Elementary Education Online, 8(2), 593-604, 2009. lkö!retim Online, 8(2), 593-604, 2009. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr Early Childhood Teachers Coping Strategies or Children with Masturbation Behavior Tuba YE,LAY 1 Sadegül AKBABA ALTUN 2 ABSTRACT. The aim o this study is to elicit early childhood teachers coping strategies with children who have masturbation behavior. Interview methods as one o the qualitative research data collection methods were adopted. Data was collected through administering an interview questionnaire which involves open-ended questions. Gathered data were analyzed by content and descriptive analysis. The results o the study reveal that the teachers knowledge and their coping strategies with children who have masturbation b ehavior is inadequate. Key Words: Masturbation, Gender Development, Early Childhood Education. SUMMARY Purpose and signiicance: This study revealed some strategies early childhood teachers use when they ace to masturbation behavior o the children in their classrooms. These strategies are very crucial data in terms o inorming teachers due to the lack o research on masturbation in early childhood. Methods: A total o 45 early childhood teachers (10 rom 5-year child classes, 35 rom 6-year child classes) rom 4 dierent schools participated in this study. The data were gathered by an interview questionnaire which involved open-ended questions (13 questions) to the volunteer teachers. The rest o the data was collected via e-mail with other teachers who had not a chance to make an interview. Ater the data was gathered, content and descriptive analyses were used or analyzing data. Results: At the end o the study, the problems that occur in childrens sexual development in the classrooms, teachers irst reaction when they see the masturbation behavior o a child in the classroom, in what ways children make masturbation, the requency o the behavior, in which conditions the behavior occurs, the opinions o teachers about the reasons o the masturbation behavior and the strategies that are used in the classrooms are identiied. In addition, common techniques that are used to handle masturbation behavior also identiied at the end o the study. Results showed that most o the teachers have limited knowledge to deal with masturbation behavior o their students. Discussion and Conclusions: The study showed us that most o the teachers have inadequate knowledge about dealing with masturbation behavior o children in their classrooms. In addition, some o the teachers display shy manner when they talk about masturbation behavior o the children. Furthermore, the study also reveals that some teachers apply unsuitable techniques to handle the masturbation behavior o children in their classrooms. The reason or the teachers limited knowledge on the topic can be the result o the deiciencies in Early Childhood Department curriculum or other related departments. There is not a any must course which involves masturbation topic through education. In addition, there is not suicient article about masturbation in early childhood in Turkey. Thereore, new regulations can be done in early childhood department curriculum and there should be more resources (e.g. articles, seminars, books and especially researches) that enable teachers deal with masturbation behavior in the classroom. 1 Ankara Üniversitesi, E!itim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Ö!retmenli!i Bölümü, Tuba YE,LAY, tubayesilay@gmail.com 2 BaJkent Üniversitesi, E!itim Fakültesi, Ö!retim Üyesi, Sadegül AKBABA ALTUN, akbabsl@gmail.com
Okul Öncesi Ö(retmenlerinin S*n*taki Ö(rencilerinin Mastürbasyon Davran*-*yla Ba- Etme Stratejileri Tuba YE,LAY 3 Sadegül AKBABA ALTUN 4 ÖZ. Bu çalljmanln amacl okul öncesi ö!retmenlerinin slnltaki ö!rencilerinin mastürbasyon davranljlyla ilgili baj etme stratejilerini ortaya çlkarmak ve okul öncesi alanda çalljan di!er ö!retmenlere bu konuda rehberlik etmektir. Bu çalljmada, nitel arajtlrma[da] veri toplama yöntemlerinden biri olan görüjme tekni!i kullanllmljtlr. Veriler açlk uçlu sorularl içeren bir görüjme ormu hazlrlanarak toplanmljtlr. Toplanan veriler betimsel ve içerik analizi yaklajlml ile analiz edilmijtir. ÇalLJmanLn sonuçlarl okul öncesi ö!retmenlerinin slnltaki ö!rencilerinin mastürbasyon davranljlyla ilgili baj etme stratejilerinin yetersiz oldu!u bilgisini ortaya çlkarmljtlr. Anahtar Kelimeler: Mastürbasyon, Cinsel GeliJim, Okul Öncesi E!itim. G1R12 Çocuklar do!duklarl andan itibaren yajaml bir an önce kejetmeye çalljlrlar. Bu keji yolculu!unda çocuklar, zaman zaman etralarlndaki yetijkinleri blktlracak kadar çok soru sorarlar. Bu sorulardan bazllarl öyle önemlidir ki, yanltslz blraklldl!l ya da önemsenmedi!i zaman çocu!u çok önemli problemlere tajlr. Jte bu denli hassasiyet gerektiren konu cinselliktir. Bilir ve Alpsan a (1977) göre çocuklarln en çok sorduklarl ilk sorular önce kendi cinsel organlarlnl tanlmaya hemen ardlndan karjl cinsi tanlma yöneliktir. YetiJkinin yapaca!l en önemli Jey, bu sorulara çocuklarln anlayaca!l düzeyde aydlnlatlcl cevap vermesidir. Çocuklar cinsellikle ilgili ilk mesajlarl ve de!er yargllarlnl ailelerinden almaktadlrlar. Çocuklar büyüdükçe sosyal çevreleri gelijmekte ve birçok kaynaktan cinsellikle ilgili bilgiler edinmektedirler. Ancak edinilen bilgiler her zaman do!ru ve tam bilgileri içermeyebilir. Bu noktada okullarda verilen cinsel e!itim büyük önem kazanmaktadlr. Cinsel e!itim hem ebeveynlerin hem de okul öncesi ö!retmenlerinin görevleri araslndadlr. Çocu!un aileden aldl!l cinsel e!itim, okulda da sa!llkll bir gelijim için devam etmelidir. Çocuklar üzerinde aileden sonra en çok etkiye sahip kijiler ö!retmenlerdir. Ö!retmenlerin cinsel e!itime baklj açlslnln ve cinsellikle ilgili problemlere yaklajlmlnln, çocuklarln yajam boyu cinsel kimlik, ilijkiler ve mahremiyet konusunda de!er ve tutum olujturmalarl açlslndan önemlidir. Bu önem göz önünde bulundurularak, yapllan arajtlrmada cinsellikle ilgili konularda karjllajllan en yaygln durum olan mastürbasyon konusu ele allnmlj ve okul öncesi ö!retmenlerinin mastürbasyonla baj etme yöntemleri arajtlrllmljtlr. Mastürbasyon, kijinin kendisini uyarllma ve zevk alma nesnesi olarak kullanmasldlr. Hurlock a (1964) göre küçük çocuklar için mastürbasyon, çocu!un kendi genital organl hakklndaki meraklnl temel olarak tatmin etmek için ortaya çlkan cinsel kejin bir ormudur. Uçar (1991), tlp bilimi açlslndan, yirminci yüzyllln bajlna kadar mastürbasyonun çok zararll bulundu!u, insanlarl zayl düjürerek birçok bedensel ve ruhsal hastallklara neden oldu!u; iktidarslzllk, bunama ve delirmeye yol açabilece!inin savunuldu!unu belirtmektedir. Buna karjl Hurlock (1972), mastürbasyonun iziksel bir zararlnln olmadl!lnl ancak psikolojik zararl olabilece!ini, mutsuz ve kendini güçsüz hisseden çocuklarln yetersizlik hislerini mastürbasyona yönelerek karjlladlklarlnl belirtmijtir. 3 Ankara Üniversitesi, E!itim Bilimleri Enstitüsü, Okul Öncesi Ö!retmenli!i Bölümü, Tuba YE,LAY, tubayesilay@gmail.com 4 BaJkent Üniversitesi, E!itim Fakültesi, Ö!retim Üyesi, Sadegül AKBABA ALTUN, akbabsl@gmail.com 594
Okul öncesi çocuklarlnln mastürbasyon davranljl ile ilgili olarak çok azla çalljmaya rastlanllmamljtlr. Yurt içinde yapllan iki arajtlrmaya (bkz. Tezcan, NamlL ve Semerci, 1997; Ünal, 2000) ulajllmljtlr ve her iki çalljma da tlp doktorlarl taralndan yapllan klinik arajtlrmalardlr. Yurt dljlnda yapllan arajtlrmalara baklldl!lnda da yine klinik çalljmalar (bkz. McCray, 1978; Ferguson ve Rekers, 1979; Yang, Fullwood, Goldstein ve Mink, 2005) görülmektedir. Mastürbasyon yapan çocuklara yönelik olarak, Bayhan ve Artan (2005) davranlj ortaya çlktl!lnda çocuklarln dikkatle gözlemlenmesi, problemin nedenlerinin saptanmaya çalljllmasl gerekti!ini belirtmekte; nedene yönelik uygun tedbirlerle problemin daha kolay ve hlzll ortadan kalkabilece!ini söylemektedirler. AyrLca, mastürbasyon yapan çocu!un korkutulmamasl, cinsel organlnl kaybedebilece!inin söylenmemesi ve çocuklara iziksel ceza verilmemesi gerekti!i de vurgulanmaktadlr. ncelenen arajtlrmalarda genel olarak mastürbasyon yapan çocuklarln, mastürbasyon yapma nedenleri ve nasll yaptlklarl üzerinde durulmujtur. Bu arajtlrmada amaç okulöncesi çocuklarlnda görülen mastürbasyon davranljlna yönelik olarak ö!retmenlerinin mastürbasyonla baj etme stratejilerini ö!renmek ve di!er ö!retmenlere konu hakklnda bilgi sa!layarak rehberlik etmektir. KURAMSAL ÇERÇEVE Mastürbasyon konusunun açlklanmaslna yardlmcl olan iki temel kuram vardlr: Psiko- Seksüel GeliJim KuramL ve Sosyal Ö!renme KuramL. Psiko-Seksüel Kuram: Çocukluk ça!lnda cinselli!e karjl duyulan yo!un ilgi dönemlerini saptayarak bu dönemlerde görülen mastürbasyon aaliyetiyle cinsellik tutumlarl araslndaki ba!lantlyl kurmuj olan Freud dur. Freud'un çalljmalarlnda mastürbasyon, otoerotizm terimi ile karjllanlr ve açlklandl!l gibi, genij kapsamll bir çerçeve içinde düjünülür. Erkeklerin ço!u belirli cinsel tepkileri verme yetkisine sahiptir. Zaten birçok erkek çocuk penisleri sertlejmij olarak do!ar. KLz ya da erkek, her iki cinsiyette, bebekleri, cinsel organlarlnl yata!a, hallya veya herhangi bir oyunca!a sürterken gözlemek mümkündür; bundan iziksel bir haz duyduklarl da kujkusuzdur. lk bajlarda hareketlerini kontrol edemediklerinden, daha do!rudan bir uyarma için ellerini kullanmazlar. Ama bir süre sonra bunu da kejedeceklerdir. stenerek yapllan bu mastürbasyon slk slk orgazma kadar sürdürülür. Çocu!un orgazm yetene!i yajla birlikte artar (http://www.saglikmerkez.com/cinsel-saglik/cocuk-ve-masturbasyon.html). AyrLca Freud un gelijim dönemlerine baktl!lmlzda Fallik Dönem de (3-6 yaj) mastürbasyon, döneminin egemen ijlevlerinden biridir (Akyol, 2003). Sosyal Ö(renme Kuram*: Sosyal ö!renme kuraml Albert Bandura taralndan ortaya atllmlj ve gelijtirilmijtir. Sosyal ö!renme teorisinde, bajkalarlnln davranljlarl ve bu davranljlarln gözlenmesine dayall bir ö!renmeden söz edilmektedir. Sosyal ö!renme teorisine göre ö!renmenin, tepki sonuçlarl yoluyla ve model alma yoluyla gerçeklejti!i belirtilmektedir (DemirbaJ ve Ya!basan, 2005). Mastürbasyon durumunda da çocuklarln birbirlerinden mastürbasyon yapmayl ö!renmeleri söz konusudur. San, Bayhan ve Artan a (2004) göre mastürbasyonun ö!renilmesinin ve yayglnlajmaslnln bir nedeni de, bilen çocuklarln bilmeyen çocuklara ö!retmesidir. Hurlock a (1964) göre, genellikle, klz çocuklarl mastürbasyonu kendileri kejederek ya da di!er klz çocuklarlnl gözlemleyerek ö!renirken, erkek çocuklarl kendilerinden büyük çocuklar ya da yetijkinler taralndan mastürbasyonla tanljtlrlllr. Bu iki teoriye ek olarak Zihinsel Geliim Teorisi nde çocuklarln zihinsel gelijimdeki ilerlemelerle cinsiyete ait ikirler gelijtirdi!i,,ema Teorinde ise çevreden gelen yönlendirmeler, model alma ve zihinsel gelijimlerdeki ilerlemelerle çocuklarln cinsiyetine uygun bir model sergiledi!i söylenmektedir (Bayhan ve Artan, 2005, s.271). Mastürbasyon Davran*-*n*n Nedenleri ve Ba- Etme Stratejileri ile 1lgili Ara-t*rmalar ÇocuklarLn mastürbasyon davranljlarl ile ilgili olarak ço!unlukla klinik arajtlrmalar (McCray, 1978; Ferguson ve Rekers, 1979; Tezcan, NamlL ve Semerci, 1997; Yang, Fullwood, Goldstein ve Mink, 2005) yapllmljtlr. Bu arajtlrmalarda mastürbasyon davranljlnln nasll gelijti!i 595
