ROBERT GAGNE ( ) ÖĞRENME KOġULLARI MODELĠ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ROBERT GAGNE ( ) ÖĞRENME KOġULLARI MODELĠ"

Kudret Kahya
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 ROBERT GAGNE ( ) ÖĞRENME KOġULLARI MODELĠ

2 Gagne, 1960 lı yıllarda yeni davranıģçı ekolün temsilcilerinden biri olarak kabul edilirken, günümüzde daha çok biliģsel alanın bir temsilcisi olarak görülmektedir.

3 Gagne nin öğrenme koģulları modeli, tüm disiplinlerin öğretim tasarımında kullanılmıģ, genel kabul görmüģ bir modeldir. Gagne ye göre öğretimin amacı, öğrencilerin problem çözme becerilerinin geliģtirilmesidir.

4 Gagne ye göre öğrenme, dıģsal uyaranların biliģsel süreçlerle yapılandırılmasına bağlı bir iģlemdir. Öğrenme, öğretim materyali, pekiģtirme, tekrar gibi iç faktörlerin etkileģimine bağlıdır. Ancak biliģsel stratejiler içinde bireyin duygusal özelliklerini tanımlayan ilgi, beklenti, tutum ve değerlerde önemli bir etkendir. Bu nedenle Gagne nin yaklaģımı biliģsel öğrenme kuramlarının özgün bir sentezi olarak değerlendirilebilir.

5 GAGNE MODELİNİN UNSURLARI VARSAYIMLAR ÖĞRENME ÜRÜNLERĠ TEMEL BOYUTLAR 1. Birbirinden farklı 1- Zihinsel Beceriler 1- Dikkat Çekme öğrenme türleri 2- Sözel Bilgiler 2- Öğrenciye Hedefler 2. Öğrenme aşamalı ve 3- Tutumlar Hakkında Bilgi Verme birikimli süreçtir. 4- Psiko-motor Beceriler 3- Ön Bilgileri Hatırlatma 3. Farklı öğrenme 5- Bilişsel Stratejiler 4- Uyarıcı Materyalin Sunma stratejileri kullanmalı 5- Öğrenciye Rehberlik Etme 4. Yaparak-yaşayarak 6- Davranışı Ortaya Çıkarma öğrenmelidir. 7- Geribildirim Verme 8- Performans Değerlendirme 9- Kalıcılığı ve Transferi Sağlama

6 Gagne nin öğrenme modeli Ģu varsayımlara dayanır. Birbirinden farklı öğrenme türleri vardır. Örneğin, bir kavramın öğrenilmesi ile bir matemetik probleminin çözümü, farklı öğrenme-öğretme etkinliği gerektirir. Öğrenme, birbirine dayalı aģamalı ve birikimli bir süreçtir. Yeni öğrenme yaģantıları, daha önce edinilmiģ bilgi becerilerle bütünleģtirilerek öğrenilir.

7 Farklı öğrenme ürünleri, farklı öğretmeöğrenme stratejilerinin bir arada kullanılmasını gerektirir. Öğretmen, öğrenme ürünlerinin niteliklerine uygun öğretim kuram ve ilkelerini etkili biçimde kullanabilecek mesleki yeterlilikler taģımalıdır. Öğrenci kendi deneyimleri yoluyla yaparakyaģayarak öğrenir. Eğitimde öğretimden çok öğrenme, öğretmenden çok öğrencinin etkin olması gerekir.

8 Gagne ye göre Öğrenme Ürünleri beģ grupta toplanmaktadır. Zihinsel beceriler Sözel bilgiler Tutumlar Psiko-motor beceriler BiliĢsel stratejiler

