Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.11 Nis.12 Nis.13 Eki.13 Nis.14 Eki.14 Nis.1 Eki.1 Eki.1 Şub.11 Haz.11 Şub.12 Haz.12 Şub.13 Haz.13 Eki.13 Şub.14 Haz.14 Eki.14 Şub.1 Haz.1 Eki.1 HAFTALIK RAPOR 7 Aralık 21 Geçtiğimiz hafta yurtiçinde Ekim ayı dış ticaret açığı ve Kasım ayı enflasyon verileri açıklandı. Dış ticaret açığı petrol fiyatlarındaki düşüşün katkısıyla toparlanmasını Ekim ayında da sürdürdü. EUR/USD paritesindeki gerilemenin yanı sıra önemli ticaret ortağımız olan ülkelerin ekonomik sorunlar yaşamasının etkisiyle 214 yılı Aralık ayından sonra istikrarlı olarak azalış gösteren ihracat Ekim ayında yıllık bazda ilk defa artış kaydederken ithalat ise kurda görülen yükseliş ve ekonomik aktivitedeki yavaşlama sebebiyle düşüş seyrini Ekim ayında da sürdürdü. Bu çerçevede, Ekim ayında ithalat yıllık bazda gerilerken ihracatın artış kaydetmesi dış ticaret açığının daralmasında etkili oldu. Açıklanan bir diğer veri olan TÜFE verisi Kasım ayında bir önceki aya göre beklentilerin üzerinde %.67 arttı ve yıllık bazda Ekim ayındaki %7.8 ten %8.1 a yükseldi. Kasım ayında çekirdek enflasyonda da yükseliş devam ederken, Yİ-ÜFE de ise hem aylık hem de yıllık bazda düşüş yaşandı. Bu haftaki raporumuzda dış ticaret açığı ve enflasyon verilerinde yaşanan gelişmeleri yakından ele alacağız. Dış ticaret açığı Ekim ayında 3.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Dış Ticaret Açığı Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret Açığı (sağ eksen) 13 (yıllık, milyar $) 6 11 9 4 7 3 2 3 1 4 3 2 1-1 -2 Enerji-Altın Hariç İhracat (3 Aylık Ortalama, y-y, %) Enerji-Altın Hariç İthalat Ekim ayında dış ticaret açığı 214 yılının aynı dönemine göre %42. azalışla 3.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Eylül ayında %4.8 civarında sert daralma yaşayan dış ticaret açığının Ekim ayında toparlanma hızının yavaşladığı görülüyor. Yıllıklandırılmış dış ticaret açığı ise, geçtiğimiz yılın Ekim ayına göre %18.1 azalarak 69.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Böylece yıllıklandırılmış dış ticaret açığı yılın başından bu yana iyileşmesini Ekim ayında da sürdürmüş oldu. Enerji ve altın hariç dış ticaret açığı ise, Ekim ayında enerji ve altın hariç ihracatta yaşanan artışın katkısıyla yıllık bazda %27 daralarak 1.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken yıllıklandırılmış enerji ve altın hariç dış ticaret açığı da toparlanmasını sürdürerek 3.4 milyar dolara geriledi. Dış ticaret dengesi bileşenlerini incelediğimizde, ihracatın Ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %3.1 artış kaydederek 13.3 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğini görüyoruz. İhracat, USD/TL kurundaki artışın ihracatımızda yaratması beklenilen pozitif etkinin, önemli ihracat ortağımız olan ülkelerdeki ekonomik sorunların hala devam ediyor olması ve EUR/USD paritesinde yaşanan gerileme sebebiyle yeterince görülmemesinin etkisiyle 214 yılı Aralık ayından sonra istikrarlı olarak azalış göstermişti. Bu gerilemeden sonra Ekim ayında ihracatın yıllık bazda ilk defa artış kaydetmesi olumlu bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor. Öte yandan, en çok ihracat yapılan ilk beş ülke sıralamasına bakıldığında ise diğer aylardan farklı olarak bu ay İsviçre nin girmiş