STARBUCKS GÖNLÜNÜ İŞE VERMEK YAZAR: HOWARD SCHULTZ DORI JONES YANG Sayfa Sayısı: 362 Özet Sayfa Sayısı: 9 HAZIRLAYAN: RASİM KORKMAZ İ.K. Uzmanı İnsan Kaynakları Koordinatörlüğü ATILIM ÜNİVERSİTESİ İnsan Kayna
Starbucks a Giriş Kuruluş Yılı : 30 Mart 1971 Konum Kurucuları : Seattle : Öğretmen olan Jerry Baldwin ve Zev Siegel ile yazar Gordon Bowker tarafından kuruldu Önemli kişisi : Howard Schultz - 19 Temmuz 1953 (59 yaşında) 1985 yılında 3.8 milyon dolara Starbucks u satın alarak 34 yaşında Starbucks ın başkanı ve CEO su olmuştur. Başka Kaynaklardan Derlenen Bilgiler ABD li kahve dükkânları zinciridir. Merkezi Seattle Washington dadır. Firma Seattle de 1971 yılında hayata geçirilmiştir. Starbucks ilk mağazalarını Voncouver, Britanya Kolumbiyası ve Chicago da açmıştır. 1982 de beş mağazası bulunan Starbucks 1989 da 55 mağaza sayısına ulaşmıştır. Günümüz itibariyle Starbucks ın 55 ülkede toplam 18000 i aşkın mağazası vardır. Starbucks'ın uzun vadeli hedefi 30 bini Amerika'da olmak üzere dünya genelinde 40 bin mağazaya ulaşabilmektir. Dünyada bir yılda ortalama 7 milyar kilo kahve üretimi yapılıyor. Bunun 142 milyon kilosu (%2) Starbucks tarafından satın alınıyor. Ayrıca dünyada 27 ülkede Starbucks için kahve yetiştiriliyor. Tüm dünyada Starbucks çalışanlarının toplam sayısı 150.000 kişidir. Haftada 45 milyon kişiye kahve satarak hizmet vermektedir. Bir yıllık cirosu 11.7 milyar dolar, piyasa değeri 40 milyar dolardır. 6700 kendi işlettiği, 11131 de lisansiye şubesi vardır. Türkiye piyasasına 2003 yılında giren Starbuck ın Türkiye de yaklaşık 150 şubesi ve 1600 çalışanı bulunmaktadır. Türkiye deki Lisansiye sahibi Shaya Grubu dur. Starbucks markası 21. yüzyılın en büyük 75 küresel markası arasında anılmaktadır. 2005 yılında Fortune tarafından 7. kez çalışılabilecek en iyi 100 firma arasına seçilmiştir. Page 2
Şimdi gelin Starbucks ın hikâyesine birlikte göz atalım. Howard Schultz, Starbucks ın bugünkü sahibi ve CEO sudur. Küçük bir işletmenin tutkuyla, azimle, cesaretle, özgüvenle ve belki de en önemlisi inanarak nasıl uluslararası bir şirket haline geldiğini okuyuculara akıcı bir üslupla aktarmaktadır. Amaç iş hayatıyla ilgili temel bilgiler vermek yerine insanları daha fazla hayal kurmaya teşvik etmek, denenmemiş hayallerin peşinden koşmalarını sağlamak ve bütün bunları yaparken yaşanan bütün olumsuzluklara rağmen inanarak gönülden yapıldığında neler kazanılabileceğini göstermektedir. Aşağıdaki ki şu paragraf kitabın kısa bir özetidir adeta; Hayalini kuracak bir şey vardır. Ama zamanı geldiğinde bulunduğunuz yerden ayrılıp kendi tarzınızı bulmak için harekete geçme konusunda istekli olmalısınız. İşte benim 1985 te yaptığım şey buydu. Yapmamış olsaydım Starbucks bugünkü konumuna gelemezdi. Howard Schultz; Brooklyn de devletin fakir aileler için ayırdığı sosyal konutlarda yaşayan çalışan fakir diye nitelendirilen bir aile yapısına sahiptir. Babası sürekli bir işi olmayan fakir bir adamdır. Annesi ise; çocuklarının fakültede okumaları için özen gösteren fedakâr bir kadındır. Howard