OYUN DAĞARCIĞI GELİŞTİRME III İÇİNDEKİLER Okul Öncesi eğitim kurumlarında etkinliklerde oyun Öğrenme Merkezlerinde Oyun Sanat Etkinliklerinde Oyun Müzik Etkinliklerinde Oyun Türkçe Etkinliklerinde Oyun Okuma Yazmaya Hazırlık Etkinliklerinde Oyun Fen ve Doğa Etkinliklerinde Oyun Özel Günlerde Oyun ÇOCUK VE OYUN Öğr. Gör. Esra METİNER Bu üniteyi çalıştıktan sonra; HEDEFLER Okul öncesi eğitim kurumlarındaki etkinlikler hakkında bilgi sahibi olabilecek, Öğrenme merkezlerinde oyunun önemini kavrayabilecek Öğrenme merkezlerinde oyun etkinliği uygulayabilecek Özel gün etkinlikleri için oyundan nasıl faydalanılması gerektiğini kavrayabilecesiniz. ÜNİTE 3
GİRİŞ Okul öncesi eğitim kurumları çocuğun tüm gelişim alanlarını desteklemek, onu hayata hazırlamak amacıyla oluşturulan bir eğitim kademesidir. 0-6 yaş çocuğu öğrenmeye ve gelişmeye açıktır. Öyle ki bu dönemde çocuğa hazırladığınız ortamlar ve uyarıcılar onun hayatına yön verir. Bunun için hızla değişen dünyaya ayak uydurabilecek hatta dünyaya yön verebilecek, aktif, yaratıcı, sağlıklı ve mutlu bireyler yetişmek için okul öncesi eğitim kurumları sorumluluk üstlenmelidir. Okul öncesi eğitim çocukların bireysel farklarını göz önüne alarak farklı etkinliklere gün içinde yer verir. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA ETKİNLİKLERDE OYUN Her çocuk farklıdır ve özeldir, onları sıradanlaştırmadan farklılıklarına yönelik etkinlikler planlamak okul öncesi eğitim kurumlarının işidir. Gadner ın da vurguladığı gibi insanlar farklı ilgi alanlarına ve farklı öğrenme yollarına sahiptir. Belki bizler biliriz nasıl çalışabileceğimizi, nasıl öğrenebileceğimizi Mesela bazı insanlar sadece dinleyerek bilgi edinebilir, merakını giderebilir; bazıları müzik dinleyerek çalışmaktan zevk alırken bazıları da birebir görmek dokunmak ister. Oysa karışımızda merakı, isteği enerjisi ile duran bir çocuk neyi, nasıl, nerede öğreneceğini, neler yapması gerektiğini bilmeden durmaktadır. Ona doğru kanal ile bilgi vermek davranış kazandırmak gerekir. Öyle bir yol bulmalısınız ki çocuk, hem eğlenmeli hem merakını gidermeli hem de enerjisini doğru yolla boşaltabilmelidir. Eğlenmezse yani haz alamazsa yeterince dikkatli olmayacaktır, merak ettiği noktayı bulamazsanız sizi değil merakını takip edecektir ve enerjisi o kadar yoğundur ki bazen kendine bile zarar verebilir. Resim 3.1. Merak güdüsü, çocukları öğrenmeye iter. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2
Oyun, çocuğun eğlenerek öğrenmesi, merakını giderebilmesi, enerjisini harcaması ve en önemlisi mutlu olabilmesi için en güzel yoldur. Hiçbir çocuk oyun oynayarak yorulmaz, aksine oyun ile rahatlar, dinlenir ve farkında olmadan birçok deneyim kazanır. Okul öncesi eğitimin temel amacı oyun yoluyla öğrenmeyi sağlamaktır. Oyun, okul öncesi eğiticisinin en önemli öğretme yöntemidir/aracıdır. Birçok anne baba farkında olmadan Çocuğu ile oyun oynamakta ve bazı davranışları kazandırırken oyunu kullanmaktadır. Yemek yemeyen bir çocuğa yemeğin tren geliyor diye yedirilmesi, uyumayan bir çocuğa oyuncak bebeklerle uyku zamanının hatırlatılması gibi. Oyun çocuğun olduğu her yerde vardır. Okul öncesi eğitim kurumlarının temel amacı oyun yoluyla öğrenmeyi sağlamaktır. Çocuklarının ilgi alanlarına ulaşmak için planlanan bir okul öncesi eğitim etkinliğinde öğrenme merkezleri büyük önem taşır. Çocuklarının ilgisini çekebilmek adına düzenlendiğinden eskiden ilgi köşesi olarak adlandırılırken yapılan değişikler ile her çocuğun öğrenebileceği küçük atölyeler gibi planlanan öğrenme merkezlerinde oyun hem bir araç hem de bir amaç olarak kullanılmalıdır. Resim 3.2. Oyun, çocuğun eğlenerek öğrenmesini sağlar. ÖĞRENME MERKEZLERİNDE OYUN Öğrenme merkezleri, çocuğun yaratıcılığını geliştirme, kendisini ifade etmesini sağlama, yardımlaşma, paylaşma, başladığı işi sonuçlandırma, sorumluluk alma ve aldığı sorumluluğu yerine getirme, problem çözme, olaylar arasında neden-sonuç bağlantıları kurma, kas becerilerini geliştirme açısından yararlıdır. Çocuklar öğrenme merkezlerinde oynadıkları oyunlar sırasında iç dünyalarında yaşadıkları mutluluklarını, öfkelerini, kızgınlıklarını, korkularını, duygularını ve hayallerini yansıtarak kendilerini ifade ederler. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3
Öğrenme merkezlerinde oyun çocukların ilgilerine göre şekillenir. Merkezlerde bulunan araç gereçleri kullanarak çocuklar deneme yanılmalar sonucunda, objeleri incelemeyi ve araştırmayı öğrenirler. Öğrenmenin en kolay yolu oyundur buradaki bazı araç gereçler oyuncakmış gibi kullanılabilir. Okul öncesi dönemde uyarıcı çevre zenginliği çocukların gelişimsel hedeflerine ulaşmak için önemlidir, merkezlerde kullanılan araç gereçler çocukların gelişim dönemlerine, ilgi ve ihtiyaçlarına uygun olmalıdır. Bu merkezlerde oynanan oyunlar çocuğa serbestçe oyun alanı, oyuncak ve arkadaş seçme fırsatı verir. Çocuklar bu merkezlerde kendi koydukları kurallara göre ve ellerindeki malzemeyi kullanarak, çeşitli meslekleri ve çeşitli olayları canlandırırlar. Oyun araç gereci bakımından yeterlilik ve çeşitlilik gösteren öğrenme merkezleri çocuğu daha özgür ve yaratıcı yapar. Öğrenme merkezlerinde oynanan oyunlar arasında düş gücü oyunlarının yanı sıra masa oyunları eğitici oyuncaklarla oyunlar, müzikli oyunlar, bloklarla oyunlar, kukla oyunları ve dramatik oyunlar yer almaktadır. Okul öncesi eğitim kurumlarında bulunan öğrenme merkezleri; evcilik merkezi, blok merkezi, kitap merkezi, fen ve doğa merkezi, kukla merkezi, eğitici oyuncak merkezi, müzik merkezidir. Bu merkezler güncel tutularak gerektiğinde yeni temalarla farklı merkezler oluşturulabilir. Evcilik merkezinde oyun çocukların hayal güçlerini ortaya koydukları sembolik oyunların öne çıktığı özel bir zaman dilimidir. Çocuklar arkadaşları ile oyuncaklarla oynarken, kendilerini etkileyen kişi olay nesnelerle ilgili duygu ve düşüncelerini dile getirirler. Bu merkezde dolaplar, sandalyeler, bebekler, arabalar, mutfak araçları, tamir araçları hatta oturma grupları bulunabilir. Oyun amaçlı araç gereçlerin yoğun olduğu bir merkezdir. Blok merkezinde ise çocukların yaratıcılıklarını gözler önüne serdikleri, deneme yanılma yoluyla özgün ürünler oluşturdukları oyunlar ön plandadır. Çocukların motor becerileri için oynayarak gelişme olanağının bulunduğu bir merkezdir. Ayrıca paylaşma, iş birliği gibi kavramlar bloklarla oynarken çocukları kazandıkları sosyal becerilerdir. Bloklar merkezinin oyun bittikten sonra düzenlenmesi toparlanması bile aslında bir oyundur. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4
