SABİT SERMAYE YATIRIMI VE SERMAYE BÜTÇELEMESİ. Prof. Dr.Yıldırım Beyazıt ÖNAL

SABİT SERMAYE YATIRIMI VE SERMAYE BÜTÇELEMESİ Prof. Dr.Yıldırım Beyazıt ÖNAL

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-6: X firmasının satınalmak istediği bir makinenin maliyeti 20.000 dolar, faydalı ömrü ise 5 yıldır. Firma 5 yıl boyunca aşağıdaki gibi bir kar beklemektedir: Yıl Vergi ve Amortisman Öncesi Kar ($) 1 4.400 2 5.900 3 7.100 4 7.300 5 6.500 Diğer taraftan bu makineyi işletmek için gereken işletme sermayesi tutarı yılda 1.600 doalr olarak hesaplanmıştır. Firmanın tabi olduğu vergi oranı %40 olup, normal amortisman yöntemi uygulanacaktır. Ayrıca makinenin faydalı ömrü sonundaki hurda değerinin 4.000 dolar olacağı tahmin edilmektedir. Firmanın bu yatırımdan beklediği karlılık oranı %21 dir. Bu verilere göre yatırımın ortalama karlılık oranını hesaplayınız ve yatırımın uygulanıp uygulanamayacağını belirtiniz.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Yıllık ortalama kar = (4.400 + 5.900 + 7.100 + 7.300 + 6.500) / 5 = 6.240$ Yıllık amortisman tutarı= (20.000 4.000) / 5= 3.200$ Vergiden önceki kar = 6.240 3.200 = 3.040$ Vergi = 3.040 * 0,40 = 1.216$ Yıllık ortalama net kar = 3.040 1.216 = 1.824$ Ortalama yatırım tutarı = (1.600 + 4.000) + ½ * (20.000-4.000) = 13.600$ YOK = 1.824 / 13.600 = %13,4 Sonuç: Makinenin YOK oranı (%13,4) firmanın yatırımdan beklediği minimum karlılık oranından (%21) düşük olduğundan projenin kabul edilmemesi doğru bir karar olacaktır.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-7: Y firmasının satın almayı ve altı yıl kullanmayı planladığı bir makinenin maliyeti 30.000 dolardır. Bu makinenin her yıl sağlayacağı net nakit girişleri 6.000 dolar olarak tahmin edilmektedir. Buna göre yatırımın geri ödeme süresini hesaplayarak projenin uygulanmasının doğru olup olmayacağını belirtiniz. Projenin GÖS ü firmanın planladığı geri ödeme süresinden daha kısa olduğundan projenin uygulanması doğru bir karardır. 30.000 GÖS = 5 yıl 6.000

X = 2.000 / 4.000 =0,5 yıl olarak hesaplanır. Böylece GÖS = 3,5 yıl olur. Projenin GÖS ü (3,5 yıl), projenin faydalı ömründen (3 yıl) daha uzun olduğundan projenin kabul edilmemesi daha doğru olacaktır. SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-8: Bir yatırım projesinin maliyeti 18.000 dolar olacak ve proje aşağıdaki tabloda gösterilen nakit akışlarını sağlayacaktır. Firma, yatırımın faydalı ömrünün üç yıl olacağını tahmin etmektedir. Buna göre yatırımın geri ödeme süresini hesaplayınız ve projenin kabul edilip edilmeyeceğini belirtiniz. Yıl Net Nakit Girişi ($) 1 4.000 2 6.000 3 6.000 4 4.000 5 4.000 6 2.500 İlk üç yıl içinde yatırım tutarının 16.000 dolarlık kısmı elde edilecek ve bunu 4.000 dolar takip edecektir. Yatırım tutarı 18.000 dolar olduğuna göre kalan yatırım tutarı (18.000-16.000) 2.000 dolar olacaktır. Geri ödeme süresine ulaşmak için aşağıdaki hesaplama yapılır: 4.000 dolar 1 yılda alınırsa 2.000 dolar X yılda alınır

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-9: Bir yatırım projesinin değerlendirilmesinde kullanılan iskonto oranı %10 dur ve projenin sağladığı nakit akışları aşağıda sunulmuştur. Bu yatırım projesinin İEGÖS ünü hesaplayınız. Zaman Nakit Akışı ($) 0-2.487 1 1.000 2 1.000 3 1.000 4 1.000 5 1.000 Aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi yatırım projesinin İEGÖS ü 3 yıldır. Dönemler için nakit akışları ve bugünkü değerler i dönemi i döneminde net bugünkü değer ($) 0 (-2.487$) 1 (1.000$) 2 (1.000$) 3 (1.000$) 4 (1.000$) 5 (1.000$) 0-2.487-2.487 1-1.578-2.487 909 2-752 -2.487 909 826 3 0-2.487 909 826 752 4 +683-2.487 909 826 752 683 5 +1.304-2.487 909 826 752 683 621

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-10: Değerlendirme aşamasındaki bir yatırım projesinin ilk yatırım harcaması tutarı 5.000 dolardır ve projenin aşağıdaki nakit girişlerini sağlaması beklenmektedir. Yıl Nakit Girişleri ($) 1 2.500 2 1.500 3 1.500 4 1.000 5 1.000 Projeyi uygulamak üzere değerlendiren firmanın sermaye maliyeti %12 olduğuna göre projenin net bugünkü değerini hesaplayınız.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Yıllar Nakit Girişleri İskonto Faktörü Nakit Girişlerinin Bugünkü Değeri 1 2.500 0,893 2232,14 2 1.500 0,797 1195,79 3 1.500 0,712 1067,67 4 1.000 0,635 635,52 5 1.000 0,567 567,43 (Nakit Girişlerinin Bugünkü Değeri) = 5698,55 $ NBD = 698,55 $