daha 12 yaşındayken çalışmaya başlasa da hayallerinde hep başka yerler görmek ve büyük işler yapma arzusu taşımaktaydı. Okul hayatında futbola merak saran kahramanımız iyi oynadığı futbol sayesinde, bir üniversitenin menajeri tarafından keşfedilip burslu olarak fakültede okuma şansı yakalar. Fakat okulun bitmesine yakın iyi bir futbolcu olmadığının farkına varan Howard futbolu bırakıp başka hayallerin peşinden koşmaya başlar. Kahramanımızın hikâyesi azim ve girişim öyküsü olduğu kadar yetenek ve şans öyküsü de. Futbolu hayatından çıkartan Howard hayatının kontrolünü eline almaya çalışmış ve kendini yetiştirebilmek için hep bir şeyler öğrenmek istemiş, her fırsatı değerlendirmiş ve adım adım başarıya ulaşmıştır. Fakülteden mezun olduktan sonra uzun süre iş arayışına girişen kahramanımız çaresizlik içinde dolaşırken bir satış-pazarlama işi bulur ve burada bütün yeteneklerini göstermeye çalışır. Nitekim çabaları sonuç verir ve başarılı da olur. Şirketin satışları gittikçe artmaya başlar. 10 ay kadar çalıştığı şirketten ayrılma kararı alan Howard durumu yetkililere ilettiğinde hayatının şansını yakaladığı bir teklifle karşılaşır. Yaklaşık 20 satış temsilcisinin başında, ayda 75.000$ maaşla ve bütün ihtiyaçlarının karşılandığı Hammarplast a başkan yardımcısı ve genel müdür olarak terfi eder. İşte kahramanımızın hayatı artık bambaşka bir noktaya gelmiştir. Ancak Howard hayatında bir şeylerin eksik olduğunu düşünüyor, hayallerinin peşinden koşmayı arzu ediyordu. Herkesi büyük hayaller kurmaya, temelleri sağlam atmaya, bilgiyi bir sünger gibi emmeye, geleneksel anlayışa meydan okumaktan korkmamaya teşvik ediyorum. Çünkü daha önce yapılmamış olması, denememeniz gerektiği anlamına gelmez. Page 3
Starbucks ın ilk kurucuları Jerry Baldwin, Zev Siegel ve Gordon Bowker dır. Hollandalı bir girişimcinin 1966 yılında açtığı Peet s Coffe and Tea isimli dükkândan ilham almışlar ve bu dükkân sahibi Peet in deneyimlerinden faydalanarak 1971 yılında Starbucks'ın kapılarını misafirlerine açmışlardır. Özellikle kaliteli kahve çekirdekleri, kahve çekirdeklerinin işlenmesi ve kavurma işleminin kahveye vereceği tat hakkında Peet kendilerine çok yardımcı olmuştur. Starbucks açıldığı günden itibaren satışlar beklentilerin üzerinde olmakla birlikte Settle Times gazetesinde yayınlanan bir köşe yazısından sonra ise mağazanın ünü oldukça yayılmıştır. Starbucks kurucularına göre kalite en önemli noktadır. Ortaklar koyu kavrulmuş lezzet profilini ilke edinmişlerdir. Starbucks ortakları lezzete kazançtan daha fazla önem veriyorlardı. Starbucks ismini edebiyata meraklı üç kafadarın Herman Melville in ünlü romanı Moby Dick ten esinlenerek koymuşlardır. Kaptan Ahab'ın balina avına çıktığı gemi Pequod, akıllarına gelen ilk isimdir; ancak ortaklardan birisi buna itiraz edince Pequod un aklıselim ikinci kaptanı olan Starbucks ta karar kılmışlardır. Logo olarak ise, Yunan mitolojisinde gemicileri baştan çıkaran denizkızını seçmişlerdir. Çift kuyruklu denizkızı logosuyla marka uzun deniz yolculuklarını ve kahve ticareti yapan gemilerin serüvenlerini akla getirmiştir. Howard Schultz, Starbucks ın adını ilk kez 1981 yılında yaptığı bir seyahat sırasında duymuştur. Starbucks o sıralarda Seattle de beş mağazası olan küçük bir perakendeci olarak faaliyet göstermektedir. Howard merakla izlediği bu işletmeye giderek şirket ortaklarıyla tanışmış, ilk kez Starbucks kahvesini burada tatmış ve bir daha unutamamıştır. Ortakların Page 4
