Stimülasyon (Uyarım) Tekniği EKT Elektro Konvulsif Terapi K rtmu Traskraniyal Magnetik Uyarım MCT Magnetik Konvulsif Terapi K DBS Derin Beyin Uyarımı



Benzer belgeler
TMU nun Psikiyatrik Tedavilerdeki Yeri. Doç. Dr. Ali Bozkurt Anadolu Psikiyatri Günleri 17 Haziran 2010 Eskişehir

SUNUM PLANI. Genel değerlendirme EKT TMU tdcs

Açıklama Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

Geriatrik depresyon tedavisinde idame EKT

PSİKOFARMAKOLOJİ 6. Duygudurum Bozuklukları Tedavisi Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.

Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.

Bipolar bozuklukta bilişsel işlevler. Deniz Ceylan 22. KES Psikiyatride Güncel Oturumu Nisan 2017

Bölüm: 11 Manik Depresyona Özel İlaç Fikri

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Yrd. Doç. Dr. Mehmet AK GATA Psikiyatri AD

Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi Trakya Üniversitesi 1999 Tıpta Uzmanlık Psikiyatri Anabilim Dalı Kocaeli Üniversitesi 2006

ELEKTRO KONVÜLZİF TERAPİ (EKT) Prof. Dr. Alaattin Duran

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

ŞİZOFRENİ HASTALARINDA TIBBİ(FİZİKSEL) HASTALIK EŞ TANILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Majör Depresyon Hastalarında Klinik Değişkenlerin Oküler Koherans Tomografi ile İlişkisi

Gündüz Aşırı Uykululuğun Psikiyatrik Nedenleri ve Tedavileri


TEDAVĐYE DĐRE ÇLĐ DEPRESYO HASTALARI DA TEKRARLAYICI TRA SKRA ĐAL MA YETĐK UYARIM (ttmu) TEDAVĐSĐ Đ ETKĐ LĐĞĐ VE UYARIM ŞĐDDETĐ ĐLE ARASI DAKĐ ĐLĐŞKĐ

AĞIR ŞİDDETTE DEPRESYON SAĞALTIMI

Depresyonda Güncel Tedaviler. Doç. Dr. Murat ERKIRAN

TRAFİK KAZALARI, DÜŞMELER, DARP OLGULARI ve İŞ KAZALARINDA ADLİ SÜREÇ ÖRNEK OLGU DEĞERLENDİRMESİ

BAŞLIKLAR. Beyin uyarım yöntemleri, genel bakış Son meta analizler Devam eden çalışmalar Cevap bekleyen sorular. Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi

İntihar Girişimlerinde İlk Yardım: Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler. Danışman: Halise DEVRİMCİ ÖZGÜVEN

DEPRES DEPRE Y S O Y NDA ND PSİKOFARMAKOTERAPİ

Açıklama Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

TRSM de Rehabilitasyonun

Ağrı ve psikiyatrik yaklaşım. Prof.Dr.Aslı Sarandöl Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD

Klinik Psikoloji: Ruh Hali Rahatsızlıkları. Psikolojiye Giriş. Günümüz Kriterleri. Anormallik nedir?

Yetişkin Psikopatolojisi. Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bornova İZMİR

BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD

PsikiyatrideYeniden Cerrahi Girişimler. Yrd.Doç.Dr. Serap ERDOĞAN Gaziosmanpaşa Ünv. TıpFak. Psikiyatri AD Gazi Ünv. Nöropsikiyatri Merkezi

ERGENLERDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI

T E N S T E R A P İ BİLGİLENDİRME AMAÇLIDIR

İnmede Tedavisi BR.HLİ.102

PSİKOFARMAKOLOJİ 3. Antipsikotikler Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.

Açıklama Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

AĞRı VE DUYU EŞIĞININ ELEKTRIKSEL ÖLÇÜMÜ. Ezgi Tuna Erdoğan

PSİKOFARMAKOLOJİ-5. ANTİDEPRESANLAR Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.

Nörolojik Hastalıklarda Depresyon ve Sitokinler

Acil Serviste Sedasyon ve Analjezi

S Bulun, T Kudsioğlu, N Yapıcı, A Aygün, Z Tuncel, I Doğusoy, T Okay, Z Aykaç

Yaşlılarda Dirençli Anksiyete Bozukluklarının Tanı ve Tedavisi

PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*

Elektrofizyolojik Kayıt Yöntemleri

Elektrokonvülsif Terapi (EKT): Bir Genel Değerlendirme

Şizofreni tanılı hastada antipsikotiklerletetiklenen nonkonvulsif statusepileptikus olgusu

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri

ACOG Diyor ki! HER GEBE TAKİP SÜRECİNDE EN AZ BİR KEZ PERİNATAL DEPRESYON AÇISINDAN TARANMALIDIR. Özeti Yapan: Dr. Semir Köse

Pediatrik Havayolu Yönetimi

SÜRÜCÜ BELGESİ İLE İLGİLİ İŞLEMLERDE PSİKİYATRİK MUAYENE REHBERİ

Polisomnografi(PSG) Elektrofizyolojik Temeller

PEDİYATRİK KALP CERRAHİSİNDE REKTAL YOLLA VERİLEN KETAMİN, MİDAZOLAM VE KLORALHİDRAT PREMEDİKASYONLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Psikofarmakolojik Tedavilerin Bilişsel İşlevler Üzerinde Etkisi

HASTANESİ KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ KALICI KALP PİLİ TAKILMASI İÇİN HASTANIN BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

YÜKSEK VOLTAJLI ATIMLI AKIM UZM.FZT.NAZM İ ŞEKERCİ

Kronik Migrende Botulinum Toksin (BOTOX) Deneyimi

Nöroloji alanında güncel gelişmelerin olduğu konularda seminer Nöroloji Uzmanlık Öğrencileri tarafından sunulur.

İleri Evre Parkinson Hastalığı nda Tedavi Seçenekleri

Prof.Dr.Hüsnü ERKMEN Üsküdar Üniversitesi

Epilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;

Electroconvulsive Therapy:A Current Review

Anksiyete Bozukluklarının Tedavisinde Antidepresanlar. Doç Dr Selim Tümkaya

Temelde akılda tutulması gereken nöbetlerin iki çeşit olduğudur parsiyel (yani beyinde bir bölgeye sınırlı başlayan nöbetler jeneralize (beyinde

ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE İNTİHAR GİRİŞİMİ

Ağrı Tedavisinde Akupunkturun Yeri

Doğum sonrası anksiyete bozukluğu için riskli dönem. Sıklığı?? Klinik seyir??

İNTİHAR DAVRANIŞINDA TEDAVİ STRATEJİLERİ ve İNTİHARIN ÖNLENMESİ. Dr Çiğdem Aydemir

AAM de ikinci düzey tedavi

BİPOLAR YAŞAM DERNEĞİ Bipolar II Bozukluk

UYGUN AĞRI KESİCİ-ROMATİZMA İLACI SEÇENEĞİ İLE İLAÇ YÜKLEME TESTİ İÇİN AYDINLANMIŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

21. Ulusal Farmakoloji Kongresi Eskişehir 21 Ekim Doç.Dr.. Hakan Kayır GATA T. Farmakoloji AD. Ankara

HİBRİD VASKULER CERRAHİDE ANESTEZİ DENEYİMLERİMİZ

DEPRESYON SAĞALTIM KILAVUZU KAYNAK KİTABI. Editörler. Olcay Yazıcı E. Timuçin Oral Simavi Vahip. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

EK-2 CUMHURĠYET ÜNĠVERSĠTESĠ TIP FAKÜLTESĠ PSĠKĠYATRĠ ANABĠLĠM DALI DERS BĠLGĠLERĠ FORMU

GS hakkında genel bilgiler. GS ilaçları. Hangi durumlarda hangi ilaç (ilaç stratejileri)

HASTANELERDE AKILCI ANTİBİYOTİK KULLANIMI, TEMİNİ VE SATINALMA

EŞIK-ALTI DEPRESYON VE DEPRESİF BOZUKLUK: GENEL MEDİKAL VE MENTAL SAĞLIĞA ÖZGÜ HASTALARIN KLİNİK ÖZELLİKLERİ*

Olaya Ġlişkin Potansiyel Kayıt Yöntemleri Kognitif Paradigmalar

Böbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi

UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ

V. Psikoloji Lisansüstü Öğrencileri Kongresi. Ezgi Tuna Erdoğan İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

I- YAZILI ONAM (RIZA):

Talamokortikal İlişkiler, RAS, EEG DOÇ. DR. VEDAT EVREN

Uyku sorunları: Ruhsal bozukluklardaki önemi. Prof. Dr. Mustafa Tayfun Turan Erciyes ÜTF Psikiyatri AD

NİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ

Bradiaritmiler. Bradikardi. İlk değerlendirme. İlk yaklaşım. İlk yaklaşım. Dr. Özlem YİĞİT Acil Tıp A.D

Dr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ

ÖZET CEVAP: Oosit retrivalin hemen ardından intrauterin hcg uygulaması implantasyon oranlarını, kimyasal ve klinik gebelik oranlarını artırmaktadır.