ve nedenleri ile ilgili bulgulara yer verilmijtir. Bu arajtlrmalardan McCray Ln (1978) arajtlrmaslnda 5 ajlrl mastürbasyon durumu sunulmujtur. Bütün durumlarda, yeterli düzeyde ebeveyn-çocuk ilijkisi olmadl!l ve bunun sonucunda da mastürbasyon davranljl gelijti!i belirtilmijtir. Tedavi ajamaslnda çocu!a karjl anne-baba tutumunun de!ijmesiyle, çocu!un yajadl!l dokunsal ve duygusal yoksunluk ortadan kalktl!l için, mastürbasyon davranljl ortadan kalkmljtlr. Çocukluk dönemindeki mastürbasyon davranljlyla ilgili di!er bir arajtlrma da Ferguson ve Rekers (1979) taralndan yapllmljtlr. AraJtLrmada dört yajlndaki bir klz çocu!unda görülen ajlrl aleni mastürbasyon durumu incelenmijtir. Bu çocuk klinikte, evde ve okul ortamlnda uygulanan caydlrlcl-olmayan tedavi yöntemleriyle tedavi edilmijtir. Mastürbasyon davranljl ortaya çlktl!lnda, mastürbasyon davranljl içermeyen davranljlara tejvik edilmij ve sosyal destek için aylrt edici bir uyarlcl verilmijtir. Bu prosedürleri aileler ve ö!retmenler uygulamlj ve davranlj 4 ay sonra durdurulmujtur. Takip eden 12 ve 24 ayda aleni mastürbasyon görülmemij ve evde mastürbasyon nadiren görülmüjtür. Benzer bir çalljama da Tezcan, NamlL ve Semerciöz (1997) taralndan yapllmljtlr. YapLlan çalljmada mikst tip mastürbasyon tanlsl konulan dört yajlndaki bir klz çocukta, konulan tanl ve uygulanan tedavi tartljllmljtlr. Makalede, mastürbasyonun karln a!rlsl ya da nöbetle karljtlrlldl!l, epilepsinin istemsiz ve kendili!inden bajladl!l akat mastürbasyonun gönüllü bajladl!l, mastürbasyonda bilinç kaybl olmadl!l akat epilepside çocu!un bilinçsiz oldu!u, mastürbasyonun duygusal bir yoksunluktan, anne-baba yoklu!u ya da bojanmadan kaynaklanabilece!i belirtilmijtir. Mastürbasyonun nedenleri üzerine di!er bir arajtlrma da Yang, Fullwood, Goldstein ve Mink (2005) taralndan yapllmljtlr. YapLlan klinik çalljmayla, mastürbasyon yapan çocuklarln ortak ve belirgin özellikleri tanlmlamljtlr. AraJtLrmada 12 bayan hasta incelenmijtir. AraJtLrma sonuçlarl; mastürbasyon davranljlarl, 3 hata ve 3 yaj araslnda görülmüjtür. AyrLca hastalarda bilinç kayblna rastlanmamljtlr. Yüz klzarmasl, düzensiz nees alma, hlrlltl çlkarma, ritmik pelvik hareketler izlenmij ve mastürbasyon süresinin en az 1 dakika sürdü!ü görülmüjtür. Mastürbasyon, hastalarln bajka bir etkinli!e yönlendirilmesiyle ya da ailenin müdahalesiyle durdurulmujtur. Sonuç olarak durumu direkt gözlemenin ve video kamera kullanmanln mastürbasyon davranljlnl tespit etmede yararll oldu!u söylenmijtir. Mastürbasyon ile ilgili di!er bir çalljma da Ünal (2000) taralndan yapllmljtlr. Ünal, Türkiye deki çocukluk mastürbasyonuyla ejlejen demograik ve gelijimsel özellikleri incelemijtir. AraJtLrmada mastürbasyonun bajlanglclnln genellikle genital bölgede ya da idrar yollarlnda olujan bir rahatslzllk ya da stresli bir yajamla; sütten kesilme, kardej do!umu ya da anne-babadan ayrllmayla ilgili oldu!u söylenmektedir. ToplumlarLn cinselli!e ve sosyal konulara yaklajlml mastürbasyon davranljlnln ortaya çlkma olaslll!lnl etkiledi!i gibi, gerek çocuklarln cinsel ilgi ve aktivitelerinin bastlrllmasl gerek cinsel e!itim yoklu!u, Türkiye deki toplumsal yaplnln cinselli!i bastlrmaya yönelik bir tutum sergiledi!inden söz edilmijtir. Buna ek olarak, sosyal ve kültürel aktörlerden dolayl erkek çocuklardaki mastürbasyon davranljlnln klz çocuklardakinden daha az endije yarattl!l ve ailelerin erkek çocuklarl için medikal bir yardlm almaya ihtiyaç duymadlklarl söylenmektedir. Okul öncesi dönemde mastürbasyon davranljlnln ne kadar yaygln oldu!u ve bu konuyla ilgili olarak okulöncesi ö!retmenlerinin nasll baj ettiklerine ilijkin arajtlrmalara rastlanmamljtlr. Bu ba!lamda, okul öncesi e!itimde mastürbasyon konusunun ele allnmasl ve incelenmesi büyük önem tajlmaktadlr. Ancak ulajllan çalljmalara baklldl!lnda konu üzerinde sadece klinik çalljmalarln yapllmlj olmasl ve okul öncesi e!itim alanl uzmanlarl taralndan konunun derinlemesine incelenmedi!i görülmüjtür. Sonuç olarak, bu arajtlrmanln amacl, okulöncesi e!itim kurumlarlnda bulunan çocuklarln ne slkllkta mastürbasyon yaptlklarl, mastürbasyon yapma yöntemleri, mastürbasyon yapma nedenleri, ö!retmenlerin çocuklarln mastürbasyon davranljlarlyla baj etme stratejilerini ö!renmek ve di!er ö!retmenlere konu hakklnda bilgi sa!layarak rehberlik yapmaktlr. YÖNTEM 596
Bu arajtlrmada, ayrlntlll ve derinlemesine veri toplama, katlllmcllarln bireysel algllarlnl, deneyimlerini ve baklj açllarlnl do!rudan ö!renme, mevcut durumlarl anlama ve açlklama amaclyla nitel arajtlrma yöntemi kullanllmljtlr (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün,,irin ve Demirel, 2008) Çal*-ma Alan* AraJtLrma, Ankara ilinde okul öncesi e!itim veren 4 özel kurumda çalljan 50 okul öncesi ö!retmeni ile yapllmljtlr. ÇalLJmanLn bir nitel arajtlrma dersi kapsamlnda yapllmasl ve zaman slklntlsl arajtlrmayl özel okullarla slnlrlamljtlr. Özel e!itim kurumlarlnln seçilmesinin di!er bir nedeni de, konu ile ilgili olarak devlet kurumlarlndan izin alma konusunda yajanan güçlüklerdir. Kat*l*mc*lar AraJtLrmanLn katlllmcllarl amaçll örneklem yöntemine göre seçilmijtir. AmaçlL örneklem zengin bilgiye sahip oldu!u düjünülen durumlarln derinlemesine çalljllmaslna olanak vermektedir (Patton, 1990; YLldLrLm ve,imjek, 2005). Bu çalljmada amaçll örneklem