olması dikkat çeken bir diğer gelişme. İthalat ise, Ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %11.9 azalarak 16.9 milyar dolar seviyesinde açıklandı. İthalatın düşüş eğilimini koruduğu, ancak gerileme hızının Ekim ayında azaldığı dikkat çekiyor. Bu çerçevede, Ekim ayında ithalat yıllık bazda gerilerken ihracatın artış kaydetmesinin dış ticaret açığının daralmasında etkili olduğu görülüyor. İthalattaki gerilemede etkili olan faktörlerin başında enerji ithalatındaki %34.8 lik düşüşün yanı sıra küresel ticarette yaşanan zayıf görünüm etkili oldu. Diğer yandan petrol fiyatlarındaki düşüş dış ticarete olumlu katkı yapmaya devam etse de, petrol üreticisi olan çevre ülkelerin gelirlerindeki azalış sebebiyle söz konusu ülkelere yaptığımız ihracatın Ekim ayında da yıllık bazda azalmaya devam ettiğini görüyoruz. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul 1
Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.11 Nis.12 Nis.13 Eki.13 Nis.14 Eki.14 Nis.1 Eki.1 11. 1. 9. 8. 7. 6.. 4. 3. 2. 1. Momentum ( Mevs. Arınd., 3 Ay.Ort., yıllık) Dış Ticaret Açığı, Vakıfbank Enerji ve Altın Hariç Dış Ticaret Açığı Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış seriye göre, Ekim ayında ihracat bir önceki aya göre %2.1, ithalat ise %1.2 lik azalış gösterdi. Böylelikle Ekim ayında 3.6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen dış ticaret açığının, mevsim ve takvim etkisinden arındırıldığında 4.4 milyar dolar olduğu görülüyor. Dış ticaret açığının momentumuna bakıldığında ise toparlanmanın Ekim ayında artarak devam ettiği dikkat çekiyor. Ekonomik grupların sınıflandırılmasına göre ithalatın alt kalemlerinde yaşanan gelişim ise ekonomik aktiviteye ilişkin sinyal niteliğinde olması bakımından önemli bir gösterge. Bu bağlamda baktığımızda Ekim ayında bir önceki aylardan farklı olarak sermaye malı ve tüketim malı ithalatlarında yıllık bazda artış yaşandığı ancak ara malı ithalatında yılın başından bu yana olduğu gibi gerilemenin devam ettiği görülüyor. Diğer yandan söz konusu kalemlerdeki gelişime yıllık bazda bakıldığında ise sermaye ve tüketim malı ithalatlarında da sınırlı da olsa gerilemenin devam etmesi ekonomik aktiviteye ilişkin henüz bir değişimin olmadığına işaret ediyor. Zaten ara malı ithalatında yılın başından bu yana gerileme trendinin olması bu durumu teyit eder nitelikte. Ekim Ayında En Çok Ticaret Yapılan İlk Ülke İhracat İthalat milyar $ (y-y,%) milyar $ (y-y,%) Almanya İngiltere Irak İtalya İsviçre 1.32.99.87.71.64 3.6 Çin 2.27 9.2 1.1 Almanya 1.82 1.2 1.7 Rusya 1.2-12.4 26.3 İtalya.92-7.2 684 ABD.8 -.9 Dış ticaret istatistiklerine ülkeler bazında bakıldığında, Ekim ayında en çok ihracat yapılan ilk beş ülke sıralamasında Almanya, İngiltere, Irak, İtalya ve İsviçre nin yer aldığı görülüyor. listenin ilk üç sırasında yer alan ülkelerde değişklik yaşanmazken geçtiğimiz aylardan farklı olarak dördüncü ve beşinci sırayı İtalya ve İsviçre nin aldığı görülüyor. Ekim ayında söz konusu ülkelere yapılan ihracatın hepsinde artış kaydettiği dikkat çekiyor. Önceki aylarda listede olmayan İtalya ve İsviçre nin Ekim ayında sert bir artışla listeye girmesi olumlu bir gelişme olarak karşımıza çıkıyor. Ekim ayında en çok ithalat yapılan ilk beş ülke listesinde de bir önceki aya kıyasla değişiklik olmadığı söylenebilir. Söz konusu ülkeler arasında yer alan Rusya, İtalya ve ABD ye Ekim ayında yapılan ithalatların 214 yılının aynı ayına göre gerilediği görülüyor. Bu durumda, Rusya ve İtalya ekonomilerinde yaşanan sorunların etkili olduğunu, ABD den yapılan ithalatın azalmasında ise, kurda yaşanan yükselişin belirleyici olduğunu düşünüyoruz. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul 2
