Sadık Yurttutan, Ramazan Özdemir, Fuat Emre Canpolat, Mehmet Yekta Öncel, Hatice Germen Ünverdi, Bülent Uysal,Ömer Erdeve, Uğur Dilmen Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Nekrotizan Enterokolit Yenidoğan yoğun bakımındaki gelişmelere rağmen nekrotizan enterokolit sıklığında bir azalma gözlenmemiştir. Mortalite riski %15-30 oranındadır. Gestasyonel yaş ve doğum ağırlığı ile ters orantılıdır. Hunter CJ. et al. Understanding the susceptibility of the premature infant to necrotizing enterocolitis. Pediatr Res. 2008;63(2):117-23.
Nekrotizan Enterokolit Nekrotizan enterokolit gelişimi için çok sayıda risk faktörü tanımlanmıştır. İntestinal immatürite, lokal intestinal iskemi, sepsis, patent duktus arteriozus, formula beslenme Tetiği çeken mekanizma ne olursa olsun fizyolojik olmayan abartılı ve kontrolsüz immun cevap ve tetiklenen apoptozis ile şiddetli intestinal inflamasyon sözkonusudur. Edelson MB. Et al. Circulating pro- and counter inflammatory cytokine levels and severity in necrotizing enterocolitis. Pediatrics 1999;103:771-6.
Nekrotizan Enterokolit NEK de inflamatuvar kaskad aktivasyonu içinde çok sayıda proinflamatuvar-antiinflamatuar sitokin rol alır. Özellikle TNF-alfa bu süreçte çok önemli rol oynamaktadır.(key point) Etanercept anti-tnf alfa ailesine mensup bir ajandır. McElroy SJ. et al. Tumor necrosis factor receptor 1-dependent depletion of mucus in immature small intestine: a potential role in neonatal necrotizing enterocolitis. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2011 ;301(4):656-66.
Metod 30 adet Albino Wistar yenidoğan rat çalışmaya alındı. Ratlar toplam 3 gruba ayrıldı (kontrol=10, plasebo=9, etanercept=11). NEK protokolü (10 dakika hiperkarbi, 5 dakika hipotermi ve 10 dakika hiperoksi) günde 2 kez 3 gün süre ile etanercept (5 mg/kg/gün intraperitoneal) ve plasebo grubuna uygulandı. Rat yavruları 4. gün dekapite edildi.
Metod İntestinal dokular histopatolojik inceleme için formole, biyokimyasal inceleme için ayrılan dokular sıvı nitrojene konuldu. Dokulardan histopatolojik skorlama ve doku TNF-α, IL -1β, MDA, GSH-Px, SOD düzeyleri çalışıldı.
Metod İstatistik analizi SPSS (SPSS for Windows, Version 17.0) ile yapıldı. Datalar medians (minimum-maximum). Gruplar arası farklılıklar Kruskal-Wallis test ile analiz edildi. Post-hoc karşılaştırma Bonferroni-corrected Mann- Whitney U tests. İstatistiksel anlamlı fark ise p < 0.05.
A= Normal histolojik yapı B: Şiddetli doku hasarı, perforasyon(plasebo ) C: Normale yakın histolojik yapı (Etanercept)
Sonuç Tablo 1 Çalışma gruplarının histopatolojik değerlendirmesi İntestinal hasar skoru Kontrol (n = 10) 0 (0-0) NEK (n = 7) 3 (2-3) α NEK + Etanercept (n = 10) 1 (0-2) α,β
Sonuç Çalışma gruplarının biyokimsayal değerlendirme sonuçları Kontrol (n = 10) Plasebo (n = 7) Etanercept (n = 10) MDA, nmol/g protein) 0.34 (0.27-0.43) 0.61 (0.47-0.96) α 0.38 (0.36-0.49) β SOD, U/g protein 91.7 (52.1-132.8) 141 (98.4-190.2) α 62.4 (16.7-124.1) β GSH-Px U/g protein 36.8 (13.4-59.2) 61.5 (36.6-72.3) α 32.6 (19.7-63.2) β TNF-α, pg/mg protein 3.4 (1.9-4.3) 9.8 (6.7-11) α 1.9 (1.4-3.4) α,β IL-1β, pg/mg protein 4.5 (3.1-5.8) 11.6 (8.2-14.8) α 3,7 (2.1-5.7) β MDA, malondialdehyde; SOD, superoksit dismutaz; GSH-Px, glutatyon peroksidaz; TNF-α, tumor necrozis faktor α; IL-1β, interlökin 1β. Data lar median (minimum-maximum). α Kontrol grubuna gore anlamlı fark. β Plasebo grubuna gore anlamlı fark
Halpern MD. et al. Reduction of experimental necrotizing enterocolitis with anti-tnf-alpha. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2006 ;290:757-64. Seitz G et al. Protective effect of tumor necrosis factor alpha antibody on experimental necrotizing enterocolitis in the rat. J Pediatr Surg. 2005 ;40:1440-5. Tartışma Çalışma grupları histolojik hasar skoru açısından değerlendirildiğinde plasebo grubunun etanercept ve kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksekti. Anti TNF antibody kullanılan iki adet deneysel çalışmanın da histopatolojik sonuçları ilaç verilen grupların lehinedir. Bizim çalışmamızın sonuçlarıda bu iki çalışma ile uyumludur.
Tartışma IL-1β deneysel NEK modellerinde marker olarak kullanılan ve proinflamatuar özellik gösteren sitokinlerden birisidir. Çalışma sonucunda etanercept uygulanan grubun IL- 1β, TNF-α düzeyi plasebo grubuna göre düşük olmasının yanında sağlıklı kontrol grubuna görede düşük olarak bulundu. Bu sonucun etanercept uygulamasının bazal sitokin aktivitesinide baskılamasına bağlı olduğunu düşünüyoruz.
Tartışma SOD ve GSH-Px düzeyleri yapılmış önceki çalışmalarda plasebo grubunda düşük bulunmuştur. Bu durum oksidan stresin artışı ile antioksidan enzimlerin tüketilmesine bağlanmıştır. Bizim çalışmamızda plasebo grubunda SOD ve GSH- Px değerleri yüksek çıkmıştır. Bu enzimler kısa yarılanma süresi olan enzimleridir. Bunun yanında enzimlerin yoğun kullanımda olduğu bir dönemde ölçülmüş olabileceğine bağladık.
Tartışma SOD bunun yanında inflamatuvar hadiselerdede yükselmektedir. Çalışma sonuçlarımıza benzer şekilde Erdener ve arkadaşları çalışmalarında hipoksi/reoksijenasyon modellerinde plasebo grubu SOD aktivitesini sağlıklı kontrol grubuna göre yüksek bulmuşlardır. Erdener D et al. Pentoxifylline does not prevent hypoxia/reoxygenation-induced necrotizing enterocolitis. An experimental study. Biol Neonate. 2004;86(1):29-33.
Tartışma Lipid peroksidasyonu metaboliti olan doku MDA düzeylerinin ölçümü inflamasyon ve doku hasarının hassas göstergelerinden birisidir. Etanercept tedavi grubunda doku MDA düzeyi plasebo grubuna göre anlamlı olarak düşük bulundu. Bu durum tedavi grubunda azalmış inflamatuar yanıt ve buna bağlı azalmış lipid peroksidasyonu ile ilişkilendirildi.
Tartışma NEK de abartılı ve kontrolsüz immun kaskadın kontrol altına alınması hastalığın şiddetini azaltmada faydalı olabilir. Bunu sağlamada anti TNF ajanlardan olan etanercept çalışmamızda NEK ilişkili hasarı azaltmıştır.
SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER