EVALUATIONS OF THE OPINIONS OF TEACHERS ABOUT HIGH SCHOOL PHYISCAL EDUCATION AND SPORTS LESSON LĠSE BEDEN EĞĠTĠMĠ VE SPOR DERSĠNE YÖNELĠK ÖĞRETMEN GÖRÜġLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Fikret ALINCAK 1 Ġsa DOĞAN 2 Uğur ABAKAY 3 Abstract The aim of this study is to determine how High School Physical Education and Sports programs are performed. In this research, we have tried to determine the teachers comments on whether the opinions of the teachers about high school physical education and sports program are received, whether the information is given, teachers opinions about the program, its sufficiency with regards to students, which criteria the teachers should have and to determine the suggestions of the teachers. In the research, the data obtained from 60 teachers working at the high schools in the Gaziantep provincial borders have been examined with the content analysis method by using interview form which is one of the qualitative research methods. As a result, we have concluded that the opinions of the teachers are not received while physical education and sports lesson program is prepared and the information is not given to the teachers, and we have also inferred that the program is inadequate because of the problems occurring at the application stage. Besides, the teachers who have attended the study express their opinions intended for providing the tools and materials, meeting the physical conditions, increasing the course hours, making the course more productive, rearrangement of the program, increasing the activities, giving in-service training, supporting the school administration, family and successful players, and they finally state that these topics should be given particular importance. Key Words: High School, teacher, physical education, sports Özet Bu çalıģma, Lise Beden Eğitimi ve Spor Dersi programının nasıl uygulandığını tespit etmek amacıyla yapılmıģtır. AraĢtırmada lise beden eğitimi ve spor dersi programına yönelik öğretmen görüģlerinin alınıp alınmadığı, bilgilendirme yapılıp yapılmadığı, program ile ilgili öğretmenlerin düģünceleri, öğrenciler açısından yeterliği, öğretmenlerde hangi kriterlerin olması gerektiği hakkındaki öğretmen görüģleri ve öğretmenlerin önerilerinin neler olduğu belirlenmeye çalıģılmıģtır. AraĢtırmada nitel araģtırma yöntemlerinden olan mülakat kullanılarak Gaziantep il sınırları içerisindeki liselerde görevli 60 öğretmenden elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiģtir. Sonuç olarak beden eğitimi ve spor dersi programı hazırlanırken öğretmenlerin çoğunluğunun görüģlerinin alınmadığı ve bilgilendirme yapılmadığı, uygulama aģamasında karģılaģılan problemlerden kaynaklı programın yetersiz olarak görüldüğü sonucuna ulaģılmıģtır. Ayrıca çalıģmaya katılan öğretmenler, beden eğitimi ve spor dersi programının daha etkili ve verimli olabilmesi için; ders araç-gereci temin edilmesi, fiziki Ģartların sağlanması, ders saatlerinin arttırılması, dersin daha verimli hale getirilmesi, programın yeniden düzenlenmesi, etkinliklerin arttırılması, hizmet içi eğitimin verilmesi, okul idaresi, veli ve baģarılı sporcuların desteklenmesi biçiminde temalarının ön planda tutulması gerektiği yönünde görüģ belirtmiģlerdir. Anahtar Kelimeler: Lise, Öğretmen, Beden Eğitimi, Spor 1 Gaziantep Üniversitesi, Nizip Meslek Yüksek Okulu, Gaziantep, Türkiye. 