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-11: Bir işletme, 8 milyon dolar tutarında bir yatırım yapmayı planlamaktadır. Yatırım iki yılda tamamlanabilecektir. Birinci yılda 5 milyon dolar ve ikinci yılda 3 milyon dolar harcanacaktır. Söz konusu yatırımın tamamlanmasından sonraki yıllarda sağlaması tahmin edilen nakit girişleri aşağıdaki tabloda sunulmuştur: Yıl Nakit Girişleri 3 2.000.000 4 2.500.000 5 3.000.000 6 2.500.000 7 1.500.000 Projenin ekonomik ömrü sonundaki hurda değerinin 2.500.000 dolar olacağı tahin edilmektedir. İskonto oranı %20 olduğuna göre projenin net bugünkü değerini hesaplayınız ve projenin uygulanmasının doğru bir karar olup olmayacağını belirtiniz.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Yıllar Nakit Akışları İskonto Faktörü Nakit Akışlarının Bugünkü Değeri 1-5.000.000 0,833333-4.166.667 2-3.000.000 0,694444-2.083.333 3 2.000.000 0,578704 1.157.407 4 2.500.000 0,482253 1.205.633 5 3.000.000 0,401878 1.205.633 6 2.500.000 0,334898 837.245 7 4.000.000 0,279082 1.116.327 NBD = -727.756 olarak hesaplanır. Buna göre, projenin uygulanmaması yerinde bir karar olacaktır.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-12: Bir firma, kendisine sunulan iki proje önerisini değerlendirmektedir. Firmaya sunulan proje önerileri eşit yatırım harcaması gerektirmekte ve firma bu iki projeden sadece birini seçmek imkanına sahiptir. Değerlendirilecek olan A ve B projelerine ilişkin nakit akışları aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Yıllar A Projesi ($) B Projesi ($) 0-40.000-40.000 1 25.000 8.000 2 15.000 10.000 3 12.000 16.000 4 10.000 32.000 Değerlendirmeyi yapacak firmanın sermaye maliyeti %15 olduğuna göre, NBD yöntemine göre hangi projenin seçilmesi gerektiğini belirtiniz.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Yıllar A Projesinin nakit girişleri B projesinin nakit girişleri İskonto faktörü A projesinin nakit girişlerinin bugünkü değeri B projesinin nakit girişlerinin bugünkü değeri 1 25.000 8.000 0,869 21739,13 6956,52 2 15.000 10.000 0,756 11342,16 7561,44 3 12.000 16.000 0,657 7890,19 10520,26 4 10.000 32.000 0,572 5717,53 18296,1 A projesi için (Nakit Girişlerinin Bugünkü Değeri) = 46.689 $ B projesi için (Nakit Girişlerinin Bugünkü Değeri) = 43.334 $ NBDA = 46.689 40.000 = 6.689$ NBDB = 43.334 40.000 = 3.334$ Yapılan değerlendirme sonucunda daha büyük net bugünkü değere sahip olan A projesinin uygulanmak üzere seçilmesi doğru bir karar olacaktır.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ ÖZ SERMAYEYE GÖRE NBD HESAPLANMASI Aşağıdaki verilerden yararlanarak öz sermayeye göre NBD hesaplayınız. (Milyon TL) Mevcut Makine Yeni Makine Satışlar 1.500.000 2.000.000 Yatırım Tutarı 750.000 1.050.000 Yıllık İşletme Gideri 1.200.000 1.500.000 (faiz ve amortisman hariç) Ekonomik Ömür 10 yıl 7 yıl Amortisman Doğrusal Doğrusal Hurda Değeri 125.000 250.000 Firma eski makineyi 3 yıldır kullanmaktadır ve 275 milyar liraya satabilecektir. Firma 450 milyar lira %15 faizli kredi almak istemektedir.vergi oranı %40 dır. Beklenen verim oranının %18 olması durumunda NBD yöntemini kullanarak hangi makinenin seçilmesi gerektiğine karar veriniz.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ ÖZ SERMAYEYE GÖRE NBD HESAPLANMASI Eski Makinenin Maliyeti 750.000.000.000 Eski Makinenin Amortismanı (-) 225.000.000.000 (3 yıl x (750.000.000.000/10 yıl)) Kalan Değer (Defter Değeri) 525.000.000.000 Eski Makinenin Satış Tutarı (-) 275.000.000.000 Eski Makine Satış Zararı 250.000.000.000 Zararın Vergi Tasarrufu 100.000.000.000 (%40 x 250.000.000.000) Yeni Makine Yatırım Tutarı 1.050.000.000.000 Eski Makine Satış Gelirleri (-) 275.000.000.000 Eski Makine Satışının Vergi Tasarrufu (-) 100.000.000.000 Karşılanacak Yeni Yatırım Tutarı 675.000.000.000 Banka Kredisiyle Sağlanacak Tutar (-) 450.000.000.000 Öz Sermaye İle Sağlanacak Tutar 225.000.000.000

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ ÖZ SERMAYEYE GÖRE NBD HESAPLANMASI Yeni Makine Hurda Değeri 250.000.000.000 Eski Makine Hurda Değeri 125.000.000.000 Yeni Eski Makine Farkı 125.000.000.000 Ödenecek Vergi (-) 50.000.000.000 Hurda Değerinin Artışının Sağla.Kar 75.000.000.000

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ ÖZ SERMAYEYE GÖRE NBD HESAPLANMASI (Milyar TL) Mevcut Yeni Makine Makine 1. Yıl 2. Yıl 3.Yıl 4. Yıl 5. Yıl 6. Yıl 7. Yıl Satışlar 1.500 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 İşletm.Gid. 1.200 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 1.500 Amortisman 75 150 150 150 150 150 150 150 Faiz (%15) - 67,5 45 22,5 - - - - VÖK 225 282,5 305 327,5 350 350 350 350 Vergi (%40) 90 113 122 131 140 140 140 140 Net Kar 135 169,5 183 196,5 210 210 210 210 Anapa.Taks. - 150 150 150 - - - - Öz Serm.NNG 210 169,5 183 196,5 360 360 360 360

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ ÖZ SERMAYEYE GÖRE NBD HESAPLANMASI (Milyar TL) YM EM %18 den BDF Top.Bugün. Değer 0 Öz Ser. -225 1-225 Fin.Ed.Tut. 1 169,5-210 -40,5 0,847-34,3035 2 183-210 -27,0 0,718-19,386 3 196,5-210 -13,5 0,609-8,208 4 360-210 150 0,516 77,25 5 360-210 150 0,432 65,55 6 360-210 150 0,370 55,5 7 360-210 150 0,314 46,95 7 Hurda Değeri 75 0,314 23,475 Toplam -18,172 Yeni Makine Alımı Reddedilmelidir.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-13: X firması 20.000 dolar karşılığında bir adet makine satın alacaktır. Makinenin ekonomik ömrü 5 yıl ve hurda değeri 7.500 dolar olarak tahmin edilmektedir. Makinenin ekonomik ömrü boyunca her yıl 6.000 dolar nakit girişi sağlayacağı beklenmektedir. Firmanın sermaye maliyetinin %20 olması durumunda bu makinenin alınmasının doğru bir karar olup olmadığını karlılık endeksi yöntemini kullanarak belirleyiniz. Dönem Nakit Akışları İskonto Faktörü Nakit Akışlarının Bugünkü Değeri 0-20000 1,000-20.000 1 6000 0,833 5000 2 6000 0,694 4166,67 3 6000 0,579 3472,22 4 6000 0,482 2893,52 5 13500 0,402 5425,35 (Nakit Girişlerinin Bugünkü Değeri) = 20.957,75 $ 20.957,75 Karlılık Endeksi = = 1,048 20.000