kahve bilgisine ve tutkusuna ise hayran kalmıştır. Kitabında ikram ettikleri kahve ile ilgili şunları söylemiştir: İlk aldığım yudumda daha önce tattığım herhangi bir kahveden daha güçlü olduğunu söyleyebilirim. İkinci aldığım yudumda kahve dilimin üzerinde kayıp giderken o tattan daha fazlasını alabiliyordum. Üçüncü yudumda artık bu tadın tiryakisi olmuştum. Howard Seattle den ayrılırken Starbucks ın büyüsüne kapılmış ortakların kahveye olan tutku ve samimiyetine hayran kalmış ve burada olmaya karar vermiştir. Yalnız kendisini Starbucks a kabul ettirmesi hiçte kolay olmamıştır. Şirket yetkilileri Howard ın planlarından ürkmüş, şirketin değişeceğinden endişe duymuş, yaşam tarzı ve enerjisinin mevcut kültürle çatışacağını düşündüklerinden Howard ı geri çevirmişlerdir. Starbucks n büyümesinden, misafir sayısının artmasından, yabancılaşmasından korkuyorlardı. Bu sebeplerden dolayı Howard ın iş vermesi için Jerry Baldwin i ikna etmesi tam bir yılını almıştır. Hayat, hayatı kıl payı kaçıran atışlar dizisidir. Şansa bağlı kalmak, şansı ortadan kaldırmaktır. Günü yakalamanız ve geleceğiniz için sorumluluk almanız gerekir. Başka insanların görmediklerini görmeniz, başkaları size aksini söylese de o vizyonun peşine düşmeniz gerekir. Başarılı bir kariyere sahip olan Howard hayallerinin peşinden giderek önceleri reddedilse de uzun çabaları sonunda 1982 yılında Starbucks da işe başlamıştır. Kahramanımız ilk aylarını tezgâhın arkasında çalışarak, personelle bir araya gelerek, farklı kahve türlerini tadarak, misafirlerle konuşarak ve kahve konusunda Jerry tarafından eğitilerek geçirmiştir. Schultz 1983 de Milano ya yaptığı bir geziden sonra içerik, tarz, sunum, ürün çeşitliliği gibi konularda çok etkilendiği İtalyan türü espresso barlarından Starbucks ın sahiplerine bahsetmiş ve espresso içecekleri hazırlayıp satmaya ikna etmeye çalışmıştır. Ancak Jerry Starbucks ın bir bardak kahve içmek için gidilecek bir yer olarak görülmesini istemiyordu. Howard ise bir kahve mağazasının amacı sadece misafirlerine güzel kahvenin ne demek olduğunu öğretmek değil aynı zamanda ondan nasıl zevk alınacağını da göstermek olduğunu düşünüyordu. Zorlukla da olsa, nihayetinde yeni açılan mağazada espresso barı için küçük bir alan kendisine verilmiştir. Mağazada bu fikir uygulamaya koyulmuş, ancak 1984 yılında Starbucks kurucularının Alfred Peet in dükkânını satın alma fikrinin daha parlak olduğunu düşünmeleri Howard ve ortaklar için bir yol ayrımı olmuş ve espresso bar fikri yeterince kabul görmediğinden kahramanımız 1985 yılında Starbuck la yollarını ayrılmak zorunda kalmıştır. Ne yapacağını bilemez haldeyken bir anda aklına kendi İtalyan tarzı kafesini açma fikri gelen Howard gerekli planı yapmıştır. Ancak ne var ki, planını uygulayabilmesi için yeterli sermayeye sahip değildir. Şehrin ileri gelenlerinin tek tek kapılarını çalan, onlara planından bahseden Howard kendi tanımıyla çaldığı her kapıdan tekme tokat dayak yiyip geri çevriliyordu. Çaldığı 242 kapının 217 sinden ret cevabı almıştı. 