türlerinden olan kolay ulajllabilir örneklem (Patton, 1990) yöntemi kullanllmljtlr. Bu yöntem çok tercih edilmemekle birlikte, konunun hassasiyeti nedeniyle tercih edilmijtir. AraJtLrma verilerinin toplandl!l 4 özel kurumda sadece 5 ve 6 yaj gruplarlnln bulunmasl nedeniyle, arajtlrma örneklemini 5 ve 6 yaj slnllarlnda görev yapan ö!retmenler olujturmujtur. BeJ yaj slnllarlnda görev yapan 15 ve 6 yaj slnllarlnda görev yapan 35 ö!retmen olmak üzere, toplam 50 ö!retmen arajtlrmaya katllmak için gönüllü olmujtur. KatLlLmcLlarLn tamaml bayandlr. Ö!retmenlerin kurumda çalljma ylllarl 1 ile 20 yll araslnda de!ijmektedir. AraJtLrma katlllmcllarlna veliler de dâhil edilmek istenmij ancak hiçbir veli görüjme talebini kabul etmedi!i için onlarla görüjme yapllamamljtlr. Verilerin Toplanmas* AraJtLrma verileri yarl yapllandlrllmlj görüjme ve doküman yoluyla elde edilmijtir. AraJtLrma verileri 22 Ekim- 28 AralLk 2008 tarihleri araslnda toplanmljtlr. AraJtLrmayL kabul eden 40 okul öncesi ö!retmeniyle uygun olduklarl zamanlar belirlenerek görüjme için randevu allnmlj ve görüjmeler yarl yapllandlrllmlj görüjme ormu kullanllarak gerçeklejtirilmijtir. GörüJme sorularl ek 1 dedir. Zaman klsltlamasl nedeniyle 10 ö!retmene sorular mail yoluyla ulajtlrllmlj ve cevaplar mail yoluyla allnmljtlr. Patton (1990) katlllmcllardan e-posta yolu veya survey yoluyla onlarln görüjlerini yazlll istedi!inizde bu verilerin artlk doküman oldu!unu ve bu kategori altlnda ele allnmasl gerekti!ini belirtmijtir. Verilerin toplanmasl slraslnda, ö!retmenlerden 5 tanesi konunun mastürbasyon üzerine oldu!unu anladlklarl zaman sorularl cevaplama konusunda isteksiz ve tereddütlü bir tutum sergilemijler, ilk 4 soru sorulduktan sonra kalan sorularln onlarla ilgili olmadlklarlnl söyleyerek görüjmeyi sonlandlrmljlardlr. Verilerin Analizi Verilerin analizinde içerik ve betimsel analiz yöntemi kullanllmljtlr. Bu çalljmada kodlar ve içerikte olujan temalar önceden belirlenmedi!i için tümevarlmcl analiz yöntemi kullanllmljtlr. Verilerin analizinde aja!ldaki basamaklar izlenmijtir: 1. Veriler toplandlktan sonra tamaml okunup, do!rudan arajtlrma konusuyla ilgili olmayan katlllmcllarln görüjleri çlkarllmljtlr. KatLlLmcLlar zaman zaman mastürbasyon davranljlyla ilgili olmayan konulara ilijkin aktardlklarl kimi deneyimleri de arajtlrma kapsamlnda yer almadl!l için aylklanmljtlr. 2. YanLtL allnmayan sorular için tekrar bazl katlllmcllara ulajlllp bu konulara ilijkin tekrar görüj belirtip belirtmek istemedikleri kendilerine sorulmuj ve isteklilerden görüjleri allnmljtlr. 3. KatLlLmcLlarLn cevaplarlnln analizinin yapllmasl için bilgisayarda bu yanltlar word dokümanl olarak yazllmlj ve çlktlsl allnmljtlr. 597
4. AynL konu ile ilgili cevaplar alt alta yazllarak kodlanmasl kolay hale getirilmijtir. 5. Metin halinde olan verilere saya ve sütun numaralarl verilmij ve kodlanmljtlr. 6. Kodlamalar tamamlandlktan sonra kendi içinde bütünlük olujturan kodlar aynl içerik altlna allnmljtlr. Benzer Jekilde tekrar eden görüjlerin rekanslarl ve yüzdeleri allnmljtlr. 7. AraJtLrma raporlajtlrlllrken katlllmcllarln cümleleriyle arajtlrma sonuçlarl desteklenmijtir. AraJtLrmada daha geçerli bilgi sa!lanmasl için, katlllmcllara, görüjmelerin bajlnda kendilerinin ve kurumlarlnln adlarlnln kesinlikle gizli tutulaca!l belirtilmijtir.. AyrLca, arajtlrmada katlllmcl bilgilerinin gizlili!inin sa!lanmasl için takma isimler kullanllmljtlr. AraJtLrmanLn geçerli!i ve güvenirli!i için katlllmcl teyidi (YLldLrLm ve,imjek, 2005) uygulanmljtlr. GörüJme sonraslnda görüjülen bireye arajtlrmaclnln ö!rendiklerini bir özet Jeklinde aktarmaslyla ve kendi alglslnln aktarllan verileri do!ru yansltlp yansltmadl!l sorusunu sorulmaslyla katlllmcl teyidi sa!lanmljtlr. Buna ek olarak, YLldLrLm ve,imjek in (2005) nitel arajtlrmada geçerlili!i olujturmayl sa!lamada önemini belirtmij oldu!u arajtlrma alanlna olan yaklnllk, yüz yüze ayrlntlll görüjmeler yoluyla ayrlntlll ve derinlemesine bilgi toplama ve ek bilgi toplama yöntemlerine bu arajtlrmada yer verilmijtir. BULGULAR Okul Öncesi Ö(retmenlerinin S*n* 1çinde Cinsel Geli-im ile 1lgili Ya-ad*(* Problemler: Ö!retmenlere slnl içinde cinsel gelijim ile ilgili ne gibi problem durumlarl ile karjllajtlklarl soruldu!unda, ö!retmenlerin % 70 inin sadece mastürbasyon cevablnl verdi!i, %15 inin mastürbasyon ve bajka bir problem durumunu beraber belirtti!i görülmektedir. Mastürbasyon dljlnda yajanllan cinsel durumlar arkllllk göstermektedir. Bunlar: tuvaletlerde karjl cinse bakmaya çalljan çocuklar, slnl içinde cinsiyet kimli!i karmajasl yajayan çocuklar (erkek ö!renci klz gibi davranlp, evcilik köjesinde anne rolünü oynuyordu), eminen tavlrlarl olan bir erkek çocu!u, nasll dünyaya geldikleri ile ilgili zorlaylcl sorular soran çocuklar, erkek olan bir ö!rencinin sürekli klz arkadajlarlyla oynamasl ve ailesine ben neden klz de!ilim, neden Barbie bebeklerim yok, ben elbise giymek istiyorum gibi kendi cinsiyetine ba!dajmayan karjl cinsle alakall ve ilgili olmaslndan kaynakll bir problem durumu, cinsel kimlikle ilgili problemler, tuvalet altlndan birbirlerini gözetleme durumu olarak belirtilmijtir. Ö(renciler Nas*l Mastürbasyon Yap*yor: Mastürbasyonun yapllma Jekli iki bajllk altlnda toplanmljtlr: bir materyal yardlmlyla mastürbasyon yapanlar, sadece kendi vücut klslmlarlnl kullanarak mastürbasyon yapanlar. Bir materyal yardmyla mastürbasyon yapanlar: KatLlLmcLlarLn %50 si gözlemledikleri ö!rencilerin bir materyal kullanarak mastürbasyon yaptlklarlnl belirtmijlerdir. KullanLlan materyal ve durumun kaç katlllmcl taralndan gözlemlendi!i aja!ldaki tabloda belirtilmijtir. Tablo 1. Çocuklarn mastürbasyon yaparken kullandklar materyaller KullanLlan Materyal 1. Uyku Minderi 6 2. Sandalye 5 3. Masa KenarL 4 4. Sert bir oyuncak 2 5. Battaniye 1 6. PelüJ bir oyuncak 1 7. KaJLk 1 598