9 Zihinsel beceri düzeyi Gagne ye Göre Zihinsel Becerilerin Hiyerarşik Dizilişi Öğrenme Ürünü 1. Ġşaret Öğrenme En alt düzeydeki zihinsel becerileri tanımlayan işaret öğrenme kavramı, refleks niteliğinde olan davranımları( korkma, kaçınma vb.) kapsamaktadır. 2. Uyarıcı-tepki ilişkisini öğrenme Edimsel koşullanma kuramında olduğu gibi, uyaran-tepki arasındaki bağ kurma yoluyla öğrenmedir. 3. Basit Zincirleme Ardışık olarak verilen uyaranlara bütünlük içinde düzenli tepkiler geliştirmeyi öğrenmedir. 4. Sözel Ġlişkilendirme Şiir ezberleme, konuşma, yazma, gibi ilgili kavram ve anlamları bütünleştirerek öğrenmedir. 5. Ayıt etmeyi Öğrenme Örneğin, trafik işaretleri gibi bir dizi farklı sembole farklı davranımlar geliştirmek, ayırt etmeyi öğrenmekle olanaklıdır. 6. Kavram Öğrenme Kavram, olgu ve nesneleri benzerlik ve aykırılıklarına göre sınıflayarak kategorik genellemelere ve ayırt etmeye ilişkin öğrenme türüdür. 7. Ġlke Öğrenme İki veya daha fazla çok kavram ve olgu arasında ilke ve yasaları gözleyerek anlamlı ilişkiler kurmayı öğrenmektir. 8. Problem Çözme En yüksek düzeyde entelektüel beceriler göstermeyi gerektiren problem çözüme kavramı bağımsız, ara ve bağımlı değişkenleri ayırt ederek, özgün çözümlere ulaşmayı tanımlamaktadır.

10 Sözel Bilgiler: Sözel bilgiler, neyin nasıl öğrenileceğine iliģkin kavram ve dizgeler edinmeyi tanımlamaktadır. Terimler, isimler, tanımlar, semboller, fonksiyonlar ve kategorik bilgi kümeleri sözel öğrenme kapsamındadır. Etkili bir sözel bilgi öğrenme süreci, kavram ve olguları iliģkilendirmeye dönük olmalı ve daha sonraki öğrenmeler için yönlendirici nitelikler taģımalıdır.

11 Tutumlar: Tutum, bireyin bir uyarana, olaya veya nesneye olumlu veya olumsuz vaziyet alıģ biçimi olarak tanımlanabilir. Tutumlar, organizmanın biyolojik kalıtımıyla değil, yaģantılar yoluyla edinilmektedir. Etkili bir öğretim modeli, öğrenciye olumlu tutumlar kazandırmak amacıyla düzenlenmelidir.

12 Öğrenciler olumlu bir benlik algısı geliģtirmeleri için yüreklendirilmelidir. Bu amaçla baģvurulacak yöntemler Ģöyledir. 1- Kararlılık ve özgüven geliģtirmeleri sağlanmalıdır. 2- Uygun öğrenme ortamları sağlanmalıdır. 3- Olumlu duyuģsal özellikler kazanmalarına rehberlik etmelidir. 4- Öğrencilerin baģarılı olma gereksinimleri karģılanarak, bu yöndeki çabaları düzenli olarak ödüllendirilmelidir.

13 Psiko-motor Beceriler: Bireyin performansına yansıyan önemli bir öğrenme alanıdır. BiliĢsel yeterliklerin ve duyuģsal özelliklerin ürünü olan becerilerin kazandırılmasında temel amaç, hareketleri doğru, hızlı ve düzgün biçimde yapabilmektir.

14 BiliĢsel Stratejiler: Öğrenme yoluyla kazanılan zihinsel Ģema ve yapılar anlamındadır. BiliĢsel stratejiler dikkat, algılama, depolama, kontrol, geri çağırma, yeniden örgütleme ve transfer gibi boyutlardan oluģmaktadır.

15 Gagne nin geliģtirdiği öğretim modelinin temel boyutları: Dikkat Çekme: Öğrencinin ilgisini derse çekmede kullanılan sorular, materyaller, gösterim yöntemleri gibi uyarıcılardır.

16 Öğrenciye Hedefler Hakkında Bilgi Verme: Öğrencinin, dersin sonunda kendisinden ne beklendiğini bilmesi, onun derse katılımını ve performansını artırır. Fakat hedefler öğrencinin seviyesine uygun olarak verilmelidir. Örneğin, ilköğretim öğrencisine, ders planında yer alan Ģekliyle hedefler söylemek onun anlamasını güçleģtirecektir.