2 Karabük Üniversitesi, Hasan Doğan BESYO, Karabük, Türkiye. esedogan@hotmail.com 3 Gaziantep Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Gaziantep, Türkiye. uabakay@gmail.com
Giriş Eğitim, insanlığın var oluģundan bu yana süregelen vazgeçilmez bir olgudur. Her milletin kendine özgü bir eğitim sistemi vardır. Bu sistem, o toplumun sosyal, kültürel, politik ve ekonomik değerlerine bağlı olarak kurulur ve geliģtirilir. BaĢka bir söyleyiģle; her eğitim sistemi ait olduğu toplumun normlarını yansıtmak ve o toplumun eğitimden beklediklerini gerçekleģtirmek yükümlülüğündedir (Azar, 2011). Ġnsanoğlunun çağlar boyunca özlemini çektiği barıģı, özgürlüğü, refahı ve sosyal adaleti sağlamanın baģlıca aracı eğitimdir (Karaçay, 2004). Toplumlar eğitimin ne kadar önemli bir kavram olduğunu ve bunu gerekliliğini gün geçtikçe daha iyi anlamaktadır. Günümüzde bir toplumun bilgili olmasının birinci Ģartı, toplumun içinde eğitimli insan sayısının çoğalmasıdır. Sorunların çözümü için arayıģ içinde olan, yaratıcı ve hedeflerini gerçekleģtirme yolunda sadece kendisini düģünmeyen, tarafsız, toplum içindeki iliģkilerinde esnek, olumlu düģünen, bütünleyici özellikleri ağır basan, meslek etiği ve kültürünü almıģ bireylere genellikle eğitimin öneminin farkına varmıģ ve bunun bilincinde olan toplumlarda rastlanmaktadır (Aktepe, 2004). Çağımızda eğitim programlarının alt yapısını eğitim sistemleri oluģturmaktadır. Bu nedenle hazırlanan programların toplumsal ve bilimsel geliģmelere bağlı olarak düzenlenmesi, bunun yanında her türlü ihtiyacında karģılanması gerekmektedir (Erden, 1993). Eğitim programlarının değerlendirilmesi, ihtiyaçlara ve Ģartlara göre programların geliģtirilmesi Ģeklinde yürütülmektedir. Bu gerekliliğin nedeni program değerlendirme çalıģmalarının program geliģtirme için geri bildirim sağlama özelliğidir. Programları daha etkili hale getirecek doğru kararların alınması, bu kararların dayanaklarının bilimsel çalıģmalarla araģtırılmasına ve uygulamaların değerlendirilmesine bağlıdır. Değerlendirme, etkinlik ve iģlemlerin anlamını aynı zamanda değerini tespit eden sistematik bir süreçtir (Phillips, 1997). Bu süreç, gerçek sonuçlarla beklenen sonuçlar arasında bir karģılaģtırma yapılmasına olanak sağladığı gibi gelecekteki etkinlikler için de bir sonuca varılmasına yardım eder (Kısakürek, 1983). Eğitim sisteminin en önemli faktörlerinden biri de kesinlikle öğretmen dir. Sistemin bir parçası olan ve buna bağlı öğeleri bir arada tutabilen öğretmenlerin, yetiģtirilecek öğrencilere yaratıcılık becerileri kazandırmaları ve faydalı bireyler olarak yetiģmeleri için öğretmenlik mesleğiyle ilgili sahip olması gereken yeterlikleri arttırmaları gerekir. Bundan dolayı nitelikli öğretmenlere, daha çağdaģ öğretim programlarına, daha