Resim 3.3. Blok merkezi ile çocukların yaratıcılıkları özgürlüğe kavuşur. Farklı merkezlerde oyun ile çocuğun farklı öğrenme kanallarına erişilir. Kitap merkezinde oyunu düşünmek ilk etapta zor olsa da çocuklar işin içinde olunca yaşanılan her yerin bir oyun alanı olduğu unutulmamalıdır. Merkezde bulunan kitapların renklerine boyutlarına göre dizilmesi oyunlaştırılabileceği gibi, kitapların resimlerinden yola çıkarak oyunlar üretilebilir. Çoğumuzun bildiği kardeşimi gördün mü oyunu kitaplarla oynanabilir, çocuk okunan kitapları gözden geçirerek hangi kitaptan bahsedildiğini bulabilir. Örnek: Kardeşimi gördün mü? okul öncesi dönemde uygulanan özellikle eğitim yılının başında tanışma amaçlı kullanılan bir oyundur. Oyunda aktif rol bir ebededir, ebe sınıf dışına çıkarılır ve sınıftan bir öğrenci ebenin kardeşi olarak seçilir. Ebe sınıfa alınınca kardeşimi gördünüz mü? diye sorar. Sınıftakiler önceden seçilen kardeşin baskın özellerini azdan çoğa doğru ebeye ipucu olarak verir. Kardeşin bulunması ile oyun başka bir ebe ile devam eder. Fen ve doğa merkezi yeni yeni oyunlar keşfetmek için idealdir. Öğretmenlerin bile fark etmediği oyunlar bu merkezde çocuklar tarafından oynanır. Bazen bir büyüteç oyuncak olurken bazen ana sınıflarındaki balıklar çocukların hayal dünyalarının ve meraklarının oyun aracı olurlar. Bu merkezin materyal yönünden zengin ve güncel tutulması çocukların oyunlarında özgür bırakılması önemlidir. Yine planlı bir şekilde çocuklarla taşları toplama, toprağı çamur hâline getirip oynama fen ve doğa merkezinde uygulanabilir. Kukla merkezinde oyun ile çocuklar sadece kendilerinin ses duygu kattığı bir oyun arkadaşı edinirler. Kuklalar çocukların en sadık dostları olabilir ve asla yorulmadan onlarla oynayabilirler. Bu merkez ile çocukların yaratıcılığı oyunla bütünleşir. Değişik çeşitte ve yeterli sayıda kukla olması önemlidir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5
Eğitici oyuncak merkezi, çocukların oynayarak öğrenmelerini sağlayan ve bu sırada bazı kavramları geliştirmelerine, obje ve olayları daha iyi anlamalarına yani daha çok çocukların zihinsel gelişimlerine yardımcı olan oyuncaklar eğitici oyuncak, eğitici oyuncak merkezinde yer almaktadır. Öğretmen eğitici oyuncak ile nasıl oynanacağını çocuğa aşama aşama anlatmalı, özgürce oynaması için fırsat vermelidir. Bu merkezde çocuğun tüm gelişim alanlarına uygun oyuncaklar olmalıdır. Müzik merkezi okul öncesi dönem çocuğunun ilgiyle katılım gösterdiği yaratıcılığın ön planda olduğu oyunları kapsar. Çeşitli ritim aletleri çocukların kullanımına sunulur müzik eşliğinde oyunlar oynanılır. Resim 3.4. Sanat etkinlikleri ile çocuklar ortaya yeni bir ürün koymanın hazzını yaşarlar. SANAT ETKİNLİKLERİNDE OYUN Sanat etkinlikleri ile okul öncesi dönem çocukları maddenin dönüşümünü fark ederler. Sanat etkinlikleri temelde yaratıcılığı ve estetik duyarlılığı geliştirmeyi hedefleyen etkinliklerdir. Boyama çalışmaları, yoğurma maddeleriyle çalışmalar, kâğıt işleri, artık malzemelerle çalışmalar bu etkinlikler kapsamındadır. Okul öncesi dönem çocuğunun maddeyi aktif katılımla tanıması, maddeye yeni bir şekil ve işlev kazandırması sanat etkinlikleri çalışmalarıyla olur. Oyun, sanat etkinliklerinin tüm aşamalarında temeldir. Bir çocuğun kalemi eline alıp karalama, çizme, boyama, kesme, yuvarlama gibi sanat etkinliklerini oyun algısıyla yapar. Özellikle sembolik oyun anlayışı ile makasını çizgileri taşırmadan kesmesi için özen gösterir. Örneğin makas tutmayı yeni öğrenirken makasımızın karnı acıkır ve karnının doyması için kıtır kıtır kâğıt kesmesi gerekir. Bir çizgi üzerinde kesim istiyorsak; makasımız bir araba olur, çizgimiz de yol, yoldan çıkmadan arabamızı sürmemiz gerekebilir. Sanat etkinliklerinde oyun örnekleri öğretmenimizin yaratıcı bakışı ile daha da zengin ve eğitici bir role bürünür. Oyun hamurları bizlerin gözünde çocukların Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6