1986 yılında ona inananların verdikleri destekle yeterli sermayeyi toplayıp İtalyan tarzı II Giornale yi kurmuş, başarılı Page 5
işletmecilik anlayışı sayesinde 1987 yılında üç mağazaya ulaşmış ve bu sırada satışa çıkan Starbucks ı da 3,8 milyon dolara satın almıştır. Schultz, 34 yaşında CEO olmuş ve hayallerini gerçekleştirme şansı elde etmiştir. Firmanın ismi Starbucks Corporation olarak belirlenmiş, ardından kendi açmış olduğu cafelerini de Starbucks a dönüştürmüş ve hızla büyümeye devam etmiştir. Bu noktadan sonra kahramanımız ilk olarak eski yöneticilerin uygulamaları yüzünden morali bozuk olan personelle konuşma yaparak onları cesaretlendirmiştir. Hedefi; personeli tek bir vizyon etrafında toplamak, karşılıklı saygı ve güven ortamı oluşturmaktır. Starbucks çalışanlarının güvenini kazanmanın tek yolu onlara karşı dürüst davranmak planlarımı ve heyecanımı onlarla paylaşmak, sonra sözünde durmak, verdiğim sözü tam olarak yerine getirmekti. Vaatlerimin boş olmadığını davranışlarımla göstermediğim sürece kimse benim peşimden gelmeyecekti. Vaatlerinin boş olmadığını davranışlarıyla göstermediği sürece kimsenin peşinden gelmeyeceğine ve ortak bir vizyonu paylaşmadıklarında ise hedeflerine asla ulaşamayacaklarına inanan Howard aşağıda sıralanan yenilikleri kurum kültürüne kazandırarak çalışanların güvenlerini sağlayabilmiştir. Başka şirketlerde üst düzey yöneticilere gösterilen saygı Starbucks ın tüm çalışanlarına gösterilmiştir. Standart iş anlayışından farklılaşmış, temel olarak şirket çalışanlarının girişimciliklerini, bağlılıklarını ve özgüvenlerini almıştır. Çekirdek Hisse uygulaması ile çalışanlara hisse senedi hakkı vermiş, Bununla birlikte artık çalışanlar yok partnerler vardır. Hissedarlarına katkı sağlamanın ve çalışanları memnun etmenin şirket açısından ilkeli bir davranış olduğuna inanmaktadır. Schultz, CEO olarak görevine başladığında İtalyan tarzı espresso yapımı ve kavrulmuş kahve çekirdekleriyle ülke çapında insanlarca beğenileceğini fark etmiş ve bu düşüncesini yatırımcılara anlatarak onları ikna etmeye başlamıştır. Schultz öngörülerinde yanılmamış ve takip eden on yıl içinde akıllı ve tecrübeli yöneticilerden oluşan bir ekiple Starbucks ı yerel bir iş yeri olmaktan çıkarıp ülke çapında beğenilen bir şirkete dönüşmüştür. Yatırımcılarının desteğini, çalışanlarının da güvenini kazanarak ülke çapında genişleme, çalışanların çıkarları, geleceğe yatırım ve yönetim geliştirme gibi konularda ilerleme kaydetmişlerdir. Starbucks ın büyük firmalar tarafından fark edilip onlarında kaliteli kahve çekirdeği veya İtalyan usulü espresso satmaya başlamaları Schultz için başlangıçta bir tehdit unsuru sayılsa da zamanla Starbucks ın müşterileriyle arasında olan özel iletişimin diğer firmalarda bulunmadığı ve bu yapıya sahip olmadıkları görülmüştür. Starbucks girdiği her piyasada ilkelerinden taviz vermeyerek hedeflerine ulaşmış, hatta planlanandan daha fazla mağaza sayısına ulaşmıştır. Örneğin; 1990 da 30 yeni mağaza açılırken 1992 de bu rakam daha da artmış ve 53 yeni mağaza ulaşmıştır. Page 6