uygun ortamlara, daha kaliteli yönetime ve daha istekli öğrencilere ihtiyaç vardır. Sistemin içerisindeki tüm öğeler muhakkak, eğitim sürecini ve sonucunu olumlu ya da olumsuz bir biçimde etkiler; birimin eksikliği verimi düģürür. Eğitim sisteminin iyileģtirilmesine yönelik yapılan çalıģmalar geniģ taraflı olarak ele alınmalıdır. Genellikle öğretmenin niteliğini artırmaya yönelik çalıģmalarda öğretmenin bu konuya inanması sağlanmalıdır (Ġlhan, 2004). Eğitim alanında yapılan çalıģmalara bakıldığında öğretmenlerin, öğrencilerin baģarılarında fazlasıyla etkili olduğu görülmektedir. Öğrencilerin öğrenme oranlarında öğretmenlerin de etkisinin olduğu ve öğrencilerin belirlenen hedeflere ulaģabilmelerinde öğretmenin büyük bir paya sahip olduğu tespit edilmiģtir (Bandura, 1994; Tschannen Moran, Woolfk Hoy & Hoy, 1998). Toplum içerisindeki ilerlemenin gerçekleģmesi, genellikle ülkelerin eğitim sistemlerine ve sistemin düzenli bir biçimde iģleyiģine bağlıdır. Bu nedenle teknolojinin ve çağın özelliklerine göre eğitim programlarının geliģtirilmesi ve eğitimin nitelikli olması gerekmektedir. Bilgi toplumunun yükselen değerleri arasında, sürekli öğrenmeyi alıģkanlık haline getiren insan modeli yer almaktadır. Bu durumda eğitim sisteminin, 310
yeni değerleri kazandıracak alt yapıya sahip olup olmadığının irdelenmesi konusu ortaya çıkmaktadır (Arslan ve Eraslan 2003). Öğretmen kılavuz kitapları, öğretim sürecinin düzenlenmesinde öğretmen açısından iyi bir kaynaktır. Öğretmen kılavuz kitabı, öğretmenin konuları nasıl sunacağına, öğrencilerde bilgi, beceri ve fikirlerin birbiriyle iliģkisinin nasıl kurulacağına ve öğrencilerin öğrenme süreçlerinin hangi aktivitelerle değerlendirileceğine iliģkin öğretmene yardımcı olmaktadır. (Köseoğlu ve ark., 2003). Öğretmen kılavuz kitaplarının; öğrenme etkinliklerinin uygulanmasında, değerlendirilmesinde ve geliģtirilmesinde büyük önemi vardır. Türkiye de son yıllarda çeģitli geliģmelere bağlı olarak eğitim öğretim faaliyetlerinde de önemli değiģimler ve geliģmeler olmuģtur. 2005 yılında ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında program değiģiklikleri yapılmıģ, 2011 yılından itibaren ise Türk eğitim sistemindeki köklü değiģiklikle 8 yıllık zorunlu eğitim sisteminden 4+4+4 öğretim sistemine geçilip ilköğretim ifadesi yerine temel eğitim kullanılmaya baģlanmıģtır. Bu sistemle birlikte beden eğitimi dersi programı da 2013 yılından itibaren tekrar hazırlanan kılavuzla uygulamaya konmuģtur (Abakay ve ark. 2015). Yeni hazırlanan programda öğrencilerin, yaģamları boyunca kullanacakları hareket becerileri, aktif ve sağlıklı yaģam becerileri, kavramları ve stratejileri ile birlikte yaģam becerilerini de geliģtirerek bir sonraki eğitim düzeyine hazırlanmak olarak belirlenen programın amacında, ortaokul düzeyinde öğrenim gören öğrencilerin, farklı hareket gruplarından birçok spor dalında ve fiziksel etkinliklerde hareket becerilerini kazanmaları ve geliģtirmeleri yer almaktadır (MEB 2013). Bu çalıģmada, Lise Beden Eğitimi ve Spor Dersi programının Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi okullarda nasıl uygulandığını ve beden eğitimi öğretmenleri ile yapılan uygulama neticesinde söz konusu programın nasıl daha etkili ve verimli kullanılabileceğini tespit etmek amaçlanmıģtır. Bu amaç doğrultusunda aģağıdaki sorulara yanıt aranmıģtır. 