Bir üniversite hastanesi psikiyatri kliniğinde elektrokonvülzif tedavi uygulanan hastaların demografik ve klinik özellikleri

DIŞ KULAK YOLUNDAN YABANCI CİSİM / POLİP ÇIKARTILMASI AMELİYATI HASTA BİLGİLENDİRME VE ONAM (RIZA) FORMU

Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Klinik Eczacılık Anabilim Dalı 2

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

Son 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur.

Serap Kalaycı, Halide Oğuş, Elif Demirel, Füsun Güzelmeriç, Tuncer Koçak

Transkript:

Stimülasyon (Uyarım) Tekniği EKT Elektro Konvulsif Terapi K rtmu Traskraniyal Magnetik Uyarım MCT Magnetik Konvulsif Terapi K DBS Derin Beyin Uyarımı tdcs TENS Transkutanöz Elektriksel Sinir Uyarımı VNS Vagal Sinir Uyarımı EPI fmri Ekoplanar FEAT Fokal Elektriksel Terapi FEAST Fokal Elektriksel Konvulsif K Bölge Kortikal Kortikal Kortikal Subkortikal Kortikal PNS Vagal Subkortikal? Kortikal Kortikal

EKT nin Psikiyatrik Tedavilerdeki Yeri Doç. Dr. Ali Bozkurt Ulusal Psikiyatri Kongresi 05 Ekim 2010 İzmir

Kursun Temel Hedefi 1.EKT nin etkin ve endikasyonunda kullanımı sağlamak 2. EKT nin endikasyonlarını öğrenmek 3. EKT nin kontrendikasyonlarını öğrenmek 4. Etkin EKT uygulaması için süre, sıklık ve sonlandırıma hakkında bilgi sahibi olmak. 5. Olası yan etkiler hakkında bilgi sahibi olmak.

Giriş EKT 1960 ile 1980 yılları arasında artan kullanım olanağı bulmuş, günümüzde en çok depresyon sağaltımında kullanılan, endikasyonunda kullanıldığında etkin ve yüzgüldürücü bir sağaltım seçeneğidir. 1938 da Cerletti ve Binni insanda elektrik uyarısının emniyetli bir biçimde konvülsiyonlar oluşturulabileceğini bulmuşlardır. Yaklaşık 65 yıldır depresyon, mani ve şizofreni sağaltımında etkin ve güvenilir bir yöntem olarak kullanılmaktadır.

Giriş Bilindiği gibi depresif hastaların % 20 30 u sağaltıma yanıt vermemektedirler. Psikiyatrik hastalıkların sağaltımında farmakolojik yöntemlerin sınırlı olması 1970 lerden sonra EKT ile ilgili metodolojik açıdan iyi yapılandırılmış araştırmaların artmasına ve endikasyonların tanımlanmasına yol açmıştır. En sık yan etkileri olan kognitif ve kardiyak yan etkilerin azaltılabilmesi için araştırmalar artmış optimum sağaltım protokolü belirlenmeye çalışılmış, etki mekanizması konusunda çalışmalar yapılmıştır 14.

Giriş Günümüzde ABD de; depresyonun kadınlarda daha sık görülmesi olasılığı ile ilişkili olarak kadınlarda, özel hastanelerde daha sık kullanılması nedeni ile orta ve üst sosyoekonomik gruplarda daha sık kullanılmaktadır. Ülkemizde kullanım sıklığı konusunda epidemiyolojik çalışma mevcut değilidir.

UYGULAMA EKT uygulamasında verilen enerji miktarı temel olarak epileptik nöbet oluşturacak kadar olmalıdır. Günümüzde kullanılan modern aletlerin bir çoğu 1 2 msn süre ile 30 100 puls/sn oranında akım vermektedirler. Çok kısa akım veren aletler (0.5 ms) genelde etkili olmamaktadırlar.

UYGULAMA Hastaların epilepsi eşiği arasında 40 kata kadar farklılıklar olabilmektedir. Önerilen doz unipolar EKT de epilepsi eşiğinden 2.5 kat fazla ya da eşit doz, bipolar EKT de orta düzeyde eşik üstü (1.5 kat) dozdur. Akım türü olarak sinüs dalgası yerine kısa darbeli (puls) akımlar 1/3 oranında daha az enerji ile etkili olmaktadır. Günümüzde kullanılan aletlerin birçoğu kısa darbeli (puls) akım kullanmaktadırlar 10.

UYGULAMA Sinus dalgalı EKT cihazları Nöronal uyarı eşiği altında da elektrik yükü göndermeleri ya etkileri artırmakta. Kare dalgalı EKT cihazları Önceki cihazlara göre % 50 az enerji uygular 1 2 ms de 30 100 atım/saniye kısa atş. 0.5 saniyeden kısa ultra kısa atış Elektrik yükü: 25 600/1200 mcoulomb

Ohm Kanunu V (voltaj) = I (akım) x R (direnç) Voltaj akımın akışına neden olan elektromotor kuvvettir (volt), akım elektronların akış hızıdır (amper) ve direnç akımın nispi geçme yeteneğidir (ohm). Ohm kanunu doğru akım devresi için geçerlidir, fakat EKT cihazları alternatif akımla çalışır. Bu durumda direnç yerine empedans (Z) terimini kullanmak gerekir. Empedans, direncin yanı sıra kapasitans ve indüktansı içerir. Biyolojik dokular demirsiz oldukları için düşük indükleyici özelliklere sahiptirler ve indüktans teriminin çoğunlukla EKT boyunca empedansla çok az ilgili olduğu kabul edilir. Kapasitans (F) şarj depolama yeteneğidir (farad). Nöral doku nispeten düşük kapasitansa sahiptir (10 12 ila 10 10 F) ve elektrotderi ara yüzeyi (tahmini 0,4 μf) daha çok bu terimin nispi kaynağıdır.

Elektrik stimulusu bir kez oluştuğunda akım, doku kompartmanlarının direnci ile ters orantılı olarak dağılır. Üç major komponent vardır: kafa derisi (yaklaşık 200 Q), kafatası (yaklaşık 18.000 Q) ve beyin dokusu (yaklaşık 200 Q). Akım akışının, en düşük dirence karşı en yüksek olması nedeniyle, akımın % 80 inin kafa derisi boyunca yön değiştirdiği tahmin edilmektedir. Kafatası açık bir şekilde rezistansın en büyük komponentini oluşturur ve örneğin sütürlerin pozisyonu ve genişliği, kafatasının kalınlığı gibi kafatasının anatomisi, beyin dokusuna giren elektrik dozunun kalma oranını büyük ölçüde etkiler. Kafa derisi ve kafatası anatomisindeki farklılıkların, yeterli bir jeneralize nöbetin ya da nöbet eşiğinin oluşması için gereken elektrik dozunun miktarındaki kişiler arası geniş farklılığın temel nedeni olduğu düşünülür. Bu farklılıkların 40 ila 50 kat oranında olduğu gözlenmektedir.

UYGULAMA Statik direnç (ohm) ekranın sol köşesinden kontrol edilmelidir. Etkili bir uygulama için statik direncin 200 1500 ohm arasında olması önerilmektedir. Statik direncin 2000 ohm un üzerinde olması EKT için yeterli akımın geçebilmesi için uygun şartların tam olarak sağlanamadığını gösterir.

UYGULAMA DOZUN AYARLANMASI Pulse width Frequency, Duration, Current Ortalama değerler; Pulse width= 1.4 milisaniye, Frequency= 40 hertz, Duration= 2.5 3 saniye, Current=600 miliamper

Brief Pulse Stimulus Parameters Frequency (Hz) Pulse width (ms) Pulse pairs per second Peak current (amperes) Duration (seconds) Charge : pulse width x twice frequency x duration x peak current (in millicoulombus) Energy : charge x peak current x dynamic impedance / 1000 (in Joules)

UYGULAMA Nöbet için minimum bir enerji değeri ile başlanarak nöbet oluşuncaya kadar artırılır. Her uygulama eşiği daha fazla yükseltecektir. Bilateral de % 50 şeklinde, unilateralde % 100 şaklinde artışlar yapılarak nöbet eşiği aşılır. Nöbet eşiği aşıldıktan sonra minimal eşik üstü, orta derecede eşik üstü (2 katı), yüksek eşik üstü (3 katı) dozlardan devam edilir Belirli sabit bir doz ile başlanıp devam edilir. Yan etki fazla

UYGULAMA EKT öncesi yapılması gereken iyi bir tıbbi öykü alınması, ruhsal muayene, fizik muayene ve sistemlerin muayenesidir. Özellikle nörolojik muayene ve anestezi öncesi tıbbı değerlendirmede yapılması gereken diğer muayeneler yapılmalıdır. Laboratuar olarak, akciğer grafisi, bel ağrısı olan hastalar için bel grafileri, EKG, kan ve idrar tahlilleri yapılmalıdır. Özellikle yaşlı hastalar ve diş bakımı iyi olmayan hastalar için diş hekimliği konsültasyonu, kafa içi yer kaplayan kitle olasılığında BBT ve Beyin MR önerilir.

UYGULAMA Nöropsikiyatrik öyküde aşağıdaki alanlar iyi sorgulanmalıdır: Daha önce EKT ve buna bağlı komplikasyon olup olmadığı, Demans öyküsü, Kafa içi basınç artışına ait muayene bulgusu öyküsü, Santral sinir sistemini etkileyecek başka hastalıkların varlığı, Kardiyak açıdan hastanın kardiyak risk faktörlerini değerlendirmelidir.

UYGULAMA Hastanın kullandığı diğer ilaçlar değerlendirilmelidir. Kardiyak ilaçlardan lidokain, solunum sistemi ilaçlarından teofilin ve glokom ilaçlarından asetilkolin esterazlar dışındakiler EKT den 1 2 saat önce alınabilir. Teofilin epilepsi süresini artırabilir. Lidokain epilepsi eşiğini düşürür. Diyabetli hastalarda hipoglisemik ajanların sabah alınmamasında yarar vardır.

UYGULAMA EKT yapılacak hastaların tüm psikotropları kullanmamalarında yarar vardır. Psikotroplara ayrıntılı olarak değerlendirirsek; Lityum: Postiktal deliryum ve epilepsi olasılığını arttırmaktadır. Benzodiyazepinler: Ortaya çıkacak nöbeti engelleme olasılıkları nedeni ile kullanılmamalarında yarar vardır. Benzodiyazepinler en az 8 saat önce kesilmelidir.

UYGULAMA Antidepresanlar: EKT ile birlikte antidepresan kullanımının etkinliği daha hızlı başlattığına ait veri yoktur. Bununla beraber EKT üzerine olumsuz etkilerine ait veri de bulunmamaktadır. Bupropiyonun geç başlayan epilepsi potansiyeli nedeni ile kullanılmaması önerilir. Antipsikotikler: Klozapin geç başlangıçlı epilepsi nedeni olabilir. Bunun dışında mutlaka antipsikotik kullanılması gerekiyorsa ortaya çıkabilecek hipotansiyon nedeni ile yüksek potanslı antipsikotiklerin kullanımı tercih edilmelidir.

Uygulama Herşeyden önce EKT olacak olan kişilerin ve ailelerinin uygulama konusunda bilgilendirilmeleri gerekir. Bunu yaparken hekimin endikasyonları, yarar ve zararları ile alternatif seçenekler konusunda ayrıntılı bilgi vermesi gerekmektedir. Bilgilendirilmiş olur formu düzenlemek ve bu formda hastalığı, bu hastalığın sağaltım almadan gidişi ve hiç bir sağaltım almama durumunda ortaya çıkabilecekleri açıklamak önemlidir. Şüphesiz ki kendi kendine karar verme yetisi olmayan hastalarda izinsiz uygulama seçeneği de düşünülmelidir. EKT daha çok sabahları uygulanmaktadır. Uygulamadan 6 8 saat önce hastanın yeme içmeyi kesmiş olması gerekir. EKT odasında acil müdahale için gerekli tüm malzeme ve hazırlıklar olmalıdır.

Uygulama Premedikasyon: EKT önce herhangi bir ilaç verilmemesi gereğini belirtmiştik. Damar yolunun açılması ve %100 oksijen bulundurulması gerekir. Uygulamaya başladıktan sonra 5 litre/dk hızında oksijen hastanın apne dönemi sonuna kadar verilir. EKT öncesi oral ve respiratuar sekresyonu azaltmak için antilolinerjik ilaçlar verilmelidir. Bu aynı zamanda bradikardi ve asistolü de engeller. En sık kullanılanlar atropin (0.4 1.0 mg) ve glycopyrolat (0.2 0.4 mg) tır. Ancak birçok merkezde bu uygulamadan vazgeçilmiştir.

Uygulama Anestezi: En uygun kullanılacak anestezik maddeler kısa etkili barbituratlardır. En sık kullanılan maddeler methohexital (0.5 1.0 mg/kg IV), thiopental (1.5 2.5 mg/kg IV), etomidate (0.1 0.3 mg/kg IV), alfentanil (0.2 0.3 µg/kg IV), ketamine (0.5 1.0 mg/kg IV), propofol (0.75 1.5 mg/kg IV) ve midazolam (0.15 0.3 mg/kg IV) dır.

UYGULAMADA ANESTEZİ Metoheksital Tiyopental Süreyi kısaltır Aritmi Propofol Güçlü antikonvülzan Süreyi kısaltır Yan etki az Etomidat Nöbet eşiğini artırmaz (yaşlılarda) Ketamin Nöbet eşiğini artırmaz Nöbet sonrası psikotik bulgular

UYGULAMADA ANESTEZİ Ameliyat hazırlığı şeklinde hazırlığa başlanır. 1960 lardan itibaren kas gevşeticiler Kürar Mivakuryum Süksinil kolin Nöbetin görülmesini zorlaştırır İdeal anestezik Düşük antikonvulsan etki Eşik ve süre Hızlı indüksiyon ve hızlı ayılma

An ideal agent: rapid unconsciousness, painless on injection, no hemodynamic effects, no anticonvulsant properties, rapid recovery, and inexpensive (APA1990, 2001; Folk et al, 2000) Brevital Sodium : 0.5 1 mg/kg thiopental: 2 4 mg/kg ketamine: 0.5 2 mg/kg propofol: 1.5 3 mg/kg etomidate: 0.15 0.3 mg/kg

ADJUNCTIVE AGENTS Caffeine 0.25 1.5 gm IV Flumazenil: 0.2 1 mg IV (benzodiazepine Benzodiazepine: Valium 5 10 mg IV (status epilepticus) Anticholinergics: atropine 0.4 0.8 mg IV or glycopyrrolate 0.2 0.4 mg IV Beta blockers: Labetalol and Esmolol Nitroglycerine antagonist) Antihypertensives: Labetalol, Trimethaphan, Nicardipine

UYGULAMA ELEKTROT KULLANIMI Bilateral Temporal bölge üstünden Ağır ve hızlı yanıt istendiğinde Unilateral Etkinlik düşük Yan etki az

Uygulama Kas Gevşeticiler: Anestezi etkisi başlar başlamaz kırık riskini ve epileptik nöbetin motor hareketinden kaynaklanacak diğer etkileri azaltmak için kas gevşetici verilmelidir. Bu işlem için en uygun olan süksinilkolin (0.75 1.5 mg/kg IV) dir. Plazma kolinesterazı olmayan hastalarda alternatif mivacurium (0.1 0.2 mg/kg IV) ve atracurium (0.3 0.4 mg/kg IV) dur.