küçük motor becerileri için eğitici gelişim sağlayıcı bir materyalken, çocuklarımız için parmaklarındaki güçle hayallerine şekil verdikleri oyuncaklardır. MÜZİK ETKİNLİKLERİNDE OYUN Anne karnındaki bir bebeğin bile tepki verdiği oyun aracıdır müzik. Bazen başlı başına bir oyundur, bazen de oyun için bir araçtır ve oyundaki haz gücünü artırır. Okul öncesi eğitim kurumlarında çocukların duygu, düşünce, bunalım ve enerjilerini olumlu yönde çözümlemelerine yardımcı olan müzik etkinliklerinin temel amacı çocukların yaşamlarını zenginleştirmektir. Çocuk işin içinde olunca oyun vazgeçilmez bir öğretim aracı olarak müzik ile kaynaşır. Şarkılı oyunlar, danslar, rontlar, ritim tutma ve ritmik bir alet kullanma ile çocukları hem eğlendirebiliriz hem de gelişimlerine olumlu katkılarda bulunabiliriz. Gruba uyum sağlama, yeni sözcükler öğrenme, yeni kavramları ve bunların ayrıntılarını öğrenme, yönergeyi anlama, duyma, hatırlama, ezberleme, ses ve söz üzerinde dikkatini yoğunlaştırma, müzik eşliğinde koordineli hareket etme gibi kazanımlar müzik ve oyun ile gerçekleşir. Türkçe Dili Etkinliklerinde Oyun Pandomim, dramatizasyon ana dili etkinliklerinin oyun ile birleştiği en keskin noktadır. Çoğu gelişim psikoloğu çocukların zihinsel gelişimleri ile dil gelişimlerinin paralel ilerlediğini, özellikle zihinsel gelişimlerindeki soyut ilerlemeyi dile yansıyan olumlu yaşantılarla ölçülebileceğini ifade eder. Ayrıca çocuğun Türkçeyi doğru kullanması okul öncesi eğitimin dört temel amacından biridir. Bu amacı yaşama dökmek ve çocukların zihinsel gelişimlerine katkı sağlamak için okul öncesi eğitim kurumlarında özel bir etkinlik saati olarak Türkçe dil etkinlikleri vardır. Çocuklar bu etkinliklerle başkalarının konuşmalarını dinleyerek ve uygun karşılıklar vererek konuşmaya katılır, duygu ve düşüncelerini birçok yeni kelime ve doğru telaffuzla ifade eder. Oyun Türkçe dil etkinliklerinin hazırlık aşamasında parmak oyunları bilmeceler şeklinde kendini gösterirken, bir hikâye ya da masal okunurken öğretmenin kukla oynatması, karakter yansımalarında oyunlaştırma vardır. Yine dramatizasyon, pandomim gibi etkinlikler ile çocuklar oyunla ana dili etkinliklerine katılmış olurlar. OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARINDA OYUN Okuma yazmaya hazırlık çalışmaları, kavram geliştirici oyuncaklar ve kavram geliştirici çalışmalar olarak iki farklı etkinlikten oluşur. Adından da anlaşılacağı gibi okuma yazma çalışması değil okumaya yazma hazırlık çalışmasıdır. Çocuklarını gelişim seviyelerine göre basitten karmaşığa göre düzenlenmiş eğlendirirken öğreten etkinlikler olmalıdır. Yalnız kalem kâğıt kullanarak yapılan çalışmalar değildir: kavram geliştirici oyuncaklar ve kavram geliştirici çalışmalar olarak iki farklı alanda etkinlik oluşturulabilir. Kavram geliştirici oyuncaklar kavram öğretimi için kullandığımız eğitici oyuncak ya da manipülatif oyuncak olarak da bilinen materyaller ile çocuklara belli yönergeler eşliğinde verilen çalışmalardır. Çocukların bilişsel, motor, dil ve duygusal alanlarda gelişimine yardımcı olur. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7