1.Lise Beden Eğitimi ve Spor Dersi Programı hazırlanırken a. Öğretmen görüģleri alındı mı? b. Öğretmenlere bilgilendirme yapıldı mı? 2.Lise Beden Eğitimi ve Spor Dersi Programı ile ilgili a. Öğretmenlerin düģünceleri nelerdir? b. Öğrenciler açısından programın yeterliği hakkında öğretmen görüģleri nelerdir? c. Hangi kriterlerin olması gerektiği hakkındaki öğretmen görüģleri nelerdir? d. Öğretmenlerin önerileri nelerdir? Yöntem ÇalıĢmanın bu bölümünde araģtırmanın yöntemine iliģkin araģtırma modeli, çalıģma grubu, ölçme aracının hazırlanması ve uygulanması, verilerin analizine yönelik bilgilere yer verilmiģtir. Araştırma Modeli AraĢtırmada nitel araģtırma desenlerinden olan durum çalıģması kullanılmıģtır. Nitel araģtırma yöntemi, nicel araģtırma yöntemlerine göre araģtırmacıya daha esnek hareket imkânı sunan, araģtırmanın desenlenmesi için veri toplama yöntemi ile analizi konularında daha farklı yaklaģımlar sunan bir yöntemdir. (Gay, Mills ve Airasian, 2006). 311
Durum çalıģması, araģtırılan olguyu kendi yaģam çerçevesi içinde inceleyen, olgu ve içinde bulunduğu ortam arasındaki sınırların kesin hatlarla belirgin olmadığı ve birden fazla kanıt veya veri kaynağının mevcut olduğu durumlarda kullanılan bir araģtırma desenidir (Yin, 1984; Yıldırım ve ġimģek, 2006). Araştırma Grubu Lise Beden Eğitimi ve Spor Dersi Programına yönelik öğretmen görüģlerini almak amacıyla hazırlanan anket formu, Gaziantep Ġl sınırları içerisinde genel liselerde görevli beden eğitimi ve spor öğretmenlerinden oluģan 60 gönüllü katılımcıya uygulanmıģtır. AraĢtırma grubu ile ilgili veriler Tablo 1 de yer almaktadır. Tablo 1: Araştırma Grubuna Ait Kişisel Özellikler Değişkenler Gruplar N % Görev Yeri Ġl 40 60 Ġlçe 20 40 1 5 Yıl 21 35 6 10 Yıl 14 23 Görev Süreleri 11 15 Yıl 11 19 16 20 Yıl 10 16 21 30 Yıl 4 7 Cinsiyet Kadın 14 23 Erkek 46 77 n=60 Tablo 1 de araģtırma grubuna ait bazı kiģisel özellikler verilmektedir. AraĢtırmaya katılan öğretmenlerin 40 ı (% 60) Gaziantep ili merkezinde görev yaparken, 20 si (% 40) ilçelerde görev yapmaktadır. Görev sürelerine baktığımızda, 21 (% 35) öğretmen 1 5 yıl arası, 14 (% 23) öğretmen 6 10 yıl arası, 11 (% 19) öğretmen 11 15 yıl arası, 10 (% 16) öğretmen 16 20 yıl arası, 4 (% 7) öğretmenin ise 21-30 yıl arasında görev yaptığı görülmektedir. Cinsiyete baktığımızda 14 (% 23) öğretmenin kadın, 46 (% 77) öğretmenin erkek olduğu görülmektedir. Ölçme Aracının (Görüşme Formunun) Hazırlanması ve Uygulanması AraĢtırmada kullanılacak görüģme formunun oluģturulması amacıyla, öncelikli olarak 85 beden eğitimi ve spor öğretmeninden (52 si ile yüz yüze, 33 ü ile internet ortamında) lise beden eğitimi ve spor dersi programına yönelik görüģlerinin neler olduğu ile ilgili birer kompozisyon yazmaları istenmiģtir. Toplanan kompozisyonlardan