Ocak-Ekim Dönemi Değişim 12 Aylık 214 21 Milyar dolar (y-y, %) Değişim(%) İhracat 131.3 12. -8.2 3.1 İthalat 199. 173.2-13. -11.9 Dış Ticaret Açığı -67.7-2.7-22.2-42. Karşılama Oranı (%) 66. 69.6 -- 78.6 Kaynak:TÜİK İlk on aylık dönem itibarıyla ticaret gelişimine bakıldığında ihracatın geçen yılın aynı dönemine göre %8.2, ithalatın ise %13 gerileyerek yine diğer ayda olduğu gibi ithalatta yıllık bazdaki gerileme ihracata göre daha fazla gerçekleşmiş oldu. Öte yandan, parite etkisinin devam ettiğini gördüğümüz ihracatta parite etkisinden arındırıldığında ilk on aylık dönemde ihracatın yıllık bazda %.2 lik sınırlı da olsa artış gösterdiği dikkat çekiyor. Aynı dönemde dış ticaret açığı ise, geçen yıla göre %22.2 gerileyerek 3 milyar dolar oldu. Bu bağlamda yılbaşından bu yana gerçekleşen toplam dış ticaret açığındaki toparlanmanın Ekim ayında da devam ettiğini söyleyebiliriz. Sonuç olarak, bir önceki ay 3.8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen dış ticaret açığı Ekim ayında 214 yılının aynı dönemine göre %42. azalarak 3.6 milyar dolar seviyesinde açıklandı. Eylül ayında 72.2 milyar dolar olan yıllıklandırılmış dış ticaret açığı ise, geçtiğimiz yılın Ekim ayına göre %18.1 azalarak 69.6 milyar dolar seviyesine geriledi. İlk defa Ağustos ayında gerilemeye başlayan yıllıklandırılmış enerji ve altın hariç dış ticaretteki bu seyir Ekim ayında da devam etti. Bu gelişimde enerji ve altın hariç ithalattaki azalışın katkısı daha belirgin görülürken, Ekim ayında enerji ve altın hariç ihracatın desteği ön plana çıktı. İhracat yıllık bazda Ocak ayından bu yana gerilerken, Ekim ayında ilk kez artış gösterdi. İthalat ise, petrol fiyatlarındaki düşüşün yanı sıra küresel ticarette yaşanan zayıf görünüm sebebiyle Ekim ayında da gerilemeye devam etti. Bu çerçevede, Ekim ayında ithalat yıllık bazda gerilerken ihracatın artış kaydetmesi dış ticaret açığının daralmasında etkili oldu. Geçtiğimiz aylarda AB, Orta Doğu ve Rusya ya yapılan ihracat yıllık bazda gerilerken, Ekim ayında AB ye yapılan ihracatın artış kaydetmesi, Orta Doğu ve Rusya ya yapılan ihracattaki gerilemenin ise ivme kaybı yaşaması ihracat bakımından olumlu bir gelişme. Nitekim TCMB son yaptığı toplantıda da Avrupa Birliği ülkelerinin talebindeki artışın katkısıyla büyüme kompozisyonunun kademeli olarak net ihracat lehine değişeceği yönündeki beklentisinin gerçekleşmeye başladığını ifade etmişti. Ancak seçimlerden sonra TL nin Euro karşısında yaklaşık %1 değer kazanmış olması ve Euro Bölgesi nde toparlanmanın hala çok yavaş gerçekleşiyor olması nedeniyle Avrupa Birliği ülkelerindeki talebin büyüme üzerindeki katkısı ise beklendiği kadar yüksek gerçekleşmeyebilir. Enerji fiyatlarındaki olumlu baz etkisinin önümüzdeki yıl sona erecek olması, TL nin Euro karşısında değer kazancının devam etmesi, Rusya ile yaşanan son gelişmelerin ticari ilişkilere olumsuz yansıması ve iç tüketimde artış yaşanması halinde dış ticarette 21 yılında yaşanan toparlanmanın 216 yılında tersine dönebileceğine işaret ediyor. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul 3
