ÇALIŞMA HAYATINDA DEZAVANTAJLI GRUPLAR Şeref KAZANCI Çalışma Genel Müdür Yardımcısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı MART,2017
Dezavantajlı gruplar; işe giriş veya çalışma hayatına devam etmede zorluklarla karşılaşan ve işgücü piyasalarına entegrasyonları daha düşük olan kişilerden oluşmaktadır. Türkiye'de dezavantajlı gruplar genel olarak gençler, kadınlar, uzun süreli işsizler, engelliler, eski hükümlüler vb. olarak tanımlanmaktadır.
BAKANLIĞIMIZ ÇALIŞMALARI Bakanlığımız Çalışma Genel Müdürlüğü, ülkedeki istihdam hareketlerinin izlenmesi, çocuk işçiliğinin önlenmesi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi ve dezavantajlı grupların istihdamının artırılması hususlarında çalışmalar yapmaktadır. Bu kapsamda dezavantajlı gruplara yönelik olarak sosyal diyalog anlayışıyla mevzuat, strateji, proje ve duyarlılık artırma çalışmaları gerçekleştirilmektedir.
ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ Ülkemizin son yıllarda yakaladığı yüksek ivmeli büyümenin sürdürülebilirliğini sağlamak için istihdamın artırılması ve işgücü niteliğinin geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu amaçtan yola çıkılarak hazırlanan Ulusal İstihdam Stratejisi (2014-2023), 2023 yılına kadar işgücü piyasasındaki yapısal sorunların çözülmesi ve işsizlik sorununa kalıcı çözüm bulunmasına yönelik uygulanacak strateji, politika ve tedbirleri içermektedir. Strateji dört temel politika ekseni üzerine inşa edilmiştir. Bu eksenler; Eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesi, İşgücü piyasasında güvence ve esnekliğin sağlanması, Özel politika gerektiren grupların istihdamının artırılması, İstihdam-sosyal koruma ilişkisinin güçlendirilmesi. 4
ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ Özel politika gerektiren grupların istihdamının artırılması Politika ekseninin temel amacı kadınlar, engelliler, gençler ve uzun süreli işsizler başta olmak üzere özel politika gerektiren (dezavantajlı) grupların işgücüne ve istihdama katılımlarının önündeki engellerin kaldırılmasıdır. 5
KADINLAR Kadınlar; işgücüne katılım ücrette eşitsizlik çalışma koşulları iş ve aile yaşamının dengelenmesi bakım sorumlulukları gibi konularda ayrımcılığa maruz kalabilmektedir.
KADINLAR Kadın İstihdamının Artırılması Amacıyla Mevzuatımıza Getirilen Yenilikler : 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanununda yapılan düzenlemeler ile doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren istekleri hâlinde kadın çalışanlar ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek çalışanlara çocuk sayısına göre belirli sürelerle yarı zamanlı çalışma hakkı getirilmiştir. Söz konusu durumlarda çalışanlar ücretlerini tam olarak alabileceklerdir. Analık ve süt izinlerinin bitiminden sonra mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar ebeveynlerden birine kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilme hakkı getirilmiştir. Söz konusu yenilikler, özellikle çocuk sahibi olan kadınlara esnek çalışma hakkı tanıyarak iş yaşamından kopmalarını engellemeye, çocuk sahibi olmanın iş hayatından uzaklaşmak için bir sebep olmasını ortadan kaldırmaya yönelik düzenlemelerdir.
KADINLAR Ulusal İstihdam Stratejisi içinde kadın istihdamının artırılması amacına yönelik politika, hedef ve tedbirlerimiz Stratejinin 4 temel politika ekseninden biri olan Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının Artırılması Temel Politika Ekseni altında yer almaktadır. Söz konusu eksenin kadınlara ilişkin temel hedefi, kadınların işgücüne katılım oranının 2023 yılı itibariyle % 41 e çıkarılmasıdır. Eksenin temel politikası ise kadınların işgücüne katılma oranı ve istihdamının artırılması ve kayıt dışı istihdam ile mücadele edilmesidir. Stratejinin 2014-2016 dönemi Eylem Planları kapsamında kadın istihdamının artırılması yönünde toplam 15 tedbire ilişkin çalışmalarımız tamamlanmıştır. 2017-2019 Eylem Planında ise kadın istihdamının artırılmasına yönelik toplam 9 tedbir bulunmaktadır.
