Ameliyathanede Çalışan Hemşirelerin Motivasyon Düzeylerinin İncelenmesi K. Zerrin, E. Doğru GİRİŞ VE AMAÇ: Günümüzde iş yaşamında ortaya çıkan değişiklikler, insana verilen değeri artırarak motivasyon konusunun gerekliliğini gündeme getirmektedir. İşletmelerde motivasyonun temel amacı, çalışanların örgüt amaçları doğrultusunda çaba göstermelerini sağlamaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için, çalışanların etkin ve verimli çalışmaları gerekir. Çalışanların etkin ve verimli çalışmaları ise, bireylerin davranışlarında etkili bir süreç olan motivasyon ile sağlanır (2). Bilgi düzeyi, sosyal ve kültürel birikimleri giderek gelişen bireyler, artık çalıştıkları kurumlarda parasal beklentilerinin yanında ve en az onun kadar sosyal tatmin unsurlarını da aramaktadırlar. Birey çalıştığı ve yaşantısının büyük bir bölümünü geçirdiği örgütten sağladığı tatmin oranında, örgütün amaçlarını benimsemekte ve verimli olabilmektedir (3). Burada yöneticinin karşısına, farklı özelliklere sahip personelin, örgüt amaçlarını gerçekleştirecek şekilde davranmaya nasıl sevk edeceği sorunu çıkmaktadır (4,5). Yönetici kendine sorar: Neden bazı kişiler geç saatlere kadar çalışır ve neden bazıları çalışma saatinin bitişi yaklaşırken, bürosunu ya da çalıştığı ortamı terk etmek üzere hazırlanmaya başlar? Kişilerin aynı davranışı göstermeleri nasıl sağlanabilir? İşgörenleri motive eden nedir ve nasıl motive edilirler? Personelin gereksinimleri nelerdir? Çalışanlar, yöneticinin istekleri ve kurumun amaçları doğrultusunda nasıl daha fazla çaba sarf etmeye yöneltilebilirler? Yönetici tüm bu sorulara cevap arayarak astlarını örgütsel amaçları gerçekleştirecek şekilde davranmaya sevk etmeye çalışır (1,6,7). Bu bilgilerin ışığında, acaba bugün ülkemizde sağlık hizmetleri içinde önemli bir yeri dolduran hemşireliğin motivasyon durumu nedir?(8) Ülkemizde hemşirelerin motivasyonel durumlarını irdeleyen çalışmalara bakıldığında hemşirelerin motivasyonunun düşük olduğu saptanmıştır. Bunlardan Sarı nın 188 hemşire ile yürüttüğü çalışmada hemşirelerin motivasyon düzeylerinin düşük olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin motivasyonel durumlarının düşük olduğunu gösteren çalışmalardan birisini de Ançel yapmıştır. Ançel in Hemşirelerde Zamanı Verimli Kullanma adlı çalışmasının sonucuna göre, hemşireler hasta bakımı dışında kalan süreyi boş olarak geçirmektedirler. Örnek vermek gerekirse, bu çalışmada dahiliye servislerindeki hemşirelerin planlanmış işlerin dışında kalan sürenin %77.2 sini sohbet ederek geçirdikleri saptanmıştır (1,8,6,7). Oysa hedef, işin gereklerini yerine getirmeye motive olmuş bir personele sahip olmak ise, hastanenin amaçlarının gerçekleştirilmesinde öneme sahip olan hemşirelerin motivasyonu önem kazanmaktadır(6). Bu nedenle, bu araştırma, ameliyathane hemşirelerinin motivasyon düzeylerinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.
