AMERKA BRLEK DEVLETLER SAYITAYI Yazan: Dawid M. WALKER Çeviren: Müslüm PARLAK Amerika Birleik Devletleri Sayıtayı, Birleik Devlet yönetiminin yasama bölümü içerisinde yer alan baımsız bir kurumdur. Genellikle Kongrenin inceleme kolu ya da Kongrenin bekçisi olarak bilinen Sayıtayın amacı (misyonu) ve Amerikan halkının menfaatleri dorultusunda Federal yönetimin hesap verme sorumluluunun güçlendirilmesine ve performansının gelitirilmesine yardımcı olmaktır. Bu hedefler dorultusunda, Sayıtay vergi mükelleflerinden toplanan vergilerin nasıl harcandıını inceler ve yasa yapıcılara ve kurumların üst yöneticilerine, federal yönetimin daha iyi çalımasını salamak üzere önerilerde bulunur. Sayıtay Kongre temsilcilerine profesyonel, objektif, gerçeklere dayalı, partizan olmayan, ideolojik olmayan, doru ve dengeli bilgi salar. Sayıtay, ayrıca hükümet programlarının ve politikalarının gelitirilmesi için önerilerde bulunur. Kurumun Tarihçesi Birinci Dünya savaından kalan borçlar için, Birleik Devletler Kongresi 1921 de Bütçe ve Muhasebe Kanunu çıkardı. Bu kanun, Bakanın yeni kurulan Bütçe Bürosunun (imdiki adı ile Yönetim ve Bütçe Ofisi) yardımıyla yıllık federal bütçe hazırlaması yükümlülüünü getirmek suretiyle, federal harcamalar üzerinde daha geni kontrolleri zorunlu hale getiriyordu. Amerika Birleik Devletleri Sayıtay Bakanı Sayıtay Denetçisi Bu çalıma, ABD Sayıtay Bakanı David M. Walker in INTOSAI nin resmi yayın organı olan International Journal of Government Auditing adlı derginin Temmuz 2005 sayısında yayımlanan Audit Profile: Government Accountability Office of the United States balıklı makalesinin serbest çevirisidir. SAYITAY DERGS SAYI: 58 137
Amerika Birleik Devletleri Sayıtayı Bu kanun, yasama bölümü içerisinde federal gelirlerin nasıl harcandıını inceleyen Genel Muhasebe Ofisini (GAO) de kurmutu. GAO (Sayıtay), kuruluunu izleyen ilk dönemlerinde çounlukla belge denetimi yapmaktaydı. Denetim elemanları federal kurumların ödeme ve satın alımlarını gösteren belge yıınlarını incelemilerdir. kinci Dünya Savaından sonra GAO, kamusal faaliyetlerinin verimlilik ve tutumluluunu incelemek gibi daha kapsamlı denetim faaliyetlerine balamıtır. GAO 1960 larda, bugün daha çok program deerlendirmesi olarak bilinen ve federal yönetim faaliyetlerinin öngörülen amaçlarını ne ölçüde karıladıını inceleyen bir çalıma tarzını balatmıtır. Bugünlere gelindiinde Ofis, politika analizleri ve daha geni ve daha uzun ölçekli deiim sorunları ile daha çok ilgilenir hale gelmitir. Örnein GAO, Amerikanın büyüyen mali dengesizlii hakkında açıklamalarda bulunmakta, hükümetin finansal ve daha geni anlamda i yönetiminin modernizasyonu için çalımakta, federal hükümetin bir dizi yüksek-riskli programları, politikaları, fonksiyonları ve aktivitelerine dikkatleri çekmektedir. Kurum 2004 yılında Genel Muhasebe Ofisi olan adını, mevcut rolünü ve misyonunu daha iyi yansıttıı için, Devlet Hesap Verme Ofisi olarak deitirmitir. Çalıma Alanları GAO, mali ve performans denetimleri, program incelemelerini, aratırmaları, yasama destei ve politika analizlerini içeren çok çeitli çalımalar yapmaktadır. Bu çalımalar, farklı mevcut ve muhtemel meseleler hakkında Kongre ve halk (Kamuoyu) yararı için gözetim, kavrama ve öngörü gerektirmektedir. GAO yu yöneten Genel Komptrolör (Bakan), devlet denetim ve iç kontrol standartlarını da tespit etmektedir. GAO çalımalarının büyük çounluunu, Kongre Komitelerinin istei üzerine yapılan ya da yasalar ve komite raporlarıyla öngörülen çalımalar oluturmaktadır. GAO, Bakanın yetkisi dahilinde kendi incelemelerini de yürütmektedir. GAO Kongrenin gözetim ilevini; 138 SAYITAY DERGS SAYI: 58
Amerika Birleik Devletleri Sayıtayı Hükümet program ve politikalarının ne kadar iyi çalıtıını raporlamak, Vergi mükelleflerinin ödedikleri vergilerin verimli ve etkin bir ekilde harcanıp harcanmadıını belirlemek amacıyla kurum faaliyetlerini denetlemek, Yasalara aykırı ve yersiz faaliyet iddialarını aratırmak, Federal fonların kullanımı ve dier sorunlar hakkında yasal karar ve görülerini ve ana kurumların düzenlemeleri hakkında raporlar yayınlamak, Resmi sözlemelerden kaynaklanan fiyat anlamazlıklarını çözmek, suretiyle destekler. Devletin rutin faaliyetlerini raporlamanın yanı sıra GAO, politika yapıcıları ve kamuoyunu hem ulusun karı karıya olduu mevcut ve muhtemel tehlikeler, hem de çok farklı yüksek riskli alanlar hakkında uyarmaktadır. Örnein GAO, ülke savunması ve güvenlii, sosyal güvenlik, eitim, çevre, salık hizmetleri, beeri sermaye, posta hizmetleri ve özel emeklilik sistemi gibi çok geni alanları etkileyen gelimeleri yakından izlemeye devam etmektedir. GAO, aynı ekilde politika yapıcılarını devletin mali durumu, souk sava sonrası yeni güvenlik tehditleri, yalanan Amerika ve bunun salık hizmetlerine ve emeklilik sistemine etkisi, deien ekonomik artlar ve otoyollardan su sistemine kadar artan altyapı talepleri gibi uzun dönemli tehlikeler hakkında bilgilendirmektedir. GAO kurum doktrininin olumasına katkıda bulunacak ve çalımalarına rehberlik edecek bir temel deerler seti belirlemitir. GAO nun hesap verilebilirlik, doruluk, güvenilirlik gibi temel deerleri, yasal gereksinimleri karılamak ve mesleki standartların gereklerini yerine getirmeye yöneliktir. SAYITAY DERGS SAYI: 58 139
Amerika Birleik Devletleri Sayıtayı Denetim Planlaması GAO nun Kongreye hizmet sunmak amacıyla hazırlanan stratejik planı kurum misyonunu tanımlamakta, GAO nun üzerinde duracaı kamu politikasıyla ilgili eilimleri ve konuları belirtmekte ve kurumun amaç ve hedeflerini ortaya koymaktadır. GAO ilk stratejik planını 2000 yılında yayınladı ve deien ulusal ihtiyaçları ve öncelikleri yansıtmak üzere her yeni Kongreyle birlikte iki yılda bir plan güncellenmektedir. GAO nun hedefleri; Kongre ve Amerikan halkına federal politikalar, programlar ve aktiviteler hakkında zamanında, kaliteli ve güvenilir bilgi salamak, 21. yüzyıl ihtiyaçlarını karılamak üzere hükümete gerekli dönüümü salamaya yardımcı olmak ve, federal hükümetin dier birimlerine ve profesyonel hizmet örgütlerine örnek tekil etmektir. GAO nun stratejik planı, bütün kurumun kilit nitelikteki bütçeleme ve harcama kararları için bir kılavuz niteliindedir. nsan, nakit ve teknoloji gibi kaynaklar kurumun amaç ve hedeflerine ulaması yönünde kullanılmaktadır. GAO nun mevcut stratejik hedeflerini gösteren stratejik plan çerçevesi aaıda gösterilmektedir. 140 SAYITAY DERGS SAYI: 58