.27 11.27.28 11.28.29 11.29.21 11.21.211 11.211.212 11.212.213 11.213.214 11.214.21 11.21 Mar.8 Tem.8 Kas.8 Mar.9 Tem.9 Kas.9 Mar.1 Tem.1 Kas.1 Mar.11 Tem.11 Mar.12 Tem.12 Mar.13 Tem.13 Mar.14 Tem.14 Mar.1 Tem.1 Kas.1 Kasım ayında enflasyon yıllık bazda %8.1 a yükseldi. 13 12 11 1 9 8 7 6 4 TÜFE (y-y, %) 8.1 Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Kasım ayında bir önceki aya göre piyasa beklentisinin üzerinde %.67 arttı (Piyasa Beklentisi: %.46, VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Beklentisi: %.2). Yıllık bazda ise TÜFE Ekim ayındaki %7.8 seviyesinden, Kasım ayında %8.1 a yükseldi. Kasım ayında enflasyonun beklentimizden sapmasında giyim grubu fiyatlarının beklentimizin üzerinde artış göstermesi etkili oldu. TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı (puan) Eğitim Haberleşme Sağlık Alkollü İçecekler ve Tütün Eğlence ve Kültür Giyim ve Ayakkabı Ulaştırma Ev Eşyası Lokanta ve Oteller Konut Gıda ve Alkolsüz İçecekler Yıllık Aylık -.. 1 1. 2 2. Kasım ayında bir önceki aya göre en yüksek artışı gösteren grup giyim ve ayakkabı grubu oldu. Aylık bazda %.37 oranında artış gösteren giyim ve ayakkabı grubu enflasyona da.4 puan artış yönlü katkıda bulundu. Giyim grubunun Ekim ayında %11.43 ile oldukça yüksek bir artış göstermiş olması nedeniyle Kasım ayında geçmiş yıllar ortalamasının altında bir artış göstereceğini düşünnmüştük. Ancak kurda yaşanan yükselişin gecikmeli etkileri sonucu giyim ve ayakkabı grubunda Kasım ayında da geçmiş yıllar ortalamasının üzerinde bir artış yaşandı. Giyim ve ayakkabı grubunun ardından aylık bazda en yüksek artışı gösteren ikinci grup gıda ve alkolsüz içecekler grubu oldu. Bir önceki aya göre %1 artış gösteren grubun enflasyona katkısı ise.24 puan oldu. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık bazda ise %9.1 e yükseldi. Kasım ayında enflasyona düşüş yönlü katkıda bulunan gruplar ise ulaştırma, eğlence ve kültür ile çeşitli mal ve hizmetler grupları oldu. Eylül ve Ekim aylarında kurdaki yükselişin de etkisiyle sert yükseliş gösteren ulaştırma grubu fiyatları Kasım ayında kurdaki geri çekilme ve akaryakıt fiyatlarındaki indirimlerin etkisiyle bir önceki aya göre %.78 geriledi ve enflasyonu da.12 puan düşüş yönlü etkiledi. Eğlence ve kültür grubu fiyatları da geçmiş yıllar ortalamasına uygun şekilde aylık bazda %.4 düştü. 16 14 12 1 8 6 4 2-2 Çekirdek Enflasyon (I Endeksi) (y-y, %) Çekirdek Enflasyon Momentumu 9.22 Çekirdek enflasyon (I endeksi) Kasım ayında bir önceki aya göre %.89 arttı ve yıllık bazda Ekim ayındaki %8.92 seviyesinden Kasım ayında %9.22 seviyesine yükseldi. Böylece çekirdek enflasyon yıllık bazda 214 yılı Eylül ayından sonraki en yüksek seviyeye yükseldi. Geçmiş aylarda kurda yaşanan yükselişin gecikmeli etkilerini çekirdek enflasyon üzerinde görmeye devam ediyoruz. Ayrıca giyim ve ayakkabı grubunda yaşanan yükseliş de çekirdek enflasyondaki yükselişte etkili oldu. Mevsimsellikten arındırılmış, 3 aylık hareketli ortalaması alınarak yıllıklandırılan ve çekirdek enflasyon momentumu olarak adlandırılan göstergede ise Kasım ayında sınırlı bir düşüş yaşandı. Çekirdek enflasyonda yaşanan yükseliş manşet enflasyonda yukarı yönlü risklere işaret etmesi bakımından önemini koruyor. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul 4