GEREÇ VE YÖNTEM. Araştırmanın Şekli ve Amacı: Bu çalışma, ameliyathane hemşirelerinin motivasyon düzeylerinin incelenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı. 4.2. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Zaman: Araştırma 01 Kasım 2008 27 Ocak 2009 tarihleri arasında İstanbul' da ki dört özel hastanede gerekli izinler alınarak gerçekleştirildi. 4.3. Araştırmanın Evreni ve Örneklem Seçimi: 4.3.1. Araştırmanın Evreni: Araştırmanın evrenini İstanbul' da ki dört özel hastanede çalışan ameliyathane hemşirelerinin tümü oluşturdu. 4.3.2. Araştırmanın Örneklemi: Örneklem grubunu 01 Kasım 2008 27 Ocak 2009 tarihleri arasında İstanbul' da ki dört özel hastanede çalışan, araştırmaya katılmayı kabul eden ve ulaşılabilen 54 hemşire oluşturdu. 4.4. Verilerin Toplanması: Veriler İstanbul' da ki dört özel hastanede çalışan ameliyathane hemşirelerinin sosyo-demografik özellikleri ile çalıştıkları ortamı değerlendirmeyi sağlayan 17 soruluk bilgi formu ile motivasyon kaynakları envanteri kullanılarak toplandı. 4.4.1. Motivasyon Kaynakları Envanteri : 1998 yılında J.E. Barbuto ve R.W. Scholl tarafından geliştirilmiştir. Envanter önce 78 maddelik ölçek şeklinde hazırlanmış, sonra uzmanlarca teorik tanımlara uygunluğu, aşırılıkları incelenmiş ve ölçek 60 maddelik hale getirilmiştir. Hinkin ve Schriesheim tarafından geçerlilik, güvenirlilik çalışması yapılmıştır. Necla Dölek tarafından Türkçe ye çevrilmiştir. 2000 yılında Prof. Dr. İsmail Ataay, Prof. Dr. Güngör Oral, Prof. Dr. Mehtap Köktürk, Doç. Dr. Ömer Sağdullah, Yard. Doç. Dr. Oya Özçelik tarafından geçerlik güvenirlik çalışması yapılmıştır (Cronbach alpha: 0,807 ). 4.4.1.2.Ölçeğin Alt Grupları: Sadece eğlenceli şeyleri yapmaktan hoşlanırım. ; Çalıştığım yerden, yaptığım işten hoşlanmazsam ayrılırım. ; Daha eğlenceli başka bir şey yapabilmek için sık sık elimdeki işi ertelerim. ; İş seçiminde genellikle en eğlenceli görünen işi seçerim. ; Zamanımı birlikte geçirmeyi seçtiğim kişi, birlikte olmaktan en çok keyif aldığım kişidir. ; İki iş arasında tercih yapıldığında, en önemli kriter hangisinin daha eğlenceli olduğudur. Maddeleri kapsayan İç güdüsel süreç alt grubu dur İş esnasında ne kadar gayret sarfedeceğimi iş gereksinimleri belirler. ; Bir günlük ücret veriyorlarsa bir günlük iş yaparım. ; Göstereceğim gayretin bana daha yüksek ücret olarak döneceğini bilirsem, daha fazla çalışabilirim. ; İş seçiminde genellikle en fazla ücret ödenen işi seçerim. ; İşte haftanın en sevdiğim günü ücret ödenen günüdür. ; İnsanlar daha iyi iş fırsatları için gözlerini ve kulaklarını daima açık tutmaktadırlar. Araçsal alt grubu dur. Benim için, davranışlarımı diğer insanların onaylaması önemlidir. ; Kararlarımı sık sık diğer insanların ne düşüneceğine dayanarak alırım. ; Eğer bir projenin sonunda halkın takdiri varsa, o projede daha fazla çalışırım. ; İş seçerken başarılarımla tanınmamı sağlayacak olan işi tercih ederim. ; Çok arkadaşı olanlar hayatlarını dolu dolu yaşarlar. ; Çabamın kurumdaki en yetkili kişilerce görülebileceğini bilirsem var gücümle çalışırım. Maddelerini kapsayan Dış benlik kavramı alt grubu dur. Aldığım kararlar kendim için koyduğum yüksek standartları yansıtır. ; Yetenek ve becerilerimi kullanmama