KADINLAR 10. Kalkınma Planı Öncelikli Dönüşüm Programları ve Kadın İstihdamı: İşgücü Piyasasının Etkinleştirilmesi programı altında yer alan Kadınların İşgücüne ve İstihdama Katılımının Artırılması bileşenine ilişkin Eylem Planı bizzat Bakanlığımızca hazırlanmıştır. Eylem Planı, çocuk bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması, kadın girişimcilere özel bütüncül bir destek programının uygulanması, toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik düzenlemelerin etkinleştirilmesi, kadın istihdamının artırılması konusunda farkındalığın geliştirilmesi ve kadınların mesleki becerilerinin artırılması politikaları çevresinde şekillenmiş olup tedbirlerin hayata geçirilmesine yönelik çalışmalar Bakanlığımız koordinasyonunda sürdürülmektedir. 9
GENÇLER Ulusal İstihdam Stratejisi ve Genç İstihdamı Ulusal İstihdam Stratejisinin özellikle Eğitim-İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi ve Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının Artırılması başlıklı politika eksenleri altında genç istihdamının artırılmasına yönelik somut tedbirlere yer verilmiştir. Strateji kapsamında 2014-2016 dönemini kapsayan süreçte genç işsizlik oranının genel işsizlik oranına yaklaştırılması hedefi doğrultusunda genç işsizliğinin azaltılmasına yönelik toplam 11 tedbir uygulanmıştır. 2017-2019 dönemi Eylem Planı içerisinde genç istihdamının artırılmasına yönelik toplam 6 tedbir yer almaktadır. 10
GENÇLER 10. Kalkınma Planı Öncelikli Dönüşüm Programları ve Genç İstihdamı 10. Kalkınma Planı kapsamında hazırlanan ve genel koordinatörü Bakanlığımız olan Temel ve Mesleki Becerileri Geliştirme Öncelikli Dönüşüm Programı nın : Eğitim Sisteminin İşgücü Piyasasıyla Uyumunun Artırılması Genç İşgücünün Temel Becerilerinin Geliştirilmesi bileşenleri altında gençlerin mesleki becerilerinin yanında iş yaşamının gerektirdiği temel becerilere de sahip olması amacıyla hazırlanan Eylem Planlarına ilişkin çalışmalar ilgili kurum, kuruluşlar ve sosyal taraflarla sürdürülmektedir. 11
Ulusal İstihdam Stratejisi ve Engelliler DEZAVANTAJLI GRUPLAR ENGELLİLER Ulusal İstihdam Stratejisinin Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının Artırılması temel politika ekseni ile Finans Sektörü altında engelli istihdamına ilişkin politikalara yer verilmiştir. Engelli istihdamına ilişkin temel hedefler; Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının Artırılması temel politika ekseni altında engelli işçi açık kontenjanlarının doldurulması yönünde çalışmalar yapılması, Finans Sektörü altında ise sektörde engelli istihdam düzeyinin 2015 yılı sonuna göre 2019 yılına kadar % 10 oranında artırılmasıdır. Stratejinin 2014-2016 dönemi Eylem Planları kapsamında engelli istihdamının artırılması yönünde toplam 10 tedbire ilişkin çalışmalarımız tamamlanmıştır. 2017-2019 Eylem Planında ise engelli istihdamının artırılmasına yönelik toplam 7 tedbir bulunmaktadır. 12
PROJELER Bakanlığımız tarafından dezavantajlı grupların işgücüne katılımlarının ve istihdamlarının artırılması amacıyla yapılan bilinçlendirme çalışmaları, stratejiler ve programların yanı sıra ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği içinde çeşitli fon kaynaklarıyla finanse edilen projeler de yürütülmektedir. 13
PROJELER Bakanlığımız tarafından Dezavantajlı Kişilerin Sosyal Entegrasyonu ile İstihdam Edilebilirliklerinin Geliştirilmesi Projesi hazırlanmıştır. Projede dezavantajlı gruplar başlığı altında; Yoksullar ve yoksulluk riski altında bulunan kişiler Madde bağımlıları Engelliler Şiddet mağduru kadınlar Çalışan çocukların ebeveynleri Romanlar Eski hükümlü ve tutuklular gibi kamu hizmetlerine erişimde çeşitli sorunlarla karşılaşan kişiler yer almaktadır. 14
PROJELER Dezavantajlı Kişilerin Sosyal Entegrasyonu ile İstihdam Edilebilirliklerinin Geliştirilmesi Projesi kapsamında; 138 sivil toplum kuruluşuna toplam 23 milyon Avro tutarında hibe desteği verilmiştir. Hibe yararlanıcısı kuruluşlar tarafından dezavantajlı grupların istihdamının artırılmasını ve sosyal entegrasyonun sağlanmasını destekleyen projeler Kasım 2016 itibariyle uygulanmaya başlanmıştır. 15
TEŞEKKÜR EDERİM.