90 lı yılların başında şirketin her kademesindeki çalışanlara hedefleri ve amaçları doğrultusunda bir taslak verilmiş ve fikirleri değerlendirilmiştir. Bu taslakta yapılan yorumlar derlenerek bir misyon bildirisi hazırlanmıştır. Starbucks ın dünyanın en saf kahvesini tedarik ettiğini ispatlayın ve şirket büyürken prensiplerinizden taviz vermeyin. Aşağıdaki altı prensip, kararlarımızın uygunluğunu ölçmemize yardımcı olacaktır. Mükemmel bir iş ortamı sağlayın ve birbirinize saygı gösterin, birbirinize değer verin. İş yapmanın temel bir bileşeni olarak farklılıkları kucaklayın. Kahvemizi satın alırken, kavururken ve servis yaparken mükemmelliğin en yüksek standartlarını uygulayın. Her zaman misafirlerin memnuniyetini gözetin. Toplumumuza ve çevremize olumlu yönde katkıda bulunun. Gelecekteki başarımızda karlılığın esas olduğunu unutmayın. Howard sadece yönetim kurulu üyelerine karşı değil, göreve getirdiği profesyonellerine de Sizi işe aldım. Çünkü benden akıllısınız. Şimdi gidip bunu ispatlayın diyebilecek bir özgüvene sahiptir. Ayrıca çalışanlara karşı benzer davranışlar sergileyen yöneticilere karşı açık, alçakgönüllü ve samimi olması kurumun daha da büyümesine katkı sağlamıştır. Değerlerini evde bırakmayıp işe getiren insanlarla ve ilkeleri benimkiyle aynı olan insanlarla çalışmayı isterim. Bir uyumsuzluk ya da değerlerin olması gerektiği yerde bir boşluk görürsem doğru kişileri aramaya devam etmeyi tercih ederim. Şirketlerin kuruluş aşamasında girişimciler tarafından belirlenen temel değerlerin profesyonel yöneticileri aracılığıyla sürdürülebilirliğinin önemi Starbucks da bir kez daha doğrulanıyor. Schultz un yöneticilerinde aradığı iki temel değer doğruluk ve tutku kurumun tüm katmanlarına yayılıyor. Schultz un çalışanlarına, yöneticilerine ve misafirlerine ayrımsız biçimde uyguladığı değer ve ilkelere diğer tüm paydaşlarını da dahil ettiğini görüyoruz. Howard her gün işyerinde yapılacak en önemli şeyin değerlerini başkalarına, özellikle de yeni işe başlayan kişilere anlatmak olduğunu belirtmektedir. Değerleri arasına müşteriyi, çalışanı, dürüstlüğü ve etiği koymayan şirket neredeyse yok gibidir. Oysa bu değer, müşteriye en iyi kahveyi içirmek olduğu kadar, bir tecrübe yaşatmaya yönelik ise fark yaratılabilir diyerek, yaptıkları işin sadece kahve satmak olmadığını, ayırt edici bir şirket stratejisine sahip olduklarını vurgulamaktadır. Starbucks a rekabet üstünlüğünü sağlayan temel neden, sadece çok iyi kahveye sahip olması değil, değerlerine sıkı sıkıya sahip çıkmasıdır. Page 7