Tem.4 Nis. Oca.6 Eki.6 Tem.7 Nis.8 Oca.9 Eki.9 Tem.1 Nis.11 Oca.12 Tem.13 Nis.14 Oca.1 Eki.1 Tem.4 Mar. Kas. Tem.6 Mar.7 Kas.7 Tem.8 Mar.9 Kas.9 Tem.1 Mar.11 Tem.12 Mar.13 Tem.14 Mar.1 Kas.1 Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) Kasım Yİ-ÜFE (y-y, %) ayında bir önceki aya göre %1.42 düştü ve yıllık 2 bazda Ekim ayındaki %.74 seviyesinden Kasım 1 ayında %.2 e geriledi. Yİ-ÜFE de Kasım ayında yaşanan düşüşteki ana belirleyici petrol 1 fiyatlarında yaşanan düşüş oldu. Ana sanayi grupları bazında bakıldığında Kasım ayında tüm alt.2 gruplarda düşüş olduğu görülüyor. Özellikle enerji - grubundaki %3.48 lik ve dayanıklı tüketim malı grubundaki %1.29 luk düşüş dikkat çekici oldu. Enerji grubu fiyatları yıllık bazda da düşmeye devam etti. Sektörler ve alt sektörler bazında bakıldığında ise en yüksek düşüşün elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektöründe yaşandığı bu sektörü ise imalat sanayi sektörünün takip ettiğini görüyoruz. İmalat sanayiindeki düşüşte ise aylık bazdaki %7.2 lik gerileme ile kok ve rafine petrol ürünleri etkili oldu. Kasım ayında kurda yaşanna geri çekilme ve petrol fiyatlarındaki düşüşün katkısıyla Yİ-ÜFE de de düşüş devam etti. TÜFE için öncül olarak kabul edebileceğimiz Yİ-ÜFE deki düşüş TÜFE nin önümüzdeki dönem hareketi açısından da olumlu görünüyor. 13 12 11 1 9 8 7 6 4 3 *Yİ-ÜFE-TÜFE TÜFE (y-y, %) Makro Marjin* (Sağ Eksen) 8 6 4 2-2 -4-6 -8-1 Makro marjin ve TÜFE arasındaki hareketin son dönemde terse döndüğünü görüyoruz. Makro marjin ve TÜFE arasındaki hareketlerin TÜFE açısından öncül olabileceğini göz önünde bulundurduğumuzda, uzun zamandır iki gösterge birbirine paralel hareket etmiş olmasına karşın, son dönemde terse dönmüş olması TÜFE de maliyet yönlü baskıların azalabileceğini ve bu yolla TÜFE de de aşağı dönüş görülebileceğine işaret ediyor. Bununla birlikte önümüzdeki dönem TÜFE nin hareketinde maliyet kaynaklı baskıların yanı sıra çekirdek enflasyon kanalıyla yaşanabilecek baskılar da belirleyici olacaktır. Sonuç olarak enflasyon Kasım ayında bir önceki aya göre beklentilerin üzerinde %.67 arttı ve yıllık bazda Ekim ayındaki %7.8 ten %8.1 a yükseldi. Kasım ayında çekirdek enflasyonda da yükseliş devam ederken, Yİ-ÜFE de ise hem aylık hem de yıllık bazda düşüş yaşandı. Giyim ve ayakkabı grubunda kurdaki yükselişin gecikmeli etkilerini görmeye devam ettiğimiz Kasım ayında diğer gruplarda ise kurda geri çekilme yaşanmış olmasının etkisiyle kur etkisinin zayıfladığını gördük. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatlarında ise özellikle taze sebze meyve fiyatlarında yaşanan yükseliş sonucu %1 lik bir artış yaşandı ve gıda fiyatları yıllık bazda %9.1 e yükselerek TCMB nin yılsonu beklentisi olan %8 den uzaklaştı. Bununla birlikte Rusya ve Türkiye arasında yaşanan krizin ardından Rusya nın Türkiye den yaş sebze meyve ve tavuk eti ithalatında sınırlamaya gideceği belirtildi. Türkiye nin bu pazarlardaki önemli ithalatçılarından biri olan Rusya nın böyle bir kısıtlamaya gitmesi söz konusu ürünlerin yurtiçinde fiyatlarının düşmesine