ve literatürden edinilen bilgiler sonucunda görüģme formunun taslak hali elde edilmiģtir. GörüĢme formunun geçerliğini belirlemek amacı ile alan uzmanlarının görüģlerine sunulmuģ (Kapsam geçerliğini test etmede kullanılan mantıksal yollardan biri uzman görüģüne baģvurmaktır (Büyüköztürk, 2006, s.168)) ve alınan görüģler doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılarak 3 adet kiģisel özellikleri belirleyici soru, 2 adet evet/hayır seçenekli soru ve 5 adet açık uçlu sorudan oluģan görüģme formuna son hali verilmiģtir. Açık uçlu sorularda öğretmenler görüģlerini yazarken birden fazla 312
ifade kullanabilmektedir. Program ile alakalı ortaya çıkan her ifade tema olarak tanımlanmıģtır. Hazırlanan görüģme formu Gaziantep Ġl ve Ġlçelerinde görev yapan toplam 60 öğretmene (40 il, 20 ilçe) tekrar uygulanarak veriler elde edilmiģtir. Uygulama esnasında araģtırmanın amacı katılımcılara açıklanmıģ, verecekleri cevapların önemi hakkında bilgilendirilmiģlerdir. Verilerin Analizi AraĢtırmada kullanılan görüģme formundan elde edilen veriler, nitel araģtırmalarda kullanılan içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiģtir. Nitel araģtırmalarda içerik analizi kuramsal anlamda belirgin olmayan temalar ve eğer varsa alt temaların oluģturularak analiz edilmesinde kullanılmaktadır (Yıldırım ve ġimģek, 2006). Toplanan veriler her soru için ayrı ayrı kaydedilmiģ ve gruplandırılıp kodlanmıģtır. Bu gruplama ve kodlamalar alan uzmanlarına sunulmuģ onların değerlendirilmelerine göre son halleri verilip analize hazırlanmıģtır. Analize baģlarken her soru için temalar belirlenmiģ ve verilen temaların frekans ve yüzdeleri hesaplanmıģ tablolar oluģturulmuģtur. Verilerin değerlendirilmesinde betimsel analiz kullanılmıģtır. Son aģamada raporlama yapılmıģ ve bulgular ortaya konulmuģtur. Bulgular ve Yorum Bu bölümde, Lise Beden Eğitimi ve Spor Dersi programının Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi okullarda nasıl uygulandığını tespit etmek amacıyla beden eğitimi öğretmenleri ile yapılan görüģmeler neticesinde elde edilen bulgulara yer verilmiģtir. Tablo 2: Araştırma grubunun program hazırlanırken öğretmen görüşlerinin alınıp alınmadığına ilişkin görüşlerinin dağılımı. N % GörüĢüm Alınmadı 46 76.7 GörüĢüm Alındı 14 23.3 Toplam 60 100 Tablo 2 de, araģtırma grubunun program hazırlanırken öğretmen görüģlerinin alınıp alınmadığına iliģkin görüģlerinin dağılımı verilmektedir. Katılımcıların 46 sı (% 76.7) beden eğitimi ve spor dersi programı hazırlanırken görüģlerinin alınmadığını belirtirken 14 (%23.3) katılımcı ise programın hazırlanma sürecinde görüģlerinin alındığı yönünde görüģ belirtmiģlerdir. Tablo 3. Araştırma grubunun program hakkında öğretmenlere bilgilendirme yapılıp yapılmadığına ilişkin görüşlerin dağılımı. N % Bilgilendirme Yapılmadı 39 65 Bilgilendirme Yapıldı 21 35 Toplam 60 100 313