1992 yılında Starbucks artık halka açılmış ve hisseleri New York borsası NASDAQ listelerine girmeyi başarmıştır. Daha ilk günden hisseleri alınıp satılan en aktif ikinci hisse senedi olmuştur. İlk günden itibaren büyük talep toplayan Starbucks hisseleri 1995 yılında zirveye yükselmiştir. Halka açık bir şirket olması onu büyüklerin ligine sokmuştur. Bu dikkat çekici büyüme A.B.D. Başkanı Clinton ın bile dikkatini çekmiş ve Schultz, Beyaz Saraya davet edilmiştir. Starbucks ın başarısında Schultz üç temel noktaya dikkat çekiyor; kahve özellikleri, personel kalitesi ve müşterilere sağlanan atmosfer. Bunları sağlamak için Schultz her daim ilkelerine sadık kalmış, sürekli ileriye dönük azimle çalışmış ve şirket çalışanlarının eğitimlerine büyük önem vermiştir. Verilen bu eğitimler sonunda baristalar yaptığı işle ilgili daha donanımlı hale gelmekte ve müşterilerin herhangi bir sorusu karşısında şirketi en iyi şekilde temsil edebilmektedirler. ''Her bir bardak kahveyi ilk kez hazırlıyormuşçasına'' cümlesiyle yaptıkları işi ne kadar severek, ilk kez yapmanın heyecanı ve şevkiyle yapmaya devam ettiklerini vurgulamaktadır. Starbucks mağazalarında insanlar kendilerini günlük hayatın rutininden uzaklaştıran bir mola yeri, ev ve iş dışında üçüncü bir adres olarak görmeye başlamışlardır. Schultz un tek hedefi kahvelerini satmak değil, insanların sosyalleşebilmelerini de sağlamaktır. Yani, kahve sıcaklığının yanında insan sıcaklığının da hissedilebileceği bir ortam yaratmaktır. Tutkuyu ve adanmışlığı bir değer olarak kurumun tepesine yerleştiren ve bunu tutku derecesinde bir adanmışlıkla hayata geçiren bir liderin, kahve pişirmenin ötesindeki liderlik yaklaşımlarını şu anekdotla açıklıyor: bizim kahve kavurma, pişirme ve ikram etme konusundaki tutkumuzu müşterilere taşıyacak aynı tutkuda kişilere ihtiyacımız var. Birçok perakende zincirinin tercih ettiği başarılı iş modeli olan bayilik (franchise) sistemini tercih etmemeleri de bu tutkunun bir başka göstergesidir. Starbucks, hedeflenen bölgelerde kendi kültür ve prensiplerinin uygunluğuna bakarak, lisans anlaşması yapacağı firmaları seçmektedir. Bu lisans anlaşmalı firmalara tedarikten eğitime kadar her türlü desteği sağlamaktadır. Ancak, franchising uygulaması yapmaktan kaçınmakta lisans anlaşmaları ile daha sıkı ürün kontrolü yapabilmektedir. Bu yüzden Starbucks tan aldığınız her bir bardak kahve gerçektir. Hedeflerine bir bir ulaştığını gören Howard ın ve çalışanların özgüvenleri artmış, her kademede çıtayı biraz daha yükseklere çıkarmayı başarmışlardır. Tabi bu başarıların perde arkasında güçlü bir yönetici kadrosunun olduğunu da satır aralarında geçen anekdotlarda görmekteyiz. Akıllı bir yönetici ekip, şirketin başarılı olması bakımından hayati bir öneme sahiptir. Güçlü, yapıcı insanlar sürekli evet efendim diyen insanlardan çok daha uyarıcıdır. Sizden daha az bilen insanlardan ne öğrenebilirsiniz? Bir süre egonuzu tatmin ederler ve kolay emir alırlar ama büyümenize yardımcı olamazlar. Hayalperest olarak işe başladım. Sonra girişimciye dönüştüm. Bundan sonra şirket büyürken profesyonel yönetici olmak zorundaydım. Bugün benim rolüm Starbucks ın lideri, hayalperesti, amigosu ve bekçisi olmak. Page 8