Amerika Birleik Devletleri Sayıtayı KONGREYE VE MLLETE HZMET GAO NUN STRATEJK PLAN ÇERÇEVES MSYON GAO, anayasal sorumlulukları yerine getirmede Kongreye destek vermek ve Amerikan halkı yararına federal hükümetin performansını gelitirmeye ve hesap verme sorumluluunu salamaya yardım etmek için vardır. KONULAR AMAÇ ve HEDEFLER Uzun dönem mali dengesizlik Ulusal Güvenlik Global karıbaımlılık Deien Ekonomi Nüfus Bilim ve Teknoloji Yaam Kalitesi Yönetiim Kongre ve Federal Hükümete Amerikan halkının iyilii ve mali güvenlii için aaıdaki alanlarda mevcut ve muhtemel tehlikeleri göstermek Salık hizmetleri ihtiyacı ve finansmanı Çocukların eitimi ve korunması imkanları ve içi güvenlii Emeklilik güvencesi Etkili adalet sistemi Yaayabilir topluluklar Doal kaynakların kullanımı ve çevre koruması Fiziki altyapı Aaıdakiler içeren deien güvenlik tehditlerine ve global karı-baımlılık tehlikelerine hazır olmak Birleik Devletler çıkarlarının Muhtemel tehditler korunması Askeri kapasite ve hazırlık Global piyasa güçleri Aaıdakileri deerlendirerek Federal Hükümetin Rolünün deimesine ve 21. yüzyıl tehlikelerine nasıl karı konulacaına yardımcı olmak Federal hedeflere ulamada sorumluluklar Hükümetin dönüümü Temel yönetim tehlikeleri ve program riskleri Mali durum ve hükümetin finansmanı Aaıdaki alanlarda Federal kurumlara model olmak ve Dünya çapında Profesyonel Hizmet Örgütü olarak GAO nun deerini artırmak Müteri tatmini Süreç gelitirme Stratejik liderlik Tercih sunma Kurumsal bilgi ve deneyim TEMEL DEERLER Hesap Verilebilirlik Doruluk Güvenilirlik Sonuçlar için hesaplama yapmak kaçınılmazdır. GAO 2000 yılından itibaren politika yapıcıları ve kamuoyunu GAO nun baarıları ve onların gelecei için çalımakta olduunu bilgilendirmek üzere yıllık raporlar yayınlamaktadır. Örnein, 2004 mali yılında GAO hemen hemen bütün temel performans ölçülerini yerine getirdi ve bu ölçülerin birçounu aan raporlar ortaya koydu. 2004 yılında GAO çalımaları sonucu elde edilen mali kazanç toplamı 44 milyar $ dır. Bu, GAO ya yatırılan her bir dolar için 95$ getiri demektir. GAO yaklaık 1000 rapor ve hükümet ilemlerini gelitirmek için 2700 den fazla tavsiye belgesi hazırladı. Kurum açık tavsiye belgelerini takip edilecek konular olarak deerlendirmektedir. 2000 yılından itibaren GAO tesviye belgelerinin yüzde sekseninin uygulandıını açıklamıtır. SAYITAY DERGS SAYI: 58 141
Amerika Birleik Devletleri Sayıtayı GAO nun gücü, Örgütsel Yapısı ve Baımsızlıı GAO Bakanı Kongre tarafından önerilen adaylar arasından, Amerikan Bakanı tarafından 15 yıllık bir görev süresi için atanır. Bakan olarak 1998 yılında göreve baladım ve görev sürem 2013 yılında sona erecektir. Uzun görev süresi, hükümetle yöneticilikte pek nadir görülen süreklilii oluturmakta ve kurumun baımsızlıını salamaktadır. Uzun görev süresi aynı zamanda Bakanın etkili ekilde ele alınması gereken kompleks ve tartımalı meselelere el atmasına imkan vermektedir. GAO nun baımsızlıı; Devletin tüm belgelerine ulamasını garanti eden yasalar, Bakan tarafından deil, Kongre tarafından hazırlanan bir bütçe, 3300 kariyer sahibi personelden oluan igücü, tarafından güvenceye alınmıtır. GAO çalıanları kamu politikaları, salık hizmetleri, iktisat, muhasebe ve bilgi yönetimi gibi çok geni konularda donanımlıdırlar ve