Tablo 3 te, araģtırma grubunun program hakkında öğretmenlere bilgilendirme yapılıp yapılmadığına iliģkin görüģlerinin dağılımı verilmektedir. Katılımcıların 39 u (%65) beden eğitimi ve spor dersi öğretim programı hazırlanırken kendilerine bilgilendirme yapılmadığı konusunda görüģ bildirirken 21 öğretmen (%35) söz konusu program hazırlanırken kendilerinden yazılı, sözlü ya da online olarak görüģ alındığı yönünde görüģ bildirmiģlerdir. Tablo 4: Araştırma grubunun program hakkındaki görüşlerinin dağılımı. Temalar N % Program Yetersiz 35 29 Ders Saatleri Yetersiz 27 23 Fiziki ve Çevre ġartları Yetersiz 24 21 Etkinlikler Öğrenciye Uygun Değil 18 15 Program Yeterli 15 12 Toplam 119 100 Tablo 4 te, araģtırma grubunun program hakkındaki görüģlerinin dağılımı verilmektedir. Katılımcıların beden eğitimi ve spor dersi hakkındaki görüģlerinden 5 tema ortaya çıkmıģtır. Katılımcıların birden fazla tema ifade ettikleri görülmüģtür. Buna göre; 35 öğretmen (%29) program yetersiz, 27 öğretmen (%23) fiziki ve çevre Ģartları yetersiz, 24 öğretmen (%21) ders saatleri yetersiz, 18 öğretmen (%15) etkinlikler öğrenciye uygun değil, 15 öğretmen de (%12) programın yeterli olduğu görüģünü ifade etmiģlerdir. Tablo 5. Araştırma grubunun öğrenciler açısından programın yeterliği hakkında görüşlerinin dağılımı. Temalar N % Yetersiz 37 30 Yeterli 26 21 Ders Araç-Gereçleri Yetersiz 16 13 Çevre ve Fiziki ġartlar Yetersiz 13 11 Öğrencinin Bilgi Yetersizliği 12 10 Ders Saatleri Yetersiz 12 10 Veli-Ġdare-Ygs Sıkıntısı 6 5 Toplam 122 100 Tablo 5 te, araģtırma grubunun öğrenciler açısından programın yeterliği hakkındaki görüģlerinin dağılımı verilmektedir. Katılımcıların, beden eğitimi ve spor dersine 314
katılan öğrenciler açısından programın yeterliği hakkındaki görüģlerinden 7 tema ortaya çıkmıģtır. Buna göre, 37 öğretmen (%30) programın yetersiz, 26 öğretmen (%21) programın Ģu hali ile yeterli olduğu, 16 öğretmen (%13) ders araç-gereçlerinin yetersiz olduğu, 13 öğretmen (%11) çevre ve fiziki Ģartların yetersiz olduğu, 12 öğretmen (%10) öğrencinin bilgi yetersizliği, 12 öğretmen (%10) ders saatlerinin yetersiz olduğu, 6 öğretmen (% 5) veli-idare-ygs sıkıntısı olduğu Ģeklinde görüģünü bildirmiģlerdir. Tablo 6.Araştırma grubunun programda hangi kriterlerin olması gerektiği hakkındaki görüşlerinin dağılımı. Temalar N % Ders Araç-Gereci 23 26.4 Fiziki ġartlar 22 25.2 Ders Saati 20 23 Program 15 17.3 Yetenek Farklılığı 7 8.1 Toplam 87 100 Tablo 6 da, araģtırma grubunun beden eğitimi ve spor dersi programında hangi kriterlerin olması gerektiği hakkındaki görüģlerinin dağılımı verilmektedir. Katılımcıların görüģlerinden 5 tema ortaya çıkmıģtır. Buna göre, 23 öğretmen (%26.4) ders araç-gereci, 22 öğretmen (%25.2) fiziki Ģartlar, 20 (%23) öğretmen ders saati, 15 öğretmen (%17.3) program, 7 öğretmen (%8.1) yetenek farklılığı görüģünü bildirmiģlerdir. Tablo 7.Araştırma grubunun program hakkındaki önerilerine ilişkin verilerin dağılımı. Temalar N % Ders Araç-Gereçleri Sağlanmalı 22 18.1 Fiziki ġartlar Sağlanmalı 21 17.3 Ders Saatleri Arttırılmalı 17 14 Ders Verimli Hale Getirilmeli 13 10.7 Program Yeniden Düzenlenmeli 12 9.9 Etkinlikler Arttırılmalı 10 8.2 Hizmet Ġçi Eğitim Alınmalı 8 6.6 Okul Ġdaresi Desteği Alınmalı 7 5.7 Veli Desteği Alınmalı 6 4.9 BaĢarılı Sporcu Desteklenmeli 5 4.2 Toplam 121 100 315
