OECD ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER REHBERİ ZERGÜL ÖZBİLGİÇ DAİRE BAŞKANI 15.06.2009
OECD ÇOK ULUSLU ŞİRKETLER REHBERİ OECD Çok UlusluŞirketler Rehberi, iyi kurumsal davranışı sağlamak için i in çok uluslu şirketlere yapılan bağlay layıcı olmayan tavsiyelerden oluşmaktad maktadır. 1976 da OECD Çok Uluslu Şirketler Deklarasyonu nun nun bir parças ası olarak kabul edilmiş; ; 2000 de revize edilmiştir.
Katılımc mcı Ülkeler Rehber 30 OECD üyesi ülke, Arjantin, Brezilya, Şili, Slovak Cumhuriyeti, Estonya, Litvanya, Slovenya, İsrail, Letonya, Romanya ve MısırM tarafından benimsenmiştir tir.
AMAÇLAR Şirketlerin faaliyetlerinin hükümet h politikaları ile uyumlu olması, Toplum ve şirketler arasında karşı şılıklı güvenin sağlanmas lanması ve Çok Uluslu Şirketlerin sürds rdürülebilir kalkınmaya katkısının n sağlanmas lanması
İÇERİK Genel Politikalar Bilgilerin AçıklanmasA klanması (Şeffaflık) İstihdam ve Endüstri İlişkileri Çevre Rüşvetle MücadeleM Tüketici Hakları Bilim ve Teknoloji Rekabet Vergilendirme
Genel Politikalar Sorumlu şirket davranışı için in gerekli olan konular yer almaktadır. Bunlar ÇUŞ ların; Sürdürülebilir kalkınmay nmayı desteklemek için i in ekonomik, sosyal ve çevresel gelişmeye katkıda bulunmaları, Yürüttükleri faaliyetlerden etkilenen insanların n haklarına saygı göstermeleri, Yerel toplumla yakın n ilişkide bulunarak yerli kapasitenin oluşturulmas turulmasına katkıda bulunmaları, İstihdam olanaklarını ve eğitim e fırsatlarf rsatlarını artırarak rarak insan kaynaklarının n oluşumunu umunu teşvik etmeleri, Çevre, sağlık, işçi, i i, vergi, finansal teşvikler veya diğer konulardaki yasa veya mevzuat çerçevesiyle evesiyle bağda daşmayan muafiyetleri istemek veya kabul etmekten kaçınmalar nmalarıdır. r.
Bilgilerin AçıklanmasA klanması(şeffaflık) Bu bölüm ÇUŞ ların faaliyetleri konusunda güvenilir bilgi açıklanmasınana ilişkin hususlar usları içerir.
İstihdam ve Endüstri İlişkileri Bu bölüm b m işçilerin i ilerin temsili, ayrımc mcılık k yapmamak ve çocuk işçi i çalıştırılması gibi konuları içermektedir. Yürürlükteki yasa mevzuat ve işgücüi ilişkileri ile istihdam uygulamaları çerçevesinde evesinde şirketler: Sendikalar tarafından temsil edilecek işçilerin i ilerin haklarına, işçilerin ilerin diğer gerçek ek temsilciler tarafından temsil edilme haklarına saygılı olacak Çocuk işçi i i kullanılmas lmasının n etkin olarak kaldırılmas lmasına katkıda bulunacak ve Çalışanlarını istihdam ederken ayrımc mcılıktan kaçınacak ve eşitlie itliği i geliştirmeye katkıda bulunacaklardır. r.
Gerekli olduğu u takdirde, toplu sözles zleşmelerin etkili bir şekilde tamamlanması için in işçi i i temsilcilerine kolaylıklar klar tanıyacaklard yacaklardır. r. İstihdam ve endüstriyel ilişkiler konusunda, bulundukları ülkede uygulanana kıyasla k daha düşük d k bir standart uygulamayacaklardır. r. Faaliyetlerinde mesleki sağlık k ve güvenlig venliği i temin etmek üzere gerekli adımlar mları atacaklardır. r. Her türlt rlü zorla ya da zorunlu istihdamın n kaldırılmas lmasına katkıda bulunacaklardır. r. İşçi i ve bunların n temsilcilerine firmanın n mümkm mkün n olduğu takdirde tüm t m kuruluşun un çalışması hakkında doğru ve adil görüş sağlayacak açıklamalar a temin edeceklerdir.
Çevre Bu bölümde b ÇUŞ ların faaliyetlerinin çevre üstündeki etkisi ve çevresel yönetim y sistemi hususunda şirketlerin yükümly mlülükleri yer alır.
Rüşvetle MücadeleM Rüşvetle Mücadele de yer alan hükümler h Yolsuzluk ve Rüşvet R Hususundaki OECD Konvansiyonu nu nu yansıtmaktad tmaktadır.
Tüketici Hakları ÇUŞ ların kalite ve ürün n güvenirlig venirliği i gibi konuları içeren tüketici t hakları hususuna saygı göstermelerini sağlamay lamayı amaçlar.
Bilim ve Teknoloji Bu bölüm b ÇUŞ ların fikri ve sınai s mülkiyet m haklarını riske atmadan yerel bilgiyi artırmak rmak yönünde nde belirgin rol oynayabileceğini ini belirtir.
Rekabet ÇUŞ lar rekabete saygı göstermeli ve anti- rekabet e yönelik davranış ışlarda bulunmamalıdır.
Vergilendirme Şirketlerin vergi ödeme yükümly mlülüklerini zamanında nda yerine getirerek ev sahibi ülkenin kamu finansmanına katkıda bulunmaları için in vergi yasalarına lafzı ve ruhuyla tam olarak uymaları,, istisna talep veya kabul etmemeleri beklenmektedir.
İŞLEY LEYİŞ Ulusal Temas Noktaları OECD Yatırımlar Komitesi OECD nezdinde İş Adamları Danış ışma Komitesi OECD nezdinde Sendikalar Danış ışma Komitesi OECD-Watch STK Platformu
Ulusal Temas Noktaları Ulusal Temas Noktaları OECD Çok Uluslu Şirketler Rehberinin Tanıtım m faaliyetlerini gerçekle ekleştirmekte, Şikayetleri değerlendirmekte, erlendirmekte, ve Ortaya çıkan sorunların çözümüne katkı sağlamaktad lamaktadır.
Konuyu Ele Alacak UTN nin Belirlenmesi Eğer söz s z konusu kurumsal faaliyet TürkiyeT rkiye de gerçekle ekleşmekte ise temas kurulacak uygun UTN Türkiye T UTN sidir. Eğer faaliyet Rehber e uyan ülkelerden birinde gerçekle ekleşmekte ise bu ülkenin UTN si ele alacaktır. Eğer faaliyet Rehber e bağlı olmayan bir ülkede yer almakta, ancak sorumlu görülen g ÇUŞ ya da ÇUŞ un ilgili bölümü Türkiye merkezli ise, konuyu Türkiye T UTN si ele alacaktır.
Sunulması Gerekli Bilgiler Başvuru yapanın n kimliği i ve konuyla ilgisi, Kuruluşun un adı, İddia konusu ihlalin gerçekle ekleştiği i bölge, b İhlalin rehberin hangi bölümüb ile ilgili olduğu, u, İddia konusu ihlalin tanımı ve destekleyici kanıtlar, Firmaya/kuruluşa a nelerin açıklanabileceği( i(örneğin iddiayı atanın n kimliği, i, belgelere dayanan kanıtlar vs.)