T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ BESLENME VE FİZİKSEL AKTİVİTELER DAİRE BAŞKANLIĞI TÜRKİYE AŞIRI TUZ TÜKETİMİNİN AZALTILMASI PROGRAMI
Bulaşıcı Olmayan Kronik Hastalıklara Neden Olan Risk Faktörleri Sigara Kullanımı Fiziksel İnaktivite Sağlıksız Beslenme Aşırı Tuz Tüketimi
Aşırı Tuz Kullanımı Bir çok Sağlık Sorununa Neden Olabilir Yüksek tansiyon Kalp Hastalıkları İnme Böbrek Hastalıkları Kemik Erimesi Bazı kanser türleri görülme riski artar
TUZ VE SODYUM Sofra Tuzu (sodyum klorür) % 40 sodyum % 60 klordan oluşur Etiketlerdeki Sodyum Miktarını 2.5 İle Çarparak Tuz Miktarını Kolayca Hesaplamak Mümkündür
Sodyumdan Zengin Besinler Sofra Tuzu Karbonat Kabartma Tuzu Et suyu tabletleri Hazır çorbalar Konserveler Salamura besinler Soya sosu Hardal Ketçap Soslar Salam,sucuk, sosis Kurutulmuş domates Peynir Krakerler Fast-food besinler Tuzlu kuruyemişler
Sodyum İçeriği Düşük Besinler Sebze ve meyveler genel olarak tuz içeriği düşük besinlerdir. Aynı zamanda potasyumdan zengindirler Süt-yoğurt ve kuru baklagillerde düşük sodyumlu beslenmenin önemli parçasıdırlar Ancak dikkat edilmelidir.
Bir Etiket İçinde Aşağıdaki İfadelerden Birisi Varsa O Besin Tuz Ya Da Sodyum İçeriyor Demektir
SAĞLIKLI OLMAK İÇİN GÜNDE 5 GRAM TUZ YETERLİDİR Günlük sodyum gereksinimi 2400 mg dır. WHO <5 g/gün civarında tuz önermektedir. 2008 yılında yapılan Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı Çalışmasına (SALTurk) göre ülkemizde tuz tüketimi çok fazladır (ortalama 18 gram/gün)
Diyette Tuz Alımının 1gr/Gün Azaltılması Felçlerde %5 lik Kalp krizlerinde %3 lük azalma sağlar Diyette Tuz Alımının 9 Gr/Gün Azaltılması Felçlerde %34 lük Kalp krizlerinde %24 lük azalma sağlar
10
Ülkemizde İlk 10 Ölüm Nedeni İçinde; -İskemik Kalp Hastalıkları 1. sırada -Hipertansif Kalp Hastalıkları 6. sırada Temel Hastalık Gruplarına Göre Ölüm Nedeni İçinde; -İlk iki sırada kronik hastalıklar bulunmakta -%48 lik oran ile kardiyovasküler hastalıklar ilk sırada yer almaktadır
Dünya ve Türkiye de Hipertansiyon 31,8 Türkiye Wolff-Maier K, et al. JAMA. 2003;289:2363-69 Journal of Hypertension. 23(10):1817-1823, October 2005
KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLARIN DURUMU (YILLARA GÖRE )
Türkiye de Diyaliz Hasta Sayıları 55000 50000 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Ulusal Kanser İnsidansı (100 000) 80 60 49,29 60,49 71,49 70,32 40 20 0 2000 2001 2002 2003 Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi, 2007
DÜNYADA TUZU AZALTMA ÇALIŞMALARI HIZLA DEVAM EDİYOR
DÜNYADA TUZU AZALTMA ÇALIŞMALARI HIZLA DEVAM EDİYOR 17
DÜNYADA TUZU AZALTMA ÇALIŞMALARI HIZLA DEVAM EDİYOR
DÜNYADA TUZU AZALTMA ÇALIŞMALARI HIZLA DEVAM EDİYOR
TUZ ÜLKEMİZ İÇİN ÇOK ÖNEMLİDİR Açık yaraya tuz ekilmez Üzerine tuz biber ekmek Çorbada tuzu bulunmak Yaraya tuz basmak Tadı tuzu kalmamak Azı karar çoğu zarar Tuzu kuru
Tipik Amerikan Diyetinde Tuz Alım Kaynakları Günlük olarak alınan tuzun ; %15 i Sofrada ya da Pişirme sırasında eklenen %5 i Besinlerde doğal olarak bulunan %80 i Hazır işlenmiş besinlerden gelen
ÜLKEMİZDE EN SIK KULLANDIĞIMIZ TUZ KAYNAĞI BESİNLER
Türkiye de Sadece Ekmekten Alınan Tuz 7.28gr/gün Am J Kidney Dis. 2009 Jun;53(6):1103.
ÜLKEMİZDE EN SIK KULLANDIĞIMIZ TUZ KAYNAĞI BESİNLER
ÜLKEMİZDE EN SIK KULLANDIĞIMIZ TUZ KAYNAĞI BESİNLER
ÜLKEMİZDE EN SIK KULLANDIĞIMIZ TUZ KAYNAĞI BESİNLER
ÜLKEMİZDE EN SIK KULLANDIĞIMIZ TUZ KAYNAĞI BESİNLER
ÜLKEMİZDE EN SIK KULLANDIĞIMIZ TUZ KAYNAĞI BESİNLER
ÜLKEMİZDE TUZU AZALTMA İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR
İyotlu Tuz ve İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi ve Kontrolü Programı 1994 den beri yürütülüyor Sofra tuzlarının iyotlanması zorunlu Hane halkı düzeyinde iyotlu tuz tüketimi %80 (TNSA-2008) 25-40 mg/kg KI sofra tuzlarına eklenmesi zorunlu SAĞLIKLI OLMAK İÇİN AZ AMA İYOTLU TUZ
Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Programı(2011-2015) 1.Mevcut Durum 2.Müdahale Çalışmaları 3.Farkındalık Çalışmaları 4.İzleme ve Değerlendirme
Aşırı tuz tüketimini azaltmak için pratik öneriler Daima taze ve tuz eklenmemiş besinleri tercih edin Yemeklerin tadına bakmadan tuz eklemeyin Tuz içeriği yüksek olan salamura besinleri (zeytin, peynir, turşu gibi) ve konserve besinleri daha az tüketin Daha fazla taze sebze ve meyve tüketin Satın aldığınız hazır besinlerin etiketlerini mutlaka okuyun ve daha az tuzlu olanları tercih edin Yemeğinizin lezzetini arttırmak için tuz yerine maydanoz, nane, kekik, dereotu, rezene, fesleğen, limon gibi besinler ile baharatları kullanın Ev dışında yemek yiyorsanız az tuzlu besinleri tercih edin Maden suları kaynağına göre farklı miktarda sodyum içerir, sodyum içeriğini etiketinden kontrol edin
SAĞLIĞINIZ İÇİN DAHA AZ TUZ TÜKETİN