Tablo 7 de, araģtırma grubunun program hakkındaki önerilerine iliģkin görüģlerinin dağılımı verilmektedir. Hazırlanan programın uygulama aģamasında karģılaģtıkları güçlükler ya da daha iyi olabilmesi açısından öğretmenler birden çok öneride bulunmuģlar ve öğretmenlerimizin çoğu önerilerini örneklendirme ile ifade etmiģlerdir. Yapılan inceleme sonucunda sunulan öneriler 10 tema altında toplanmıģtır. Ders araç-gereçleri sağlanmalı (%18.1), Fiziki Ģartlar sağlanmalı (%17.3), ders saatleri arttırılmalı (%14), ders verimli hale getirilmeli (%10.7), program yeniden düzenlenmeli (%9.9), etkinlikler arttırılmalı (%8.2), hizmet içi eğitim alınmalı (%6.6), okul idaresi desteği alınmalı (%5.7), veli desteği alınmalı (%4.9), baģarılı sporcu desteklenmeli (%4.2) temaları altında önerilerde bulunmuģlardır. Sonuç ve Öneriler Bu bölümde, Lise Beden Eğitimi ve Spor Dersi programının Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi okullarda nasıl uygulandığını tespit etmek amacıyla beden eğitimi öğretmenleri ile yapılan görüģmeler neticesinde elde edilen sonuçlara yer verilmiģtir. AraĢtırma grubunun büyük çoğunluğunun beden eğitimi ve spor dersi programı hazırlanırken öğretmen görüģlerinin alınmadığı ve öğretmenlere bilgilendirme yapılmadığı yönünde görüģ bildirdikleri sonucuna ulaģılmıģtır. AraĢtırma grubunun program hakkındaki görüģlerine bakıldığında, büyük çoğunluğun bazı özellikler (program, ders saatleri, fiziki ve çevre Ģartları, etkinliklerin öğrenciye uygun olmaması) açısından programın yetersiz olduğunu ifade ettiği sonucuna ulaģılmıģtır. 15 öğretmenin programın yeterli olduğu yönünde görüģ bildirmesi, öğretmenlerin görev yaptıkları okulların çalıģma ortamlarının ve öğrenci özelliklerinin iyi olmasından kaynaklanabilir. AraĢtırma grubunun programın öğrenciler açısından yeterliği hakkında görüģlerine bakıldığında, 37 öğretmenin programın yetersiz olduğu, bununla birlikte; ders araçgereçleri, çevre ve fiziki Ģartlar, öğrenci bilgi yeterliği ve veli-idare-ygs noktasında programın öğrenciler açısından olumsuz olduğu sonucuna ulaģılmıģtır. AraĢtırma grubunun programda hangi kriterlerin olması gerektiği konusunda görüģlerine bakıldığında ders araç-gereçleri, fiziki Ģartlar, ders saatlerinin yeterli olmaması programın kendisinin ve yetenek farklılığının daha çok önemli olduğu sonucuna ulaģılmıģtır. AraĢtırma grubunun program hakkındaki önerilerine bakıldığında, programının daha etkili ve verimli olabilmesi için ders araç-gereci, fiziki Ģartlar, ders saatlerinin arttırılması, dersin verimli hale getirilmesi, programın yeniden düzenlenmesi, etkinlik, hizmet içi eğitim, okul idaresi, veli ve baģarılı sporcuların desteklenmesi temalarının ön plana çıktığı sonucuna ulaģılmıģtır. Sonuç olarak beden eğitimi ve spor dersi programı hazırlanırken öğretmenlerin çoğunluğunun görüģlerinin alınmadığı ve bilgilendirme yapılmadığı, uygulama aģamasında karģılaģılan problemlerden kaynaklı olarak programın yetersiz görüldüğü sonucuna ulaģılmıģtır. Ders programı hazırlanırken