Uygulama Uygulama öncesi hastanın miksiyon ve defekasyon ihtiyacını gidermesi sağlanır. Hastanın ağzı ve dişleri kontrol edilir. Kişinin ağzı burnu iyice temizlenir. Takma dişi varsa çıkarılır. Kolye, zincir, saat, boyunbağı gibi malzemelerden arındırılır. Hasta uygulama yapılacak yatak üzerine sırtüstü uzanır. Eğer uygulama anestezi verilmeden yapılacaksa bel kısmında lomber bölgeye uygun ince bir yastık yerleştirilir. Hastanın ayaklarında ayakkabı varsa çıkarılır. Ellerini serbestçe karnının üstünde tutan hastaya yardımcı presonelden biri bacakları üzerinde fazla sıkı olmamak üzere tesbit eder. Bir kişi de omuzları ve ellerin hareketlerini kontrol etmek üzere yumuşakca tutar. Hastanın şakak bölgelerine iletkenliği sağlamak için iletken jel sürülür. Hastanın ağzına önceden hazırlanmış gazlı tampon konur ve ısırması söylenir.

Uygulama Bilateral ve unilateral uygulama tercih edilebilir. Bilateral uygulamada daha hızlı terapötik bir yanıt alınırken unipolar uygulama daha az kognitif yan etkiye neden olmaktadır. Bununla beraber 2 ay sonunda iki uygulama açısından fark bulunmamıştır. Elektrodlar bilateral uygulamada frontotemporal bölgeye kulağın tragusundan gözlerin external kantusuna çizilen çizgiden yaklaşık 2.5 cm yukarıya yerleştirilir. Unilateral uygulamada tek taraflı olarak, nondominant lobda elektrodlardan biri frontotemporal bölgeye diğeri ise pariyetal bölgenin ortasına yerleştirilir.

Erkeklerde kadınlara göre ve yaşlılarda gençlere göre epilepsi eşiği daha yüksek olarak bulunmuştur. Yaş, cinsiyet, etnik özellik ve elektrod yerleşim şekli dozu etkilemektedir. Bununla beraber bu konuda veri yeterli değildir ve doz seçimine etkisinin çok az olduğu düşünülmektedir. Eşik değerinin belirlenmesi için elimizde kolay bir yöntem yoktur. En sık uygulanan yöntem olası eşik altı bir dozla başlamak ve sonra gittikçe arttırmaktır. EKT uygulayıcılarından bunu yapan kişi sayısı çok azdır.

Ülkemizde uygulamada sıklıkla bilinen dozlar kullanılmaktadır. Burada özellikle EKT uygulamasında hiç tecrübesi olmayan kişilere uygulanacak dozlar konusunda birkaç örnek verilecektir. EKT cihazlarında sıklıkla şu parametreler mevcuttur. Vuru genişliği (msn), frekans (Hz), uygulama süresi (sn), akım (ma) ve direnç (ohm) dur. Verdiğimiz enerji miktarı J (joule) olarak belirtilmektedir. Önerilen enerji 5.0 ile 7.5 joule arasındadır. Bununla beraber daha önce söylendiği gibi eşik düzeyi kişiden kişiye değişmektedir. Kardioversiyon sırasında defibrilatör ile verilen dozun 300 J olduğu düşünülürse aslında ne kadar düşük doz kullanıldığı daha kolay anlaşılabilecektir.

Vurugenişliği msn Frekans Hz Süre sn Akım ma Direnç ohm Enerji J 1.3 40 1.25 500 220 7.2 1.2 40 1.00 500 220 5.3 1.2 1.4 30 40 1.25 2 500 600 220 250 5.0 14

Nöbet Stimulus sonrası tonik, tonik klonik ve apne nöbetleri ortaya çıkmaktadır. Anestezi sırasında bu dönemleri gözleyebilmek için kollardan birine tansiyon aleti yerleştirilmesi ve kas gevşetici enjeksiyonundan önce şişirilmesi gerekir. Bu sayede epileptik dönemler izlenebilir. Nöbetler 30sn 3dk arasında olmalıdır. Bir nöbetin etkin olabilmesi için minimum 25 30 sn sürmesi gerekir. Nöbet oluşmadığı durumlarda 45 90 sn içinde yeniden uygulama denenebilir. Uygulayıcının hastanın nöbet geçirdiğinden emin olması gerekmektedir. Bununla beraber 3 dk yı geçen nöbetler mutlaka sonlandırılmalıdır. Hastalar genelde uygulamadan 20 45 dakika sonra uyanık hale gelmekte ve oryantasyonları tam olmaktadır.

Tonic phase of seizure Clonic phase of seizure Postictal Suppression

ELEKTROKONVULSİF TEDAVİYE KARAR ve DEĞERLENDİRME Tıbbi ve psikiyatrik öykü ile muayene Ek tıbbi tablolar Biyokimya ve görüntüleme tetkikleri Anestezi ve uzman konsültasyonları Hasta ve ailenin bilgilendirilmesi

Hasta ve ailenin bilgilendirilmesi GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMSİSİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI ELEKTROKONVULSİF TEDAVİ ONAM FORMU [1] Elektrokonvulsif tedavi (EKT), yani elektroşok tedavisi 1938 yılından itibaren kullanılmaktadır. Bugün uygulanan tedaviler arasında en eski geçmişe sahip, etkinliği kanıtlanmış ve henüz yeri tam olarak doldurulamamış bir tedavi yöntemidir. 5 15 jul elektrik enerjisi kafatasına (şakaklara) verilerek hastaya epileptik (sara) nöbet geçirtme esasına dayanmakta ve 5 ila10 seans uygulanmaktadır. Hasta uygulama sırasında herhangi bir acı hissetmemekte, geçirdiği nöbeti hatırlamamaktadır. EKT anestezili olduğu kadar anestezi yapılmadan da uygulanabilmektedir. Kliniğimizde hem yalın (anestezi olmadan) hem de anestezili (anestezi uzmanı eşliğinde) uygulama yapılmaktadır. Yalın uygulama psikiyatri uzmanı, anestezili uygulama ise anestezi uzmanı gözetiminde ki ekipler tarafından yapılmaktadır. Hasta tedavi öncesi ayrıntılı şekilde muayene edilmekte, gerekli tetkikler yapılmakta, iç hastalıkları ve nöroloji uzmanlarınca değerlendirilmektedir.

