Örnek MÝ ölüm 'de adresleme yöntemleri ve buyruklar genel bakýþ açýsýndan tanýtýlmýþtýr. oðal olarak tüm mikroiþlemcilerde ayný adresleme yöntemlerinin ve ayný buyruk kümesinin bulunmasý beklenemez. urum böyle olunca, mikroiþlemcilerin programlanmasýna iliþkin bilgilerin verilmesinde iki seçenek ortaya çýkmaktadýr. eçeneklerin birincisinde, belli bir mikroiþlemci seçilir ve bu iþlemciye iliþkin tüm yazýlým özelikleri tanýtýlýr. Ýkinci yöntemde ise, sanal bir MÝ tasarlanýr; tüm bilgiler bu iþlemci üzerinde verilir. irinci yöntem, okuyucuyu belli bir iþlemciye yönlendirmesi açýsýndan doðru bulunamaz. yrýca, seçilen iþlemcinin artý ve eksi yönleri olacaktýr. Okuyucunun, diðer mikroiþlemcileri tanýmadýðý durumlarda bir iþlemciye özgü özelikleri öðrenmesi yanýltýcý olur. u nedenle, eðitimin sanal iþlemci üzerinde verilmesi daha doðru ve yararlý olur. u bölümde, sanal bir iþlemci tanýtýmý yapýlmýþtýr. Örnek MÝ olarak tanýmlanan bu iþlemcinin buyruklarý Türkçe olarak verilmiþtir. öyle bir seçimin nedenleri þöyle açýklanabilir: u ugün yaygýn olarak kullanýlan mikroiþlemcilerin iç yapýlarý ve çalýþma yöntemleri birbirinden farklýdýr.
- Örnek MÝ u Ýç yapýlarýnýn farklý olmasý ve tasarýmcýlarýnýn farklý tasarým tekniklerini benimsemiþ olmalarý nedeniyle, her mikroiþlemcinin buyruk kümesi diðerinden farklýdýr. una ek olarak, buyruklarýn adlarý ve kýsaltmalarý da farklýdýr. u Tek bir Merkezi Ýþlem iriminin tanýnmasý, donanýmýnýn ve yazýlýmýnýn bilinmesi, tasarýmcýnýn düþünme yeteneðini sýnýrlar. ir uygulama için uygun olan bir MÝ bir baþka uygulama için uygun olmayabilir. u düþüncelerin ýþýðýnda, bu bölümde soyut, bir MÝ tanýtýlacaktýr. slýnda tanýtýlacak olan bu MÝ, yaygýn olarak kullanýlan -bit ve -bit mikroiþlemcilerinin ortak özeliklerini içermektedir. azý mikroiþlemcilerden daha yetenekli, bazýlarýna oranla daha yeteneksiz olabilir. u nedenle, örnek MÝ'in çalýþmasýný öðrenmiþ birinin, mevcut MÝ'leri öðrenmesi kolay olacaktýr. Örnek olarak ele alýnacak MÝ'in veri yolu bit, adres yolu bit olarak belirlenmiþtir.. Örnek MÝ'in Ýç apýsý Örnek MÝ'in içinde bulunan birimler aþaðýda verilmiþtir: -itlik ütükler kümülatör- kümülatör- ardýmcý ütük-c C ardýmcý ütük- urum ütüðü -itlik ütükler kümülatör Çifti ardýmcý ütük Çifti C ýralama ütüðü ýðýn Göstergesi G Program ayacý P kümülatör ve akümülatör birbirine özdeþ iki akümülatördür. unlar tek tek kullanýlabilecekleri gibi birlikte çift olarak, yani bitlik akümülatör olarak da kullanýlabilirler. ardýmcý kütük C ve birbirine özdeþ iki yardýmcý kütüktür. unlar tek tek kullanýlabilecekleri gibi birlikte çift olarak yani bitlik yardýmcý kütük olarak da kullanýlabilirler.
. Örnek MÝ'in Ýç apýsý - Örnek MÝ'de aþaðýda kýsaltmalarýyla verilen adresleme yöntemleri kullanýlmaktadýr. u kýsaltmalar örnek MÝ' in buyruk tablosunda aynen kullanýlmýþtýr. Ývedi Ývedi azma oðal oðrudan ütüðe aðlý olaylý aðýl ýralý () rtýrmalý ýralý zaltmalý ýralý ütüðe aðlý ýralý ýralý (G) Örnek MÝ'in urum ütüðünde aþaðýda kýsaltmalarýyla verilen durum bayraklarý bulunmaktadýr. Elde ayraðý E arým Elde ayraðý ýfýr ayraðý Negatif ayraðý N Taþma ayraðý T esme ayraðý T N E urum ütüðü içinde görülen esme ayraðý, kesme isteðine izin vermeyi denetlemek için kullanýlýr. urum bayraklarýndan E bayraðý, urum ütüðünün en düþük anlamlý bitidir. urum bayraklarý, MÝ içinde gerçeklenen iþlemin durumuna göre ya etkilenirler ya da etkilenmezler. u durum buyruk tablosunda aþaðýdaki gibi gösterilmiþtir. Ýþlem sonunda bayrak konumuna geçe Ýþlem sonunda bayrak konumuna geçer Ýþlem sonunda bayrak etkilenmez (deðiþmez) Ýþlem sonunda bayrak, duruma göre ya da olur
- Örnek MÝ Örnek MÝ buyruklarý içinde bitlik ve bitlik iþlenenler kullanýlabilir. Ýþlenenleri tanýtmak için aþaðýda verilen yazým kalýplarý kullanýlmýþtýr: akümülatör CC akümülatör CC akümülatör çifti bitlik kütükler (birinci iþlenen) bitlik kütükler j (ikinci iþlenen) bitlik kütükler i (birinci iþlenen) bitlik kütükler jj (ikinci iþlenen) bitlik veri bitlik veri bellek adresi dres ya da dr ellek içeriðinde ve kütüklerde yapabilecek her þeyi akümülatörün yapabildiði bilindiðine göre, kütükler için tanýmlanmýþ tüm buyruklar akümülatörler için de geçerlidir. ncak bunun tersi doðru deðildir. ir buyrukta, bir iþlenenin akümülatör olmasý gerekiyor ise, j veya kýsaltmasýyla durum belirtilecektir. uyruk içinde kullanýlan adresleme yöntemine baðlý olarak buyruk yazým kalýplarý aþaðýda verilmiþtir.. Örnek MÝ'in dresleme eteneði Örnek MÝ'in deðiþik adresleme yöntemi bulunmaktadýr. dresleme yöntemleri bir önceki bölümde ayrýntýlý biçimde anlatýldýðý için, bu kýsýmda kýsa açýklamalara yer verilmiþtir... Ývedi dresleme ütün kütükler ivedi olarak bir veri ile yüklenebilir, karþýlaþtýrýlabilir, aritmetik ve mantýksal iþleme sokulabilirler. Ývedi iþleme katýlan verinin boyu, kütük boyuna eþit olmalýdýr. OMT, OMT i, Örnek MÝ'de belleðe ivedi yazma yeteneði bulunmaktadýr. u tür adreslemeler için temel yapý þöyledir: OMT, E OMT, E
. Örnek MÝ'in dresleme eteneði -.. oðal dresleme MÝ içindeki denk kütükler arasýnda aktarma, aritmetik, mantýksal iþlem, karþýlaþtýrma, takas ve deðiþme iþlemleri doðal adresleme yöntemi ile gerçeklenebilir. Ýþlem buyruklarýnda ikinci iþlenen gerekmez. OMT, j OMT i, jj OMT OMT i.. oðrudan dresleme MÝ içindeki tüm kütüklere doðrudan adresleme yöntemi ile yükleme yapýlabilir ya da bir kütüðün içeriði belleðe doðrudan yazýlabilir. ritmetik ve iþlemlerin tamamý doðrudan adresleme yöntemini kabul ederler. Ýþlem buyruklarý da doðrudan adresleme yöntemi kullanýrlar. OMT, <dres> OMT i, <dres>.. ütüðe aðlý olaylý ütüðe baðlý dolaylý adresleme yönteminde, C kütük çifti kullanýlýr. C yardýmcý kütüðünün içinde, baðlantý kurulacak olan belleðin adresi yer alýr. ütüðe baðlý dolaylý adresleme yöntemi ile kütüklere bellekten yükleme yapýlabildiði gibi, kütük içerikleri belleðe de yazýlabilir. ritmetik ve mantýksal iþlemlerde de kütüðe baðlý dolaylý adresleme yöntemi kullanýlýr. u adresleme yöntemi için örnek yapý þöyledir: OMT, <C> OMT i, <C>
- Örnek MÝ.. aðýl Örnek mikroiþlemcide baðýl adresleme sadece dallanma iþlemlerinde kullanýlýr. Örnek yapý aþaðýda gösterilmiþtir. OMT, dým.. ýralý () ýralý adresleme, doðrudan adreslemenin geçerli olduðu her iþlem için geçerlidir. ilindiði gibi sýralý adresleme, 'nýn o andaki deðerine baðlýdýr. Etkin adres, ' ya sýra numarasý nin eklenmesiyle hesaplanýr. Örnek mikroiþlemcide, 'nýn deðeri bit, sýra numarasý iþaretsiz bittir. ýralý adresleme için geçerli yazým kalýbý þöyledir: OMT,< + >... rtýrmalý ýralý u adresleme yönteminde, önce 'ya eklenerek etkin adres hesaplanýr. Etkin adresin içeriði okunur ya da yazýlýr. aha sonra sýralama kütüðünün içeriði buyrukta belirtilen deðer kadar artýrýlýr. rtýrmalý sýralý adresleme kalýbý þöyledir: OMT, <+> + artýrma deðeri $ - $FF arasýnda iþaretsiz bir sayý olabilir.... zaltmalý ýralý u adresleme yönteminde ilk olarak 'nýn deðeri buyrukta belirtildiði kadar ( ) azaltýlýr. onra + 'den etkin adres hesaplanýr. Etkin adresin içeriði okunur ya da yazýlýr. zaltmalý sýralý adresleme kalýbý þöyledir: OMT, < + > - deðeri $ - $FF arasýnda iþaretsiz bir sayý olabilir.
. Örnek MÝ'in uyruklarý -... ütüðe aðlý ýralý u adresleme yönteminde sýralama kütüðü ve C yardýmcý kütük çiftinin içeriði birlikte kullanýlmaktadýr. Örnek kalýp aþaðýda gösterilmiþtir: OMT, <+C+> u buyruk için etkin adres, C'nin içeriði ile 'nýn içeriðinin toplanmasý ve buna deðerinin eklenmesi ile elde edilir... ýralý (G) Örnek mikroiþlemcide, ýðýn Göstergesi, sýnýrlý olmak koþulu ile, ýralama ütüðü gibi çalýþabilmektedir. G' ye baðlý sýralý adresleme yönteminde etkin adres G' ye deðeri eklenerek bulunur. Örnek mikroiþlemcide, G' nin deðeri bit, sýra numarasý ise iþaretsiz bittir. G' ye baðlý sýralý adresleme için geçerli yazým kalýbý þöyledir: OMT,<G + >. Örnek MÝ'in uyruklarý Örnek MÝ'e iliþkin buyruklar,. ölümde sunulduðu biçimde kümelere ayrýlmýþ ve bu kýsýmda, her bir buyruk kümesi içinde yer alan buyruklar örnek MÝ'e özgü biçimde tanýtýlmýþtýr... ktarma uyruklarý ütükler arasý, kütükler ile bellek arasý veri aktarýmý için kullanýlýrlar. ütükler arasý aktarmada, kütük boylarýnýn denk olmasý gerekir. bitlik bir kütükle bellek arasýndaki aktarma iþleminde, peþpeþe gelen iki bellek gözü iþleme katýlýr. MÝ içindeki aktarmalarda T komutu kullanýlacaktýr. MÝ ile bellek arasýndaki aktarmalarda, eðer aktarmanýn yönü bellekten MÝ'e doðru ise Ü, MÝ'den belleðe doðru ise komutu kullanýlacaktýr. Örnek MÝ'e iliþkin aktarma buyruklarý ilgili tabloda gösterilmiþtir... ritmetik uyruklar Örnek MÝ toplama, çýkarma, çarpma ve bölme yeteneklerine sahiptir. Toplama iþlemini bitlik sayýlar üzerinde eldesiz veya eldeli olarak yapabilmektedir. bitlik sayýlar üzerinde
- Örnek MÝ benzer þekilde, borçsuz veya borçlu çýkarma iþlemi yapabilmektedir. Örnek MÝ bitlik toplama ve çýkarma iþlemlerini gerçekleyebilmektedir. bitlik iþlemlerde ilk iþlenen akümülatör çifti olmak zorundadýr. bitlik toplama ve çýkarmalarda elde ve borç kavramý tanýmlanmamýþtýr. Örnek MÝ bitlik iþaretsiz iki sayýyý çarpabilmektedir. Çarpýmda ilk iþlenen akümülatör olmak zorundadýr. Ýkinci iþlenen bir veri, bir kütük ya da bir bellek gözü içeriði olabilir. Çarpým sonucu akümülatör çiftine yerleþir. ölme iþleminde, bölünen sayý akümülatör çiftinde bulunmak zorundadýr. ölen sayý, bir veri, bir kütük içinde ya da bellekte olabilir. onuç akümülatör çiftinde yer alýr. alan sayý C'ye yerleþir. ritmetik buyruklar ilgili tablolarda gösterilmiþtir... Mantýksal uyruklar Örnek MÝ E, E, iþlemlerini bitlik veriler üzerinde gerçekleyebilir. Mantýksal iþlemlerde ilk iþlenen, akümülatörlerden biri olmak zorundadýr. Ýkinci iþlenen bir veri, bir kütük ya da bir bellek gözü içeriði olabilir. Ýþlem sonucu birinci iþlenen akümülatöre yazýlýr. Mantýksal buyruklar ilgili tabloda sýralanmýþtýr... Ýþlem uyruklarý Ýþlem buyruklarý kütükler üzerinde geçerli olduðu gibi bellek üzerinde de geçerlidir. ilme buyruðu, kütük içeriklerini silmede kullanýldýðý gibi durum kütüðü içindeki bayraklarý sýfýrlamak için de kullanýlmaktadýr. ilme buyruðu ile bir kütük ya da bellek gözü içinde bir göze sýfýrlanabilir. urma buyruðu ile, urum kütüðü bayraklarýndan biri konumuna getirilebilir. yný buyruk kullanýlarak, bir kütük ya da bellek içindeki bir gözenin deðeri yapýlabilir. rtýrma ve azaltma buyruklarý, bir kütük ya da bellek içeriðini bir artýrmak ya da bir azaltmak için kullanýlýr. rtýrma ve azaltma buyruklarý bitlik kütükler (, C, ve G) için de geçerlidir. Tümleme ve eksileme iþlemleri bitlik veriler üzerinde geçerlidir. u nedenle, bir kütük ya da bir bellek gözü içeriði üzerinde çalýþýrlar. ýðma ve çekme iþlemleri sadece bitlik olarak kullanýlacaktýr. enzer þekilde onluk ayarý da bitlik olarak tanýmlanmýþtýr. GEÇ komutu, merkezi iþlem biriminin hiç bir iþ yapmadan geçmesini saðlar. Ýþe yaramaz gibi görülen bu komut, gerektiðinde, iþlem sürelerinin ayarlanmasýnda veya bazý buyruklarý silmek için kullanýlýr.
. Örnek MÝ'in uyruklarý - 9 esme isteði giriþine izin vermek için, esme izni ve izni kapatmak için kesme iznini kapat buyruðu kullanýlmaktadýr. ltprogramdan ve kesme hizmet programýndan dönme buyruklarý da iþlem buyruklarý içinde düþünülebilir. Ýþlem buyruklarý topluca ilgili tablolarda verilmiþtir... Öteleme ve öndürme uyruklarý Öteleme ve döndürme buyruklarý, bitlik olarak düzenlenmiþlerdir. u buyruklarýn tümü bir kütük ya da bellek gözü üzerinde geçerlidir. Örnek MÝ'in öteleme buyruklarý ilgili tabloda görülmektedir... arþýlaþtýrma ve allanma uyruklarý arþýlaþtýrma ve buna baðlý olarak dallanma buyruklarý bilgisayarýn karar verme yeteneði için gereklidir. MÝ içindeki tüm kütükler birbiri ile karþýlaþtýrýlabilir veya bir kütük bir veri ile ya da bir bellek gözü içeriði ile karþýlaþtýrýlabilir. arþýlaþtýrma iþleminde birinci iþlenenden ikinci iþlenen çýkarýlýr. ncak fark bir yere yazýlmaz. adece ' nýn bayraklarý etkilenir. arþýlaþtýrma iþlemlerinde, karþýlaþtýrýlan büyüklükler bitlik ise ' nýn bayraklarý gerçek anlamlarýný kazanmaktadýr. ncak bitlik karþýlaþtýrmalarda, bayraklarýn taþýdýðý anlamlar deðiþmektedir. u nedenle bitlik karþýlaþtýrma iþlemlerinde sonucun eþit ya da eþit olmadýðýna bakýlmasý daha doðru olur. arþýlaþtýrma sonunda ortaya çýkan duruma göre, genelde programýn akýþý deðiþtirilir. Program akýþýný deðiþtirmek için dallanma veya baðlanma buyruklarý kullanýlmaktadýr. uyruklarýn tanýtýldýðý. ölümde deðinildiði gibi, dallanma buyruklarý baðýl ve baðlanma buyruklarý doðrudan adresleme yöntemini kabul etmektedir. aðlanmalarda, bayraklarýna bakýlarak çalýþýlmaktadýr. una karþýlýk, dallanmalarda, bayraklarýnýn birlikte yorumlanmasýna gidilmekte ve böylece daha yetenekli buyruklar elde edilmektedir. ütün dallanma ve baðlanmalarýn bir koþula baðlý olmasý gerekmez. oþulsuz dallanma ve baðlanma buyruklarý da vardýr. allanma buyruklarýnýn bir baþka kümesi altprogramlarla ilgilidir. ltprogramlara dallanma iþlemleri bu konuya ayrýlmýþ özel bölümde ayrýntýlý biçimde incelenecektir. ltprogramlara dallanma da koþullu ve koþulsuz olabilmektedir. yrýca doðrudan, baðýl ve sýralý adresleme yöntemleri kullanýlarak altprogramlara dallanýlabilir. ltprogramýn özeliði gereði, altprogramda yapýlacak iþlemler bitince, altprograma dallanýlan buyruðun bir alt satýrýna geri dönülür. ltprograma dallanma iþleminde, dönüþ adresinin deðeri yýðýna bilgisayar tarafýndan
- Örnek MÝ atýlýr. ltprogramdan dönüþte, ÖN komutu ile bu adres yýðýndan okunur ve dönülecek adres belirlenir. esme hizmet programýna dallanma durumunda, bilgisayar, MÝ içindeki kütüklerin deðerlerini Þekil-.' de gösterildiði gibi yýðýna atar. esme hizmet programýndan dönüþte bu deðerleri geri alýr ve ilgili kütüklere yerleþtirir IÐIN $ $ $ na program esme Hizmet programý CC CC C () () P (): $ P () : $ G es meden önce G es meden sonra ÖN Þekil-.: esme hizmet programýna dallanma ve dönüþte yýðýnýn deðiþimi
. Örnek MÝ'in uyruklarý - Ýþlem omut T,j T,j GÞ,,<adr>,<C>,<+> Ü,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+>,dr,<adr>,<C>,<+>,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+> T M I - ( b it ) dr uyruk yapýsý yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli j j eri eri urum ütüðü T N E çýklama j j <dr> <<C>> <+> <+> + <+> - <+C+> <G+> dr dr <<C>> <+> <+> + <+> - <+C+> <G+>
- Örnek MÝ Ýþlem omut T i,jj T i,jj i, i,<adr> i,<c> i,<+> Ü i,<+>+ i,<+>- i,<+c+> i,<g+> i,<adr> i,<c> i,<+> i,<+>+ i,<+>- i,<+c+> i,<g+> T M I - ( b it ) dr uyruk yapýsý yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli i i jj jj i i i i i i i i i i i i i i i eri eri urum ütüðü T N E çýklama i jj i jj i i <dr>+<dr+> i <<C>>+<<C+>> i <+>+<++> i <+>+<++> + i <+>+<++> - i <+C+>+<+C++> i <G+>+<G++> dr+(dr+) i <<C>>+<<C+>> i <+>+<++> i <+>+<++> i + <+>+<++> i - <+C+>+<+C++> i <G+>+<G++> i
. Örnek MÝ'in uyruklarý - Ý T M E T Ý - ( b it ) Ýþlem omut,<+c+>,<+c+>,<+c+>,<+c+>,<g+>,<g+>,<g+>,<g+> dr yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli urum ütüðü T N E uyruk yapýsý çýklama,,,,,<adr>,<adr>,<adr>,<adr>,,,,,<c>,<c>,<c>,<c>,<+>,<+>,<+>,<+>,<+>+,<+>+,<+>+,<+>+,<+>-,<+>-,<+>-,<+>- TOP TOPE ÇI ÇIE eri eri eri eri + - + + E - - E + <dr> - <dr> + <dr> + E - <dr> - E + - + + E - - E + <<C>> - <<C>> + <<C>> + E - <<C>> - E + <+> - <+> + <+> + E - <+> - E + <G+> - <G+> + <G+> + E - <G+> - E + <+C+> - <+C+> + <+C+> + E - <+C+> - E + <+> + - <+> + + <+> + E + - <+> - E + + <+> - - <+> - + <+> + E - - <+> - E -
- Örnek MÝ Ýþlem omut,,i,<adr>,<c>,<+> TOP,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+>,,i,<adr>,<C> ÇI,<+>,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+>,,,<adr>,<C> Ç,<+>,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+>,,,<adr>,<C> Ö,<+>,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+> Ý T M E T Ý - ( b it Top la ma ve Çýka rma, Ça rp ma, ölme ) dr uyruk yapýsý yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli i i eri (ük) eri (üþ) eri (ük) eri eri eri (üþ) urum ütüðü T N E 9 9 çýklama + + i + (<dr>+<dr+>) +(<<C>>+<<C+>>) +(<+>+<++>) +(<+>+<+>) + +(<+>+<++>) - +(<+C+>+<+C++> +(<G+>+<G+>) - - i - (<dr>+<dr+>) -(<<C>>+<<C+>>) -(<+>+<++>) -(<+>+<+>) + -(<+>+>++>) - -(<+C+>+<+C++> -(<G+>+<G+>) * * * <dr> * <<C>> * <+> * <+> + * <+> - * <+C+> * <G+> / / / <dr> / <<C>> / <+> / <+> / <+> / <+C+> / <G+>
. Örnek MÝ'in uyruklarý - Ýþlem omut,,,<adr>,<c>,<+> E,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+>,,,<adr>,<C> E,<+>,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+>,,,<adr>,<C>,<+>,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+> M N T I dr uyruk yapýsý yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli eri eri eri urum ütüðü T N E çýklama <dr> <<C>> <+> <+>+ <+> - <+C+> <G+> + + + <dr> + <<C>> + <+> + <+>+ + <+> - + <+C+> + <G+> + + + <dr> + <<C>> + <+> + <+>+ + <+> - + <+C+> + <G+>
- Örnek MÝ Ý Þ E M I - I Ýþlem omut <+C+> <+C+> <+C+> <+C+> <G+> <G+> <G+> <G+> dr yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli urum ütüðü T N E uyruk yapýsý çýklama <dr> <dr> <dr> <dr> <C> <C> <C> <C> <+> <+> <+> <+> <+>+ <+>+ <+>+ <+>+ <+>- <+>- <+>- <+>- Ý T T <dr> <dr> <dr> + <dr> <dr> - <dr> Tüm<dr> + - Tüm<> <<C>> <<C>> <<C>> + <<C>> <<C>> - <<C>> Tüm<<C>> <+> <+> <+> + <+> <+> - <+> Tüm<+> <+> <+> +, + <+> <+> -, + <+> Tüm<+>, + <+> <+> +, - <+> <+> -, - <+> Tüm<+>, - <G+> <G+> + <G+> <G+> - <G+> Tüm<G+> <+C+> <+C+> + <+C+> <+C+> - <+C+> Tüm<+C+> <G+> <+C+> <+>, + <+>, - TÜM
. Örnek MÝ'in uyruklarý - Ý Þ E M I - II Ýþlem omut <+C+> N,<+C+> N,<+C+> <G+> N,<G+> N,<G+> dr yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli urum ütüðü T N E uyruk yapýsý çýklama <dr> N,<adr> N,<adr> N, N, <C> N,<C> N,<C> <+> N,<+> N,<+> <+>+ N,<+>+ N,<+>+ <+>- N,<+>- N,<+>- E Ý N N N N N N N N N N N N N N N N (N=) (N=) <dr> Eks<dr> <dr> <dr,n=> <dr> <dr,n=> Eks<> <<C>> Eks<C>> <<C>> <C,N=>> <<C>> <C,N=>> <+> Eks<+> <+> <+,N=> <+> <+,N=> <+> Eks<+>, + <+> <+,N=>, + <+> <+,N=>, + <+> Eks<+>, - <+> <+,N=>, - <+> <+,N=>, - <G+> Eks<G+> <G+> <G+,N=> <G+> <G+,N=> <+C+> Eks<+C+> <+C+> <+C+,N=> <+C+> <+C+,N=>
- Örnek MÝ Ý Þ E M I - III Ýþlem omut dr yön. ekizli. ekizli urum ütüðü T N E uyruk yapýsý çýklama E E N N T T Ý E E N N T T T i i T Ý EN GEÇ ÖN ÖN E i i ON IÐ ÇE i i + i i - Ýkili onluða dönüþtür dekini yýðýna at ýðýndakini ye çek esmeye izin ver esmeyi engelle oþ geç ltprogramdan dön esme hizmet programýndan dön azýlým kesmesi
. Örnek MÝ'in uyruklarý - 9 Ö T E E M E ve Ö N M E I Ýþlem omut <+C+> <+C+> <+C+> <+C+> <+C+> <G+> <G+> <G+> <G+> <G+> dr yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli urum ütüðü T N E uyruk yapýsý çýklama <dr> <dr> <dr> <dr> <dr> <C> <C> <C> <C> <C> <+> <+> <+> <+> <+> <+>+ <+>+ <+>+ <+>+ <+>+ <+>- <+>- <+>- <+>- <+>- O Ð ÐÝ O Ð E E E E E
- Örnek MÝ Ýþlem omut,,j,<adr>,<c>,<+>,<+>+,<+>-,<+c+>,<g+> i, i,jj i,<adr> i,<c> i,<+> i,<+>+ i,<+>- i,<+c+> i,<g+>,,j,<adr>,<c> IN,<+>,<+>+,<+>-,<+C+>,<G+> Þ I Þ T I M I dr uyruk yapýsý yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli i j i jj i i i i i i i j eri eri (ük) eri urum ütüðü T N E - j eri (üþ) i - - çýklama - <dr> - <<C>> - <+> - <+>+ - <+> - - <+C+> - <G+> i - jj i - (<dr>+<dr+>) i - (<<C>>+<<C+>>) i - (<+>+<++>) i - (<+>+<+>) + i - (<+>+>++>) - i - (<+C+>+<+C++> i - (<G+>+<G+>) <dr> <<C>> <+> <+> + <+> - <+C+> <G+>
. Örnek MÝ'in uyruklarý - omut Ð dr Ð,dr Ð N,dr Ð E,dr Ð T,dr EE E E E E EÝ ÝE E T T E E T T dr T, T N, T E, T T,,dr N,dr E,dr T,dr E, E <dr>, N M ve Ð N M dr uyruk yapýsý yön. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli I 9 çýklama oþulsuz dallan ( adým öteye) oþulsuz baðlan (erilen adrese) = ise verilen adrese baðlan N= ise verilen adrese baðlan E= ise verilen adrese baðlan T= ise verilen adrese baðlan Eþit ise (sonuç sýfýr ise) adým öteye dallan Eþit deðil ise (sonuç sýfýr deðilse) dallan üyük ise adým öteye dallan üyük veya eþit ise adým öteye dallan üçük ise adým öteye dallan Ýri ise adým öteye dallan Ýri veya denk ise adým öteye dallan fak ise adým öteye dallan T= ise adým öteye dallan T= ise adým öteye dallan E= ise adým öteye dallan E= ise adým öteye dallan = ise adým öteye dallan = ise adým öteye dallan adým ötedeki altprograma dallan dresi verilen altprograma baðlan = ise adým ötedeki altprograma dallan N= ise adým ötedeki altprograma dallan E= ise adým ötedeki altprograma dallan T= ise adým ötedeki altprograma dallan = ise adresi verilen altprograma baðlan N= ise adresi verilen altprograma baðlan E= ise adresi verilen altprograma baðlan T= ise adresi verilen altprograma baðlan yi azalt, deðilse adým öteye dallan dres içeriðini azalt, deðil ise dallan
- Örnek MÝ. Örnek MÝ'in uyruk apýsý Örnek MÝ için makine kodlarý üretilmesine gerek olmadýðý düþünülebilir. Çünkü gerçek olmayan bir iþlemci için, makine kodlarý ile yapýlabilecek bir iþlem yoktur. ncak, okuyucuya, gerçek bir mikroiþlemcide makine kodlarýnýn hangi düþünceyle üretildiðini göstermek açýsýndan, örnek MÝ için bir çalýþma yapýlmýþtýr. Örnek MÝ, CIC mimarisinde bir bilgisayardýr ve çok yetenekli komutlarý bulunmaktadýr. omut kümesinin zengin olmasý sonucu, komutlara karþýlýk gelecek makine kodlarý bir sekizli içine sýðdýrýlamamýþtýr. uyruk tablolarýna dikkatli bakýldýðýnda, komutlar bir ya da iki sekizli içine sýðabilmektedir. Örnek MÝ'in komut yapýsý Þekil-.'de gösterilmiþtir.. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli. ekizli abcdefgh knopsuv y omutun temel kýsmý dr es leme yöntemi a b uyruk türü Genel buyruklar oðal adr es leme buyr uk lar ý aðý l adr es li buyr uk lar Tek sekizli iþlem buyruklarý k n Ý þ lenen tür ü (oðal dr. ön.) Ý k i k ütük ar as ý i þ l em Tek kütük üzerinde iþlem bayr ak lar ý üz er inde iþ lem ütük n. iti üzerinde iþlem c özcük uzunluðu bi t bi t j p s Ý þ lenen tür ü (Genel dr. ön.) Tek kütük üzerinde iþlem ellek üzerinde iþlem elleðin n. biti üzerinde iþlem bayr aðý na baðlý iþ lem eri / dres eri / dres dres k n O dr es leme öntemi Ý vedi oðr udan üt üðe baðlý dolaylý ý r al ý ( ) r tý r mal ý s ý r al ý z al tmal ý s ý r al ý ütüðe baðl ý s ý r al ý ý r al ý ( G) o p s u v y ütük CC CC C C y ar dý mcý üt. y ar dý mcý üt. urum kütüðü ý r al ama ütüðü G ý ðý n gös ter ges i o p s u v y ütük çifti çi fti C C çi fti Þekil-.: Örnek MÝ'in komut yapýsýnýn genel görünümü
. Örnek MÝ'in uyruk apýsý - Þekil-.'e dikkatle incelendiðinde aþaðýdaki sonuçlara görülür: u u u irinci sekizlinin ilk iki biti (a ve b) buyruðun temel yapýsýný belirler. uyruklar, genel, doðal, baðýl ve tek sekizli buyruklar olmak üzere kümelenmiþtir. Genel buyruk kümesi, doðal, baðýl ve tek sekizli buyruklarýn dýþýndaki buyruklarý içerir. irinci sekizlinin geri kalan biti komutun temel kýsmýný oluþturmaktadýr. u altý bitin en yüksek anlamlý olaný (c), komutun bit ya da bitlik iþlemi kapsadýðýný açýklar. Ýkinci sekizli, komuta göre þekillenmekte ve anlam kazanmaktadýr. Ýkinci sekizlinin, dört buyruk kümesine baðlý olarak nasýl kullanýldýðý aþaðýda açýklanmýþtýr.. urum (Genel uyruklar) uyruðun kullandýðý adresleme yöntemini belirtmek için k,n,o bitleri kullanýlmýþtýr. u bitlerin aldýðý deðere göre hangi adresleme yönteminin seçildiði Þekil-.'de gösterilmiþtir. p ve s bitleri, iþlenenin yerini ve iþlemin türünü belirlemek için aþaðýda açýklandýðý biçimde kullanýlmýþtýr. p =, s = ise iþlenen MÝ içinde bir kütüktür. ütüðün adresini u,v,y bitleri belirtir. u,v,y bitlerinin kütük adreslerini belirtme biçimi Þekil-.'de verilmiþtir. p =, s = ise iþlenen bir veri ya da adrestir. bitlik veri. sekizlide, bitlik veri ve. sekizlide yer alýr. bitlik verinin yüksek anlamlý kýsmý ve düþük anlamlý kýsmý. sekizlide bulunur. bitlik adres bilgisi. ve. sekizlide bulunur. p =, s = ise komut bir bellek gözünün içinde, bir bitin deðiþtirilmesi ile ilgilidir. ellek gözünün adresini ve. sekizli belirtirken, bitin yerini u,v,y bitleri belirtir. p =, s = ise komut koþullu dallanmaya ayrýlmýþtýr. urum ütüðünün bayraklarýna baðlý olarak yapýlacak olan dallanma iþleminde, hangi bayraðýn seçildiðini u,v,y bitleri aþaðýdaki tabloda gösterildiði biçimde belirtir. oðal adreslemenin kullanýldýðý, baðlanma ve altprograma dallanma buyruklarýnda, ve. sekizliler baðlanýlacak yerin adresini içerir.
- Örnek MÝ u v y ayrak E N T Her adresleme türüne ve iþlenenin boyuna göre, buyruðun boyunun deðiþeði açýktýr. þaðýda adresleme yöntemi ve iþlenen boyuna baðlý olarak buyruk boylarý gösterilmiþtir: dresleme öntemi Ýþlenen uyruk boyu (sekizli) eri dres Ývedi - - - - - - Ývedi yazma - - oðrudan - - - ütüðe baðlý dolaylý - - - - ýralý - - - rtýrmalý ýralý - - zaltmalý ýralý - - ütüðe baðlý sýralý - - - ýralý G - - - Ývedi yükleme iþleminde veri boyu ya da bit, diðer bir deyiþle bir sekizli ya da iki sekizli olabilir. Ýþlenen verinin boyunu. sekizlinin. biti ile belirtilmektedir. bitlik veri, ve. sekizli içine yazýlýr.. sekizli verinin yüksek anlamlý ve. sekizli verinin düþük anlamlý kýsmýný içerir. Ývedi yazma iþlemi sadece bir sekizliyi belleðe yazabilecek biçimde düzenlenmiþtir. u buyruk, belleði adreslemek için iki sekizli daha gerektireceðinden buyruðun toplam boyu sekizli olmaktadýr.. sekizli yazýlacak veriyi,. sekizli bitlik adresin yüksek ve. sekizli adresin düþük anlamlý kýsmýný oluþturur. Genel buyruklar içinde, belleðe ivedi yazma iþleminin ayrýcalýklý durumu vardýr. u buyruýðun iþlenmesi sýrasýnda bu ayrýcalýklý durumun gözetilmesi gerekir.
. Örnek MÝ'in uyruk apýsý - oðrudan adresleme yönteminde, komutun ardýndan iki sekizli içinde bellek adresi verilmelidir. olayýsýyla, buyruk boyu toplam sekizli olmaktadýr.. sekizli, bitlik adresin yüksek ve. sekizli adresin düþün anlamlý kýsmýný oluþturmaktadýr ütüðe baðlý dolaylý adresleme yönteminde, etkin adresi C kütük çifti belirlemektedir. uyruk içinde, komut dýþýnda bir bilgi verilmesine gerek olmadýðýndan buyruðun boyu iki sekizli içine sýðmaktadýr. ýralama ütüðünü kullanan, sýralý adresleme yönteminde, sýranýn baþlangýç deðeri ' da bulunmaktadýr. uyruk içinde sadece sýra deðerinin yer almasý yeterlidir. ýra deðeri bitlik olduðundan bir sekizli yeterli olacaktýr. rtýrmalý ve eksiltmeli sýralý buyruklarda, artýrma ve eksiltme deðerlerini belirtmek için bir sekizli daha eklemek gerekir. ütüðe baðlý sýralý adresleme yönteminde, ' ya eklenecek kütük C olarak bellidir. olayýsýyla, buyruk içinde ayrýca belirtilmesine gerek yoktur. unun sonucu olarak, komuta ek olarak sadece deðerini yazmak için bir sekizlinin eklenmesi yeterlidir. G' yi kullanan sýralý adresleme yöntemi, ýralama ütüðü kullanan sýralý adresleme yöntemi ile ayný özeliðe sahiptir.. urum (oðal dresleme ullanan uyruklar) omut doðal adres kullanýyor ise k ve n bitleri ütük sayýsýný, urum ütüðü bitleri üzerinde yapýlan iþleri ve ir kütük içindeki bitler üzerinde yapýlan iþlemleri belirtir. k =, n = ise iþlenen sayýsýnýn iki olduðu anlaþýlýr. dresleme yöntemi doðal olduðu için, iþlenenler kütük olacaktýr. u durumda geri kalan bit sýrasýyla (o,p,s) ve j (u,v,y) nin adýný (adresini) içerir. k =, n = ise iþlenen sayýsý birdir. u durumda, u,v,y bitleri bu tek kütüðün adresini belirtir. k =, n = ise komut urum ütüðünün bayraklarýnýn deðiþtirilmesine yöneliktir. ayrak adý u,v,y bitleri tarafýndan belirtilir:
- Örnek MÝ k =, n = ise komut bir kütüðün bitlerini deðiþtirmeye yöneliktir. u durumda, kütük adýnýn ve kütük içinde hangi bitin deðiþtirileceðinin belirtilmesi gerekir. u,v,y bitleri kütüðün adresini belirtirken o,p,s bitleri kütük içinde deðiþtirilecek bitin yerini söyler. oðal adresleme yönteminde, adreslenen yer ya da yerler MÝ içinde olduðundan, buyruk boyu, komut boyu (iki sekizli) ile sýnýrlý kalmaktadýr.. urum (aðýl adresleme kullanan buyruklar) aðýl dallanmalara iliþkin buyruklarda, komutlar bir sekizli içinde belirtilmekte ve ikinci sekizli adým sayýsýný vermektedir.. urum (Tek sekizli iþlem buyruklar) Ýþlem buyruklardan doðal adresleme kullanan bazýlarý, örneðin E, Ý, EN, GEÇ, ÖN, ÖN tek sekizli ile gösterilebilmektedir. u buyruk kümesi içine, özel durumundan dolayý, E buyruðu da katýlmýþtýr.
. Örnek MÝ'in Makine ili odlarý -. Örnek MÝ'in Makine ili odlarý Örnek MÝ'e iliþkin makine dili kodlarý bu kýsým içinde verilmiþtir. ktarma ükleme omutlarý ÝÞENEN. adresleme oðal. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G 9 C C 9 C C G E C C C C C C C C C E E E E E E E E E azma omutlarý ÝÞENEN.. ÝÞENEN ütüðe baðlý adresleme C E C E C C E C E C E C E C C E C E G C E
- Örnek MÝ ÝÞENEN. Takas omutlarý dresleme oðal. ÝÞENEN oðal adresleme C C G 9 C C 9 C C E G ÝÞENEN. eðiþme omutlarý adresleme oðal C.ÝÞENEN Toplama omutlarý oðal adresleme. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G 9 C C C C E E E
. Örnek MÝ'in Makine ili odlarý - 9 Eldeli Toplama omutlarý.ýþenen adr. oðal. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G 9 C C C E E Çýkarma omutlarý.ýþenen oðal adresleme. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G 9 C C C C E E E orçlu Çýkarma omutlarý.ýþenen oðal adresleme. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G 9 C C C E E Çarpma omutlarý.ýþ.. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E ölme omutlarý.ýþ. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E
- Örnek MÝ E omutlarý.ýþ. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G 9 C C C E E E omutlarý.ýþ 9 9. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 C 9 9 9 9 9 9 C 9 C E 9 E 9 omutlarý. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E.ÝÞ 9 C C E ilme omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E ayrak ilme omutlarý E N T C C C C C ayrak urma omutlarý E N T E E E E E
. Örnek MÝ'in Makine ili odlarý - rtýrma omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E n. biti ilme omutlarý ÝT..... E. E F F ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C C C C C 9 F C C9 C C C 9 F 9 F 9 E E9 F F9 E E F F E E F F C E EC F FC 9 9 9 9 9 F F F F F n. biti urma omutlarý ÝT. F. F C. F. F. F E. F E F F F F ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G F F F F F F F F F F F C C C C C 9 F F C9 F F 9 F E F E9 F F F F9 F C F F F E F E F F F F F C F F F E F E F F F F F CC F F C F E EC F F F FC F F F F F 9 F F F F F F 9 F F F F F 9 F F F F F 9 F F F F F 9 F F F F F 9 F F F F F 9 F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F
- Örnek MÝ zaltma omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E Tümleme omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E Eksileme omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E ola Öteleme omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E aða Öteleme omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E aða Ýþaretli Öteleme omutlarý ola önme omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G 9 9 9 9 9 ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G 9 9 9 9 9 9 C C 9 E E
. Örnek MÝ'in Makine ili odlarý - aða önme omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E ýnama omutlarý ÝÞENEN. adresleme oðal C. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C E 9 C C E C E 9 C C E C E arþýlaþtýrma omutlarý ÝÞENEN. adresleme oðal C C G. ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C C C C C C C C C C C C C C E C C C C C C C C C C C C C 9 C C E C C C C C C C C C C C C C C E C C 9 C C C C C C C C C C C C E C C C C C C C C C C C C C C C E C C C C C C C C C C C C C E C C C C C C C C C C C C C E C C C C C C C C C C C C E C E C C C C C C C C C C C C C E zaltma ve allanma omutlarý ÝÞENEN oðal adresleme ütüðe baðlý adresleme C C G C C C C C C