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-14: A ve B yatırım projelerine ilişkin veriler aşağıda verilmiştir. Proje A Proje B Nakit Girişlerinin Bugünkü Değeri 700.000$ 450.000$ Nakit Çıkışlarının Bugünkü Değeri 500.000$ 300.000$ Bu veriler ışığında iki yatırım projesini NBD ve KE yöntemlerine göre değerlendiriniz ve iki yöntemin aynı sonucu verip vermediğini inceleyiniz. Proje A Proje B NBD 200.000$ 150.000$ KE 1,4 1,5 A ve B projelerinin net bugünkü değerleri pozitif olduğu için her iki proje de istenen minimum verimlilik oranına sahiptir. Ancak iki projeden sadece birinin uygulanması mümkün olduğundan bir sıralama yapılmak isteniyorsa, iki yöntem farklı sonuçlar verecektir. Sıralamada, NBD yöntemi uygulandığında A projesinin, karlılık endeksi yöntemi uygulandığında ise B projesinin ilk sırayı alması gerekmektedir.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-15: Bir yatırım projesinin yatırım tutarı 300.000 dolar, ekonomik ömrü ise 6 yıldır. Projenin yıllık 75.000 dolar nakit girişi sağlaması beklenmektedir. Buna göre projenin iç verim oranını hesaplayınız ve projeyi değerlendiren firmanın sermaye maliyeti %10 olduğuna göre projenin kabul edilmesinin doğru olup olmayacağını belirtiniz. Yıllık nakit girişlerinin eşit olması halinde projenin iç verim oranı, yatırım tutarının bir yıllık nakit girişine bölünmesi yoluyla hesaplanmaktadır: I / R = Yatırım Tutarı / Yıllık Nakit Girişi 300.000 / 75.000 = 4 olarak bulunur. N Yıl Süreyle her yıl elde edilen bir birim paranın bugünkü değeri tablosunda 6. yıl ve 4 e denk gelen iskonto oranı %13 tür. Buna göre bu yatırım projesinin iç verim oranı %13 tür. İç verim oranı > Sermaye maliyeti olduğundan, diğer bir ifadeyle r>k olduğundan projenin uygulanması firma için doğru bir karardır.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-16: Bir yatırım projesinin yatırım tutarı 1.000.000 dolar, ekonomik ömrü ise 5 yıldır. Projenin aşağıdaki tabloda gösterilen nakit girişlerini sağlaması beklenmektedir. Projenin iç verim oranını hesaplayınız Yıllar Nakit Girişleri ($) 1 250.000 2 300.000 3 400.000 4 150.000 5 100.000 Bu projenin iç verim oranının hesaplanması için deneme-yanılma yönteminin kullanılması gerekmektedir. Bu çerçevede öncelikle aşağıdaki eşitlik oluşturulur. 250.000 300.000 400.000 150.000 100.000 1.000.000 2 3 4 5 1 r 1 r 1 r 1 r 1 r İkinci aşamada, %5 ve %10 iskonto oranları için nakit girişlerinin bugünkü değerleri hesaplanır. İç verim oranının bu aralığa düşüp düşmediğine bakılır. İç verim oranı bu aralıkta değilse farklı iskonto oranları için nakit girişlerinin bugünkü değerinin hesaplanmasına devam edilir. İç verim oranı bu aralıkta bir değere sahip ise enterpolasyon yöntemi kullanılarak iç verim oranı tam olarak hesaplanır.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ İskonto Faktörü (r=%5) Nakit Girişlerinin Bugünkü Değeri (r=%5) İskonto Faktörü (r=%10) Nakit Girişlerinin Bugünkü Değeri (r=%10) Nakit Girişleri 250.000 0,952 238.000 0,909 227.250 300.000 0,907 272.100 0,826 247.800 400.000 0,864 345.600 0,751 300.400 150.000 0,823 123.450 0,683 102.450 100.000 0,784 78.400 0,621 62.100 Sırasıyla %5 ve %10 iskonto oranları kullanılarak yatırımın bugünkü değeri hesaplanır. Buna göre projenin iç verim oranı, %5 ile %10 arasındadır. Aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi enterpolasyon yapılarak projenin iç verim oranı hesaplanır: İskonto oranları arasındaki fark Bugünkü değerler arasındaki fark 0,05 1.057.550 1.057.550 0,1 940.000 1.000.000 0,05 117.550 57.550 Bugünkü değer ile yatırım tutarı arasındaki fark 57.550 İVO = x 0,05 0,05 %7, 45 117.550 İç verim oranı yöntemi, yatırım projelerinin değerlendirilmesinde zaman faktörünü ve yatırımın ekonomik ömrünü dikkate alan, yatırımın sağlayacağı nakit girişleri ile yatırımın gerektireceği nakit çıkışlarını aynı zaman düzeyine indirgeyerek birbirleriyle karşılaştırılabilir hale getiren objektif bir yöntemdir. Ancak iç verim oranı yöntemi, bu üstünlüklerine karşın bazı zayıf sayılabilecek yönlere de sahiptir.

ÖRNEK: Dönem A Projesi B Projesi t 0-20.000-12.000 t 1 24.000 15.000 İVO A =? İVO B =?

İVO A 20.000=24.000(1+r) 1 20.000=24.000*[1/1+r) 1 ] 20.000/24.000=0,833 Bugünkü Değer tablosunda 1. Yıl hizasında bu değer %20 ye denk gelmektedir. 20.000=24.000/(1+0,20) 1 20.000=20.000

İVO B 12.000=15.000/(1+r) 1 12.000=15.000*[1/(1+r) 1 ] *[1/(1+r) 1 ] =12.000/15.000 =0,8 BD tablosunda 1. Yıl hizasında 0,8 e denk gelen oranı %25 tir.

A Projesi B Projesi t 0-10.000pb -10.000pb t 1 5.000 1.500 t 2 5.000 2.000 t 3 2.000 2.500 t 4-5.000 t 5-5.000 A ve B Projelerinin iç verim oranlarını hesaplayınız.