Liderliğin temel özelliklerinden birinin de kendinizi güvensiz hissettiğiniz zamanlarda başkalarına güven aşılayabilmek olduğunu düşünen Howard, bu özelliğiyle Starbucks ın uluslar arası bir şirket olmasını sağlamıştır. Starbucks ın başarısında en önemli nokta; hangi kademede olursa olsun içten gelen bir çalışma arzusu ve samimiyet olduğunu belirtmekte de fayda vardır. Howard Starbucks ın her kademesinde içten bir yönetim duygusuyla hareket etmiştir. Yüreğinizle yönetmek zorundasınız. İş hayatında normal hayatta olduğu gibi kararlarınıza yol gösteren bir iç pusulamız olması gerekir. Bu dünyada neyin daha önemli olduğunu gösteren esaslı bir anlayışa sahip olmamız gerekir. Starbucks ı incelediğinizde imgenin herhangi bir parçasına odaklandığınız zaman şirkete yol gösteren prensiplerini yakından göreceğinizi ümit ediyorum. Daha derinlemesine bakarsanız göreceğiniz şey dürüstlük, gerçeklik, itibar ve vakadır. Sonuç Başarı parayla ölçülmemelidir. Bu, yolculuğu nasıl geçirdiğinizle ve sonunda kalbinizin ne kadar büyük olduğuyla ilgili bir şeydir. Tek başınıza bitiş çizgisine ulaştığınızda içinizde bir boşluk hissi duyarsınız. Ekip halinde koşarsanız kurdeleyi birlikte göğüslemenin ne büyük bir ödül olduğunu görürsünüz. Sadece size alkış tutan seyircilerin değil kalabalık bir kazananlar grubunun etrafınızı sarmasını istersiniz. Unutmayın Başarı paylaştıkça güzeldir. Howard Schultz okuyucularına küçük bir de tavsiyede bulunuyor; eski yöntemlerden kurtulun. Howard Schultz dan başarıya götüren özlü çıkarımlar; Başarımızın anahtarı işimizi kalbimizle yapmakta yatıyor. Ben ve iş ortaklarım her bir kahve fincanına kalbimizi akıtıyoruz Önemli olan sahip olduğunuz değerleri unutmamanızdır: Cesur ama dürüst olun. Teslim olmayın. Çevrenizdeki diğer insanlarda dürüstse başarırsınız. Ne yapmak istediğinizi anladığınızda onu daha önce yapmış birini bulun. Sadece yetenekli yöneticileri değil, size yol gösterebilecek daha tecrübeli girişimcileri ve işadamlarını da bulun. Onlar, mayın tarlasında nerede mayın arayacağını bilirler. Yanınızda doğru bir akıl hocası varken savunmasız yanlarınızı dışa vurmaktan korkmayın. Zayıflıklarınızı kabul edip tavsiye istediğinizde başkalarının size ne kadar çok yardımcı olduğunu görünce şaşıracaksınız. Bir kurumun, dinç kalmak için hayalperest, girişimci, profesyonel yönetici ve lider gibi insan tipleri için canlı ve ilgi çekici bir ortam hazırlaması gerekir. Bunu yapmazsa vasat bir kurum olmayı göze almış demektir. Başarılı yatırımlar yaptığınızda bile kendinizi yenilemeye çalışın. Vizyonunuzun elinizden kayıp gitmesine izin vermeyin. Page 9
Büyüdükçe personelinizi de büyütmeniz gerekir. Bir adım önde olmak için fikir üretimine yatırım yapmalısınız. Size odaklanmanız söylendiğinde miyop olmayın. En iyi yönetici, istediğini yapması için adamları (ve kadınları) toplayabilen ve işi yaptıkları sırada onlara karışmaktan kendini alabilen kişilerdir. Teşekkür ve Saygılarımızla... Page 10