KatLlLmcLlarLn belirttikleri materyallere baklldl!lnda en çok kullanllan materyalin uyku minderi oldu!u görülmektedir. AyJe mastürbasyon yapan ö!rencisinin, mastürbasyonu uyku saatinde yüz üstü uyku minderi üzerinde yatarak ileri geri gitme hareketleriyle yaptl!lnl belirtmijtir. Fatma, sandalye kullanan ö!rencisinin sandalyede otururken cinsel organlnl sürterek mastürbasyon yaptl!lnl iade etmektedir. Di!er kullanllan materyaller masa kenarl, sert bir oyuncak, battaniye, pelüj bir oyuncak ve kajlktlr. Materyali battaniye olarak belirten Eda, ö!rencinin battaniyeyi bacaklarlnln araslnda tutup kendine do!ru çekerek cinsel organlna baskl yaptl!lnl söylemijtir. Materyali kajlk olarak belirten Sude ise ö!rencinin kajl!ln arka klsmlnl cinsel organlna sokarak aleni bir Jekilde mastürbasyon yaptl!lnl belirtmijtir. Sadece kendi vücut ksmlarn kullanarak mastürbasyon yapanlar: KatLlLmcLlarLn % 50 si gözlemledikleri ö!rencilerin kendi vücut klslmlarlnl kullanarak mastürbasyon yaptlklarlnl belirtmijlerdir. Bu gözlemi yapan katlllmcllardan %90 L çocuklarln mastürbasyonu el ve cinsel organ araslnda, eli ile cinsel organlnl sürterek ya da slkarak; %5 i mastürbasyonun kol ve cinsel organ araslnda, kolunu pantolonunun üzerinden içeri sokarak ileri geri hareketle; % 5 i bacaklar ve cinsel organ araslnda bacaklarlnl slkljtlrarak gerçeklejtirdiklerini söylemijlerdir. En çok katlllmclnln belirtmij oldu!u mastürbasyon durumu el ve cinsel organ araslnda gerçeklejmektedir. Bu durumda Cansu, ö!rencisinin eli ile cinsel organlnl sürttü!ünü, parmak uçlarlnl içeri do!ru bastlrlp çekti!ini ve bunu ritmik hareketlerle 1-2 dakika arall!lnda yaptl!lnl gözlemledi!ini görüjmede aktarmljtlr. Ö(renciler Ne S*kl*kta Mastürbasyon Yap*yor: Ö!rencilerin ne slkllkta mastürbasyon yaptl!l soruldu!unda ö!retmenlerin çejitli cevaplar verdi!i görülmüjtür. Cevaplar günde 1 kez ile 4 kez araslnda de!ijmektedir. KatLlLmcLlardan %5 i günde 1 kez, %10 u iki kez, %80 i üç kez ve %5 i ise dört kez olarak mastürbasyon slkll!lnl belirtmijlerdir. KatLlLmcLlardan Cansu, Derin, Buse, AyJe, Zeynep ve Kübra mastürbasyon yapan ö!rencilerinin mastürbasyon yapma slkllklarlnln nadiren de olsa de!ijebildi!ini belirtmijlerdir. Çocuklar Hangi Zamanlarda Mastürbasyon Yap*yorlar: ÇocuklarLn hangi durumlarda mastürbasyon yaptlklarl sorusuna katlllmcllarln %85 i dinlenme saatinde uyumak istemediklerinde, %5 i slklldlklarlnda ve durgun etkinliklerde, %5 i yemek saatinde yemek yemek istemediklerinde, %5 i ise slklntlll ve gergin olduklarl günlerde, Jeklinde cevap vermijlerdir. KatLlLmcLlardan Tuna çocuklarln mastürbasyonu en slk dinlenme saatinde yaptlklarlnl ve bu konudaki slklntlyl Jöyle belirtmijtir; okuldaki program gere!i ve çocuklarln ihtiyacl oldu!u için çocuklarl uyku saatinde yatlrlyoruz. ÇocuklarLn bir klsml uyuyor ancak bir klsml uyumak istemiyor. Uyumak istemeyenlere uyumak zorunda olmadlklarlnl ancak dinlenmeleri gerekti!ini söylüyoruz. SLkLntL burada bajllyor. Mastürbasyona e!ilimi olan çocuklar uykuya ya da dinlenmeye zorlandlklarl zaman mastürbasyon durumunun gözlenmesinde artlj oluyor. Bu konuda çözüm üretmeye çalljtlk; uyumayan çocuklara resim yapabileceklerini ya da kitap bakabileceklerini söylemek gibi, ancak bu durumda tüm ö!renciler bu etkinliklere katllmak istedi!i için bunu uygulayamadlk. Benzer durumlar sekiz katlllmclnln görüjmelerinde de belirtilmijtir. Ö(retmenlerin Ö(rencilerini Mastürbasyon Yaparken Gördüklerinde Verdikleri 1lk Tepkiler: KatLlLmcLlarLn %80 i sakin davrandlm ve çözüm yolu bulmaya çalljtlm, %10 u çok JaJLrdLm ve di!er %10 u davranljl durdurmaslnl söyledim Jeklinde cevaplandlrmljlardlr. KatLlLmcLlardan Semiha, ö!retmenlerin ö!rencilerini mastürbasyon yaparken gördüklerinde verdikleri ilk tepkilerin çok önemli oldu!unu ve olabildi!ince sakin bir tavlr taklnmanln gereklili!inden bahsetmijtir. Semiha çocuklar bu tepkilerden bir mesaj alacaklar ve bunu sonucunda yaptlklarl davranljl iyi ya da kötü olarak nitelendireceklerdir. Sert ve ürkütücü tepkiler çocu!un suçluluk duymaslna sebep olacaktlr diyerek mastürbasyona verilen ilk tepkinin önemini vurgulamljtlr. Okul Öncesi Ö(retmenlerinin Alg*lar*na Göre Mastürbasyonun Nedenleri: Ö!retmenlerin verdi!i cevaplar de!erlendirildi!inde mastürbasyonun nedenleri dört bajllk 599
altlnda toplanmljtlr. AJa!Ldaki tablolarda nedenler ve bu nedenlere ilijkin rekanslar yer almljtlr. 1.Evdeki sorunlar: KatLlLmcLlarLn evdeki sorunlarla ilgili görüjleri tablo 2 de yer almljtlr. Tablo 2. Katlmclarn belirttikleri evdeki sorunlar Evdeki Sorunlar Ebeveynlerin ilgisizli!i / sevgisizli!i 7 KardeJ do!umu 6 BoJanma 4 KardeJin bajarlsl 2 KatLlLmcLlarLn belirtti!i evdeki nedenlere baklldl!lnda ebeveyn ilgisizli!inin ve sevgisizli!inin en azla belirtilen sorun oldu!u görülmektedir. Evdeki sorunlar araslnda en az belirtilen ise kardejin bir bajarlsl olmujtur. Bunun dljlnda belirtilen di!er sorunlar kardej do!umu ve bojanmadlr. Buna ek olarak katlllmcllardan Özge, çocu!un evde yajadl!l sorunlarln çocu!u tedirginlik, mutsuzluk, kaygl gibi olumsuz duygulara götürdü!