DENEME YANILMA YÖNTEMİ (ENTERPOLASYON) ile belirleyeceğiniz bir oran ile nakit girişlerini bugüne indirgeyerek nakit çıkışına eşit olup olmadığını değerlendirmelisiniz.

A Projesinin İç Verim Oranı %10 iskonto oranı ile nakit girişlerini bugüne indirgeyelim: 1.yıl 5000*0,909=4545 2.yıl 5000*0,826=4130 3.yıl 2000*0,751=1502 Nakit girişlerinin BD Toplamı =10177>10000

Nakit girişlerinin bugüne indirgenmiş değeri toplamını aşağıya çekmek için denediğiniz iskonto oranını artırmanız gerekmektedir.

%12 iskonto oranı ile nakit girişlerini bugüne indirgeyelim: 1.yıl 5000*0,893=4465 2.yıl 5000*0,797=3985 3.yıl 2000*0,712=1424 Nakit girişlerinin BD Toplamı =9874<10000

Görüldüğü gibi nakit girişlerinin bugünkü değerleri toplamını nakit çıkışına eşitleyen iskonto oranı %10-%12 arasındadır. Bu oran %10 dan büyük %12 den küçüktür. Bu durumda ENTERPOLASYON uygulanarak net değer bulunur.

10177... BD%10 10177 BD%10-9874... BD%12-10000 Nakit Çıkışı 303 %2 177 177 X X=(177*0.02)/303=0,011 %10+0,011=%11,1 İVO A =%11,1 dir.

B Projesi t 0-10.000pb t 1 1.500 t 2 2.000 t 3 2.500 t 4 5.000 t 5 5.000 İVO B =?

Nakit girişlerinin %10 ile bugüne indirgenmesi durumunda: 1.yıl: 1500*0,909=1364 2.yıl: 2000*0,826=1652 3.yıl: 2500*0,751=1878 4.yıl: 5000*0,683=3415 5.yıl: 5000*0,621=3105 Toplam 11.414>10.000

%10 iskonto oranı ile nakit girişleri bugüne indirgendiğinde nakit çıkışından (10.000pb) daha yüksek bir değer elde edildiğinden nakit girişlerinin bugünkü değerini nakit çıkışına yaklaştırmak için iskonto oranı artırılmalıdır.

%15 iskonto oranı ile indirgenmesi durumunda: 1.yıl: 1500*0,870=1305 2.yıl: 2000*0,756=1512 3.yıl: 2500*0,658=1645 4.yıl: 5000*0,572=2860 5.yıl: 5000*0,497=2485 Toplam 9807<10.000

İskonto oranı %10-%15 arasındadır. Enterpolasyon yapılması gerekmektedir. %10 11.414 11.414 %15 9.807 10.000 ---------------------------------------------- %5 1.607 1.414 X 1.414 --------------------------- X= [(1.414*0,05)]/1.607=0,043+%10=%14,3

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-17: Örnek 16 da iç verim oranı %7,45 olarak hesaplanan yatırım projesinin yatırım tutarı 1.000.000 dolar, ekonomik ömrü ise 5 yıldır. Bu yatırım projesinin yıllar itibariyle sağlaması beklenen nakit girişleri aşağıdaki tabloda tekrar verilmiştir. Yıllar Nakit Girişleri ($) 1 250.000 2 300.000 3 400.000 4 150.000 5 100.000 Bu yatırım projesinin değerlemesini yapan firmanın finans yöneticileri, firmanın projenin sağladığı nakit girişlerini iç verim oranı kadar verim sağlayan bir alanda değerlendirme imkanına sahip olamayacağını belirlemişlerdir. Firmanın finans yöneticilerine göre, projenin sağlayacağı nakit girişleri ancak %5 getiri sağlayabilecek biçimde değerlendirilebilecektir. Yeniden yatırım oranı %5 olacaktır. Bu durumda projenin düzeltilmiş İVO sunu hesaplayınız.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Düzeltilmiş iç verim oranının hesaplanması için ilk yapılacak işlem, nakit girişlerinin her birinin yeniden yatırım oranı (%5) ile değerlendirilmesi durumunda projenin ekonomik ömrünün (beşinci yılın) sonunda ulaşacağı değerin hesaplanmasıdır. Nakit Girişleri Birikim Faktörü (%5) Nakit Girişlerinin Beşinci Yıldaki Değerleri 250.000 1,216 304.000 300.000 1,158 347.400 400.000 1,103 441.200 150.000 1,05 157.500 100.000 1 100.000 Projenin sağlayacağı nakit girişlerinin beşinci yıl sonundaki toplam değeri: 304.000 + 347.400 + 441.200 + 157.500 + 100.000 = 1.350.100 $ Bu aşamada aşağıdaki eşitlik oluşturulur: 5 1.000.000 1 DIVO 1.350.100 Bu eşitlikten DIVO aşağıdaki gibi hesaplanır: 5 1.350.100 5 5 1 DIVO 1,3501 1 DIVO 1,3501 1.000.000 1 DIVO 1,0619 DIVO 0, 0619 Böylece projenin daha önce %7,45 olarak hesaplanan iç verim oranı; daha gerçekçi tahminler dayalı bir yeniden yatırım oranı (%5) kullanılarak hesaplandığında %6,19 olarak belirlenmektedir.

Örnek: Sağlık Hastanesi bu yıl 100 milyar TL tutarında bir yatırım planlamaktadır. Bu yatırımın beklenen nakit akışları şunlardır: Sermaye maliyeti %10 olduğuna göre, bu yatırımın düzeltilmiş iç getiri oranı ne kadardır? Bu verilere göre; 100={50(1+.10) 3 +40(1+.10) 2 +30(1+.10) 1 +100/ (1+MIRR) 4 100 = 247,95/(1+MIRR) 4 (1+MIRR) 4 = 247,95/100 tablo yardımı ile, MIRR = %25.48 'yi buluruz.

ÖRNEK İlk yatırım tutarı 100.000 PB olan bir projenin yıllar itibariyle sağlayacağı nakit girişleri şöyledir. Yıl Nakit Girişi 2005 80.000 2006 20.000 2007 40.000 Yeniden yatırım oranı %5 olduğuna göre projenin düzeltilmiş iç verim oranı nedir.