Hasta ve ailenin bilgilendirilmesi GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMSİSİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI Elektroşok tedavisindeki ölüm oranı 10 binde 1 dir. Bu oran başka nedenlerle olan ölüm risklerine göre oldukça düşüktür. Tedavi sonrasında hastalarda geçici unutkanlık, kas ve eklem ağrıları, baş ağrıları olabilmektedir. Ancak, bunlar kalıcı bir etki bırakmadan kısa sürede kaybolmaktadır. Beyin hasarı meydana gelmemektedir. Uygulama sırasında kırık ve çıkıklar olmaması için gerekli tedbirler alınmaktadır. Hastanıza................... nedenlerinden dolayı EKT uygulanacaktır. Anestezili / Anestezisiz / Her 2 türlü EKT uygulanmasını kabul ediyorum (onay veren kendi el yazısı ile yazacak)................ Hastanın Yakınının Adı soyadı : : Adı soyadı Doğ. Yeri yılı : : Yaşı Statüsü : : Yakınlık derecesi İmzası : Tarih/saat : Yatıran hekimin adı, soyadı, imzası ELEKTROKONVULSİF TEDAVİ ONAM FORMU [1]

GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMiSİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI ELEKTROKONVULSİF TEDAVİ UYGULAMA TALİMATI ] 1. Elektrokonvulsif tedavi (EKT) uygulama endikasyonu psikiyatri uzmanı tarafından konur ve yalın EKT de psikiyatri uzmanı, anestezili EKT de psikiyatri ve anesteziyoloji uzmanı nezaretinde yapılır. 2. EKT uygulaması öncesinde hastanın yaşı, genel tıbbi durumu ve özgeçmiş bilgilerine uygun olası kontraendikasyonlar açısından fizik muayenesi ilgili uzman tarafından yapılacak ve bulgular tıbbi dosyasına kaydedilecektir. Gerekli görülen alanlarda diğer kliniklerden konsültasyon istenecektir. Anestezili EKT uygulaması öncesinde ise Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD nın muayenesi ve gerekli gördüğü tetkikler ile konsültasyonlar da ayrıca tamamlanacaktır.

GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMiSİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI ELEKTROKONVULSİF TEDAVİ UYGULAMA TALİMATI ] 3. Uygulama öncesi hasta ve yakınları bilgilendirilecek ve yazılı izinleri alınacaktır. Yakınları hazır bulunmayan, ruhsal durumu gerçeği değerlendirmeye ve kendi hakkında karar vermeye elverişli olmayan hastalarda bu durum uzman tarafından yazılı olarak dosyasında belirtilecektir. Her durum için hazırlanmış olur formları kullanılacaktır. Anestezili EKT uygulaması için Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD nın kendi olur formunun bir nüshası hastaya veya ailesine verilecek bir nüshası hasta dosyasının EK i olarak saklanacak, diğer nüshası ise anılan AD da korunacaktır. 4. Uygulama öncesi hastanın en az 3 saat önceden bir şey yiyip içmemesi sağlanacaktır. Hastanın yalın EKT uygulama öncesi en az 3 saat önceden ve anestezili EKT uygulaması öncesi en az 12 saat önceden bir şey yiyip içmemesi sağlanacaktır.

GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMiSİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI ELEKTROKONVULSİF TEDAVİ UYGULAMA TALİMATI ] 5. EKT uygulaması öncesi psikiyatri laboratuvar hizmetleri arasında yer alan EKT uygulama hizmeti her defasında GATABS üzerinde hastanın hekimi tarafından istenecektir. Anestezili EKT uygulaması için Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD dan konsültasyon isteği de GATABS üzerinde mutlaka yapılacaktır. (Bu isteklerin yapılmış olması uygulama sonrası sonuç değerlerin girilebilmesi için gereklidir) 6. Hasta EKT uygulama odasına cihazla ilgili tüm test ve ayarlamalar tamamlandıktan sonra alınacak, uygulama öncesi içeride gereksiz bekletilmeyecektir.

GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMiSİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI ELEKTROKONVULSİF TEDAVİ UYGULAMA TALİMATI ] 7. EKT öncesi aspiratör, oksijen tüpü, ambu, (temin edilebildiği takdirde solunum cihazı, defibrilatör) ve diğer tıbbi malzemenin tam ve çalışır durumda olup olmadığı kontrol edilecektir. 8. Anestezili EKT uygulamasında hasta odaya alınıp masaya yatırıldıktan sonra anesteziyoloji uzmanının hazırlıklarının ardından kas gevşetici ilaç uygulanmadan önce hastanın serbest olan koluna biseps brakiyalis üzerinde tansiyon aleti manşonu takılarak 300 mmhg basıncına kadar şişirilecek ve bu eylemden sonra kas gevşetici uygulanacaktır (EKT uygulaması bitene kadar basıncın bu düzeyde kalması sağlanacaktır). Bu uygulamanın amacı manşonun altında kalan önkolda EKT uygulaması ile oluşacak tonik ve klonik kasılmaları görerek uygulamanın etkinliğini belirlemektir. Seyyar EEG cihazı temin edildiğinde bu uygulamaya gerek kalmayacaktır.

GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMiSİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI ELEKTROKONVULSİF TEDAVİ UYGULAMA TALİMATI ] 9. Uygulama öncesi elektrotların bağlanacağı yerler asetonla temizlenecek ve elektrot pastası sürülecektir. 10. EKT uygulamasında hastanın yaşı, cinsiyeti ve genel tıbbi durumuna uygun, uzman tarafından belirlenen değerlerde elektrik akımı verilecektir. 11. Uygulama ve sonrasına ait değerler hastanın dosyasına (bilgi işlem ortamı faaliyete geçtiğinde hastane bilgi sistemi içerisinde yer alan EKT uygulama sonuç formuna) kaydedilecektir.

GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMiSİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI ELEKTROKONVULSİF TEDAVİ UYGULAMA TALİMATI ] 12. Uygulama sırasında akımın nöbet oluşturmaması (infra olması) halinde nezaret eden uzmanın direktifleri doğrultusunda uygulama tekrarlanabilecektir. 13. Uygulama sırasında tedavi ekibine yardımcı olması ve hasta emniyeti için yeterli yardımcı personel bulundurulacaktır. 14. Uygulama sonrası hasta solunum düzeni sağlanıp, bilinci açılana kadar (anestezili uygulamada anestezi uzmanının gerekli gördüğü süre) EKT uygulama odasında ya da Reanimasyon odasında tutulacaktır.

GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMiSİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI ELEKTROKONVULSİF TEDAVİ UYGULAMA TALİMATI ] 15. EKT sonrası hasta, salonuna sağlık personeli nezaretinde götürülecek ve salon hemşiresine teslim edilecektir. 16. EKT uygulamasının bilimsel metotlar ve mevcut talimatlar çerçevesinde yürütülmesinden müdavim uzman hekim sorumludur. 17. EKT odasının temiz, bakımlı, malzemenin tam ve mevcut, donanımın kullanılır vaziyette bulundurulmasından B salonu kıdemli hemşiresi, denetiminden B salonu yardımcı doçenti sorumludur.

Elektrokonvulsif Terapinin Endikasyonları Major tanısal endikasyonlar Major depresyon, unipolar ve bipolar Özellikle, psikotik depresyon Mani, mikst epizodlar dahil Akut alevlenmeli şizofreni Özellikle katatonik tip Şizoaffektif bozukluk

Elektrokonvulsif Terapinin Endikasyonları Diğer tanısal endikasyonlar Parkinson hastalığı Nöroleptik malign sendrom Kontrol edilemeyen nöbet bozukluğu

Elektrokonvulsif Terapinin Klinik endikasyonlar Primer kullanım Endikasyonları Hızlı kesin cevap gereken tıbbi ve psikiyatrik alanlar Alternatif tedavilerin riskinin yararından fazla olması Geçmişte psikotroplardan kötü cevap alma ya da EKT den iyi cevap alma öyküsü Hasta tercihi

Elektrokonvulsif Terapinin Sekonder kullanım Endikasyonları Şimdiki epizodunda farmakoterapiye cevabında başarısızlık Şimdiki epizodunda farmakoterapiyi tolere edememe Hastanın durumunu belirlemenin hızlı kesin cevap gerektirmesi

Depresyonda 6 12 seans (20 seans) Manik epizot: 8 20 seans Şizofreni: 15 ve daha fazla Katatoni ve deliryumda 1 4 seans Tedavide maksimum yarar alındığı düşünülene kadar devam edilir. Etkin olmadığı için bırakılacaksa bilateral yüksek yoğunluk denenmelidir.