öğretmenlerin çoğunluğunun görüģleri alınarak uygulamada karģılaģılması muhtemel problemler en aza indirilebilir. Ders programı hakkında, Milli Eğitim Bakanlığı güncel bilgilendirmeler yapmalıdır. Programın hazırlanmasında belirlenen kriterler özellikle öğretmen görüģleri çerçevesinde tekrar Ģekillendirilebilir. Beden eğitimi ve spor dersi programının uygulama açısından yeterli hale getirilmesi için sadece bakanlık ya da okul değil, okul aile iģ birliği, yerel yönetimler veya sivil kuruluģlarda etkin hale getirilmelidir. 316
Beden eğitimi ve spor dersi programının daha etkili ve verimli olabilmesi için fiziki Ģartlar, ders araç-gereci, ders, etkinlik, çevre Ģartları, hizmet içi eğitim, kılık kıyafet, öğretmen yetiģtirme, okul idaresi ve veli temaları altında uzman görüģleri de alınarak gerekli düzenlemelerin/güncellemelerin yapılması gerektiği önerilmektedir. Kaynakça Abakay, U., Alıncak, F., Akyel, Y., YetiĢ, Ü. (2015). Ortaokul Beden Eğitimi ve Spor Dersine Yönelik Öğretmen GörüĢlerinin Değerlendirilmesi. Route Educational and Social Science Journal, 2(4), 1-9. Aktepe, V. (2004). Öğretmenlerin öğrencilerini tanıma yeterliliği. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 58:63-67. Arslan, M., Eraslan, L. (2003). Yeni Eğitim Paradigması ve Türk Eğitim Sisteminde DönüĢüm Gerekliliği. Milli Eğitim Dergisi. 160. Azar, A. (2011). Türkiye deki Öğretmen Eğitimi Üzerine Bir Söylem: Nitelik mi, Nicelik mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 1(1):36-38. Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V.S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior, 4:71-81. Erden, M. (1993). Eğitimde Program GeliĢtirme. Ankara: Personel Eğitim Merkezi Yayınları No:6. Gay, L., Mills, G., Airasian, P. (2006). Educational research: Competencies for analysis and application (8th ed.). New York: Prentice Hall. Ġlhan, A, Ç. (2004). 21. Yüzyılda öğretmen yeterlilikleri. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. 58:55-57. Karaçay, T. (2004). 21.yy da Yeni Dünya Düzeni ve Eğitim, Eğitimde Yeni YaklaĢımlar Sempozyumu, 25 Eylül. Ankara Üniversitesi. Kısakürek, M.A. (1983). Eğitim Programlarının Hazırlanması ve GeliĢtirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 16(1):217 220. Köseoğlu, F., Atasoy, B., Kavak, N., AkkuĢ, H., Budak, E., Tümay, H., Kadayıfçı, H., TaĢdelen, U. (2003). Yapılandırmacı Öğrenme Ortamı Ġçin-Bir Fen Ders Kitabı Nasıl Olmalı. Ankara: Asil Yayın Dağıtım. MEB (2013). Talim ve Terbiye Kurulu BaĢkanlığı Ortaokul Beden Eğitimi ve Spor Dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara. Phillips, J.J. (1997). Handbook Of Training Evaluating And Measurement Methods. 3.Edition. Houston: Butterworth-Heineman Publisher. Tschannen Moran, M & Woolfolk Hoy, A. (1998). Teacher efficacy: It s meaning and measure. Review of Educational Research, 68:202-248. Yin, R. K. (1984). Case study research: Design and methods. Newbury Park, CA: Sage. Yıldırım, A., ġimģek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel AraĢtırma Yöntemleri. (6. baskı) Ankara: Seçkin. 317