ve C.Savcıları Aleyhine Açılacak Davalar... 419 d. Önleme Amaçlı Denetimden Dolayı Sorumluluk... 420 aa. Genel Olarak... 420 bb. İdarenin Sorumluluğu... 421 cc. Kamu Görevlilerinin Sorumluluğu... 426 C. İdari Denetim... 426 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DENETİM SONUCU ELDE EDİLEN DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ I. GENEL OLARAK... 431

20 Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi II. TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ SONUCU ELDE EDİLEN DELİLLERİN NİTELİĞİ VE İSPAT BAKIMINDAN DEĞERİ... 432 A. Delillerin Niteliği... 432 B. İspat Bakımından Değeri... 436 1. Genel Olarak... 436 2. İletişimin İçeriğinin İkrar Olarak Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği... 444 III. HUKUKA UYGUN ŞEKİLDE ELDE EDİLEN DELİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ... 446 IV. HUKUKA AYKIRI ŞEKİLDE ELDE EDİLEN DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ SORUNU... 449 A. Hukuka Aykırılık Kavramı... 449 B. Hukuka Aykırılık Halleri... 450 C. Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi... 455 1. Genel olarak... 455 2. Değerlendirme Bakımından Özellik Arzeden Bazı Haller... 459 a. Rızaya Dayalı Olarak İletişimin Dinlenmesi ve/veya Kaydedilmesi Suretiyle Elde Edilen Deliller... 459 b. Suçun Niteliğinin Değişmesi Halinde Elde Edilen Deliller... 463 D. Hukuka Aykırı Delillerin Uzak (Dolaylı) Etkisi... 469 E. Hukuka Aykırı Delillerin Özel Kişiler Tarafından Elde Edilmesi... 472 F. Hukuka Aykırı Delillerin Lehe Olması... 473 G. Hukuka Aykırı Delilin Dosyadan Çıkarılması Sorunu... 474 V. TESADÜFEN ELDE EDİLEN DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ SORUNU... 475 A. Tesadüfen Elde Edilen Delil Kavramı ve Kapsamı... 475 B. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Sorunlar... 478 1. Bağlantılı Suçlarla İlgili Elde edilen Deliler... 478 2. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Suç Ortakları Hakkında Elde Edilen Deliller... 482 3. Fikri İçtima Halinde Elde Edilen Deliller... 485 4. Suçun Niteliğinin Değişmesi Halinde Elde edilen Deliller... 486 C. Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Değeri... 487 VI. ÖNLEME AMAÇLI DENETİM SONUCU ELDE EDİLEN DELİLLER... 497 SONUÇ... 513 EK - İLGİLİ KARARLAR I. YARGITAY KARARLARI... 521

İçindekiler 21 A. Yargıtay Ceza Genel Kurul ve Ceza Daireleri Kararları... 521 B. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin Kararları... 539 1. Hukuka Aykırı Olarak Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Dinlenmesine İlişkin Karar... 539 2. Hukuka Uygun Dinleme/Kaydetme Kararına Dayalı Olarak Elde Edilip Suçla İlgisi Bulunmayan Konuşmaların Yayınlanmasına İlişkin Kararlar... 540 3. Hukuka Aykırı Olarak Yapılan Ses Kaydına İlişkin Kararlar... 543 II. DANIŞTAY KARARLARI... 547 A. Disiplin Cezalarına İlişkin Kararlar... 547 B. Tazminat Talebine İlişkin Kararlar... 551 Kaynaklar... 555