Dr.Yahya Laleli Dr.Murat Öktem
PROGRAMIN AMACI Katılımcı laboratuvarlar arasında test sonuçları açısından harmonizasyonu sağlamak
PROGRAMIN ÖZETİ 2002 yılında başlatıldı Programın 7. yılı Aktif laboratuvar sayısı 110 55 il ve KKTC den toplam 225 laboratuvarın katılımı ile 27 kez düzenlendi 54 serum ve kan sayımı örneği gönderildi 28.grup örnekler Aralık ayında gönderilecek
2004 2005 2006 2007 2007 2009... Katılım belgesi Periferik yayma Mikrobiyoloji Beta-hCG, TSH, FT4 Tüm raporlar web sitesinden verilmeye başlandı Bazı testler için mutlak değer ölçümü sonrasında numune gönderimi Biyokimya testlerinde de bilinen miktarlar ilave edilerek numune gönderimi Programın akredite edilmesi Programın Sağlık Bakanlığı nca tanınmasının sağlanması Katılım belgesinin değerinin arttırılması
PROGRAMIN AMACI Katılımcı laboratuvarlar arasında test sonuçları açısından harmonizasyonu sağlamak
ÖRNEKLER Tam kan sayımı Taze insan örneği kullanılmakta Testleri 36 saat içinde yapılması tavsiye edilmekte Serum Taze insan örneği kullanılmakta Çeşitli parametreler için seviye ayarlaması yapılmakta. Bu amaçla sadece yine insan örneği kullanılmakta. NaN3 hariç koruyucu kullanılmamakta Tüm örneklerin homojenite ve stabilite çalışmaları yapılmakta Örneklerin doğruluğu endirek olarak kontrol edilmekte
Salı günü saat: 12.00 Örnek hazırlamaya başlangıç 15.00 Örneklerin son kontrollerinin yapılması 16.00 Kargo ile örnek gönderiminin yapılması Çarşamba günü saat: 10.00 Örneklerin katılımcılara ulaşması 12.00 Test çalışmalarının tamamlanması 18.00 Sonuç girişinin tamamlanması
DAĞITIM Örnekler aynı gün katılımcılara gönderilmekte Gönderim sırasında stabilite takip edilmekte Giden örnekler ve teslim şartları takip edilmekte Örneğin sağlam teslimatı Hemoliz varlığı
ANALİZ Tüm örneklerin aynı gün, aynı saatlerde analiz edilmesi istenmekte Analiz sırasında dikkat edilecek noktalar örnekle birlikte gönderilmekte Örneğin çalışma öncesi kontrol edilmesi Analiz sonrası sonuçların girilmesinde dikkat edilmesi gereken noktalar ayrıca katılımcılara gönderilmekte Üre, FT4 vb. bazı parametreler için birim uyarıları
DEĞERLENDİRME IFCC ve ISO tarafından klinik laboratuvarlar için belirlenen eksternal kalite kontrol sonuçları değerlendirme kurallarına göre yapılmakta +/- 3 SD (aşırı uçlar) atılmakta ve daha sonra SD ve CV hesaplanmakta Referans aralığına göre ayrı değerlendirme yapılmakta CAP e göre ayrı bir değerlendirme yapılmakta Çalışılan cihazlara göre ayrı değerlendirme yapılmakta
SONUÇLARIN SUNUMU Programa ait web sitesi kullanılmakta www.duzen.com.tr Online İşlemler Kurumsal İşlemler Kalite Kontrol Programı Toplu sonuçların özeti Test bazında son programa ait her iki sonucun karşılaştırmalı değerlendirmesi (Youden grafiği ile) Çalışma yöntemi, prensibi ve kullanılan kite göre değerlendirme Referans aralığına göre değerlendirme Son 1 yıla ait sonuçların topluca değerlendirmesi (Levey Jenings grafikleri ile) Test bazında histogramlar Mikrobiyoloji programı sonuçları Periferik yayma programı sonuçları Eski sonuçlar
SONUÇLARIN SUNUMU Programa ait web sitesi kullanılmakta www.duzen.com.tr Online İşlemler Kurumsal İşlemler Kalite Kontrol Programı Toplu sonuçların özeti
B-08-09-01 Test Adı Toplam Katılan Lab Ortalama SD GRUP %CV Glukoz 103 226,24 15,03 6,64 Total Kolesterol 102 163,65 9,30 5,68 HDLKolesterol 99 46,82 4,84 10,34 Trigliserit 102 103,84 9,07 8,74 Total Protein 100 6,95 0,37 5,27 Albumin 100 4,42 0,27 6,12 Kalsiyum 98 9,05 0,49 5,37 Fosfor 88 4,05 0,24 6,04 Üre Nitrojeni (BUN) 100 15,93 2,55 16,00 Kreatinin 96 0,95 0,13 13,46 Ürik Asit 102 6,20 0,49 7,87 SGOT (AST) 102 19,74 2,94 14,87 SGPT (ALT) 102 18,42 2,89 15,68 GGT 97 19,80 2,71 13,70 Alkalen Fosfataz 99 92,46 41,85 45,26 Total Bilirubin 91 0,43 0,20 46,21 FT4 71 14,60 2,64 18,09 TSH 72 1,55 0,17 10,70 Beta-hCG 68 0,51 0,72 139,67
B-08-09-02 Test Adı Toplam Katılan Lab Ortalama SD GRUP %CV Glukoz 103 106,34 8,25 7,76 Total Kolesterol 102 210,39 12,04 5,72 HDL Kolesterol 99 42,48 5,15 12,12 Trigliserit 102 226,08 18,01 7,97 Total Protein 100 7,29 0,35 4,81 Albumin 100 4,38 0,33 7,52 Kalsiyum 98 9,44 0,53 5,58 Fosfor 88 4,40 0,29 6,52 Üre Nitrojeni (BUN) 100 33,54 4,48 13,35 Kreatinin 96 3,74 0,36 9,60 Ürik Asit 102 6,30 0,46 7,27 Alkalen Fosfataz 99 145,43 64,26 44,19 SGOT (AST) 101 40,07 5,04 12,57 SGPT (ALT) 102 37,25 4,51 12,11 GGT 97 52,47 7,17 13,66 Bilirubin (Total) 90 0,46 0,29 63,03 FT4 71 15,01 2,98 19,85 TSH 72 1,68 0,23 13,44 Beta-hCG 68 15,43 3,66 23,70
H-08-09-01 Test Adı Toplam Katılan Lab Ortalama SD GRUP %CV Hemoglobin 102 15,41 0,44 2,87 Hematokrit 102 46,16 1,90 4,12 Eritrosit 101 5,19 0,16 3,16 Lökosit 101 7,08 0,47 6,70 Trombosit 101 249,76 35,52 14,22 H-08-09-02 Test Adı Toplam Katılan Lab Ortalama SD GRUP %CV Hemoglobin 97 14,04 0,41 2,91 Hematokrit 97 42,07 2,03 4,82 Eritrosit 97 5,12 0,19 3,76 Lökosit 97 8,08 0,71 8,77 Trombosit 96 223,24 26,14 11,71
SONUÇLARIN SUNUMU Programa ait web sitesi kullanılmakta www.duzen.com.tr Online İşlemler Kurumsal İşlemler Kalite Kontrol Programı Toplu sonuçların özeti Test bazında son programa ait her iki sonucun karşılaştırmalı değerlendirmesi (Youden grafiği ile)
SONUÇLARIN SUNUMU Programa ait web sitesi kullanılmakta www.duzen.com.tr Online İşlemler Kurumsal İşlemler Kalite Kontrol Programı Toplu sonuçların özeti Test bazında son programa ait her iki sonucun karşılaştırmalı değerlendirmesi (Youden grafiği ile) Çalışma yöntemi, prensibi ve kullanılan kite göre değerlendirme
SONUÇLARIN SUNUMU Programa ait web sitesi kullanılmakta www.duzen.com.tr Online İşlemler Kurumsal İşlemler Kalite Kontrol Programı Toplu sonuçların özeti Test bazında son programa ait her iki sonucun karşılaştırmalı değerlendirmesi (Youden grafiği ile) Çalışma yöntemi, prensibi ve kullanılan kite göre değerlendirme Referans aralığına göre değerlendirme
SONUÇLARIN SUNUMU Programa ait web sitesi kullanılmakta www.duzen.com.tr Online İşlemler Kurumsal İşlemler Kalite Kontrol Programı Toplu sonuçların özeti Test bazında son programa ait her iki sonucun karşılaştırmalı değerlendirmesi (Youden grafiği ile) Çalışma yöntemi, prensibi ve kullanılan kite göre değerlendirme Referans aralığına göre değerlendirme Son 1 yıla ait sonuçların topluca değerlendirmesi (Levey Jenings grafikleri ile)
SONUÇLARIN SUNUMU Programa ait web sitesi kullanılmakta www.duzen.com.tr Online İşlemler Kurumsal İşlemler Kalite Kontrol Programı Toplu sonuçların özeti Test bazında son programa ait her iki sonucun karşılaştırmalı değerlendirmesi (Youden grafiği ile) Çalışma yöntemi, prensibi ve kullanılan kite göre değerlendirme Referans aralığına göre değerlendirme Son 1 yıla ait sonuçların topluca değerlendirmesi (Levey Jenings grafikleri ile) Test bazında histogramlar
SONUÇLARIN SUNUMU Programa ait web sitesi kullanılmakta www.duzen.com.tr Online İşlemler Kurumsal İşlemler Kalite Kontrol Programı Toplu sonuçların özeti Test bazında son programa ait her iki sonucun karşılaştırmalı değerlendirmesi (Youden grafiği ile) Çalışma yöntemi, prensibi ve kullanılan kite göre değerlendirme Referans aralığına göre değerlendirme Son 1 yıla ait sonuçların topluca değerlendirmesi (Levey Jenings grafikleri ile) Test bazında histogramlar Mikrobiyoloji programı sonuçları Periferik yayma programı sonuçları
SONUÇLARIN SUNUMU Programa ait web sitesi kullanılmakta www.duzen.com.tr Online İşlemler Kurumsal İşlemler Kalite Kontrol Programı Toplu sonuçların özeti Test bazında son programa ait her iki sonucun karşılaştırmalı değerlendirmesi (Youden grafiği ile) Çalışma yöntemi, prensibi ve kullanılan kite göre değerlendirme Referans aralığına göre değerlendirme Son 1 yıla ait sonuçların topluca değerlendirmesi (Levey Jenings grafikleri ile) Test bazında histogramlar Mikrobiyoloji programı sonuçları Periferik yayma programı sonuçları Eski sonuçlar
Bu programın size katkısı ne oldu?
Sizi motive etti mi? Aldığınız sonuca göre herhangi bir uygulama yaptınız mı? Aldığınız sonuca göre referans aralığınızı diğer katılımcılar ile karşılaştırdınız mı? Aldığınız belge size bir değer kattı mı?
Tolere edilebilir hata hududu içinde kalmaya ulaştık mı? Hangi parametrelerde başarılıyız?
CLIA 88 KRİTERLERİNE GÖRE KABUL EDİLEBİLİRLİK SINIRLARI (Total Hata) Glukoz 6 mg/dl veya %10 Kalsiyum 1 mg/dl Kolesterol %10 Kreatinin %15 Albumin %10 Bilirubin 0,4 mg/dl veya %20 Fosfor 0,3 mg/dl veya %10 Gamma GT +/- 3SD Protein (total) %10 SGOT (AST) %20 SGPT (ALT) %20 Trigliserit %25 BUN 2 mg/dl veya %9 Ürik Asit %17 HDL-Kolesterol %30
Başarılı Glukoz Kreatinin Ürik asit Total protein Albumin Kalsiyum Fosfor Total kolesterol HDL kolesterol Trigliserit SGOT SGPT (?) GGT Başarısız Üre Total bilirubin
1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 % CV 10.00 8.00 6.00 4.00 2.00 0.00 Total Kolesterol Program No % CV LABPT 5.6 CAP * 2.8 RIQAS 3 * CLIA 88 hedefi ± % 10
1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 % CV 18.00 15.00 12.00 9.00 6.00 3.00 0.00 Glukoz Program No % CV LABPT 5.8 CAP * 2.6 RIQAS 3.4 * CLIA 88 hedefi ± % 10
Sonuç Sayısı Beta-hCG 0,01 miu/ml (n=72) 40 38 35 30 25 20 15 16 10 10 5 2 2 4 0 0.1 0.1-0.5 0.5-1 1-1.500 1.50-2.00 >2 miu/ml
CLIA 88 EQA Hemoglobin % 7 % 3 Hematokrit % 6 % 4 Eritrosit % 6 % 3 Lökosit % 15 % 8 Trombosit % 25 % 10 PCV/MCV/MCH % 6 % 4 PR/İNR %15 %15
Başarılı Hemoglobin Hematokrit Eritrosit Lökosit Trombosit Neden? Başarısız EQA Kriterlerine Göre Parametreler Başarılı Hemoglobin (?) Hematokrit (?) Eritrosit (?) Başarısız Lökosit Trombosit
Hemoglobin 4.5 4 3.5 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 Trombosit 30 25 20 15 10 5 0 1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52
Hemoglobin Hemotokrit Eritrosit Lökosit Trombosit 2002 3.31 3.32 3.04 12.40 16.70 2003 2.83 3.94 3.45 14.81 14.22 2004 3.33 3.35 3.64 11.19 14.64 2005 3.39 4.11 3.34 18.74 15.56 2006 3.07 3.65 3.11 9.01 12.78 2007 3.53 3.99 3.37 9.26 12.12 2008 3.10 4.15 3.49 12.38 13.18 CLIA 88 7.00 6.00 6.00 15.00 25.00 EQA 3.00 4.00 3.00 8.00 10.00 20.00 18.00 16.00 14.00 12.00 10.00 8.00 6.00 4.00 2.00 0.00 Hemoglobin Hemotokrit Eritrosit Lökosit Trombosit 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008