izin verecek bir şirkette çalışmak benim için önemlidir. ; Kişisel davranış standartlarımla tutarlılık gösteren kararlar almaya çalışırım. ; Kendi kendini motive edebilen bir insan olduğumu düşünüyorum. ; Bana kişisel başarı duygusu veren şeyleri yapmaktan hoşlanırım. ; Benim beceri ve değerlerimin kurumun başarısını etkilediğini bilmeye gereksinim duyarım. Maddelerini kapsayan İçsel benlik kavramı alt grubu dur. Misyonunu onaylamadığım bir kurumda çalışmam. ; Kurumun hedefine ulaşmasında sıkı çalışacaksam önce bir nedene inanmam gerekir. ; Bu nedene inanmıyorsam çok çalışmam. ; Çalışacağım kurumu seçerken inanç ve değerlerimi savunanı ararım. ; Çok çalışmam için bir organizasyonun misyonunun benim değerlerimle uyumlu olması gerekir. ; Eğer bir kurum onaylamadığım hedefler doğrultusunda çalışıyorsa böyle bir kurumun başarısındaki payımın ön plana çıkıp çıkmaması önemli değildir. Maddelerini kapsayan Hedef içselleştirme alt grubu dur. Ölçekteki her madde 1 Kesinlikle katılmıyorum ile 7 Kesinlikle katılıyorum arasında sırasıyla 1,2,3,4,5,6,7 şeklinde değerlendirilecek şekilde düzenlenmiştir. 4.5. Verilerin Değerlendirilmesi: Elde edilen verilerin istatistiksel analizi bilgisayar ortamında yüzdelik, student t ve Ölçek tutarlılık testi olarak Split-Half testi ve normal dağılıma uygunluğun incelenmesi için Kolmogorov-Smirnov uygunluk testinden yararlanıldı. ( α: 0.807, split-half değeri:0.539 ). BULGULAR VE TARTIŞMA: Ameliyathanede çalışan hemşirelerin Motivasyon Kaynakları Envanteri ölçeğinden aldıkları puan ortalamalarına göre; hemşirelerin motivasyon içsel alt grup puan ortalamasının diğer motivasyon alt grup puan ortalamalarından yüksek olduğu bulundu. Ameliyathane hemşirelerinin %77.8 inin 18-29 yaş grubunda, %59.3 ünün bekar, %70.4 ünün çocuğunun olmadığı, %40.7 sinin sağlık meslek lisesi, %51.9 unun vardiyalı çalıştığı, %48.1 inin 2-5 yıl sektörde çalışma süresi, %59.3 ünün 0-5 yıl meslek deneyim süresi, %33.3 ünün bugüne kadar çalıştıkları kurum sayısının 1 olduğu, %100 ünün mesleğini sevdiği, %96.3 ünün servisini sevdiği, %100 ünün yaptığı işin önemli olduğunu düşündüğü, %92.6 sının işiniz size başardım duygusu veriyor mu? sorusuna evet dediği, %90.7 sinin çalıştığı üniteyi kendi isteğiyle seçtiği, %64 ünün çalıştığı üniteyi seçme nedeni olarak gelişme ve ilerleme imkanı sağladığı, %87 sinin ünitelerinin yeterli olduğunu, %57.4 ünün aylık ücretlerinin kısmen yeterli olduğu belirlendi.