ünü ve bunun sonucunda çocu!un kendi kendine doyum sa!lamaya yöneldi!ini belirtmijtir. KatLlLmcLlardan AslL mastürbasyon yapan bir ö!rencisiyle ilgili kullandl!l baj etme yöntemini Jöyle açlklamljtlr: Bu dönem bajlnda bir ö!rencim mastürbasyon yapmaya bajladl. Ö!rencimi iki ylldlr tanlyorum ve geçen sene böyle bir durum söz konusu de!ildi. Durumu ark ettikten hemen sonra ailesini görüjmeye ça!lrdlm ve konuyu aileyle uygun bir Jekilde paylajtlm. GörüJme slraslnda anne babanln bojandl!lnl ö!rendim. Burada ö!rencinin mastürbasyona yönelmesinin sebebi buydu. Aileyle konujarak çocu!a bojanmanln sadece anne ve babalarln birbirinden ayrllma durumu oldu!unu ama bunun annelik ve baballktan ayrllma durumu olmadl!lnl anlatmaya çalljtlk. Bir süre sonra mastürbasyon davranljlnln durdu!unu gördük. Burada davranljln sebebi üzerine odaklanllmlj ve buna göre bir çözün uygulanmaya çalljllmljtlr. 2.Psikolojik nedenler: KatLlLmcLlarLn psikolojik nedenlere ilijkin görüjleri tablo 3 de yer almljtlr. Tablo 3. Katlmclarn belirttikleri psikolojik nedenler Psikolojik Nedenler Uzun süre yalnlz blrakllma 5 Erken memeden kesilme 4 Sevgi eksikli!i 4 KatLlLmcLlarLn belirttikleri psikolojik nedenler araslnda en azla belirtilen neden uzun süre yalnlz blrakllmadlr. Nuray, uykuya geçijte uzun süre karanllkta yalnlz blrakllmanln mastürbasyon durumunun ortaya çlkmaslnda en önemli neden olarak düjündü!ünü söylemijtir. Bunun dljlnda erken memeden kesilme ve sevgi eksikli!i aynl saylda katlllmcl taralndan belirtilmijtir. 3.Fiziksel nedenler: KatLlLmcLlarLn iziksel nedenlere ilijkin görüjleri aja!ldaki tabloda yer almljtlr. Tablo 4. Katlmclarn belirttikleri iziksel nedenler Fiziksel nedenler Cinsel bölgede kll kurdu 1 Cinsel bölgede eneksiyon 1 Bacak aralarlnda olan kajlntllar 1 Erkek çocuklarlnda sünnet derisi ile 1 ilgili problemler 600
Fiziksel nedenlere baklldl!lnda cinsel bölgede kll kurdu, cinsel bölgede eneksiyon, bacak aralarlnda olan kajlntllar, erkek çocuklarlnda sünnet derisi ile ilgili problemler ejit saylda katlllmcl taralndan belirtilmijtir. 4.Sosyal Nedenler: KatLlLmcLlar taralndan okul öncesi çocuklarda görülen di!er bir de!ijken de sosyal nedenlerdir. Bu nedenler Tablo 5 te yer almljtlr. Tablo 5. Katlmclarn belirttikleri sosyal nedenler Sosyal Nedenler DavranLJLn yetijkinler taralndan alljtlrllmasl ArkadaJ ortamlnda bu davranlja tejvik edilme Çocu!un cinsel organl ile çok azla ilgilenilmesi (öpme, slkma... etc.) 1 1 1 Sosyal nedenlere baklldl!lnda davranljln yetijkinler taralndan alljtlrllmasl, arkadaj ortamlnda bu davranlja tejvik edilmesi, çocu!un cinsel organl ile çok azla ilgilenilmesi durumu ejit saylda katlllmcl taralndan belirtilmijtir. KatLlLmcLlardan Naz ö!rencisinin cinsel organlnln ailedeki kijiler taralndan slkllkla öpüldü!ünden ve ailedeki bajka kijilere çocu!un cinsel organlnln gösterildi!inden ve bunun çocu!un mastürbasyona ilgi duymaslndaki en önemli neden oldu!undan bahsetmijtir. Okulöncesi Ö(retmenlerinin Mastürbasyon Yapan Çocuklarla 1lgili Ba- Etme Stratejileri: Veriler incelendi!inde katlllmcllarln bir klsmlnln eyleme geçti!i bir klsmlnln ise davranljl görmezden geldi!i görülmüjtür. Eyleme Geçenler: Okul öncesi çocuklarlnln mastürbasyon davranljlnl gören ö!retmenlerin eylemleri aja!ldaki tabloda belirtilmijtir. Tablo 6. Eyleme geçen katlmclarn belirttikleri stratejiler Eylemler Durumu ö!retmen arkadajlyla 11 paylajanlar Konu hakklnda arajtlrmaya geçenler 6 DavranLJa anlnda müdahale edip 2 davranljl durduranlar Söndürme tekni!i uygulayanlar 2 Veli ile iletijime geçenler 1 Durumu psikolo!a yönlendirenler 1 Eyleme geçen katlllmcllarln belirttikleri stratejilere baklldl!lnda en azla kullanllan yöntemin ö!retmenlerin durumu akranlarlyla paylajmalarl oldu!u görülmektedir. KatLlLmcLlardan Nihan Durumu ilk gördü!ümde yan slnltaki ö!retmen arkadajlma gittim ve onu slnla ça!lrarak onun da durumu gözlemlemesini ve yardlmcl olmaslnl istedim Jeklinde bir yol izledi!ini belirtmijtir. Di!er akrandan yardlm alan 10 katlllmcl da benzer iadeler kullanmljlardlr. Bunun dljlnda, konu hakklnda arajtlrmaya geçme, davranlja anlnda müdahale edip davranljl durdurma, söndürme tekni!i uygulama, veli ile iletijime geçme, durumu psikolo!a yönlendirme yöntemlerin kullanlldl!l görülmektedir. Veli ile iletijime geçme ve durumu psikolo!a yönlendirme katlllmcllarln en az belirtti!i yöntemlerdir. GörüJme slraslnda her iki katlllmcl da veli ya da psikologla durumu paylajmanln davranljln durdurulmaslnda önemli bir aktör oldu!unu belirtmijlerdir. Zolten ve Long (2006) çocuklarln mastürbasyon 601
davranljl görüldü!ünde sakin kallnarak çocu!a mastürbasyonun banyoda ya da çocu!un odaslnda özel yapllmasl gereken bir Jey oldu!unu açklama nln, çocu!un eline bir Jey vererek ya da bajka bir aktivite önererek alternati sunma nln, ailenin ve çocukla ilgilenen di!er kijilerin aynl yolla çözüm getirerek tutarl olma nln önemini vurgulamljtlr. Buna ek olarak Yavuzer (2006) mastürbasyon yapma durumu söz konusu oldu!unda mastürbasyon yapan çocu!un üzerinde durmamanln ve e!er ola!anüstü bir slkllkta oluyorsa, onu korkutmadan ve konuya de!inmeden bajka bir Jeyle oyalayarak dikkatini bajka bir yöne çekmenin yeterli olaca!lnl belirtmijtir. Görmezden Gelenler: Okulöncesi çocuklarlnln mastürbasyon davranljlarlnl görmezden gelen ö!retmenlerin davranljlarl Tablo 7 de verilmijtir. Tablo 7. Görmezden gelen katlmclarn belirttikleri stratejiler Eylemler ArkasLnL dönüp gidenler 9 DavranLJ hiç gerçeklejmemij gibi 8 davranlp etkinli!e devam edenler Mastürbasyon durumunu görmezden gelen 17 katlllmcldan 9 u davranljl gördüklerinde arkalarlnl dönüp gittiklerini, 8 i ise davranlj hiç gerçeklejmemij gibi davranlp yaptlklarl etkinli!e devam ettiklerini belirtmijlerdir. KatLlLmcLlardan