Uygulama Sıklığı ve Sayısı Depresyonda EKT ye yanıt antidepresanlara benzerlik göstermektedir. İlk 2 EKT den sonra bir gelişme olsa da tam yanıt genelde 3 4 haftada ortaya çıkar. Uygulamanın haftada 2 kez ve genelde en az 1 gün arayla yapılmasının daha sık uygulamalardan farklı olmadığı gösterilmiştir. Bununla beraber yaşamı tehdit eden durumu olan bireylerde EKT nin daha sık uygulanmasının daha hızlı akut etki oluşturabilme olasılığı gözardı edilmemelidir. Depresyonda sağaltımın 6 12 uygulama olarak yapılması uygundur. Bununla beraber sayı 20 ye kadar çıkılabilir. Maksimum yanıt alındıktan sonra sağaltıma devam edilmemesi önerilmektedir. Çünkü EKT uygulamasına devam etmek hem yanıtta artışa neden olmamakta hem de olası yan etkiyi arttırmaktadır.

İdame sağaltımı EKT düzelmeyi sağlar ama depreşmeyi engellemez bu nedenle idame sağaltımının yararlı olduğu bildirilmektedir. İdame genelde haftada, 15 günde ve ayda bir olarak önerilmektedir. Bu konuyla ilgili çalışmalar sınırlıdır. İdame sağaltımı ilk EKT yanıtından sonra hızlı depreşme, yaşamı tehdit eden belirtilerin varlığı, psikotik belirtiler ve ilaç alamayacak durumdaki hastalarda önerilmektedir.

TMU nun Psikiyatrik Tedavilerdeki Yeri Doç. Dr. Ali Bozkurt Ulusal Psikiyatri Kongresi 05 Ekim 2010 İzmir

Tanım Transkranial magnetik uyarım (TMU) invaziv olmayan, beynin eksitabilitesini değiştirebilen bir tedavi yöntemidir Magnetik alan yaratır Coğunlukla elde tutulan bir bobin kullanır Psikiyatride özellikle major depresyonda kullanılmakta, yanısıra

Magnetik Alan Bobin (Coil) Oluşan Ak m

Tarihçe Farady 1831 de magnetik alanın iletkende akım oluşturduğunu bulmuştur Fransız bilim adamı d Arsonval 1896 da ilk kez insanda TMU kullanmıştır Kolin, 1959 da kurbağada siyatik sinirin magnetik akımla uyarılabilirliğini göstermiştir

Tarihçe Barker ve ark. SSS nin uyarılması ile kasta yanıt alınmasını göstermişlerdir Bu sayede motor ileti zamanını hesaplarken kullanılan elektrik uyarımı yerini noninvaziv manyetik uyarı almıştır (MS, ALS, servikal miyelopati vb) Sonrasında 1987, Bickford ve nöropsikiyatride kullanmaya başlamışlardır

Etki Mekanizması Beyinde kortikal alanlara uyaran vermek gerekir Bunun için; Uyarıcı Bobin gerekmektedir.

Etki Mekanizması Magnetik alan kafatasının hemen altında dokulara ulaşır ve burada depolarizasyona neden olur Bu sayede Tek Tekrarlayan uyarılar verilebilir Sıklık ayarlanarak uyarım değiştirilebilir

Hücre Seviyesinde Etkisi Farelerde tek uyaran, beyinde farklı bölgelerde c fos ve c jun görünümlerine yol açmaktadır (Ji ve ark, 98; Doi ve ark, 2001; Hausmann ve ark, 2001) Bu bölgeler özellikle sirkadiyen ritmi kontrol eden retina, talamusun paraventriküler çekirdeği, SCN ve hipofizdir Hipokampus, Striatum ve nukleus akkumbensde dopamin artmakta, ayrıca nukleus akumnesteki dopamin artışı sonrası ekstraselüler glutamat artışı da olmaktadır..

Hücre Seviyesinde Etkisi Raklopiridin C11 işaretlenmesi ile yapılan bir PET çalışmasında sol dorsolateral prefrontal kortekse (DLPFC) rtmu uygulaması sonrası, sol dorsal kaudat nukleusda dopamin reseptörlerine raklopirid bağlanmasında, azalma belirlenmiştir. Bu dopamin salınımının arttığının göstergesidir (Artan dopaminin reseptöre bağlanması sonucu raklopirid daha az bağlanmaktadır) (Straffellea ve ark, 2001).

Hücre Seviyesinde Etkisi Bazı çalışmalarda nöroendokrin sistem ile ilişkisi olduğu da gösterilmiştir ancak bu anlamlı düzeyde değildir (kortizol, prolaktin, TSH) Major depresif hastalarda yapılan bir çalışmada prefrontal korteks, cingulat gyrus, sol amigdala, bilateral insula, bazal gangliyonlar, hipokampus, parahipokampus, talamus ve serebellumda lokal kan akımında artış belirlenmiştir (Speer ve ark, 2000)

fmri ile TMU nin Sinaps Sonrası Etkileri olduğu gösterilmiştir Sol Prefrontal 1 Hz TMU nin Limbik alanlarda ikincil yanıtlar oluşturduğu görülmektedir Sol Dorsolateral Prefrontal Sağ orbitofrontal korteks Insula Hipokampus Bilateral Talamus R TMU/fMRI p<0.001, n=14 depresif hastalar TMU Li X, ve ark. Biol Psychiatry. 2004;55:882 890.

Hücre Seviyesinde Etkisi Bütün bu veriler ışığında TMU nin henüz belirlenemeyen karışık etkileri olduğu, farklı seviyelerde akut ve kronik etkiler oluşabildiği, bunların beyin hücrelerinde gen ifadesinde (expression) değişiklikten duygulanım ve davranışlara kadar olan geniş bir spektrumda yer aldığı söylenebilir.

Klinik Etkileri rtmu in depresyonda kullanımı ile ilgili çalışmalar Nemeroff, 1996 ve Nestler, 1998 ile başlamaktadır Çalışmalarda çoğunlukla DLPFC uyarılmıştır Konu ile ilgili 35 den fazla çalışmaya 1200 den fazla denek katılmıştır. Konu ile ilgili çeşitli meta analizler vardır: Mc Namara ve ark, 2001; Burt ve ark, 2002; Holtzheimer ve ark, 2001; Martin ve ark, 2002; Gershon ve ark, 2003; Padberg ve ark, 2003; Coutier, 2005; Herrmann ve Ebmeier, 2006.

Klinik Etkileri Meta analizler sonuç olarak: rtmu nin etkisinin sahte (sham), uyarıdan fazla olduğunu, ancak bu etkinin hafif ile orta seviyede olduğunu belirtmektedirler.

Klinik Etkileri Bazı çalışmalar motor uyarımın %110 fazlası konvülsif olmayan rtmu in ECT kadar etkili olduğunu göstermektedir.

Klinik Etkileri Martin ve ark meta analizlerinde 85 çalışma taramışlar bunlardan 48 ini çalışmaya almamışlar, kalan 37 tanesini şu şekilde sınıflandırmışlardır: 17 kontrol grubu olmayan çalışma 7 sonuçları başka yazılarda da kullanılan çalışma 7 sağlıklı gönüllü çalışması 6 diğer (1 tanımlayıcı, 2 depresyon dışında, 2 uyku deprivasyonu sonrası, 1 randomizasyon belli değil

Klinik Etkileri Sonuçlar: Meta analiz sonucunda 14 randomize, kontrollü çalışmayı değerlendirmişlerdir. Hamilton Depresyon Ölçeği, 217 denek (119 tedavi, 98 kontrol) = Fark var Beck deprayon Ölçeği, 145 denek (81 tedavi, 64 kontrol) = Fark yok

Meta Analiz Martin ve ark Martin JL, Barbanoj MJ, Schlaepfer TE, Thompson E, Perez V, Kulisevsky Repetitive transcranial magnetic stimulation for the treatment of depression. Systematic review and meta analysis. JBr J Psychiatry. 2003 Jun;182:480 91. r TMU ile sham karşılaştırma çalışmaları analize dahil edilmiştir Sadece 14 çalışma alınmıştır Hamilton depresyon ölçeğinde 2 haftada rtmu lehine sonuçlar bulunmuş ancak bu sonuç takip döneminde ve Beck ile bulunmamıştır