Ameliyathanede Çalışan Hemşirelerin Motivasyonun Belirlenmesi İçin Aldıkları Ortalama Puanların Demografik Değişkenlere Göre Karşılaştırılması 1. Hemşirelerin Yaşları İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Yaş (p) 18 29 0,72305 4,6586 77,8% 42 30 39 0,68299 4,6817 22,2% 12 0,010 0,922 H 0 : Ameliyathanede çalışan hemşirelerin yaşları ile motivasyonunun belirlenmesi için aldıkları ortalama puan arasında farklılık yoktur. Hemşirelerin sorulara verdikleri ortalama puan; 18 29 yaş için 4,6586, 30-39 için 4,6817 dir. Bu ortalama puan değerleri arasında fark olmadığı hipotezin kabul edildiği;( Sig. (p) = 0,922 > 0,05) 0,05 anlamlılık düzeyinde söylenebilir. Ayrıca hemşirelerin %77,8 i 18-29 yaş grubunda, %22,2 si ise 30-39 yaş grubundadır. 2. Hemşirelerin Medeni Durumu İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Medeni Durum Evli 0,63202 4,6136 40,7% 22 Bekar 0,76390 4,6981 59,3% 32 0,183 0,671 H 0 : Ameliyathanede çalışan hemşirelerin medeni durumu ile motivasyonunun belirlenmesi için aldıkları ortalama puan arasında farklılık yoktur. Hemşirelerin sorulara verdikleri ortalama puan; Medeni durumu, Evli için 4,6136, Bekar için 4,6981 dir. Bu ortalama puan değerleri arasında fark olmadığı hipotezin kabul edildiği; ( Sig. (p) = 0,671 > 0,05) 0,05 anlamlılık düzeyinde söylenebilir. Ayrıca hemşirelerin %40,7 lik oranı Evli, %59,3 lük oranı ise Bekar dır. 3. Hemşirelerin Medeni Durumu İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Çocuk Sayısı Yok 0,72154 4,7411 70,4% 38 1 0,66033 4,4800 29,6% 16 1,546 0,219 Hemşirelerin sorulara verdikleri ortalama puan; Çocuk sayısı, Yok için 4,7411, 1 için 4,4800 dir, Ayrıca hemşirelerin % 70,4 ünün çocuğu yok ve %29,6 sının ise 1 çocuğu vardır.
4. Hemşirelerin Eğitim Durumu İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Eğitim Durumu Sağlık Meslek Lisesi 0,92735 4,7132 40,7% 22 Onlisans 0,63071 4,8436 25,9% 14 Lisans 0,35235 4,4633 33,3% 18 1,237 0,299 H 0 : Ameliyathanede çalışan hemşirelerin eğitim durumu ile motivasyonunun belirlenmesi için aldıkları ortalama puan arasında farklılık yoktur. Hemşirelerden sorulara; Sağlık Meslek Lisesi mezunu olanlar ortalama 4,7132 puan, Önlisans mezunları 4,8436 puan, Lisans mezunları 4,4633 puan vermiştir. Bu ortalama puan değerleri arasında fark olmadığı hipotezin kabul edildiği;( Sig. (p) = 0,299 > 0,05) 0,05 anlamlılık düzeyinde söylenebilir. Ayrıca hemşirelerin %40,7 si Sağlık Meslek Lisesi, %25,9 u Önlisans, %33,3 ü ise Lisans mezunudur 5. Hemşirelerin Çalışma Şekli İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Çalışma Şekli Vardiya 0,63914 4,5782 51,9% 28 Gündüz 0,77760 4,7558 48,1% 26 0,845 0,362 H 0 : Ameliyathanede çalışan hemşirelerin çalışma şekli ile motivasyonunun belirlenmesi için aldıkları ortalama puan arasında farklılık yoktur. Hemşireler sorulan sorulara; Vardiyalı çalışanlar 4,5782 puan, Gündüz çalışanlar 4,7558 puan vermişlerdir. Bu ortalama puan değerleri arasında fark olmadığı, hipotezin kabul edildiği;( Sig. (p) = 0,362 > 0,05) 0,05 anlamlılık düzeyinde söylenebilir. Ayrıca hemşirelerin %51,9 u Vardiyalı, %48,1 i Gündüz çalışmaktadır. 6. Hemşirelerin Bulunduğu Sektörde Çalışma Süresi İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Bulunduğu Sektörde Çalışma Süresi 0-1 Yıl 0,69063 4,4963 35,2% 19 2-5 Yıl 0,72587 4,8612 48,1% 26 6-10 Yıl 0,57549 4,3613 14,8% 8 11-15 Yıl - 5,1300 1,9% 1 1,727 0,173 H 0 : Ameliyathanede çalışan hemşirelerin bulunduğu sektörde çalışma süreleri ile motivasyonunun belirlenmesi için aldıkları ortalama puan arasında farklılık yoktur.