neden olacağı için enflasyona düşüş yönlü katkıda bulunabilecektir. İthalattaki sınırlamanın Ocak 216 dan itibaren uygulanacağı belirtildiği için enflasyon üzerindeki etkilerini de yeni yıldan itibaren görebiliriz. Yİ-ÜFE deki düşüşte ise petrol fiyatlarındaki düşüşün enerji maliyetlerine yansıması etkili oldu ve böylece düşüş devam etti. Çekirdek enflasyonda yükseliş devam etmesine karşın Yİ- ÜFE de düşüş yaşanmış olması enflasyon üzerinde halihazırda devam eden baskıların önümüzdeki dönemde azalabileceğinin işareti olabilir. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (7 Aralık 11 Aralık 21) Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti 7.12.21 Almanya Sanayi Üretim Endeksi (Ekim, Mevs.Takv.Arın., a-a) -1.1% %.8 Japonya Öncül Göstergeler Endeksi (Ekim, öncül) 11.6 12.9 8.12.21 Türkiye Sanayi Üretim Endeksi (Ekim, y-y) -%7.91 %1.3 Euro Bölgesi GSYH (3.çeyrek, ç-ç, öncül) %.3 %.3 Fransa Dış Ticaret Dengesi (Ekim) -3,384 Milyon Euro -- İngiltere Sanayi Üretim Endeksi (Ekim, y-y) %1.1 %1.2 Japonya GSYH (3.çeyrek, ç-ç) -%.2 %.1 Cari İşlemler Dengesi (Ekim) 1468.4 Milyar Yen 194.2 Milyar Yen Dış Ticaret Dengesi (Ekim) 82.3 Milyar Yen 22.3 Milyar yen 9.12.21 Almanya Cari İşlemler Dengesi (Ekim) 2.1 Milyar Euro 23.7 Milyar Euro Dış Ticaret Dengesi (Ekim) 22.8 Milyar Euro 21.7 Milyar Euro Japonya Makine Siparişleri ( Ekim, a-a) %7. -%1. 1.12.21 Türkiye GSYH (3.çeyrek, y-y) %3.8 %2.2 Cari İşlemler Dengesi (Ekim).1 Milyar Dolar -.3 Milyar Euro ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 269 Bin Kişi 268 Bin Kişi Fransa TÜFE (Kasım, y-y) %.2 %.2 Sanayi Üretim Endeksi (Ekim, y-y) %1.8 %2. İngiltere Dış Ticaret Dengesi (Ekim) -1,33 Milyar -1,8 Milyar Merkez Bankası (BOE) Toplantısı ve Faiz Kararı -- -- Japonya ÜFE (Kasım, a-a) -%.6 -%.3 11.12.21 ABD Perakande Satışlar (Kasım, a-a) %.1 %.3 ÜFE (Kasım, y-y) -%1.6 -%1.4 Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi (Aralık, öncül) 91.3 92.1 Almanya TÜFE (Kasım, y-y) %.3 %.3 Fransa Cari İşlemler Dengesi (Ekim). Milyar Euro -- İtalya Sanayi Üretim Endeksi (Ekim, a-a) %.2 %.3 İşsizlik Oranı (3.çeyrek) %12.4 %11.9 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul 6
Eki.2 Nis.3 Eki.3 Nis.4 Eki.4 Nis. Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.11 Nis.12 Nis.13 Eki.13 Nis.14 Eki.14 Nis.1 Eki.1 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Ara.13 Mar.14 Haz.14 Eyl.14 Ara.14 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 211-I 211-II 211-III 211-IV 212-I 212-II 212-III 212-IV 213-I 213-II 213-III 213-IV 214-I 214-II 214-III 214-IV 21-I 21-II Eyl.12 Oca.13 Eyl.13 Oca.14 Eyl.14 Oca.1 May.1 Eyl.1 24Ç4 2Ç2 2Ç4 26Ç2 26Ç4 27Ç2 27Ç4 28Ç2 28Ç4 29Ç2 29Ç4 21Ç2 21Ç4 211Ç2 211Ç4 212Ç2 212Ç4 213Ç2 213Ç4 214Ç2 214Ç4 21Ç2 211-I 211-II 211-III 211-IV 212-I 212-II 212-III 212-IV 213-I 213-II 213-III 213-IV 214-I 214-II 214-III 214-IV 21-I 21-II TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) 1 Reel GSYH (y-y, %) 2 Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) 1 1 1 - -1-1 - -2-1 Kaynak:TÜİK Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK Sanayi Üretim Endeksi Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) 4 2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen) 7 3 1 2 1 1 3 1-1 -3-1 - - Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat 7 6 4 3 2 1 Toplam Otomobil Üretimi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) 21 19 17 1 13 11 9 7 Sanayi Ciro Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi (21=1) Kaynak: OSD, VakıfBank Kaynak:TÜİK 7
Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 May.1 Kas.1 Eyl.7 Nis.8 Kas.8 Haz.9 Oca.1 Ağu.1 Mar.11 Ara.12 Tem.13 Şub.14 Eyl.14 Nis.1 Kas.1 Beyaz Eşya Üretimi Kapasite Kullanım Oranı 2 23 21 19 17 1 13 11 9 7 Beyaz Eşya Üretimi (Adet) 8 8 7 7 6 6 Kapasite Kullanım Oranı (%) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:TCMB PMI Endeksi PMI Imalat Endeksi 6.9 4 4 3 3 Kaynak:Reuters 8
Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 May.1 Kas.1 31.3.29 31.8.29 29.1.21 3.6.21 3.11.21 3.4.211 3.9.211 29.2.212 31.7.212 31.12.212 31..213 31.1.213 31.3.214 31.8.214 31.1.21 3.6.21 3.11.21 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 May.1 Kas.1 Kas.4 May. Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 May.1 Kas.1 Kas.4 May. Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 May.1 Kas.1 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE 14 12 1 8 6 4 2 TÜFE (y-y, %) Çekirdek-I Endeksi (y-y, %) 8.92 8.1 ÜFE (y-y, %) 2. 2. 1. 1... -. Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) 26 24 22 2 18 16 14 12 1 UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi 23 21 19 17 1 13 11 9 7 2 1 1 - Gıda Enerji TÜFE Kaynak: Bloomberg Enflasyon Beklentileri Reel Efektif Döviz Kuru 8 7. 7 6. 6. 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 13 13 12 12 11 11 1 1 9 9 TÜFE Bazlı (23=1) 99.48 9
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücüne Katılım Oranı 17. 16. 1. 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 7. Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) 3 1 49 47 4 43 41 39 37 3 İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%) Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet),7,2 4,7 4,2 3,7 3,2 2,7 2,2 1,7 1,2 7 Kaynak: TOBB 1
Eki.3 Eki.4 Eki. Eki.6 Eki.7 Eki.8 Eki.9 Eki.1 Eki.13 Eki.14 Eki.1 Eki.3 Nis.4 Eki.4 Nis. Eki. Nis.6 Eki.6 Nis.7 Eki.7 Nis.8 Eki.8 Nis.9 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.11 Nis.12 Nis.13 Eki.13 Nis.14 Eki.14 Nis.1 Eki.1 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi 2 2 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) -2 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 1-4 1-6 -8-1 -12 Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6-4 -14-24 -34-44 -4-64 -74-84 3 1-1 -3 - -7-9 -11 6 4 3 2 1-1 -2 Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketici Güven Endeksi 1. 9. 8. 7. 6.. Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 13 12 11 1 9 8 7 6 4 11
21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 213 214 Eki.9 Nis.1 Eki.1 Nis.11 Nis.12 Nis.13 Eki.13 Nis.14 Eki.14 Nis.1 Eki.1 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL) Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL) 1-1 -2-3 -4 - -6 7 47 37 27 17 7-3 Kaynak:TCMB İç ve Dış Borç Stoku Türkiye nin Net Dış Borç Stoku 4 4 3 3 2 2 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen) 31 26 21 16 11 6 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3. 4 4 3 3 2 2 1 1 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 12
Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 May.1 Kas.1 May.4 Kas.4 May. Kas. May.6 Kas.6 May.7 Kas.7 May.8 Kas.8 May.9 Kas.9 May.1 Kas.1 May.11 May.1 Kas.1 LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 2 Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) 2 Reel Faiz Nominal Faiz 2 1 1 1 1 - Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, VakıfBank Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH (%)* Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 2.2.2-2.2.2 9.4 Euro Bölgesi 1.6.1 2.4. -.9 Almanya 1.7.3 7.4. 9 Fransa 1.2.2 -.93. -11.9 İtalya.93.1 1.91. 118.4 Macaristan 2.4.1 3.98 1.3-19.6 Portekiz 1.4.7.6. -19.1 İspanya 3.4 -.3.8..6 Yunanistan -1.1 -.1.93. -64.1 İngiltere 2.3 -.1 -.9. 1. Japonya 1..3.3.1 42.6 Çin 6.9 1.3 2.12 4.3 13.8 Rusya -4.1 1. 3.2 11. -- Hindistan.3.14-1.34 6.7 -- Brezilya -4.4 9.93-4.42 14.2 97.6 G.Afrika 1. 4.7 -.8** 6.2-4. Türkiye 3.78 8.1 -.83 7. 77.1 Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF den alınmaktadır ve 214 yılı verileridir. ** 213 verileri. 13
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm 213 214 En Son Yayımlanan Reel Ekonomi 21 Yılsonu Beklentimiz GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 1 67 289 1 749 782 481 73 (21 2Ç) -- GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%) 4.2 2.9 3.8 (21 2Ç) 2.9 Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)(takvim etk.arnd) 7. 2.6 2.8 (Eylül 21) -- Kapasite Kullanım Oranı (%) 76. 74.6 7.9 (Kasım 21) -- İşsizlik Oranı (%) 9.2 9.9 1.1 (Ağustos 21) 1.7 Fiyat Gelişmeleri TÜFE (y-y, %) 7.4 8.17 8.1 (Kasım 21) -- ÜFE (y-y, %) 6.97 6.36.3 (Kasım 21) -- Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 22,331 21,991 37,141 (27.11.21) -- M2 91,2 1,18,46 1,189,494 (27.11.21) -- M3 9,979 1,63,11 1,229,196 (27.11.21) -- Emisyon 67,76 77,42 949,812 (27.11.21) -- TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 112,2 16,314 99,77 (27.11.21) -- Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 3. 7. 7.2 (4.12.21) -- TRLIBOR O/N 8. 11.27 11.27 (4.12.21) -- Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Dengesi -64,68-4,846 9 (Eylül 21) -3.7 İthalat 21,661 242,182 16,91 (Ekim 21) -- İhracat 11,82 17,627 13,289 (Ekim 21) -- Dış Ticaret Açığı 99,88 84,8 3,621 (Ekim 21) -- Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Merkezi Yön. İç Borç Stoku 43. 414.6 438.2 (Ekim 21) -- Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 182.8 197.3 239.4 (Ekim 21) -- Kamu Net Borç Stoku 197.6 187.4 187.4 (214) -- Kamu Ekonomisi (Milyar TL) 213 Ekim 214 Ekim Bütçe Gelirleri 3.18 37.184 36.62 (Ekim 21) -- Bütçe Giderleri 33.187 34.174 43.797 (Ekim 21) -- Bütçe Dengesi -3.169 3.1 7.234 (Ekim 21) -- Faiz Dışı Denge -7.61 3.993 9.871 (Ekim 21) -- 14
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Müdür cem.eroglu@vakifbank.com.tr 212 398 18 98 Fatma Özlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 212 398 18 91 Bilge Pekçağlayan Uzman bilge.pekcaglayan@vakifbank.com.tr 212 398 19 2 Elif Engin Uzman elif.engin@vakifbank.com.tr 212 398 18 92 Sinem Ulusoy Uzman Yardımcısı sinem.ulusoy@vakifbank.com.tr 212 398 19 Ezgi Şiir Kıbrıs Uzman Yardımcısı ezgisiir.kibris@vakifbank.com.tr 212 398 19 3 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar