Patologlar için Plasental Gelişim ve Histoloji. Dr. Serap Toru Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Antalya/Türkiye

Patologlar için Plasental Gelişim ve Histoloji Dr. Serap Toru Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı Antalya/Türkiye

Sunum Akış Planı Tanım Gelişimi Makro ve Mikroanatomi Histoloji

Plasentayı değerlendirmek zaman zaman güç Histolojik varyasyonlar vs patolojik değişiklikler

Plasenta Fetal organ Maternal-fetal gaz ve besin alışverişi Fetal atıkların uzaklaşıtılması Gebeliğin devamlılığını ve desteklenmesini sağlayan İmmunolojik ve endokrin fonksiyon Konsepsiyondan sonra blastokistin uterusa implantasyonu ile oluşmaya başlar Doğum ile uterustan ayrılır

Fertilize oositin yolculuğu ve plasenta Konsepsiyon feritilize ovum (fallopian tüp) uterin kavite gebelik başlar Morula Blastokist trofoblastların farklılaşması Konsepsiyondan sonra 4. günde morulayı oluşturan blastomerler sıvı sekrete etmeye başlar ve blastokist kavitesini oluşturur. Bu aşamada iç kompakt hücre kitlesi embriyoblastları, dış mononükleer tabaka hücreleri trofoblastları (Blastokist kavitesini çevreleyen) oluşturur. Konsepsiyondan yaklaşık 6-7 gün sonra blastokist uterin desiduaya tutunur ve plasenta oluşmaya başlar

Plasental hücrelerin oluşum şeması Fertilize oosit İç hücre kütlesi OCT3/4 Trofoblast CDX2, EOMES, GATA3 Epiblast NANOG, SOX2 Hipoblast GATA4, GATA6, SOX17 Sitotrofoblast Embriyonik ektoderm Embriyonik mezoderm Fetus Embriyonik endoderm Allantois Ekstraembriyonik mezoderm Amniyotik ektoderm Amniyon Yolk sak Sinsityotrofoblast Plasental villus Villöz EGFR Endovasküler Benirschke et al, Pathology of the Human Plasenta, 6th Edi. Ekstravillöz HLA-G İnterstisyel

Preimplantasyon; Blastokist Zona pellusidadan çıkar desiduaya tutunur (polar trofoblastların sayesinde ) Prelaküner; polar trofoblastlar farklılaşarak ilk oligonükleer sinsityotrofoblastları Laküner; sinsityotrofoblastlar içinde lakün (+) uterin sekresyondan kaynaklanan sıvı Erken Villzö; Sinsityotrofoblastlar desiduanın içinden maternal kapillerlere ulaşır ve erode eder (litik etki). Maternal kan hücresi lakünün içine geçer. Sinsityotrofoblastların içinde sitotrofoblast koru oluşur ve primer villus oluşmaya başlar. Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Konsepsiyondan sonra 8. gün civarı sinsityotrofoblastların içinde lakün (+) Laküner sıvı uterin sekresyonlardan gelişir ve intervillöz aralığın prekürsörlerini oluşturmaya katılır Kalan sinsisyotrofoblastlar plasental villöz ağacı oluşturur. Erken koryonik plate embriyoya bakar Laküner sistem intervillöz boşluk ve villöz ağacın oluşumuna katılır Primitif bazal plate maternal desidual yüze bakar

Sinsityotrofoblastlar kendi litik aktiviteleri sayesinde maternal kapillerleri erode eder ve onlara ulaşır, lakünlere maternal kan hücrelerinin girişi olur plasentada primitif maternal dolaşımın prekürsörü

Birinci trimesterda villusların gelişimi 12.-13. gün 16. gün 18.-19. gün Konsepsiyondan sonra 12.-13. günde sitotrofoblastlar sinsityotrofoblastların içine penetre, inter villöz aralığa protrude primer trofoblast villusunu Sekonder villus: 16. Günde ekstraembryonik mezoblast primer villusa penetrasyonu Tersiyer: Birkaç gün sonra ise Mezoblastlarin içinde hemopoetik hücreler oluşur. Tersiyer villuslar fetal sirkülasyonun prekürsörüdür. Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Erken dönem insan plasentası 15. Günden itibaren maternal dokulara ulaşan sitotrofoblastik hücre havuzları ve sitotrofoblastik anchoring kolonları Bazı sitotrofoblastik hücreler villusu terk eder ve ekstravillöz trofoblastlar (+) (invaziv fenotip) Spiral arterlerdeki değişim Ekstra villöz trofoblastlar maternal desiduayı invaze eder, maternal spiral arterlere ulaşır ve damar duvarlarını erode eder. Böylece spiral arterler düşük dirençli tübüllere dönüşür sürekli akım (maternal akım başlar) Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Plasental barier Mikrovillöz membran Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Plasental ağacı oluşturan villus tipleri Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Plasental villusların histolojik özellikleri Villus tipi Çap (µm) Mezenkimal villus 100-250 Gevşek kollajen fibriller, mezenkimal hücreler ve Hofbauer hücreleri İmmatür intermediate villus Stem villus 100-3000 Stroma Damarlar Görülme zamanı Termde görülme oranı (%) 100-400 İçinde Hofbauer hücreleri bulunan çok sayıda sıvı dolu kanallar ve retiküler yapı Fıbroblast ve nadir olarak makrofaj içeren yoğun, fibröz kollajen fibriller Çok zayıf gelişmiş Erken ilk trimester 1 Stromal kanalların arasında küçük arterioller, venüller Villusların santralinde muskuler tabakası izlenen arterler ve venler İlk trimesterın ortaları (8. gebelik haftası) İlk trimesterın ortaları (8. gebelik haftası) 0-5 20-25 Matür intermediate villus 80-150 Gevşek bağ doku fibrilleri içinde bağ doku hücreleri Çok sayıda periferal kapillerler, küçük terminal arterioller ve toplayıcı venüller Terminal villus 30-80 yok Villus hacminin %35 inden fazlasını oluşturan yüksek derecede sinüzoidal kapillerizasyon Gestasyonun ortaları 25 Geç ikinci trimester, erken 3. trimester 40-45

Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

http://www.pathologyoutlines.com/topic/placentanormalanatomy.html

https://library.med.utah.edu/webpath/plachtml/plac032.html

1. trimester Geniş, damardan fakir İki sıra hücre (içte sito, dışta sinsityrotrofoblaslar) https://library.med.utah.edu/webpath/plachtml/plac095.html

İlk trimester plasentanın invazyon özelliği intermediate trofoblast kümeleri https://library.med.utah.edu/webpath/plachtml/plac096.html

2. trimester Plasenta boyutu Villus çapı Vaskülarizasyon Sinsityal nodlar ve fibrinoid birikim https://library.med.utah.edu/webpath/plachtml/plac097.html

Term villus Küçük, belirgin derecede vaskülarize villus Sinsityal nod ve fibrinoid birikim https://library.med.utah.edu/webpath/plachtml/plac098.html

Desidua https://library.med.utah.edu/webpath/plachtml/plac094.html

https://embryology.med.unsw.edu.au/embryology/images/8/84/placenta_anchoring_villi.jpg

Fetal membranlar

Çoğul gebeliklerde plasenta

https://library.med.utah.edu/webpath/plachtml/peri178.html

Di-mono https://library.med.utah.edu/webpath/plachtml/plac006.html

Plasenta gebeliğin evrimi ve fetal büyüme için anahtar organ Gaz değişimi, beslenme, immün, endokrin ve gebeliği destekleyici fonsiyon Hem anne hem fetüs için önemli bilgiler Bu nedenle normal gelişim ve histolojiyi bilmek önemli Human Placenta Project Guttmacher et al, 2014, NIH, USA

Sabrınız için teşekkür ederim