17 Ön Bilgilerin Hatırlatılması: Öğrenilecek konu tümüyle yeni olduğunda, bu konu ile ilgili bilgilerin uzun bellekten çağırılması, konunun anlamlı olarak öğrenilmesini sağlar. Bu Ģekilde yeni bilgi, uzun süreli bellekte diğer bilgilerle iliģki kurularak kodlanır.

18 Uyarıcı Materyalin Sunulması: Öğrencinin derse olan ilgisi sağlandıktan sonra öğrenmede yardımcı olacak materyaller öğretmen tarafından çeģitli teknikler kullanılarak sunulur.

19 Öğrenciye Rehberlik Etme: Öğrencinin belirlenen hedeflere ulaģmasında onlara yardımcı olmak, yol göstermek olarak tanımlanabilir. Burada izlenecek yaklaģım öğrenciye doğru cevabı söylemek yerine, onun biliģsel stratejilerini kullanmasını sağlayarak doğru cevaba giden yolları göstermektir.

20 DavranıĢı Ortaya Çıkarma: Öğrencinin cevapları bulması, ilke veya kavramları öğrenmesinin ardından, ne öğrendiğini gözlemek amacıyla gerçekleģtirilen etkinliklerdir.

21 Geribildirim Verme: Geribildirimler, bir önceki aģamada, beklenilen davranıģı ortaya çıkaramayan öğrencinin eksikliklerinin giderilmesi veya öğrencinin gösterdiği davranıģın doğru olduğu hakkında bilgilendirilmesi için kullanılır. Geribildirimler sözel olabileceği gibi, gülümseme, baģ sallama gibi davranıģsal formda da olabilir.

22 Performansı Değerlendirme: Öğrenme çıktılarının hedefler ile örtüģüp örtüģmediğini anlamada kullanılır. ÖrtüĢme: overlapping, üst üste binme

23 Kalıcılığı ve Transferi Sağlama: Öğrenciye ders boyunca verilen bilgilerin öğrenilmesi için, bu bilginin farklı durumlarda ve çeģitli problemlerin çözümlerine uygulanabilmesi gerekmektedir. Örneğin, öğrenci bilgilerin kalıcı olmalarını sağlamak amacıyla belli aralıklarla tekrarlayabilir.

24 KAYNAKÇA: ATAMAN, A., 2004, GeliĢim ve Öğrenme, Gündüz Eğitim Yayınevi, Ankara. AYDIN, A., 1999, GeliĢim ve Öğrenme Psikolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara. FĠDAN, N., Okulda Öğrenme ve Öğretme, Alkım Yayınevi, Ankara. SENEMOĞLU, N., 2004, GeliĢim Öğrenme ve Öğretim, Gazi Kitapevi, Ankara. YAPICI, ġ., M., 2005, GeliĢim ve Öğrenme Psikolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.

www.aof.edu.tr/kitap/ioltp/1266/unite02.pdf (15.03.2006) www.aof.edu.tr/kitap/ioltp/1265/unite05.pdf (15.03.2006) www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/ b_kitabi/pdf/fen/bildiri/t88d.pdf (15.03.2006) www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/ b_kitabi/pdf/fizik/bildiri/t102d.

25 ( ) ( ) b_kitabi/pdf/fen/bildiri/t88d.pdf ( ) b_kitabi/pdf/fizik/bildiri/t102d.pdf ( ) vol5say1/kitapozsevgec_cerrah.pdf( ) ( ) 4_zihinsel_gelisim_yapisalcilik.pdf ( )

Benzer belgeler

JEROME BRUNER BULU L Ş Ş Y O Y LU L YL Y A L ÖĞR Ğ E R NM N E M KURA R MI

JEROME BRUNER BULU L Ş Ş Y O Y LU L YL Y A L ÖĞR Ğ E R NM N E M KURA R MI JEROME BRUNER BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME KURAMI Bruner eğitimin en genel hedefinin mükemmel insan yetiştirmek olarak vurgulamıştır. Burada kastedilen her öğrencinin en üst zihinsel gelişimi sağlamasına yardımcı