Dene Mastürbasyon yapan ö!rencilerim oldu, bu durumu görmezden gelerek ve o an her ne yaplyorsam ona devam ederek sorunu çözdüm. Zaten bu yajtaki bir çocu!un böyle bir Jey yapmasl söz konusu olamaz. Bu nedenle üzerinde azla durmamak görmezden gelmek gerekir Jeklinde bu soruya cevap vermijtir. BaJ etme stratejilerine genel olarak baktl!lmlz zaman ö!retmenlerin % 57,5 inin eyleme geçti!i, % 42,5 inin ise durumu görmezden geldi!i görülmektedir. SONUÇ, TARTI2MA VE ÖNER1LER AraJtLrma bulgularlna baklldl!lnda ö!retmenlerin %70 i, slnllarlnda mastürbasyon davranljlyla karjllajtlklarlnl belirtmijlerdir. Okul öncesi dönemde mastürbasyon davranljl e!er saplantl düzeyinde de!il ve günlük yajamlnl etkilemiyorsa normal gelijimsel bir durum olarak kabul edilmektedir. Ancak, okul öncesi çocuklarda mastürbasyon davranljl görmezden gelinirse ve önlem allnmazsa slnltaki di!er ö!renciler araslnda model alma yoluyla yayglnlajmaslna sebep olabilir. Bu durumda okul öncesi ö!retmenleri ve veliler güç durumda kalabilirler. Bu konuda okul öncesi ö!retmenleri donanlmll olmall ve nasll müdahale edeceklerini bilmeleri gerekir. AraJtLrmanLn veri toplanmasl ajamaslnda bazl okul öncesi ö!retmenleri bu konuda konujmak istememijlerdir. Bu durum bazl okul öncesi ö!retmenlerinin gelijimsel bir dönem olan cinsel gelijim üzerine konujmaktan çekindiklerini ortaya koymaktadlr. Bilir ve Alpsan Ln (1977) toplumumuzda cinsel konulardaki yerlejik ve yanllj tutumlarln artlk ça! dljl kaldl!lnl belirtmesine karjln Ünal (2000) Türkiye nin cinselli!in bastlrlldl!l bir toplum oldu!u görüjü, ö!retmenlerin konu ile ilgili bu tedirgin tavlrlarlyla paralellik göstermektedir. Ancak, okul öncesi ö!retmenlerinin bu konuda velileri bilinçlendirme görevleri vardlr. Okul öncesi ö!retmenleri nasll di!er gelijim alanlarl ile konujurken güçlük çekmiyorlarsa, çocuklarln cinsel gelijimiyle ilgili konujurken de güçlük çekmemeleri ve proesyonel davranmalarl gerekmektedir. Bu çalljma planlandl!lnda arajtlrmanln geçerli!i ve güvenirli!i için veliler de arajtlrmaya dahil edilmek istenmijtir. Ancak görüjmek istenen velilerden hiçbiri arajtlrmaya katllmak istememijtir. Velilerin bir klsml çocu!unun mastürbasyon yapmadl!lnl ileri sürerek, bir klsml ise konuyla ilgili konujmak istemedi!ini belirterek arajtlrmaya katllmayl reddetmijlerdir. Ailelerin bu konularl hâlâ tabu gördükleri ve çocuklarlnda gözlenen mastürbasyon davranljlarlnl göz ardl ettikleri Jeklinde yorumlanmljtlr. ÇocuklarLn cinsel gelijimi konusunda ailelerin 602
bilgilendirilmesi ihtiyaclnln oldu!u kanlslna varllmljtlr. Bundan sonra yapllacak arajtlrma için velilerin arajtlrmaya dahil edilmesi daha sa!llkll sonuçlar verecektir. AyrLca, ajlrl derecede mastürbasyon yapan çocuklarlnln sa!altllmalarl ancak ailelerin olayl kabullenmesi ve bu sürece dahil olmalarlyla mümkündür. Okul öncesi çocuklarln bir araç kullanarak ya da kendi bedenlerini kullanarak mastürbasyon yaptlklarl gözlenmijtir. Okul öncesi ö!rencilerinin yine günde 1 kez ile günde 4 kez araslnda mastürbasyon yaptlklarl katlllmcllar taralndan iade edilmijtir. KatLlLmcLlardan %5 i günde 1 kez, %10 u iki kez, %80 i üç kez ve %5 i ise dört kez olarak mastürbasyon slkll!lnl belirtmijlerdir. Okul öncesi ö!retmenleri slnltaki ö!rencileri sürekli gözlemlemeli ve ö!rencilerin kullandlklarl materyalleri ortadan kaldlrarak ve onlarln dikkatlerini bajka yönlere çekerek bu davranljln sönmesini sa!layabilirler. Okul öncesi ö!retmenlerinin lisans e!itimi slraslnda slnl yönetimi kuramlarlnl iyi ö!renmeleri ve bu kuramlardan slnlta karjllajacaklarl mastürbasyon gibi gelijimsel olsa dahi slnlta davranlj sorunlarlna yol açacak durumlar için yaralanmalldlrlar. AraJtLrma kapsamlnda bulunan okul öncesi çocuklarlnln %85 inin dinlenme saatinde uyumak istemediklerinde, %5 inin slklldlklarlnda ve durgun etkinliklerde, %5 inin yemek saatinde yemek yemek istemediklerinde, %5 inin ise slklntlll ve gergin olduklarl günlerde mastürbasyon yaptlklarl gözlenmijtir. Bu bulgu çocuklarln özellikle uyumak istemedikleri zaman ço!unlukla bu davranljl sergilediklerini göstermijtir. Okul öncesi e!itim kurumlarl uyku saatinde uyumak istemeyen çocuklar için alternati etkinlikler üretmeleri gerekmektedir. AraJtLrmada elde edilen di!er bir bulgu da okulöncesi ö!retmenlerinin algllarlna göre mastürbasyonun nedenleridir. KatLlLmcLlarLn belirttikleri nedenler evdeki sorunlar, psikolojik nedenler, iziksel ve sosyal nedenler olarak gruplanmljtlr. Genel olarak mastürbasyon davranljlna sebep olan nedenlere baklldl!lnda ise katlllmcllarln en azla belirttikleri nedenlerin evdeki sorunlarln olmasl ve en az nedenlerin ise sosyal nedenler altlnda toplandl!l görülmüjtür. Okul öncesi ö!retmenleri veya okul öncesi kurumlarl aileleri bilinçlendirme konusunda slk slk seminerler düzenlemelidirler. AraJtLrma bulgularlna göre, ö!retmenlerin slnl içinde mastürbasyon yapan ö!rencileriyle ilgili kullandl!l yöntemler incelendi!inde ö!retmenlerin konu hakklnda yeterli bilgi sahibi olmadlklarl ortaya çlkmljtlr. Ö!retmenler baj etme stratejileri olarak en çok durumu arkadajlarlyla paylajma, arkaslnl dönüp gitme, davranlj hiç gerçeklejmemij gibi davranlp etkinli!e devam etme, konu hakklnda arajtlrmaya geçme gibi yöntemlere bajvurmujlardlr. KullanLlan yöntemlere baklldl!lnda ö!retmenlerin konu hakklnda bilgi sahibi olmaya çalljtlklarl görülmektedir. AyrLca yapllan görüjmelerde de!erlendirmeye allnmayan 5 görüjmenin ö!retmenlerinin okul öncesi dönem çocuklarlnda mastürbasyon yapma durumunu ilk dea duymuj olmalarl ve di!er 5 görüjmedeki ö!retmenlerin ise konu üzerine konujmaktaki çekingen tavlrlarl, okul öncesi dönemde mastürbasyon konusunda ö!retmenlerin bilgi eksikli!ini bir kez daha göstermektedir. Buna ek olarak, iki katlllmclnln davranlja anlnda müdahale edip davranljl durdurduklarl yani engelledikleri ö!renilmijtir. KatLlLmcLlarla yapllan görüjmede her iki katlllmcl da bu yaklajlml do!ru bir yaklajlm olarak alglladlklarlnl ve davranljln nedenlerine inmenin gereksiz oldu!u düjüncesinde olduklarlnl açlklamljlardlr. Uçar (1991) e!er soruna e!ilmeden sadece mastürbasyon engellemeye çalljlllrsa iki olaslll!ln söz konusu oldu!unu belirtmijtir. Birinci olaslllk, ö!renci bu iji gizlice sürdürmeye devam eder. kinci olaslllk ise, ö!renci mastürbasyon yapamaz, suçluluk duygularlna kaplllr ve mastürbasyon davranljlnln altlnda yatan sorunun da etkisiyle ço!unlukla ortaya bajka bir davranlj bozuklu!u ortaya çlkartabilir. Ö!retmenler slnllarlnda mastürbasyon davranljlyla karjllajtlklarlnda sakin olmall ve tepkisiyle çocu!un davranljlnl pekijtirmekten kaçlnmalldlr. KullanLlacak ilk strateji çocu!un dikkatini bajka bir yöne çekmek olmalldlr. E!er nasll baj edece!i ile ilgili bilgisi yoksa akran danljmanll!l veya okul psikolo!u ile ijbirli!i yapllmalldlr. Sonuç olarak, öncelikli olarak davranljln nedenlerine odaklanmak ve bu nedenlere, çocu!a özel stratejiler gelijtirmek gerekir. Üniversitelerin okul öncesi ö!retmenli!i bölüm dersleri göz önünde bulunduruldu!unda mastürbasyon konusunun yer aldl!l Cinsel E!itim ve GeliJim dersinin müredatta olmamaslnln bu bilgi yetersizli!inde büyük önem tajldl!l söylenebilir. Seçmeli ders olarak allnabilen Cinsel E!itim ve GeliJim dersinin müredata allnmasl ve zorunlu hale getirilmesinin 603
gereklili!i yadslnamaz. Konu üzerinde yapllan arajtlrmalarln arttlrllmasl ve hizmet içi e!itim kapsamlnda okul öncesi kurumlarda ya da üniversitelerin ilgili bölümlerinde verilen seminerlerde mastürbasyon konusunun yayglnlajtlrllmasl ö!retmenlerin konu hakklndaki bilgisinin artmaslnda ve do!ru stratejiler kullanllmaslnda büyük önem tajlyacaktlr. Bu çalljmanln sonucunda okul öncesi çocuklarlnln mastürbasyon davranljlarlyla ilgili daha azla disiplinler arasl çalljmalara ihtiyaç oldu!u söylenebilir. Okul öncesi ö!retmenleri yetijtirilirken çocuk gelijiminin her alanlnda oldu!u gibi cinsel gelijimi konusunda yeterli donanlma sahip olarak mezun edilmelidirler. KAYNAKÇA Akyol, A.K. (2003). Psikoseksüel GeliJim, A. Ulusoy (Editor). Geliim ve Ö.renme,(2.baskL) ss.125-135. Ankara: AnL YayLncLlLk. Bayhan, P.S. ve Artan. (2005). Çocuk Geliimi ve E.itimi. stanbul: Morpa Bilir,,. ve Alpsan, B. (1977). Çocuk Geliimi ve E.itimi El Kitab, Ankara: Çocuk GeliJimi ve E!itimi Bölümü YayLnL. Büyüköztürk,., Çakmak E. K., Akgün Ö. E.,,irin K. ve Demirel F. (2008). Bilimsel Aratrma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi. Çocuk ve Mastürbasyon. http://www.saglikmerkez.com/cinsel-saglik/cocuk-ve-masturbasyon.html2 den 25 Ekim 2007 tarihinde ulajlldl. DemirbaJ, M. ve Ya!basan, R. (2005). Sosyal Ö!renme Teorisine DayalL Ö!retim Etkinliklerinin, Ö!rencilerin Bilimsel TutumlarLnLn KalLcLlL!Lna Olan Etkisinin ncelenmesi, E.itim Fakültesi Dergisi, XVIII (2), 363-382. Ferguson L. N. ve Rekers G. A. (1979). Non-aversive Intervention in Public Childhood Masturbation: A Case Study, The Journal o Sex Education, 3 (15), 213-223. Hurlock, E. B. (1964). Child Development. (Fourth ed.) London: McGraw-Hill Company. Hurlock, E. B. (1972), Child Development. (Fith ed.) London: McGraw-Hill Company McCray G. M. (1978). Excessive Masturbation o Childhood: A Symptom o Tactile Deprivation, Pediatrics, 62 (3), 277-279 Nechay A., Ross L. M., Stephenson J. B. P. ve O Regon M. (2002). Gratiication Disorder Inantile Masturbation, Pediatric Hospital. Patton, M.Q. (1990). Qualitatvive evaluations and research methods (2nd. Ed). CA:Newbarypark. Sage Publications. Tezcan A. E., NamlL M. ve Semerciöz D. (1997), KarLJLk Tip Mastürbasyon: Bir Olgu Sunumu, Turgut Özal Tp Merkezi Dergisi, 4(3), 306-307 Uçar, H. (1991). Çocuklarn Cinsel E.itimi ve Baz Cinsel Sorunlar. stanbul: Mert YayLncLlLk. Ünal F. (2000). Predisposing Factors in Childhood Masturbation in Turkey, Eur J Pediatr, 159, 338-342. Yang, M. L., Fullwood E., Goldstein J. ve Mink J. W. (2005). Masturbation in Inacy and Early Childhood Presenting as a Movement Disorder: 12 Cases and a Review o the Literature, Oicial Journal o the American Academy o Pediatrics, 116, 1427-1432. Yavuzer, H. (2006). Ana-Baba Okulu. stanbul: Remzi Kitabevi. YLldLrLm, A. ve,imjek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Aratrma Yöntemleri (5. BaskL). Ankara: Seçkin YayLnevi. Zolten K. ve Long N. (2006). Masturbation. http://www.parenting-ed.org/handouts/masturbation.pd den 23 Ekim 2007 tarihinde ulajlldl. Ek 1 Ö!retmenlere sorulan sorular aja!ldaki slrayla sorulmujtur: 1. Kaç ylldlr ö!retmenlik yaplyorsunuz? 2. Nereden mezunsunuz? 3. SLnL içinde cinsel gelijim ile ilgili yajadl!lnlz sorunlar nelerdir? 4. Mastürbasyon yapan ö!renciniz var ml? 5. NasLl mastürbasyon yaplyor? 6. Ne slkllkta mastürbasyon yaplyor? 7. Hangi durumlarda mastürbasyon yaplyor? 8. Ö!rencinizi ilk mastürbasyon yaparken gördü!ünüzde ne tepki verdiniz? 9. Sizce ö!renciniz neden mastürbasyon yaplyor? 10. Sizce mastürbasyon yapan ö!rencinizi vazgeçirmeye çalljmall mlslnlz? Neden? 11. Sizce ö!renciniz slk slk mastürbasyon yaplyorsa psikologa götürülmeli mi? Neden? 12. BaJ etme stratejileri olarak neleri kullandlnlz? 13. Velilerle nasll iletijime geçiyorsunuz? 604