büyük bir çounluu ise daha ileri derecelere sahiptirler. GAO nun denetim kadrosu ulusal savunma, uluslararası iler ve ticaret, doal kaynaklar ve çevre, salık hizmetleri ve ülke içi güvenlik gibi spesifik konular üzerine odaklanan 13 grup (takım) eklinde örgütlenmitir. Bu gruplara idari görevliler ve dier çalıanlar destek vermektedirler. GAO nun merkezi Washington D.C. dedir ve ülke çapında 11 tane birimi (ofisi) bulunmaktadır. nsan Kaynakları Yönetimi GAO, çalıanlarını en deerli varlıı olarak görmektedir. Kurum Kongreye ve ülkeye daha çok yarar salayacak birçok insan kaynakları eitimi yürütmütür. 2004 GAO nsan Kaynakları Reform Yasası kuruma birinci kalitede igücünü istihdam etmesine ve korumasına yardım edecek personel esnekliini salamıtır. GAO piyasa-temelli ve performans-yönlü COMPEN- SATION sistemine yönelmektedir. GAO kendisinin insan kaynakları yönetimi için profesyonel bir hizmet örgütü modeli olması amacıyla çabalarının ana çizgilerini gösteren resmi stratejik planını henüz tamamladı. (GAO nun stratejik planına www.gao.gov internet adresinden ulaılabilir.) 142 SAYITAY DERGS SAYI: 58
Amerika Birleik Devletleri Sayıtayı GAO bilgisi, yetenei ve kabiliyetiyle Kongrenin ihtiyaçlarını daha iyi karılamasına yardım edecek ve GAO nun deer ve amaçlarını paylaan kiilerden yararlanmaya öncelik vermektedir. gücü planlama çalımalarının bir parçası olarak, GAO en iyi kolej ve üniversitelerden örencileri istihdam etmekte ve seçkin örencilere staj imkanı sunmaktadır. GAO, mensuplarına yatırım yapmakta ve performanslarını ödüllendirmektedir. GAO nun Performans ve Bilgi Merkezi yüzlerce on-line eitim sınıfı ile birlikte yetenek merkezli eitim programı düzenlemekte ve yeni yöneticileri destekleyecek bir liderlik gelitirme programı açmı bulunmaktadır. Kurum, çalıanların performansını ve kurum misyonu ve temel deerlerle uyumlu stratejik hedeflere ulaılmasını açıkça birbirlerine balayan yetenek-temelli performans yönetim programı da düzenlemi bulunmaktadır. GAO personelinin ilerini daha etkin ve verimli yapmalarını salamak için örneklerde görüldüü gibi yönlendirmekte ve teknolojik gelimeler gibi yenilikçi çalımaların uygulamaya geçirilmesine öncelik vermektedir. Gelecekteki Tehlikeler GAO için en kritik sorun, gelecek yıllarda Kongre ve Amerikan halkının deien ve artan ihtiyaçlarını sınırlı bütçe içerisinde nasıl daha iyi karılayacaıdır. Örnein, yalanan nüfus ve salık hizmetleri maliyetlerindeki artı nedeniyle federal hükümet büyük ve artan yapısal açıklarla karı karıya kalmaktadır. Bu durum, GAO da dahil birçok federal kurumun bütçeleri üzerindeki baskıyı artıracaktır. Seçilmiler devletin rolü ve misyonu ve bunların nasıl finanse edilecei konusunda çok güç tercihlerde bulunmak zorunda kalacaklardır. GAO bunlar ve dier karmaık meselelerle ilgili açıklamalarda bulunmaya devam etmekte ve Kongreye ilgili tercihleri yapabilmesi amacıyla ihtiyaç duyduu bilgileri salamak için hazır beklemektedir. Sonuca ulama ve Kongrenin ihtiyaçlarını karılamada GAO kalitenin korunması ve uygun teknik uzmanlık ve analitik yetenein birleimini haiz yetkili igücünün öneminin bilincindedir. lerleyen yıllarda fiziki ve bilgi güvenlii GAO için artan öneme sahip olacaktır. SAYITAY DERGS SAYI: 58 143