ULAŞTIRMA MÜHENDİSLİĞİ Dr. Öğr. Üyesi Sercan SERİN
2 2-TEMEL KAVRAMLAR
3 Karayolu: Her türlü kara taşıt ve yaya ulaşımı için oluşturulmuş kamunun yararına açık arazi şeridi Karayolu trafiği: Karayolunu ulaşım amacı ile kullanan motorlu-motorsuz taşıtlar ve yayaların yol üzerindeki hareketleri karayolu trafiğini oluşturur
4 Geçki: Bir yolun arazi üzerinde izlediği doğrultuya geçki (güzergah) denir. Dolayısıyla geçki, bir bakıma yolun yeryüzündeki izi olmaktadır. Plan: Yolun yatay düzlem üzerindeki izdüşümüdür. Alinyiman: Yolun düz giden kısımları Kurba (kurp): Yolun eğri yani doğrultu değiştirdiği kesimler.
5 Alinyiman Plan Yatay Kurba
6 Enine eğim: Yol enkesitinde enine yönde verilen eğimdir. Yağmur sularının yol kenarına birikmesine yardımcı olur. Boyuna eğim: Araçların rampa inerken veya çıkarken yola verilen düşey düzlemdeki eğimdir.
7 Yatay kurba R Kenar taşı Enine eğim Boyuna eğim
8 Lase: Kısa mesafede yükselmek gerektiğinde yolu sağa sola çeviren dar kurplar.
9 Boykesit: Plandaki yol ekseni bir doğru boyunca açılır ve düşey düzlemdeki izdüşümü alınırsa boykesit (profil) elde edilir. Düşey kurba: Boykesitte eğri kısımlara (doğrultu değiştiren) düşey kurba denir.
Kot 10 Boykesit ve Elemanları Siyah Çizgi Siyah Kot Kırmızı Kot Kapalı Düşey Kurba Açık Düşey Kurba Kırmızı Çizgi Mesafe
11 Banket: Yol kaplamasının iki yanında, kaplamaya bitişik ve kaplama kenarı ile şev başı arasında kalan kısma banket denir.(banket genişliği 1-3 metredir) Platform: Yolun enine yönde kaplama ile banketlerden oluşan kısmına platform denir.
12 Hendek: Yolun yarma kesimlerinde banket ile yarma şevi arasında uzanan ve yol platformu ile yarma şevine gelen yağış sularının toplanıp aktığı kanaldır. Bordür: kentiçi yollarda kaplama ile daha yüksek kotta bulunan yaya kaldırımı arasına veya kaplama ile aşağıdaki orta refüj arasına yerleştirilen taş veya beton eleman
13 Karayolu Mühendisliği
14 Şev: Bir dolguda platformun dış kenarı ile doğal zemin, yarmada ise hendek tabanı ile doğal zemin arasındaki eğik yüzey. Yarmada ise yarma şevi, dolguda ise dolgu şevi. Dolgu şevi Yarma şevi hendek Doğal zemin Eksen çizgisi
15 Bölünmemiş yol: Üzerinde karşı yönlerden gelen trafiği ayıran fiziki engelin bulunmadığı yollardır. Bölünmüş yol: Karşı yönden gelen trafik orta refüj, korkuluk ve benzeri engel ile ayrılmış ise bu yollara bölünmüş yol denir. Orta refüj: Bölünmüş yollarda karşı yönlerden gelen trafiğe ait platformları ayıran ve yol kaplamasına düşük veya yüksek kotta olan kısımlar.
16
17 Tırmanma şeridi: Dağlık kesimlerde yavaş giden taşıtların kullanmalarına mahsus olmak üzere en sağ kenarına tırmanma şeridi ilave edilir. Şerit çizgisi: Taşıtların emniyetli bir şekilde hareket edebilmeleri için bırakılan genişliği göstermek için çizilen çizgidir. Yol ekseni: Yolun tam ortasından geçtiği düşülen çizgiye (doğrultuya) yol ekseni denir. Boyuna doğrultuda çizilen çizgiye de eksen çizgisi denir.
18 Karayolu Mühendisliği
19 Korkuluk: Taşıtların yoldan çıkmasını önlemek veya bölünmüş yollarda platformları ayıran engellerdir. Kenar taşları: Güvenlik gerekçesi ile platformun kenarlarını belirtmede kullanılan işaret elemanlarıdır. Kamulaştırma genişliği: Yolun yapımı için kamulaştırılması gereken alanın genişliğidir. (Kırsal devlet yolları için 60 m, il yolları için 40 metre, tali yollar için 15-20 metre)
20 Toprak İşi Toprak işi: Yolların yapılabilmesi için, doğal zeminin belli bir enkesit şekline dönüştürülmesi sırasında yapılan kazı ve dolgu işlemine toprak işi denir.
21 Tesviye: Doğal zeminin düzeltilmesine denir İnce tesviye (reglaj): Tesviye yüzeyi uygun eğim ve boyuna eğim de verilerek bir greyder yardımıyla düzeltilmesi işlemine ince tesviye (reglaj) denir. Reglaj yapılmış yol kesimi üstyapı inşaatına hazırdır. Altyapı: Toprak işi sonunda elde edilen enkesite altyapı denir. Altyapı yolun esas taşıyıcı kısmıdır; ancak görevini daha iyi yapabilmesi için üzerine ilave tabakalar yapılmalıdır.
22 Sanat yapıları: Menfez, drenaj tesisleri ve istinat duvarı gibi yapılardır. Üstyapı: Yolun, trafik yüklerini taşımak ve bu yükleri taban zemininin taşıma gücünü aşmayacak şekilde taban yüzeyine dağıtmak üzere altyapı üzerine inşa olunan ve alttemel, temel ve kaplama tabakalarından oluşan kısım. Yol tabanı: Altyapı ve üstyapıdan oluşan yol gövdesinin oturduğu doğal zemindir.
23 DOLGU DOĞAL ZEMİN Karayolu Mühendisliği
24 Kafa hendeği Karayolu Mühendisliği
25 yarma 1/1 Yarma alanı:4.09 m 2 75.33-8.00 4/1 76.08-5.00 76.09-4.36 % 2 76.16 0.00 % 2 Dolgu alanı:17.35 m 2 75.00 0.00 76.24 5.00 dolgu 3/1 75.23 7.94 73.22 7.04 Yol tabanı Karayolu Mühendisliği İstinat duvarı
26 Elamlı Viyadüğü
27 Bolu Dağı Tüneli