Kavram geliştirici çalışmalar ise çocukların kavram gelişimini obje ve olaylar arasında neden sonuç bağlantıları kurmalarını destekleyici ya da kalem kullanarak kâğıt üzerinde ve yönergeye uygun olarak yapılan boyama, işaretleme, çizgi birleştirme çalışmalarıdır. Dikkat süreleri göz önüne alındığında bu çalışmalarda yüzde yüz katılım, aktif bir dikkat amaç ise oyun çalışmanın bir yerinde olmalıdır. Çocuklarınızla yapacağınız kâğıt üzerinde nokta birleştirme çalışması önce sınıf içinde yerlere çalışmadaki noktaların aynıları hazırlanıp yapıştırılarak çocuklara kendilerinin kalem olduğu ve noktaların üzerinden sırayla geçmelerinden oluşan bir yönerge verilirse çalışma daha etkili verimli bir hale bürünür. Bazen de kalem kullanmadan havada kalem varmış gibi yapılarak çizilen şekiller oyununun varlığını ispatlar. Resim 3.5. Günlük yaşamdaki olayları fen ve doğa çalışmalarıyla çocuklara kazandırabiliriz. FEN VE DOĞA ETKİNLİKLERİNDE OYUN Özel günlerde oynanan oyun ile çocukların benlik algıları yükselir. Fen ve doğa etkinlikleri çocukları gözlem yapmaya araştırma inceleme ve keşfetmeye yönelten etkinliklerdir. Bu etkinlikler ile çocuklar yaşadıkları dünyaya karşı meraklarını giderirler. Deneyler, keşif gezileri, doğal madde ve araçlar bu etkinliklerde kullanılır. Çocuklar fen ve doğa etkinliklerinden sonra yaşadıkları durumlar karşısında ben bu olayı biliyorum çünkü sınıfta yaşadım tepkisi verirler. Örneğin, yağmurun nasıl yağdığını sınıf ortamında yapacağınız bir deney ile yaparak yaşayarak gösterirseniz, öğrenciler günlük hayatlarında yağmurun nasıl oluştuğunu anlamlandırabilirler. Öğrencilerin hepsine deneme yanılma araştırma inceleme fırsatı verilmedir. Bu fırsatlar verilmeden önce öğrencilerin güvenliği düşünülmeli, ilgi ve ihtiyaçlarına yönelik araç-gereç ve etkinlikler hazırlanmalıdır. Oyun ile fen ve doğa etkinlikleri çocuklar için daha ilgi çekici olabilir. Okul bahçesinde yapılacak bir inceleme yürüyüşü her çocuğun farklı bir role bürünmesi ile oyunlaştırılabilir. Sınıf içinde bitki yetiştirme ya da hayvan besleme etkinlikleri de çocuklara oyunu hâlinde sunulabilir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8
Resim 3.6. Oyun aktif öğrenme ortamı sunar. ÖZEL GÜNLERDE OYUN (RONT, ŞARKILI OYUN) Şarkılı oyun ve rontlar özel günler için çocukların kolaylıkla ve severek öğrendikleri ve katıldıkları etkinliklerdir. Bu günler için biraz daha özenle hazırlanmış kıyafet, şapka, kanat, fiyonk, başlık ve aksesuarlar oyunlara ve rontlara daha değişik bir hava verir. Çocukların daha istekle çalışmalara katılmalarını sağlar. Ancak özel günlerde oynanacak ront ve şarkılı oyunlar öğretim yılı içinde öğretilenler arasından seçilmelidir. Çalışmalar çocukları sıkacak kadar uzun ve yorucu olmamalıdır. Çocuklar bu konuda zorlanmamalıdır. Ezbere dayanan çalışmalardan uzak durulmalıdır. Koşma, atlama, dengeli yürüme, müzik eşliğinde çember çevirme, kurdelelerle dans etme vb. gibi çalışmalar çocuklara daha çok zevk verir. Örnek: Ritmik bir müzik eşliğinde beden hareketleri katılarak çocukların eğlenerek katılımının sağlandığı birçok çocuk oyunu vardır. Bunlardan biri de dik dur dik dur kardeşim oyunudur. Çocuklar birbirlerini görecek şekilde ay ya da dair biçiminde sıralanır, sözlerin ritme uygun söylenmesi ile oyun ve şarkı başlar, çocuklar sözlere uygun hareketleri eşgüdümlü bir şekilde yaparak oyunu devam ettirirler. İstenirse özel kostümlerle de oyuna vurgu yapılabilir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9
