İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK YATIRIM VE YATIRIM PROJELERİ PLANLAMA... 1 PLANLAMANIN ÖZELLİKLER... 3 YATIRIM PROJESİ... 4 YATIRIM PROJELERİNİN SINIFLANDIRILMASI... 5 Yeni Mal ve Hizmet Üretmeye Yönelik Yatırım Projeleri... 5 Yenilemeye Yönelik Yatırım Projeleri... 5 Modernizasyona Yönelik Yatırım Projeleri... 6 Genişlemeye Yönelik Yatırım Projeleri... 6 Stratejik Yatırım Projeleri... 6 YATIRIM... 7 Ekonomik Yatırımlar... 7 Finansal Yatırımlar... 8 Tüketici Yatırımları... 8 YATIRIM VE SERMAYE BÜTÇELEMESİ KAVRAMLARI... 9 İŞLETMELER AÇISINDAN YATIRIM... 10 İKİNCİ BÖLÜM PAZAR ANALİZİ GENEL OLARAK PAZAR ANALİZİ... 13 Pazar Analizinin Önemi... 15 TALEP ANALİZİ... 16 Talebin Niteliğinin Analizi... 17 Yaş... 18 Cinsiyet... 18 Eğitim Durumu... 18 Meslek... 18 Aile Yapısı... 19 Gelir Yapısı... 19 Psikolojik Yapı... 20
viii Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi Fiyat ve Gelirdeki Değişime Duyarlılık... 22 Talebin Fiyat Esnekliği... 23 Çapraz Talep Esnekliği... 27 Talep Miktarının Analizi... 31 Talep Tahmin Yöntemleri... 31 Nitel Yöntemler... 32 Bireylerden Görüş Alma Yöntemi... 33 Uzmanlardan Görüş Alma Yöntemi... 34 Nicel Yöntemler... 36 Kıyaslama Yöntemi... 36 Grafik Yöntemi... 37 Yarım Ortalama Yöntemi... 40 Hareketli Ortalama Yöntemi... 41 Üssel Düzeltme Yöntemi... 44 En Küçük Kareler Yöntemi... 45 Talep Tahmin Hataları... 53 REKABET ORTAMININ ANALİZİ... 55 Rakiplerin Kapasitelerinin ve Pazar Paylarının Analizi... 55 Rakiplerin Özelliklerinin Analizi... 57 Mamullerin Analizi... 57 Pazarlama Karmasının Analizi... 60 Kullanılan Teknolojinin Analizi... 61 Kaynak Temin Koşullarının Analizi... 62 ÜRETİM FAKTÖRLERİNİN ANALİZİ... 63 NÜFUSUN ANALİZİ... 64 EKONOMİK KOŞULLARIN ANALİZİ... 65 POLİTİK VE YASAL YAPININ ANALİZİ... 66 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TEKNİK ANALİZ GENEL OLARAK TEKNİK ANALİZ... 71 MAMUL VE YAN MAMUL ANALİZİ... 72 ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ANALİZİ... 73 Üretim Kapasitesinin Tespiti... 73 Üretim Teknolojisinin Belirlenmesi ve Makine Seçimi... 79 Üretim Yönteminin Seçimi ve İş Akış Şemalarının Oluşturulması... 82 DİĞER TEKNİK ANALİZLER... 83 Hammadde ve Yardımcı Madde Tedarik Analizi... 84 İş Gücü Analizi... 85 Kuruluş Yeri Analizi... 86 Kuruluş Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler... 88
İçindekiler ix Hammadde Tedarik İmkânları... 88 Üretilecek Mamulün Özelliği... 88 İşçilik Tedarik İmkânlar... 88 Talebe Yakınlık... 89 Ulaşım İmkânları... 89 Arsa Bedeli... 89 Doğal Yapı... 90 Alt Yapı... 90 Teşvikler ve Sınırlamalar... 90 Ülke Kanunları... 91 Tesisi İleride Büyütme İmkânı... 91 Toplumsal Yapı... 91 Kuruluş Yeri Seçim Yöntemleri... 91 Başabaş Noktası Yöntemi... 92 Maliyet ve Kar Karşılaştırması Yöntemi... 94 Puanlama Yöntemi... 96 Bina ve Tesis Yerleşme Planı Analizi... 98 YATIRIM UYGULAMA(TERMİN) PLANININ HAZIRLANMASI... 99 GANT Şeması...100 PERT VE CPM Yöntemi...101 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM FİNANSAL ANALİZ GENEL OLARAK FİNANSAL ANALİZ...105 FİNANSAL ANALİZDE KULLANILAN DEĞİŞKENLER...107 Yatırım Harcaması Tutarı...107 Duran Varlık Yatırım Tutarı...108 Etüd ve Proje Giderleri...109 Teknik Yardım ve Lisans...110 Arazi Bedeli...110 İnşaat Giderleri...111 Makine ve Araç-Gereç...111 Taşıt ve Demirbaşlar...114 Genel Giderler...115 Yatırım Dönemi Finansman Giderleri...115 İşletmeye Alma Giderleri...115 Beklenmeyen Giderler...116 İşletme Sermayesi Yatırım Tutarı...117 Yatırımın Ömrü...129 Yatırımın Hurda Değeri...131 Net Nakit Akışı...132
x Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi AMORTİSMAN YÖNTEMLERİNİN NET NAKİT AKIŞI ÜZERİNE ETKİSİ...145 STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİNİN NET NAKİT AKIŞI ÜZERİNE ETKİSİ...147 HURDA DEĞERİ HESAPLAMA YÖNTEMLERİNİN NET NAKİT AKIŞI ÜZERİNE ETKİSİ...152 TEŞVİKLERİN VE YATIRIM İNDİRİMİNİN NET NAKİT AKIŞI ÜZERİNE ETKİSİ...155 ENFLASYONUN NET NAKİT AKIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ...156 BEŞİNCİ BÖLÜM KAYNAK MALİYETİ FİNANSAL KAYNAKLAR...161 Vadelerine Göre Finansal Kaynaklar...162 Kullanıldığı Para Birimlerine Göre Finansal Kaynaklar...163 Yaratıldığı Alanlara Göre Finansal Kaynaklar...164 KAYNAK MALİYETİ...165 YABANCI KAYNAK MALİYETİ...166 Örnek İşletmeye İlişkin Bilgiler...167 Satıcı Kredileri...167 Banka Kredileri...169 Örnek İşletmenin Banka Kredisi Maliyetinin Hesaplanması...172 Yabancı Para Cinsinden Banka Kredisi...173 Finansman Bonosuyla Sağlanan Kaynaklar...175 Örnek İşletmenin Finansman Bonosuyla Sağladığı Kaynağın Maliyetinin Hesaplanması...177 Alacak Hakkının Devri İle Sağlanan Kaynak...177 Tahvil İhracıyla Sağlanan Kaynaklar...179 Örnek İşletmenin Tahvil Maliyetinin Hesaplanması...182 Endeksli Tahvil...184 Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahviller...186 ÖZ KAYNAK MALİYETİ...188 Hisse Senedi İhracıyla Sağlanan Kaynağın Maliyetinin Kar Payı Modeliyle Hesaplanması...188 Temettülerin Her Yıl Sabit Bir Oranla Büyümesi...190 Temettülerin Her Yıl Eşit Kar Payı Sağlaması (Sıfır Büyüme)...191 Örnek İşletmenin Öz Kaynak Maliyetinin Hesaplanması...192 Dağıtılmayan Kârların Maliyeti...193 Sermaye Varlıkları Fiyatlandırma Modeli İle Öz Kaynak Maliyetinin Hesaplanması...194 AĞIRLIKLI ORTALAMA SERMAYE MALİYETİ...195 Sermaye Maliyetinin Piyasa Değeri Üzerinden Hesaplanması...199
İçindekiler ALTINCI BÖLÜM YATIRIM PROJELERİNİ DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ xi BELİRLİLİK KOŞULLARINDA PROJE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ...205 Ortalama Karlılık Oranı Yöntemi...205 Geri Ödeme Süresi Yöntemi...206 Örnek İşletme Projesinin Geri Ödeme Süresinin Hesaplanması...207 İskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresi Yöntemi...209 Örnek İşletme Projesinin İskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresinin Hesaplanması...211 Net Bugünkü Değer Yöntemi...212 Örnek İşletme Projesinin Net Bugünkü Değerinin Hesaplanması...218 Karlılık Endeksi Yöntemi...218 Örnek İşletme Projesinin Karlılık Endeksinin Hesaplanması...219 İç Getiri Oranı Yöntemi...219 Örnek İşletme Projesinin İç Getiri Oranının Hesaplanması...223 NBD ve İGO Yöntemlerinin Mukayesesi...224 Düzeltilmiş İç Getiri Oranı Yöntemi...225 Ortak Ömür Yaklaşımı...228 Yıllık Eşdeğer Gider Yöntemi...230 Hurda Değerin Yatırım Kararında Dikkate Alınması...232 BELİRSİZLİK KOŞULLARI ALTINDA PROJE DEĞERLENDİRME...233 Riske Göre Düzeltilmiş İskonto Oranı Yöntemi...233 Örnek İşletme Projesinin Riske Göre Düzeltilmiş İskonto Oranı Yöntemiyle Analizi...235 Belirlilik Eşiti Yöntemi...235 Örnek İşletme Projesinin Belirlilik Eşiti Yöntemiyle Analizi...237 Olasılık Dağılımı Yöntemi...237 Net Nakit Akışlarının Beklenen Değeri...238 Net Bugünkü Değerin Beklenen Değeri...239 Projenin Standart Sapması...239 Nakit Akımlarının Bağımsızlığı Varsayımına Göre Riskin Ölçülmesi...240 Nakit Akımlarının Bağımlılığı Varsayımına Göre Riskin Ölçülmesi...240 Nakit Akımları Arası Kısmi Bağımlılık Durumu...243 Değişim Katsayısı...250 Duyarlılık Analizi...252 Senaryo Analizi...256 SERMAYE VARLIKLARI FİYATLANDIRMA MODELİ İLE PROJE DEĞERLEME...260 Portföy Kuramına Göre Projelerin Beklenen Getirisi ve Riski...263 EN UYGUN YATIRIM DÜZEYİ...266
xii Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi YEDİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI YATIRIMLAR ULUSLARARASI SERMAYE BÜTÇELEMESİ LİTERATÜRÜ...274 ULUSLARARASI SERMAYE BÜTÇELEMESİNİN KARMAŞIK YANLARI...277 ULUSLARARASI SERMAYE BÜTÇELEMESİNDE ANA ŞİRKET ŞUBE BAKIŞ AÇISI...278 ANA ŞİRKETE VE ŞUBEYE YÖNELİK NAKİT AKIMLARININ BELİRLENMESİ...281 Birbirine Bağımlılık...282 Para Havalesi Kısıtlamaları...283 Vergilendirme...285 Yatırım Teşvikleri...287 Döviz Kuru Değişimleri...287 Enflasyon...290 ULUSLARARASI YATIRIMLARDA RİSK...291 İşletmeye Özgü Riskler...292 Ülkeye Özgü Riskler...292 Global Riskler...293 DÜZELTİLMİŞ NET BUGÜNKÜ DEĞER YÖNTEMİ...295 EKLER...315