ÇÖZÜM Nakit Birikim Gelecek Sene Girişi Faktörü Değer 2005 80.000 1.1025 88.200 2006 20.000 1.0500 21.000 2007 40.000 1.0000 40.000 Nakit Girişlerinin Gelecek Değeri = 149.200 PB r * = 3 (149.200/100.000) - 1 = % 14.27

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek: Yatırım Tutarı: 1.000.000.000 TL, Ekonomik Ömür: 5 yıl, Yabancı Kaynaktan Yararlanma Oranı:%35, Borcun Vadesi: 5 yıl, Borcun Faiz Oranı: %14 ve yıllık anapara taksit ödemeleri eşittir. Her Yıl Sağlanacak Para Girişleri: 300 milyon TL Bu verilerden yararlanarak yatırımın öz sermayeye göre iç karlılık oranını hesaplayınız. Yabancı kaynak = 1.000.000.000 x %35 = 350.000.000 TL Yıllık Anapara Taksit Ödemeleri (eşit) = 350.000.000 / 5 yıl = 70.000.000 TL

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ 0 1 Yıl 2 Yıl 3 Yıl 4 Yıl 5 Yıl Yatırım Tutarı -1.000.000.000 Yıllık Para Gir. 300.000.000 300.000.000 300.000.000 300.000.000 300.000.000 Yabancı Kayna. -350.000.000 Anapara Taksi. -70.000.000-70.000.000-70.000.000-70.000.000-70.000.000 Faiz T. (%14) -49.000.000-39.200.000-29.400.000-19.600.000-9.800.000 Öz Sermaye 650.000.000 Öz Sermaye Para Girişi 181.000.000 190.800.000 200.600.000 210.400.000 220.200.000 (300-70-49) Ortalama Para Akışı= 200.000.000 TL Tahmini Faktör= 650.000.000 / 200.000.000 = 3,25 tablodan 5. yıl hizasında bu değer bulunmaya çalışılır. %16 değeri en yakın değer olarak bulunur ve işleme başlanır:

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ (Milyon TL) %16 dan =181(0,862)+190,8(0,743)+200,6(0,641)+210,4(0,552)+220,2(0,476) = 647,327 milyon tl 650 milyon tl %15 den =181(0,870)+190,8(0,756)+200,6(0,658)+210,4(0,572)+220,2(0,497) = 663,4978 milyon tl %1 16,1708 X 13,4978 %1 x 13,4978 X= ------------------ = 0,008347 İVO= %15,8347 16,1708

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Örnek-18: Bir firma, iki yatırım projesini değerlendirmektedir. Her iki proje ile ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir: A projesi B projesi Yatırım tutarı 800.000$ 500.000$ Yıllık işletme gideri 40.000$ 70.000$ Projenin ekonomik ömrü 20 yıl 10 yıl Firmanın sermaye maliyeti %10 olduğuna göre yıllık eşdeğer gider yöntemini kullanarak iki projeden hangisinin seçilmesinin doğru bir karar olacağını belirtiniz. Sermaye maliyeti = %10 A projesi B projesi Yatırım giderlerinin bir yıla düşen payı 800.000 x 0,117 = 93.600$ 500.000 x 0,163 = 81.500$ Yıllık işletme gideri 40.000$ 70.000$ Projenin toplam yıllık gideri 93.600 + 40.000 = 133.600$ 81.500 + 70.000 = 151.500$ Sonuçlar incelendiğinde, A projesinin yıllık eşdeğer giderinin daha düşük olduğu görülmektedir. Buna göre daha yüksek bir yatırım gerektirdiği halde A projesi, faydalı ömrünün daha uzun olması ve daha düşük yıllık işletme gideri gerektirmesi nedenleriyle tercih edilmelidir.

SERMAYE BÜTÇELEMESİ YÖNTEMLERİ Ancak YEG yöntemi ile ilgili olarak gözden uzak tutulmaması gereken bir konu YEG yönteminin iskonto oranlarına, diğer bir ifadeyle firmanın sermaye maliyetine oldukça duyarlı olduğudur. Yukarıdaki örnekte firmanın sermaye maliyetinin %10 yerine %20 olması durumunda firmanın kararının değişmesi gerektiği aşağıdaki tabloda yer alan sonuçlardan anlaşılabilmektedir. Sermaye maliyeti = %20 A projesi B projesi Yatırım giderlerinin bir yıla düş.pay. 800.000 x 0,206 = 164.800$ 500.000 x 0,239 = 119.500$ Yıllık işletme gideri 40.000$ 70.000$ Projenin toplam yıllık gideri 164.800 + 40.000 = 204.800$ 119.500 + 70.000 = 189.500$ Firmanın sermaye maliyetinin yüksek olması durumunda, projelere ilişkin karar değişmektedir. Sermaye maliyetinin %10 olması durumunda A projesi tercih edilirken; sermaye maliyetinin %20 olması halinde B projesinin seçilmesi doğru karar olacaktır.

ÖRNEK X yemekçilik firması, bir buzdolabı satın alacaktır. Firmaya iki farklı buzdolabı önerilmiştir. Alfa marka buzdolabının satın alma maliyeti 300 PB, yıllık elektrik gideri 150 PB ve ömrü 5 yıldır. Beta marka buzdolabının satın alma maliyeti 500 PB, yıllık elektrik gideri 100 PB, ömrü ise 8 yıldır. Yıllık iskonto oranı %21 dir. Alfa ve Beta marka buzdolaplarının yıllık eşdeğer giderlerini hesaplayınız.

ÇÖZÜM Alfa marka buzdolabının eşdeğer gideri = 300 / [(1,21) 5-1] / [0,21 (1,21) 5 ] + 150 = 252,53 PB Beta marka buzdolabının eşdeğer gideri = 500 / [(1,21) 8-1] / [0,21 (1,21) 8 ] + 100 = 234,21 PB YEG i daha düşük olan Beta marka buzdolabı tercih edilmelidir.

YATIRIM PROJELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ÖRNEK: ABC Hastanesi hastanesine yeni bir rontgen cihazı almayı planlamaktadır. Yeni rontgen cihazının fiyatı 100 milyar TL, nakliye bedeli 4 milyar TL ve montaj gideri ise 6 milyar TLdir. Rontgen cihazının alınması ile firmanın işletme sermayesi 8 milyar TL artacaktır. Bu yatırım ile gelecek yıldan 10. yıla kadar hastanenin faaliyet gelirleri yıllık 32 milyar TL artarken, faaliyet giderleri yıllık 12 milyar TL artacaktır. Bu cihazın ekonomik ömrü 10 yıl olup, 10. yıl sonunda 12 milyar TL'ye satılacağı beklenmektedir. Firma 0,40 kurumlar vergisine tabidir. Bu yatırımın nakit akışlarını hesaplayınız? Ayrıca GÖS, İVO ve NBD değerlerini hesaplayınız. Beklenen verim oranı %7 dir. Bu yatırım ile 1-10. yıllar arasında ABC hastanesinin yıllık faaliyet gelirleri 20 milyar TL artacaktır (32 milyar-12 milyar). Yıllık amortisman gideri 11 milyar TL olacaktır ((100+6+4)/10).