Örnek DİK DUR KARDEŞİM Dik dur dik dur kardeşim koy elleri beline Sallan sallan kardeşim sonra eller yerine Kolları öne uzat sonra da yukarıya, çevir çevir kardeşim sonra eller yerine Sol ayağın ileri, sağ ayağın havaya Haydi kuşlar gibi uç, mutlu ol bu yuvada. Dik dur dik dur kardeşim koy elleri beline Sallan sallan kardeşim sonra eller yerine Kolları yana uzat sonra da yukarıya, çevir çevir kardeşim sonra eller yerine Zıpla zıpla kardeşim, el çırp el çırp kardeşim Yaşa yaşa çok yaşa, sağlıklı ol kardeşim. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10
Örnek Bugi, Bugi Yapalım: Haydi çocuklar gelin bugi, bugi yapalım (Eller önde oynatılır.) Eller şimdi havaya bugi, bugi yapalım (Eller havada oynatılır.) Sağ ayağım öndedir şimdi de geridedir (Sağ ayak öne sonra geriye çekilir) Sol ayağım öndedir o da şimdi de geride (Sol ayak öne sonra geriye çekilir) Ayakları açalım elleri yere saçalım(ayaklar iki yana açılır bel aşağıya doğru eğilir,eller aşağıya sallanır.) Eller şimdi bellere, bugi bugi yapalım (Eller belin üzerinde iki yana sallanılır.) Bireysel Etkinlik Okul öncesi eğitimde özel gün etkinlikleri için kullanılabilecek dramatik oyun örneklerini derleyiniz. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11
Tartışma Okul öncesi eğitimde oyunun kullanılmadığı bir etkinlik var mıdır? Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12
Özet Okul öncesi eğitim kurumları çocukların gelişimlerini desteklemek için oyunun yoğun olarak kullanıldığı bir eğitim kademesidir. Oyun ile çocukların bilişsel, dil, motor, duygusal ve sosyal gelişimleri için etkinliker planlanır. Çocuklar bu etkinliklerde aktif katılım gösterirken öğretmen için eğitimin kazanım göstergelerine ulaşmak daha kolay olur. Okul, eğitim kavramları düşünülünce ilk akla gelen ders tenefüstür belki de. Oysa okul öncesi eğitim etkinleri bir bütündür ayrı ders saatleri aralar yoktur. Düşünülünce üniversite öğrencileri bile elli dakikalık bir dersten sonra on dakika dinlemek isterken altı yaşındaki öğrencilerimiz araya ihtiyaç duymadan okul öncesi etkinliklere katılırlar. Burada okul öncesi eğitimin çocuk merkezli olması oyunu temele alması önemlidir. Oyun, çocuğun enerjisinin doğru yolla boşalmasını sağlar bazen de enerji depolamasını etkinliklerde hazır hâle gelmesini sağlar. Okul öncesi eğitim kurumlarında etkinlikerde bir araç ve amaç olarak ister istemez kullanılır. Öğrenme merkezlerinde oyun etkinliği, sanat etkinliği, türkçe dil etkinliği, fen ve mtametik etkinliği, müzik etkinliği, okuma yazmaya hazırlık çalışmaları günlük plan içinde okul öncesi eğitim etkinlikleridir. Bu etkinlikler çocukların gelişim dönemlerine ilgi ve ihtiyaçlarına göre planlanır ve çocuğa ulaşmanın en kolay yolu olan oyunun da yardımıyla öğrenme durumlarına dönüştürülür. Özel günler içinde çocukların oyun etkinlikleri ile kendilerini ifade etmeleri önemlidir. Oyun okul öncesi eğitim etkinliklerinin vazgeçilmez bir unsurudur. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13
Ödev Oyunun okul öncesi eğitim etkinliklerindeki yeri ve önemi ile ilgili örnek oyunlar içeren bir kompozisyon yazınız. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14
