Öğrenmeye Bilişsel Yaklaşım
Öğrenmeye Bilişsel Yaklaşımlar Bireyin algılama, hatırlama ve düşünme gibi bilişsel süreçlerine ağırlık veren bir bakış açısı. Bilişsel öğrenme: Doğrudan gözlenemeyen zihinsel süreçlere dayalı olan öğrenmedir. Gizil öğrenme; bilişsel harita (Tolman, 1932; 1948) Kavrama yoluyla öğrenme (insight learning) (Köhler, 1965) Gözlemsel öğrenme: Taklit ve model alma (Bandura, 1977; Bandura ve Walters, 1963)
Gizil öğrenme Tolman ve Honzik, 1930 Aç ratlarla yapılan deneyde 3 koşul: 1. Pekiştirici yok 2. Her gün pekiştirme 3. 11. güne kadar pekiştirici yok Kaldırılabilir engel Tolman ın deneylerinden birinde kullandığı labirent
Labirentteki hataların ortalaması Gizil öğrenme Pekiştirici yok Her gün pekiştirici almış 11.güne kadar pekiştirici yok Labirentteki yetiştirme günleri
Gizil öğrenme Bir davranış değişikliğine hemen yansımayan öğrenmedir. Bilişsel harita Bir mekânsal çevrenin, o çevredeki uyarıcılar değiştiği zaman bile problemlerin çözümü için başvurulabilen, öğrenilmiş bir zihinsel imgesidir.
Kavrama yoluyla öğrenme Bir problemin tüm bileşenlerini anlamanın bir sonucu olarak aniden gerçekleşen öğrenmedir. Köhler (1927) ve kavrama deneyleri Epstein ve ark. (1984)
Kavrama yoluyla öğrenme Harlow, 1949 Öğrenme kurulumu (learning-set) Çözülen problem sayısının artmasıyla birlikte, problem çözmenin giderek artan bir şekilde daha etkili hale gelme yeteneğidir.
Gözlemsel öğrenme Sosyal öğrenme kuramı (Bandura, 1971) Öğrenen kişinin doğrudan yaşantısına gerek olmaksızın, bir modelin gözlenmesi ya da yönergeler yoluyla öğrenme yeteneğini vurgulayan bir kuramdır. Bandura nın saldırganlık konusundaki deneysel araştırmaları
Sosyal öğrenme kuramına göre öğrenme 4 adımda gerçekleşir: 1. Diğer kişinin davranışına dikkat etme ve en kritik özelliklerini algılama 2. (daha sonra) Davranışı hatırlama 3. Davranışı yapma 4. Davranışı öğrenme ve yapmaya güdülenme
SÖZEL ÖĞRENME
Sözel öğrenme nedir? Kelimelerin uyarıcı ya da davranım olarak kullanımını gerektiren öğrenme türü. DİL İletişim ve düşünme süreci için kararlaştırılmış kurallara göre kullanılan simgeler bütünüdür.
Kelime öğrenme, İnsana özgü. Ses-kelime-cümle Sonsuz sayıda olasılık vardır.
Dil nasıl edinilir? 1. Davranışçı yaklaşım Klasik koşullama Edimsel koşullama 2. Psikolengüistik kuram
Klasik koşullama TOP TOP Edimsel koşullama TOP
Dil nasıl edinilir? Psikolengüistik kuram N. Chomsky ve Genetik programlama 1. Dil edinimi koşullanmanın sonucu olamaz; daha karmaşıktır. 2. Dil yaratıcılığa müsaittir. 3. Farklı kültürlerde dil öğrenme yapıları aynıdır.
Sözel öğrenme çeşitleri Kelime öğrenme Klasik + edimsel koşullama Ses hece kelime Kültürlerde ortak
Sözel öğrenme çeşitleri Kavram öğrenme Bir tür ayırdetmeyi öğrenme Kırmızı, soğuk, kız, ağaç...
Ezberleme Dizisel öğrenme Bir listedeki ögeleri kendi orijinal sırasında hatırlamayı öğrenme (örn. Alfabedeki harfleri öğrenme) Çiftli çağrışım öğrenme (eşleştirme) Belirli bir uyaran sunulduğunda sözlü bir tepki vermeyi öğrenme (örn. yabancı dilde bir sözcük dağarcığı öğrenme: uyaran yabancı sözcük, tepki Türkçe sözcük)
Dizisel ve çiftli çağrışım öğrenme sürekli yaptığımız şeydir. Örn. internete girerken. Kullanıcı adı Hacer Şifre eyladnas Şifrenizdeki harfleri ezberleme.. dizisel öğrenme örneğidir. Kullanıcı adı için eyladnas yerine Hacer yazmanız.. çiftli çağrışım öğrenme örneğidir.
Şifre eyladnas Bu şifreyi nasıl ezberlediniz? - Basitçe tekrarladınız mekanik bir şekilde anlamını düşünmeden e-y-l-a-d-n-a-s deyip durdunuz. Klasik koşullamaya göre e ile y, y ile l çift olacak şekilde eşleşti. Çağrışımlar koşullama yoluyla oluşturulabilir.
Şifre eyladnas Başka bir «düşünmeden uygulanan strateji» sürdürme tekrarı (maintenance rehearsal). Bellekteki enfo.nu geçici olarak (sadece birkaç saniye, uzun süreli hatırlama için değil) korumak için en iyisi budur.
Şifre eyladnas Daha iyi bir yaklaşım listeyi tekrarlarken anlam eklemedir. Buna ayrıntılı tekrar denir. Örn. Harfleri üç grupta toplarsınız: ey lad nas ve bu üç sesi ezberlersiniz. Daha da iyisi harflere ters sırada baktığınız zaman şu sözcüğü bulursunuz: sandalye
Şifre eyladnas sandalye Bunun gibi kolayca hatırlanacak sözcükleri düşünerek ve tersten yazarak şifre oluşturabilirsiniz. Giriş yapacağınız zaman sadece sözcüğü hatırlar, tersten yazarsınız. Bunlar mnemonik örnekleridir. Yani insanların enformasyonu organize etme yoluyla belleklerini geliştirmek için kullandıkları stratejiler. Mnemonikler enformasyonu belleğe kaydetme (şifreleme) ve geri çağırma (retrieval) için kurallar uygulamayı içerir.
Dizi öğrenme mi, çiftli çağrışım mı? Merhaba, benim adım Aslı. Bir dahaki sefere bu kişiyi gördüğünüzde ismini hatırlar mısınız? Bu öğrenmedir. çiftli çağrışım Uyaran: yüz tepki: isim
Dizi öğrenme mi, çiftli çağrışım mı? Çocuklar, hangi ses bu harf ile başlar? Sözcük tanıma becerilerini öğrenme «Sözcüğün sesi» Bu öğrenmedir. çiftli çağrışım Uyaran: harfler Tepki: ses
Dizi öğrenme mi, çiftli çağrışım mı? Te -le -viz -yon Televizyon sözcüğünü kim heceleyebilir? Hecelemeyi öğrenme Bu öğrenmedir. dizisel Bir sözcükteki heceler bir listedeki ögeler gibidir.