BAŞLANGIÇ NAKİT YATIRIM AKIŞI Tutar a) Yeni varlıkların maliyeti 100 milyar TL b) + Kapitalize edilen masraflar (montaj, nakliye gibi) + 10 milyar TL c) + (-) Net çalışma sermayesindeki artışlar (azalışlar) + 8 milyar TL d) - Yenileme yatırımlarında eski varlıkların satılması ile elde edilen nakit girişleri e) + (-) Eğer yenileme yatırımı yapılmışsa eski varlıkların satışına bağlı vergiler (vergi tasarrufları) 0 0 f) = Başlangıç nakit yatırım akışı = 118 milyar TL

1.-9. Yıllarda Elde Edilen Yıllık Nakit Akışları Tutar a) Faaliyet getirilerindeki net artış (azalış) eksi (artı) amortisman dışındaki faaliyet giderlerinde 20 milyar TL net artış (azalış) (34 milyar-12 milyar) b) - (+) Amortisman giderlerinde net artış (azalış) - 11 milyar TL c) = Vergiden önceki gelirdeki net değişim = 9 milyar TL d) - (+) Vergilerde net artış (azalış) (0,40 vergi) - 3,6 milyar TL e) = Vergi sonrası gelirlerde net değişim = 5,4 milyar TL f) + (-) Amortisman giderlerinde net artış (azalış) + 11 milyar TL g) = Yıllık net nakit akışı = 16,4 milyar TL

Yatırımın sonunda bazı özel nakit akışları olmaktadır. Bunlar: Satılan ya da değiştirilen varlığın hurda değeri, bu satışla ilgili vergiler ve projenin bitmesinin işletmenin işletme sermayesine etkileridir. 10. Yıl Elde Edilen Yıllık Nakit Akışı Tutar a) Faaliyet gelirinde net artış (azalış) eksi (artı) amortisman dışında faaliyet giderinde net artış 20 milyar TL (azalış) (32 milyar - 12 milyar) b) - (+) Amortisman giderinde net artış (azalış) - 11 milyar TL c) = Vergiden önceki net değişim = 9 milyar TL d) - (+) Vergilerde net artış (azalış) (0,40 vergi) - 3,6 milyar TL e) = Vergiden sonraki gelirde net değişim = 5,4 milyar TL f) + (-) Amortisman giderinde net artış (azalış) + 11 milyar TL g) = Projeyi bitirmeden önceki son yıl için net nakit akışı = 16,4 milyar TL h) + Yeni varlıkların son hurda değeri + 12 milyar TL i) - (+) Yeni varlıkların satışı ya da elden çıkarılması ile ilgili vergiler (vergi tasarrufları) - 4,8 milyar TL (0,40 vergi) j) + (-) Net işletme sermayesinde azalmalar (artmalar) + 8 milyar TL k) = Son yıl net nakit akışı = 31,6 milyar

Yatırım Dönemi (yıl) 0-118.000.000.000 1 16.400.000.000 2 16.400.000.000 3 16.400.000.000 4 16.400.000.000 5 16.400.000.000 6 16.400.000.000 7 16.400.000.000 8 16.400.000.000 9 16.400.000.000 10 31.600.000.000

Beklenen Verim Or. 0.05 Net Bugünkü Değer 17,967,934,292.45 Karlılık Endeksi 0.1523 Karlılık Endeksi 1.1523 Beklenen Verim Or. 0.10 Net Bugünkü Değer - 11,368,841,467.11 Karlılık Endeksi - 0.0963 Karlılık Endeksi 0.9037

Yatırım Dönemi (yıl) Nakit Akımları GÖS BDF NBD 0-118,000,000,000 Bek.Ver.== 0.07-118,000,000,000 1 16,400,000,000 16,400,000,000 0.934579 15,327,102,803.74 2 16,400,000,000 32,800,000,000 0.873439 14,324,395,143.68 3 16,400,000,000 49,200,000,000 0.816298 13,387,285,181.01 4 16,400,000,000 65,600,000,000 0.762895 12,511,481,477.58 5 16,400,000,000 82,000,000,000 0.712986 11,692,973,343.53 6 16,400,000,000 98,400,000,000 0.666342 10,928,012,470.59 7 16,400,000,000 114,800,000,000 0.62275 10,213,095,766.91 8 16,400,000,000 7.195 0.582009 9,544,949,314.87 9 16,400,000,000 0.543934 8,920,513,378.38 10 31,600,000,000 0.508349 16,063,837,631.46 İç Verim Oranı== 0.078382 Net Bugünkü Değer ================ =============== ======> 4,913,646,511.74 Karlılık Endeksi ================ =============== ======> 0.0416 Karlılık Endeksi ================ =============== ======> 1.0416

Sermaye Bütçelemesi Yöntemleri İle İlgili Sorunlar Örnek: Bir firma, kendisine sunulan iki yatırım projesi alternatifini değerlendirmektedir. Firmanın fonları sınırlı olduğundan, bu iki projeden sadece biri uygulanabilecektir. Diğer bir ifadeyle bu iki proje, karşılıklı birbirini dışlayan (almaşık) projelerdir. Firmanın sermaye maliyeti %10 dur. Bu iki proje ile ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda görülmektedir: Nakit Akışları Yıllar A Projesi B Projesi 0-20.000-30.000 1 26.000 38.000 Her iki projenin iç verim oranları ve net bugünkü değerleri aşağıdaki tabloda görülmektedir: Nakit Akışları Yıllar A Projesi B Projesi 0-20.000-30.000 1 26.000 38.000 İVO 30,00% 26,67% NBD 3.636 4.545

Sermaye Bütçelemesi Yöntemleri İle İlgili Sorunlar Fark nakit akışları hesaplanırken, öncelikle yatırım tutarları arasındaki fark alınmıştır. Daha sonra, birinci yılda iki projenin sağladığı nakit girişleri arasındaki fark hesaplanmıştır. Buna göre, B projesinin yatırım tutarı, A projesinden 10.000$ daha fazladır. Benzer biçimde B projesinin birinci yılda sağladığı nakit girişi de 12.000 dolar daha yüksektir. Fark nakit akışlarının iç verim oranı hesaplandığında, %20 değeri elde edilmektedir. %20 iç verim oranı, firmanın sermaye maliyetinden daha yüksek olduğundan, firma daha fazla yatırım yaparak daha yüksek karlılık elde etme imkanına sahip olmaktadır. Bu nedenle, B projesinin tercih edilmesi, firma açısından uygun bir karar olacaktır. Yıllar B-A 0-10000 1 12000 İVO (B-A) 20,00%