DEĞERLENDİRME SORULARI Değerlendirme sorularını sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan bölüm sonu testi bölümünde etkileşimli olarak cevaplayabilirsiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi özel günlerde oynan oyunlardandır? a) Parmak oyunları b) Koşmaca oyunları c) Müzikli dans oyunları d) Isınma oyunları e) Kavram oyunları 2. Aşağıdakilerden hangisi okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan etkinliklerden değildir? a) Sanat etkinlikleri b) Oyun etkinlikleri c) Okuma yazma etkinlikleri d) Müzik etkinlikleri e) Fen ve doğa etkinlikleri 3. Aşağıdakilerden hangisi anadili etkinliklerinin çocuğa kazandırdıklarından biri değildir? a) Türkçeyi doğru kullanmayı sağlar. b) Kelime dağarcığını geliştirir. c) Kelimeleri doğru telaffuz etmesine yardım eder. d) Büyük motor becerilerini geliştirir. e) Çocuğun özgüven kazanmasını sağlar. 4. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme merkezlerinin özelliklerindendir? a) Eğitimin her kademesinde uygulanır. b) Materyal yönünden zengin olmalıdır. c) Öğretmenin aktif rolü ile etkinlik yapılmalıdır. d) Merkezlerdeki materyaller gelişim ihtiyaçlarını karşılamamalıdır. e) Sene başında tek seferde hazırlanmalıdır. 5. Aşağıdakilerden hangisi sanat çalışmaları içinde çocuğun oyunudur? a) Koşmaca b) Zıplama c) Saklanma d) Katlama e) Sürünme 6. Aşağıdakilerden hangisi oyun etkinlikleri için doğru değildir? a) Oyun etkinlikleri saatinde sadece uygulanır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15
b) Oyun etkinlikleri ile çocuk öğrenir. c) Oyun etkinlikleri ile çocuk öğrenir. d) Oyun okul öncesi dönem için vazgeçilmezdir. e) Oyunda müzikten yararlanılabilir. 7. Kavram geliştirici oyuncakların kullanıldığı okul öncesi dönem etkinliği aşağıdakilerden hangisidir? a) Sanat etkinlikleri b) Öğrenme merkezlerinde oyun c) Okuma yazmaya hazırlık çalışmaları d) Fen ve doğa çalışmaları e) Müzik etkinlikleri 8. Çocukların genellikle ritim aletleriyle oyun oluşturduğu okul öncesi eğitim etkinliği hangisidir? a) Sanat etkinlikleri b) Öğrenme merkezlerinde oyun c) Okuma yazmaya hazırlık çalışmaları d) Fen ve doğa çalışmaları e) Müzik etkinlikleri 9. Aşağıdakilerden hangisi öğrenme merkezlerinin çocuğun gelişimine olan olumlu etkilerden biri değildir? a) Yaratıcılığı geliştirir. b) Kendini ifade etmesini sağlar. c) Öğretmeni aktif kılar. d) Yardımlaşmayı sağlar. e) Öğrencinin paylaşmasını sağlar. 10. Aşağıdakilerden hangisi okul öncesi eğitim etkinliklerinde oyunun çocuğa etkilerinden biridir? a) Okuma yazmayı öğretir b) Eğlenirken öğrenmelerini sağlar c) Çarpmayı öğretir d) Liderliğin paylaşılamayacağını öğretir e) Çocukların sadece enerji harcamasını sağlar Cevap Anahtarı 1.C, 2.C, 3.D, 4.B, 5.D, 6.A, 7.C, 8.E, 9.C, 10.B Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16
YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR Başal, H. A. (2010). Geçmişten Günümüze Türkiye'de Geleneksel Çocuk Oyunları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları. Çakmak, A., & Elibol, F. (2011). Çocuk ve Oyun. Ankara: Vize Yayıncılık. Dönmez, N. (1992). Oyun Kitabı. İstanbul: Esin Yayınevi Durualp, E., & Aral, N. (2011). Oyun Temelli Sosyal Beceri Eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık. MEGEP(2009), Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Oyun Albümü Modülü, Ankara Poyraz, H. (2003). Okul Öncesi Dönemde Oyun ve Oyuncak. Ankara: Anı Yayıncılık Poyraz, H. (2011). Okul Öncesinde Oyun ve Oyun Örnekleri. Ankara: Anı Yayıncılık Özdemir, N. (2006). Türk Çocuk Oyunları Cilt - 1. Ankara: Akçağ Yayınları. Özdoğan, B. (2009). Çocuk ve Oyun. Ankara: Anı Yayıncılık Oktay, A. (2004). Yaşamın Sihirli Yılları: Okul Öncesi Dönem. İstanbul: Epsilon Yayıncılık Yalçınkaya, T. (1996). Eğitici Oyun ve Oyuncak Yapımı. İstanbul: Esin Yayınevi. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17