Hemşirelerden sorulan sorulara; 0-1 Yıl olanlar 4,4963 puan, 2-5 Yıl olanlar 4,8612 puan, 6-10 Yıl olanlar 4,3613 puan, 11-15 Yıl olanlar 5,13 puan vermiştir. Bu ortalama puan değerleri arasında fark olmadığı hipotezin kabul edildiği; ( Sig. (p) = 0,173 > 0,05) 0,05 anlamlılık düzeyinde söylenebilir. Ayrıca hemşirelerin bulunduğu sektörde çalışma süresi; %35,2 oranında 0-1 Yıl, %48,1 oranında 2-5 Yıl, %14,8 oranında 6-10 Yıl ve %1,9 oranında 11-15 Yıl dır. 7. Hemşirelerin Meslek Deneyimi İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Meslek Deneyimi 0-5 Yıl 0,69307 4,6244 59,3% 32 6-10 Yıl 0,83824 4,8427 20,4% 11 11-15 Yıl 0,52568 4,6611 16,7% 9 16 Yıl ve Üzeri 1,34350 4,3200 3,7% 2 0,410 0,746 H 0 : Ameliyathanede çalışan hemşirelerin meslek deneyim süreleri ile motivasyonunun belirlenmesi için aldıkları ortalama puan arasında farklılık yoktur. Hemşirelerden sorulara; 0-5 Yıl meslek deneyimli olanlar 4,6244 puan, 6-10 Yıl meslek deneyimli olanlar 4,8427 puan, 11-15 Yıl deneyimli olanlar 4,6611 puan ve 16 Yıl ve Üzeri deneyimli olanlar 4,32 puan vermişlerdir. Bu ortalama puanlar arasında fark olmadığı, hipotezin kabul edildiği; ( Sig. (p) = 0,746 > 0,05) 0,05 anlamlılık düzeyinde söylenebilir. Ayrıca hemşirelerin meslek deniyim süreleri; %59,3 oranda 0-5 Yıl, %20,4 oranda 6-10 Yıl, %16,7 oranda 11-15 Yıl ve %3,7 oranda ise 16 Yıl ve Üzeri dir. 8. Hemşirelerin Bugüne Kadar Çalıştıkları Kurum Sayısı İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Bugüne Kadar Çalışılan Kurum Sayısı 1 0,48833 4,7356 33,3% 18 2 0,78861 4,5048 46,3% 25 3 ve Daha Fazlası 0,78833 4,9073 20,4% 11 1,393 0,257 Hemşirelerin sorulara verdikleri ortalama puan, bugüne kadar çalıştıkları kurum sayısı; 1 olanlar 4,7356 puan, 2 olanlar 4,5048 puan, 3 ve Daha Fazlası olanlar 4,9073 puan dır. Ayrıca hemşirelerin bugüne kadar çalıştıkları kurum sayısı; 1 olanların oranı %33,3 lük, 2 olanların oranı %46,3 lük ve 3 ve Daha Fazlası olanların oranı ise %20,4 lük kısmını oluşturur.
9. Hemşirelerin Mesleğinizi Seviyor musunuz Sorusuna Verdikleri Cevap İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Mesleğinizi Seviyor musunuz? Evet 0,70805 4,6637 100,0% 54 - - Hemşirelerin sorulara verdikleri ortalama puan, mesleğinizi seviyor musunuz? sorusuna Evet verenler 4,6637 puan vermiştir. Ayrıca hemşirelerin %100 ü Mesleğinizi Seviyor musunuz? soruna Evet yanıtını vermiştir. 10. Hemşirelerin Servisinizi Seviyor musunuz Sorusuna Verdikleri Cevap İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Servisinizi Seviyor musunuz? Evet 0,72071 4,6604 96,3% 52 Hayır 0,25456 4,7500 3,7% 2 0,30 0,863 Hemşirelerin sorulara verdikleri ortalama puan, servisinizi seviyor musunuz? denildiği zaman cevabı; Evet olanlar 4,6604 puan Hayır olanlar ise 4,75 puandır. Ayrıca Servisinizi Seviyor musunuz? sorusuna verilen cevapların % 96,3 ü Evet, %3,7 si ise Hayır dır. 11. Hemşirelerin Yaptığınız İşin Önemli Olduğunu Düşünüyor musunuz? Sorusuna Verdikleri Cevap İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Yaptığınızın İşin Önemli Olduğunu Düşünüyor musunuz? Evet 0,70805 4,6637 100,0% 54 - - Hemşirelerin sorulan sorulara vermiş oldukları ortalama puan, yaptığınız işin önemli olduğunu düşünüyor musunuz denildiğinde cevabı; Evet olanlar için 4,6637 dir. Ayrıca hemşirelerin %100 ü Yaptığınız işin önemli olduğunu düşünüyor musunuz? sorusuna Evet cevabı vermiştir. 12. Hemşirelerin İşiniz Size Başardım/Başarılıyım Duygusu Veriyor mu? Sorusuna Verdikleri Cevap İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması İşiniz Size Başardım/Başarılıyım Duygusu Veriyor mu?
Evet 0,72311 4,6412 92,6% 50 Hayır 0,45000 4,9450 7,4% 4 0,678 0,414 Hemşirelerin sorulara vermiş oldukları ortalama puan; İşiniz size başardım/başarılıyım duygusu veriyormu sorusuna cevabı Evet olanlar 4,6412 puan, Hayır olanlar 4,945 puandır. Ayrıca hemşirelere İşiniz size başardım/başarılıyım duygusu veriyor mu? sorulduğu zaman, %92,6 lık kesim Evet, %7,4 lük kesim ise Hayır cevabını vermiştir. 13. Hemşirelerin Çalıştığınız Üniteyi Kendi İsteğinizle mi Seçtiniz? Sorusuna Verdikleri Cevap İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Çalıştığınız Üniteyi Kendi İsteğinizle mi Seçtiniz? Evet 0,72565 4,6506 90,7% 49 Hayır 0,54893 4,7920 9,3% 5 0,178 0,675 Hemşirelerin sorulara vermiş oldukları ortalama puan; Çalıştığınız üniteyi kendi isteğinizle mi seçtiniz sorusuna cevabı Evet olanlar 4,6506 puan, Hayır olanlar 4,792 puandır. Ayrıca hemşirelere Çalıştığınız üniteyi kendi isteğinizle mi seçtiniz sorusuna cevabı Evet olanlar 4,6506 puan, Hayır olanlar 4,792 punadır. 14. Hemşirelerin Çalıştıkları Üniteyi Seçme Nedeni (13. Soruya Cevapları Evet İse) İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Seçme Nedeniz? Gelişme ve ilerleme imkanı sağlamak 0,68005 4,7916 64,0% 32 Çalışma koşullarının uyması 1,45082 4,2775 8,0% 4 2,085 0,136 İstediği için 0,46474 4,3979 28,0% 14 Toplam 0,72197 4,6402 100,0% 50 Hemşirelerin sorulara vermiş oldukları ortalama puan; Çalıştığınız üniteyi seçme nedeni Gelişme ve ilerleme imkanı sağlamak olanlar için 4,7916 puan, Çalışma koşullarının uyması olanlar için 4,2775 puan, İstediği için olanlar için 4,3979 puandır. Ayrıca hemşirelerin çalıştığı üniteyi seçme nedeni, Gelişme ve ilerleme imkanı sağlamak olanlar %64 oranında, Çalışma koşullarının uyması olanlar %8 oranında, İstediği için olanlar ise %28 oranındadır.
15. Hemşirelerin Üniteniz Sizce Yeterli mi? Sorusuna Verdikleri Cevap İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Üniteniz Sizce Yeterli mi? Evet 0,73924 4,6402 87,0% 47 Hayır 0,45337 4,8214 13,0% 7 0,395 0,533 Hemşirelerin sorulara vermiş oldukları ortalama puan; Üniteniz sizce yeterlimi sorusu için cevabı Evet olanlar için 4,6402 puan ve cevabı Hayır olanlar için 4,8214 puandır. Ayrıca hemşirelerin Üniteniz Sizce Yeterlimi? sorusuna cevabı %87 oranda Evet, %13 oranında Hayır olmuştur. 16. Hemşirelerin Aylık Ücretiniz Yeterli mi? Sorusuna Verdikleri Cevap İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Aylık Ücretiniz Yeterli mi? Hayır 0,72733 4,6591 42,6% 23 Kısmen 0,70550 4,6671 57,4% 31 0,002 0,968 Hemşirelerin sorulara vermiş oldukları ortalama puan; Aylık ücretiniz yeterlimi sorusu için cevabı Hayır olanlar için 4,6591 puan ve cevabı Kısmen olanlar için 4,6671 puandır. Ayrıca hemşirelerin Aylık ücretiniz yeterlimi sorusuna cevabı %42,6 oranda Hayır, %57,4 oranda Kısmen olmuştur. 17. Hemşirelerin Ekip İçi İletişim Yeterli mi? Sorusuna Verdikleri Cevap İle Motivasyon Ölçeğinde Aldıkları Ortalama Puanın Karşılaştırılması Ekip İçi İletişim Yeterli mi? Evet 0,77456 4,6810 53,7% 29 Hayır 0,63750 4,6436 46,3% 25 0,037 0,849 Hemşirelerin sorulara vermiş oldukları ortalama puan; Ekip içi iletişim yeterlimi sorusuna cevabı Evet olanlar için 4,6810 puan, Hayır olanlar için 4,6436 puandır. Ayrıca hemşirelerin Ekip içi iletişim yeterlimi? sorusuna cevabı %53,7 Evet, %46,3 Hayır olmuştur.
6. TARTIŞMA Motivasyon insanların istek, gereksinim ve davranışları üzerinde durur. Kişinin işini iyi yaptığında yaşadığı başarı duygusu, doyum ve kendine saygısı ne kadar yüksek olursa, işe yönelik motivasyonu da o kadar yüksek olmaktadır(1) Ameliyathane hemşirelerinin motivasyon düzeylerinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmada elde edilen bulgular literatür bilgileri doğrultusunda tartışıldı. Hemşirelik personelinin motivasyon düzeyine bakıldığında, çoğunluğunun içsel motivasyon ( Aldığım kararlar kendim için koyduğum yüksek standartları yansıtır. ; Yetenek ve becerilerimi kullanmama izin verecek bir şirkette çalışmak benim için önemlidir. ; Kişisel davranış standartlarımla tutarlılık gösteren kararlar almaya çalışırım. ; Kendi kendini motive edebilen bir insan olduğumu düşünüyorum. ; Bana kişisel başarı duygusu veren şeyleri yapmaktan hoşlanırım. ; Benim beceri ve değerlerimin kurumun başarısını etkilediğini bilmeye gereksinim duyarım. ) düzeyi yüksek bulundu. Bu hastanenin hemşirelik personeli daha çok içsel olarak motive olmaktadır. Fletcher çalışmasında içsel iş değerlerini, kişilerin değerlerini içeren ve çalışmalarında başardığı ya da beklediği sonuç ya da ödüller olarak tanımlamıştır.bu hemşireler tarafından tanımlanan içsel iş değerleri, sık sık hastanın yaşamında bir farklılık yapma ya da hasta bakım faaliyetlerinden sonra duyulan his olarak tanımlamıştır. Fletcher her ne yapıyorsam bunu aşkla yaparım ve büyük bir doyum / zevke ulaşırım, böylece onu tekrar yaparım, yönetimden ayrıldıktan sonra daha hoşlandığım, severek yaptığım hasta bakımına şimdi geri dönüyorum, bir hemşire olmayı ve hastalara bakmayı seviyorum, insanların yaşamında gereksinim duydukları zaman hem fiziksel hem de ruhsal anlamda onlara yardım edebilirim ve insanlar bana yapmak zorunda olmadığım zaman bile neden çalıştığımı soruyorlar. Çünkü ben bunu yapmaktan gerçekten hoşlanıyorum ifadeleri, hemşirelerin içsel iş değerleri olarak tanımlanmıştır (1, 6) SONUÇLAR: Sonuç olarak, çalışma süresi 11-15 yıl arasında olanların, çalıştıkları üniteyi gelişme ve ilerleme imkanı sağladığı için seçenlerin, çocuğu olmayan, önlisans mezunu olan ameliyathane hemşirelerinin motivasyonunun yüksek olduğu saptandı. Bu sonuçlar doğrultusunda; 1. Önlisans mezunu hemşireleri içten etkileyen motivatörler (yetenek ve becerilerini kullanmaya izin verecek bir kurumda çalışmak önemlidir, kişisel davranış standartlarıyla tutarlılık gösteren kararlar almaya çalışır, beceri ve değerlerinin kurumun başarısını etkilediğini bilmek ister, kişisel başarı duygusu veren işler yapmaktan hoşlanır, iş esnasında ne kadar gayret sarfedeceğini işin gereksinimleri belirler, aldığı kararlar kendisi için koyduğu yüksek hedefleri yansıtır ) tanımlanmalı ve bu motivatörleri kullanabilmeleri için fırsatlar oluşturarak, beklentilere cevap verilmesi, 2. 11-15 yıllık deneyime sahip hemşirelerin motivasyon düzeyi artırılarak performanslarını yükseltmek için kurumun misyonu, hedefleri, yapılacak işlerin nedenleri ve bireysel roller açığa kavuşturulmalıdır. Ayrıca motivasyonun sağlanması ile birlikte hemşirelerin, bilgisi ve yetenekleri sürekli eğitim programları ile geliştirilerek performanslarının arttırılması,.önerilebilir.
KAYNAKLAR 1. Akhan U.L. Psikiyatri Kliniğinde Çalışan Hemşirelerin Motivasyon Düzeyleri, Marmara Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu, İstanbul, 2004. 2. Demirtaş S., Çalışma Yaşamında Motivasyonun Önemi ve Teşvik Araçlarının Yeri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı Yönetim ve Çalışma Psikolojisi Bilim Dalı, İstanbul, 2005. 3. Durgun B., Motivasyon Teorilerindeki Gelişmeler ve Bir Uygulama Araştırması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Fakültesi Organizasyon ve İşletme Politikası Yüksek Lisans Programı, İstanbul, 1992 4. Öner L., Tüzün B., Motivasyon, Epsilon, 1. Baskı, İstanbul, 2005. 5. Polat Ş., Başarı Değerlemenin Motivasyon Üzerine Etkileri ve İstanbul İl Sınırları İçinde Yer Alan Hastanelerde Hemşirelik Hizmetlerinde Başarı Değerleme Çalışmalarına Yönelik Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Fakültesi Organizasyon ve İşletme Politikası Yüksek Lisans Programı, İstanbul, 1992 6. Oktay S., Öztürk H.., Hemşirelerin Motivasyon ve Performans Düzeyleri, Modern Hastane Yönetimi Dergisi, Cilt 8, İstanbul, 2004. 7. Öztürk H., Hemşirelerin Motivasyon Düzeyleri ve Performans Düzeyleri, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul, 2002. 8. Eyüpoğlu B., Bir Sağlık İşletmesinde Çalışan Hemşirelerin Motivasyonlarını Etkileyen Faktörlere İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1999.