Sermaye Bütçelemesi Yöntemleri İle İlgili Sorunlar Örnek: Bir firma, kendisine sunulan üç yatırım projesi alternatifini değerlendirmektedir. Firmanın yatırım bütçesi 3 milyon dolar ile sınırlıdır. Diğer bir ifadeyle firma sermaye kısıtlaması altında proje değerlemesi yapacak ve sadece 3 milyon dolarlık yatırım yapabilecektir. Firmanın sermaye maliyeti %6 dır. Üç yatırım projesi alternatifine ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda görülmektedir: DÖNEM A B C 0-1.000.000-2.000.000-3.000.000 1 250.000 400.000 500.000 2 250.000 400.000 500.000 3 250.000 400.000 500.000 4 600.000 1.200.000 2.300.000

Sermaye Bütçelemesi Yöntemleri İle İlgili Sorunlar Projenin İVO, brüt bugünkü değeri, NBD ve KE verileri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Proje Değerleme Kriteri A B C İVO %11,25 %6,36 %7,76 BBD 1.143.509 2.019.717 3.158.321 NBD 143.509 19.717 158.321 KE 1,14 1,01 1,05 İVO yöntemine göre A projesi ilk sırayı almaktadır. Ancak B ve C projelerinden hangisinin seçileceği net değildir. A ve B proje çifti ile C projesinden hangisinin firma değerine daha olumlu katkı sağlayacağı kesin olarak anlaşılamamaktadır. Çünkü İVO yöntemi, sadece değerlendirilen projenin karlılığı hakkında bilgi sunmakta; projenin firma değerine katkısını net olarak ortaya koyamamaktadır. NBD yöntemi ise, projenin firma değerine katkısını ortaya koymakla beraber, fonların etkin kullanılıp kullanılmadığı konusunda bilgi sağlayamamaktadır. En doğru karar, KE kullanılarak alınmaktadır.

Sermaye Bütçelemesi Yöntemleri İle İlgili Sorunlar Örnek: Bir yatırım projesine ilişkin nakit akışı tahminleri aşağıdaki gibidir. Buna göre projenin iç verim oranını hesaplayınız. Yıllar Nakit Akışları 0-2.000$ 1 7.000$ 2-6.000$ Bu projenin iç verim oranı aşağıdaki eşitlik çözülerek hesaplanabilir: 7.000 6.000 0 2.000 2 1 IVO 1 IVO Bu eşitlik, (1+IVO) 2 ile çarpılırsa aşağıdaki eşitlik elde edilir: 2 0 2.000 1 IVO 7.000 1 IVO 6.000

UYGULAMA SORULARI

Soru 1 A firmasının devamlı sermayesi 1.750 milyon TL. dir. Bu firmanın devamlı sermayesinin 1.050 milyonu özsermaye, 525 milyonu tahvil ve 175 milyonu da uzun vadeli banka kredisinden oluşmaktadır. Uzun süreli banka kredisinin faiz oranı %120, tahvillerin faiz oranı ise %110 dur. Firma piyasa değeri 84.000 TL. olan pay senetleri başına 38.000 TL gelir sağlamış ve bunun %50 sini karpayı olarak dağıtmıştır. Kar payı dağıtım oranının aynı kalacağı ve büyüme oranın da %20 olacağı tahmin edilmektedir. Buna göre bu firma için (AOSM) ağırlıklı ortalama sermaye maliyetini hesaplayınız. Kurumlar vergisi %40 tır.

Cevap 1 1. Adım Önce Yüzdeler Tespit Edilir; Özsermaye = 1.050 / 1.750 = 0,60 Tahvil = 525 / 1.750 = 0,30 Banka Kredisi = 175 /1.750 = 0,10 2. Adım Maliyetler Hesaplanır D = 38.000*(1+0.20)*%50 =22.800 TL. İ hisse senedi = (D /P)+g =(22.800/84.000)+0.20=%47 İ Banka Kredisi = %120*(1-0.40) =%72 İ Tahvil = %110*(1-0.40) =%66 AOSM = (%47*%60 )+(%72*%10) +(%66*%30) = 0.282+0.072+0.198 =%55.2

Soru 2 Coca Cola şirketi hisse senetleri, bugün 10$ karpayı ödemektedir. Şirket karpaylarının izleyen üç yıl boyunca yıllık %20, dört ve beşinci yıllarda yıllık %15 büyüyeceği ve beş yıldan sonra sürekli olarak %5 büyüyeceği beklenmektedir. Hisse senedinin bugünkü değerini hesaplayınız (Hisse senetlerinden beklenen verim oranı %10 dur).

Cevap 2 0 1 2 3 4 5 6 G - 0,20 0,20 0,20 0,15 0,15 0,05 D 10 12 14,4 17,28 19,87 22,85 24 İ - (1,1) 1 (1,1) 2 (1,1) 3 (1,1) 4 (1,1) 5 [(1,1) 5 *(0,10-0,05)] D/İ 10,91 11,90 12,98 13,57 14,19 298,04 Toplam = $361,36 D1 = 10 (1,2) = 12 D2 = 12 (1,2) = 14,4 D3 = 14,4 (1,2) = 17,28 D4 = 17,28 (1,15) = 19,872 D5 = 19,872 (1,15) = 22,8528 D6 = 22,8528 (1,05) = 24

Soru 3 Microsoft işletmesinin çıkarmış olduğu 4 yıl vadeli tahvil 3 ayda bir kupon ödemeli olup kupon (faiz) oranı %48 dir. Tahvilin nominal değeri 1.000 para birimidir, ancak nominal değerin %10 u kadar tahvil çıkarma gideri olmuştur. Tahvilin anapara ödemesi vade sonunda yapılacaktır. Microsoft işletmesinin tabi olduğu vergi oranı %50 olduğuna göre bu tahvilin Microsoft işletmesine olan maliyetini hesaplayınız.

Cevap 3 Tahvile Konu Dönem Sayısı =4 yıl * 4 (3 ayda 1) = 16 Tutar Olarak Maliyet = 1000 * (1-0,10) = 900 900 = 16 t 1 [480(1 (1 r 0,5)]/ 4 4) (1 900 = 60 * AF(16 -?) + 1000 * BDF ( 16 -?) / t 1.000 r / 4) 16 Çözüm Enterpolasyon % 5 için 1108,28 %10 için 687,44 % 5 lik fark 420,84 (1108,28 687,44) lük düşüş yaratıyorsa 208,28 lik düşüş için (1108,28 900) ne kadarlık fark lazım? = 0,024 Cevap %5 + %2,4 = %7,4 Ancak bu oran r/4 için geçerli buradan r = 29,6

Soru 4 Arı yemekçilik firması, bir fırın satın alacaktır. Firmaya iki farklı fırın önerilmiştir. Arçelik marka fırının satın alma maliyeti 800 dolar, yıllık elektrik gideri 200 dolar ve ömrü 5 yıldır. Beko marka fırının satın alma maliyeti 900 dolar, yıllık elektrik gideri 150 dolar, ömrü ise 3 yıldır. Yıllık iskonto oranı %10 dur. a) Arçelik ve Beko marka fırınların yıllık eşdeğer giderlerini hesaplayınız. b) Arı yemekçilik firması, hangi marka fırını tercih etmelidir?

Cevap 4 a) Arçelik marka buzdolabının eşdeğer gideri = [800 / [(1,10) 5-1] / [0,10 (1,10) 5 ]] + 200 = 280 Beko marka buzdolabının eşdeğer gideri = [900 / [(1,10) 3-1] / [0,10 (1,10) 3 ]] + 150 = 240 Yıllık eşdeğer gideri düşük olan Beko marka buzdolabı tercih edilir.

Soru 5 Yıllar A Projesi B Projesi 0-12.000-10.000 1 4.000 6.000 2 3.000 3.000 3 4.000 3.000 4 2.000 1.000 Zeta şirketine değerlendirilmek üzere iki yatırım projesi sunulmuştur. Bu yatırım projelerine ilişkin nakit akışı bilgileri bitişikte sunulmuştur: a) Bu projeleri geri ödeme süresi yöntemine göre değerlendirerek hangisinin uygulanması gerektiğini belirtiniz. b) Projeleri iskonto edilmiş geri ödeme süresi yöntemine göre değerlendirerek hangisinin uygulanması gerektiğini belirtiniz (iskonto oranı = %10). c) İskonto edilmiş geri ödeme süresini kullanarak B projesinin minimum ekonomik ömrünü hesaplayınız. 5 1.000 3.000

Cevap 5 a) GÖSA = 3 + (12.000-11.000 / 2.000) = 3,5 yıl. GÖSB = 2 + (10.000-9.000 / 3.000) = 2,33 yıl. b) İEGÖSA > 5 yıl olduğundan, proje kendini ömrü içinde geri ödeyememektedir. İEGÖSB = 2,9 yıl. c) AF(n,%10) = 2,9 değerini veren en küçük n değeri tablodan bulunur = 4 yıl olarak belirlenir. Yıllar A Projesi B Projesi Iskonto İEGÖS A İEGÖS B 0-12.000-10.000 - -12.000-10.000 1 4.000 6.000 (1,10) 1 3636.36 5454,54 2 3.000 3.000 (1,10) 2 2479,33 2479,33 3 4.000 3.000 (1,10) 3 3005,25 2253,94 4 2.000 1.000 (1,10) 4 1366,02 683,01 5 1.000 3.000 (1,10) 5 620,92 1862,76 11.107,91 12.733,61

Soru 6 Y firması yapacağı 50.000.000 para birimi tutarındaki yatırımdan 25.000.000 para birimi FVÖK (faiz ve vergiden önce kar) elde edecektir. Y firmasının bu yatırımı finanse etmek için iki seçeneği vardır: - Yatırımın hepsini 10 para birimi nominal bedelli hisse senedi çıkararak özkaynakla finanse etmek. - 30 milyon para birimi, %40 faizli borç almak ve kalanı için (10 para birimi nominal bedelle) hisse senedi çıkarmak. Vergi oranı %50 olduğuna göre hisse başına gelir analizi yaparak hangi finansman seçeneğinin daha uygun olduğunu belirleyiniz.

Cevap 6 SONUÇ:. Seçenek daha uygundur

Soru 7 T firmasının hisse senetlerinin betası 1,6 dır. Kısa vadeli hazine bonosu faiz oranı %10 ve piyasa getiri oranı %15 dir. Ayrıca T firması %32 faizli uzun vadeli banka kredisi kullanmıştır. T firmasının tabi olduğu vergi oranı %50 olduğuna göre, firmanın; a) Özkaynak maliyetini, b) Banka kredisinin maliyetini, c) Kaynakların aşağıda verilen pazar değerlerini de göz önüne alarak firmanın devamlı sermayesine göre ağırlıklı ortalama sermaye maliyetini hesaplayınız. Pazar Değeri Özkaynak Banka Kredisi 5.000.000 para birimi 15.000.000 para birimi

Cevap 7 a) Ri = Rf + beta * (Rm Rf) Rö = 0,10 + 1,6* (0,15-0,10) = %18 b) Rb = 0,32*(1-0,50) = %16 Özkaynağın ağırlığı = 5 / 20 = %25 Banka Kredisinin ağırlığı = 15/25 = %75 c) AOSM = (0,25*0,18) + (0,75*0,16) = %16,5

Soru 8 Yıl A Projesi B Projesi 0-150.000-200.000 1 100.000 100.000 2 100.000 100.000 3 30.000 50.000 Yukarıda nakit akışı bulunan projeleri; iskonto oranı (%10) a) NBD (net bugünkü değer ) yöntemiyle, b) İVO ( iç verim oranı) yöntemiyle değerlendiriniz. c) DİVO (Düzeltilmiş İç Verim Oranı) yöntemiyle değerlendiriniz. c) (a) ve (b) şıklarının sonuçlarını tartışıp, hangi projenin seçilmesi gerektiğini nedenleri ile açıklayınız.

Cevap 8 a) A projesi daha yüksek NBD ye sahiptir.

Cevap 8 b) A Projesi = -150 + 100/(1+i) 1 + 100/(1+i) 2 + 30/(1+i) 3 =0 B Projesi = -200 + 100/(1+i) 1 + 100/(1+i) 2 + 50/(1+i) 3 =0 Her iki soruda da iskonto faktörü enterpolasyon yöntemi ile hesaplanır. İvo A = 0,29 İvo B = 0,13

Cevap 8 DİVO A =0,20 DİVO B =0,12 C) Tüm seçenekler birlikte değerlendirildiğinde A yatırımının en uygun olduğu sonucuna varılır.