Meta Analiz Gershon ve ark Gershon AA, Dannon PN, Grunhaus L. Am J Psychiatry. 2003 May;160(5):835 45. Transcranial magnetic stimulation in the treatment of depression. Sol frontal kortekse yüksek frekanslı, tekrarlayıcı TMU uygulamasının antidepresan etkinliği olduğu Psikoz olmaması, genç yaş, bazı beyin bölgeleri gibi faktörlerin tedaviye yanıtta belirleyici olduğu Yoğunluk, süre gibi faktörlerin tedaviye yanıtta belirleyici olabileceği, ancak bu konuda çalışmalara ihtiyaç olduğu TMU olası bir antidepresan tedavi yöntemi olabileceği, ancak hangi hastaların yarar gördüğünün geniş kapsamlı çalışmalarala belirlenmesine ihtiyaç olduğu

Meta Analiz Padberg ve ark Padberg F, Moller HJ. Repetitive transcranial magnetic stimulation : does it have potential in the treatment of depression? CNS Drugs. 2003;17(6):383 403. Örneklem sayısı küçük olmakla beraber birçok sham kontrollü çalışma TMU nin antidepresan etkinliğine işaret etmektedir. Bununla birlikte etkinlik hafif ve orta düzeydedeir. Ancak seçilen popülasyon çoğunlukla tedaviye dirençli depresyondur. TMU antidepresana yanıt vermeyen hastalarda EKT veya VNS gibi invaziv yöntemlerden önce kullanılabilecek alternatif bir yöntem olabilir.

Couturier JL. Meta Analiz Couturier Efficacy of rapid rate repetitive transcranial magnetic stimulation in the treatment of depression: a systematic review and meta analysis. J Psychiatry Neurosci. 2005 Mar;30(2):83 90. 1966 Temmuz 2003 arasında 87 randomize kontrollü çalışma incelenmiştir. Bunlardan 19 tanesi incelemeye alınmıştır. 6 tanesi daha spesifik kriterlere sahiptir ve rtmu stimülator kullanmışlardır. HAM D 21 i kullanmışlardır. İki tanesi belirgin iyileşme tanımlamaktadır. Klinik olarak iyi yapılandırılmış çalışmalara ihtiyaç vardır.

Meta Analiz Herrmann ve Ebmeier Couturier JL. Factors modifying the efficacy o transcranial magnetic stimulation in the treatment od depression J Clinical Psychiatry 200667, 772 782 33 çalışma 877 hasta rtmu sonrası depresyon skorlarında ortalama azalma %33,6 iken taklit uyaranda bu % 17,4 olarak bulunmuştur. Çalışmalar bariz metodoloji farkı içerdiğinden hangi uygulama tarzının diğerine üstün olduğunu söylemek zordur!

Repetatif Sol Prefrontal TMU nin 2 Haftada Akut Depresyonda Etkisi George, 1997 Garcia Toro, 2001a Berman, 2000 Avery, 1999 George, 2000 Genel Ortalama Padberg, 1999 Kimbrell, 1999 Manes, 2001 Eschweiler, 2000 Garcia Toro, 2001b -1,0 0,0 1,0 2,0 3,0 Hedge s d (95% Confidence Interval, CI) Çift kör çalışmalar. Etki düzeyi: 0.65. Kozel F, ve ark. J Psychiatr Pract. 2002;8:270 275. Mark Georg un Dünya Biyolojik Psikiyatri Kongresindeki konuşmasından alınmıştır

rtmu nin klinik kullanımı ile ilgili konular Uyarım yeri: DLPFC, frontal, parietooksipital? Sağ veya sol? (Çalışmalarda genelde sol DLPFC) Yoğunluk Motor uyarımın yüzde kaçı? (80 120?) Frekans? Düşük (1 Hz altı) Yüksek (1 Hz üstü) Tedavi süresi 10 seans (en sık), 12 15 20? Toplam uyarım? 30 24000, Hangi hasta grubu Genç/yaşlı? Hangi tip hastalar Psikotik, psikotik olmayan? Depresyon Spektrumunda Kullanımı Bir antidepresanla birlikte başlamak tek başına antidepresana göre üstün olabilir mi?

Süre, Verilen Uyarının Yoğunluğu ve Sayısı ile Etkinlik Artmaktadır *p<0.01. p<0.05. TM S'y e Yan ıt V eren H as tal arın Yü zd es i 60 50 40 30 20 10 0 10 (n=70) * >10 (n=69) Süre (Gün) 80 90 100 110 (n=90) (n=49) Yoğunluk (Motor Yanıt % si) Gershon AA, et al. Am J Psychiatry. 2003;160:835 845. Mark Georg un Dünya Biyolojik Psikiyatri Kongresindeki konuşmasından alınmıştır 800 1000 1200 1600 (n=35) (n=84) Günde Verilen Uyaran Sayısı

Nereyi Uyarmalı? Devam eden NIMH çalışmasında MR görüntüleri de alınmaktadır. M. George, Medical University of South Carolina nin izni ile.

TMU Yerleştirilmesi TMU yi bir görüntüleme aracı içine; Bireysel yapısal anatomik özelliklere Bireysel fonksiyonal anatomik özelliklere Brodman alanları gibi çeşitli haritalara göre yerleştirmek mümkün olabilir

TMU den hagi depresif hastalar yarar görmektedir? Eldeki veriler ışığında; Hasta genç ise, somatik belirtiler ve anksiyete varsa, kısa süreli bir atak ise, uyku sorunları eşlik ediyorsa olumlu; Hasta yaşlı ise, prefrontal atrofi, psikotik semptomlar, daha önce yanıtsızlık, ECT ye yanıtsızlık olumsuz faktörlerdir. Yakın dönemde bir analiz retarde özelliklerin depresif duygudurum ve suçluluk duygularına göre daha iyi yanı verdiğine işaret etmektedir.

Klinik Etkileri Sonuç: rtmu nin depresif hastalarda kullanımı konusunda klinik açıdan olumlu ve etkisiz olduğuna dair bulgular vardır. Panik bozukluk, manik atak, anksiyete bozukluğu ve madde kullanımında kullanımı sınırlıdır. Bu veriler ışığında rtmu depresif bozuklukta yararlı bir araç olarak kullanılmak konusunda ümit vermektedir. Diğer ruhsal hastalıklarla ilgili araştırmalara ihtiyaç vardır.

ECT ve rtmu ECT rtmu Şarj Yoğunluğu 20 1 2 (microkolomb/cm2) Uyarım Diffüz Fokal Bellek Sorunları Evet Hayır Post Iktal Konfusyon Evet Hayır Anestezi Evet Hayır

Psikotik Olmayan Depresif Hastalarda TMU ve ECT nin Yanıt/İyileşme Oranları BENZERDİR 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ECT TMS Grunhaus, 2000 (N=21) Pridmore, 2000 (N=32) Janicak, 2002 (N=22) Grunhaus, 2003(N=40)

Psikotik Olmayan Depresif Hastalarda TMU ve ECT nin Yanıt/İyileşme Oranları BENZERDİR 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Ilyin et al, 2004 (N=40) CINP Rosa et al., 2004 (N=35) ACT ECT TMS

MST Terapötik konvülsiyonun iyileştirici etkisi magnetik konvülsif terapi olasılığını düşündürmüştür. Yazarlar bu yöntemi isimlendirirklen: Magnetic Seizure Therapy kullanmışlardır (Sackheim, Lisanby)

GATF TMU Çalışması Kriterleri Bipolar ve psikotik olmayan Major Depresyon olması Yaş 21 65 Başka major psikiyatrik hastalık olmaması İki antidepresan tedaviye yanıt alınamamış olması Hastaların intihar olasılığı olmaması. Hamilton Depresyon Skalasının 17 üstünde olması Son depresyon süresi 5 yılın üstünde olmaması Hastaların antidepresanlarını kesmiş olması durumunda yeni tedavi başlanmayacaktır. Ancak devam eden tedavileri trisiklikler hariç kesilmeyecektir.

rtmu x 2 HFT YANIT YOK REMİSYON VEYA YANIT TEDAVİYİ SÜRDÜREN HEKİME GERİ GÖNDER DEPRESİF HASTA FARMAKOTERAPİ x 6 AY YANIT YOK SHAM x 2 HFT REMİSYON VEYA YANIT

20 Hz x 2 sec rtmu 110% MT 20 Hz x 2 Sn, 3 sn bekleme, 40 Trains/uygulama, 10 uygulama 200 saniye 1600 vuru

Protokol 10 TMU seansı, haftada 5 seans Kör Hamilton ve Beck depresyon Ölçekleri ile Değerlendirme Yanıt: HAMD 17 de, 50% veya daha fazla azalma (Seanslardan 2 hafta sonra) İyileşme: HAMD 17 de, 7 veya daha az pauan alınması (Seanslardan 2 hafta sonra)

Hafta Hamilton Beck 0 29.23±5.47 38.66±13.07 GATF ÇALIŞMASI İLK VERİLER 1 23.66±4.08 27.01±11.93 2 19.60±4.61 24.80±10.64 4 16.81±8.52 26.00±15.04 6 19.79±4.36 26.52±12.21 8 21.02±5.02 28.78±11.12

Yan Etkiler Temel olarak invaziv olmaması nedeni ile oldukça güvenilir bir yöntemdir Olası yan etkiler Konvülsiyon Lokal ağrı İşitme düzeyinde bozulma Başağrısı Kognitif fonksiyonlarda bozulma

Konvülsiyon Nadir olmakla beraber repetatif uygulamalarda ortaya çıkabilmektedir. (Literatürde bildirilen olgular vardır) Serebral infarkt ve yapısal anomalileri olanlarda risk artar

Lokal Ağrı Lokal kasların uyarımı ve fasiyal sinir uyarımına bağlı ağrı görülebilir Gerilim ağrısı %5 ile %20 arasında bulunmuştur.

Bilişsel Bozulma Subkonvulsif epileptik aktiviteye bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Uyarımdan 1 2 saat sonra kısa süreli bellek problemleri görülmüştür. 4 hafta sonra hiç sekel kalmamıştır Bununla birlikte çalışmalar sınırlıdır

Diğer Kalp hızı ve tansiyonda değişiklik olmadığı belirlenmiştir İşitme kaybına yol açmamıştır Uzun süreli nöron hasarı belirlenmemiştir

An Effective Option for Treating Major Depressive Disorder Demonstrated Acute MDD Efficacy in Randomized, Controlled Trial1 164 patients from indicated patient population Triple blinded (treater, rater, and patient) 4 6 weeks of TMU monotherapy Patients treated with active NeuroStar TMU Therapy experienced an average reduction in their depression symptoms of 22.1% compared to a 9% average reduction of depression symptoms in patients receiving inactive treatment (Sham) www.neuronetics.com Lisanby S, et al. Daily Left Prefrontal Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation (rtms) in the Acute Treatment of Major Depression: Clinical Predictors of Outcome in a Multisite, Randomized Controlled Clinical Trial. Neuropsychopharmacology, advance online publication, 13 August 2009, doi:10.1.038/npp.2008.118.

www.neuronetics.com Lisanby S, et al. Daily Left Prefrontal Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation (rtms) in the Acute Treatment of Major Depression: Clinical Predictors of Outcome in a Multisite, Randomized Controlled Clinical Trial. Neuropsychopharmacology, advance online publication, 13 August 2009, doi:10.1.038/npp.2008.118.

www.neuronetics.com Lisanby S, et al. Daily Left Prefrontal Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation (rtms) in the Acute Treatment of Major Depression: Clinical Predictors of Outcome in a Multisite, Randomized Controlled Clinical Trial. Neuropsychopharmacology, advance online publication, 13 August 2009, doi:10.1.038/npp.2008.118.

Daily left prefrontal transcranial magnetic stimulation therapy for major depressive disorder: a shamcontrolled randomized trial. CONTEXT: Daily left prefrontal repetitive transcranial magnetic stimulation (rtmu) has been studied as a potential treatment for depression, but previous work had mixed outcomes and did not adequately mask sham conditions. OBJECTIVE: To test whether daily left prefrontal rtmu safely and effectively treats major depressive disorder. DESIGN: Prospective, multisite, randomized, active sham controlled (1:1 randomization), duration adaptive design with 3 weeks of daily weekday treatment (fixed dose phase) followed by continued blinded treatment for up to another 3 weeks in improvers. SETTING: Four US university hospital clinics. PATIENTS: Approximately 860 outpatients were screened, yielding 199 antidepressant drug free patients with unipolar nonpsychotic major depressive disorder. George MS, Lisanby SH, Avery D, Brain Stimulation Division, Department of Psychiatry, Medical University of SouthCarolinaArch Gen Psychiatry. 2010 May;67(5):507 16.

Daily left prefrontal transcranial magnetic stimulation therapy for major depressive disorder: a sham controlled randomized trial. INTERVENTION: We delivered rtmu to the left prefrontal cortex at 120% motor threshold (10 Hz, 4 second train duration, and 26 second intertrain interval) for 37.5 minutes (3000 pulses per session) using a figure eight solid core coil. Sham rtmu used a similar coil with a metal insert blocking the magnetic field and scalp electrodes that delivered matched somatosensory sensations. MAIN OUTCOME MEASURE: In the intention to treat sample (n = 190), remission rates were compared for the 2 treatment arms using logistic regression and controlling for site, treatment resistance, age, and duration of the current depressive episode. RESULTS: Patients, treaters, and raters were effectively masked. Minimal adverse effects did not differ by treatment arm, with an 88% retention rate (90% sham and 86% active). Primary efficacy analysis revealed a significant effect of treatment on the proportion of remitters (14.1% active rtmu and 5.1% sham) (P =.02). The odds of attaining remission were 4.2 times greater with active rtmu than with sham (95% confidence interval, 1.32 13.24). The number needed to treat was 12. Most remitters had low antidepressant treatment resistance. Almost 30% of patients remitted in the open label follow up (30.2% originally active and 29.6% sham). CONCLUSION: Daily left prefrontal rtmu as monotherapy produced statistically significant and clinically meaningful antidepressant therapeutic effects greater than sham. George MS, Lisanby SH, Avery D, Brain Stimulation Division, Department of Psychiatry, Medical University of SouthCarolinaArch Gen Psychiatry. 2010 May;67(5):507 16.

Acute MDD Efficacy Results in Open Label Clinical Trial 43 patients from indicated patient population 6 weeks of TMU monotherapy Approximately half of the patients treated with NeuroStar TMU Therapy experienced significant improvement in depression symptoms. About a third of the patients treated with NeuroStar TMU Therapy experienced complete symptom relief at the end of six weeks. www.neuronetics.com Demitrack MA, Thase ME, Clinical Significance of Transcranial Magnetic Stimulation in the treatment of depression: Synthesis of Recent Data. Psychopharmacology Bulletin 2009; 42(2):5 38.

www.neuronetics.com Demitrack MA, Thase ME, Clinical Significance of Transcranial Magnetic Stimulation in the treatment of depression: Synthesis of Recent Data. Psychopharmacology Bulletin 2009; 42(2):5 38.

Depresyon Dışı Psikiyatrik Kullanım Şizofreni: İşitsel varsanılarla ilgili bir meta analiz olumlu; negatif semptomlarda etkin değil TSSB: Üstüne gitme ve rtmu birlikte olabilir. OKB: İki rtmu ile taklit uyaran karşılaştırma çalışması etkisiz bulmuştur.

SONUÇ Güvenilir ve noninvaziv Yan etkisi sınırlı Major depresif bozukluk konusunda etkin olduğuna dair veriler var FDA onayı var Birçok çalışma devam ediyor Yöntemi tam olarak belirlemek için anatomi, doz, hasta grubu alanında çalışma gerekmektedir

Teşekkürler