Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 1 / 18 Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri Uzay Çetin, Haluk Bingöl Işık Üniversitesi - Boğaziçi Üniversitesi 4 Şubat 2015
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 2 / 18 İçerik Bilgi Çağı Dikkat için Rekabet Mem lerin Bakış Açısı Basit Tavsiye Modeli Reklam ile Dikkat Yarışı Modeli Dikkat Oyunları
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 3 / 18 Bilgi Çağı Dijital Çağ Sistemin taşıma kapasitesini geçen girdi miktarı, aşırı yüklenme ile sonuçlanır. Aşırı miktarda ve kolay ulaşılabilir bilgi çağından yaşıyoruz. Dikkat kıtlığı, çok fazla bilgi bombardımanına maruz kalmanın doğal sonucudur.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 4 / 18 Bilgi Çağı Dikkat Kıtlığı Bugün en kıt kaynak, insanların dikkatidir. Dikkat Ekonomisi Ekonomi tanımı gereği kısıtlı kaynakların verimli kullanımı ile ilgilenir. Dikkat İçin Rekabet Bilgi parçacıkları, alıcıların kısıtlı dikkati için birbiriyle yarışır.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 5 / 18 Bilgi Çağı Dikkat için Rekabet Bilgi Parçacıkları Sadece, dikkat verdiğimiz bilgi zihnimizde yer alır. Dikkat Dikkat, zihnimizde neyin yer alacağını belirler. Mem Bireyin zihninde yer alan, ve bir bireyden diğerine geçerek, kendini kopyalayabilen, bilgi parçacığına mem diyoruz. Mem ler, dikkatimizi cezbederek zihnimize sızar.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 6 / 18 Bilgi Çağı Mem lerin Bakış Açısı Richard Dawkins, Bencil Gen Mem ler, insanlığın görünmeyen DNA sı olabilir. Dış görünüşümüz, gen lerimiz tarafından kodlanır. Davranışlarımız ise Mem ler tarafından. Gen lerin (Mem lerin) gözünde, insana ait beden (zihin) sadece daha fazla sayıda Gen (Mem) üretmek için kullanılan bir araçtır.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 7 / 18 Bilgi Çağı Mem lerin Bakış Açısı Bilgi Yayılmak İster Doğada Rekabet Kaynak kıtlığı rekabete neden olur. Gen ler yeni nesile ait kromozomlarda yer almak için yarışır. Mem ler (fikirler, inançlar, moda vb) daha geniş toplumsal kabul görmek için birbiriyle yarışır.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 8 / 18 Basit Tavsiye Modeli Sosyal Salgın...fikirler, ürünler ve davranışlar gibi bir çok şey, virüsler gibi insandan insana yayılma özelliğine sahiptir.... - Malcolm Gladwell Sigara içme, obezite, politik tavır, teknoloji kullanımı, trendler vb.. Dikkat bulaşır Dikkatimizi verdiğimiz her şey bulaşıcıdır. Başkaların dikkatini çeken, bizim de dikkatimizi çeker.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 9 / 18 Basit Tavsiye Modeli Basit Tavsiye Modeli Basit Tavsiye Modeli, sınırlı hafızaya sahip olan bireyler arasında tavsiyeler neticesinde şöhret oluşumunu inceler. Bireyler belleklerinde tamamen farklı bilgiler ile başlasalar da, etkileşimler sonunda bellek içerikleri birbirine yaklaşmaktadır. Tavsiye mekanizması Bireylerin sonlu belleği olduğu varsayılır. Tavsiye veren g seçilir Tavsiye alacak t seçilir g nin belleğinden bir ajan, r, tavsiye edilmek için seçilir. Bellek kapasitesi sabit büyüklükte olduğu için t nin belleğindeki bir ajan unutulur.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 10 / 18 Reklam ile Dikkat Yarışı Modeli Reklam ile Dikkat Yarışı Modeli Basit Tavsiye Modelinde herkes şöhret olmak için eşit şansa sahiptir. Peki ya bazı ürünler, ayrıcalık sahibi olsaydı? Bilgi yayılımı İnsandan insana tavsiye ile Medya TV, gibi ortamlarda reklam ile Reklam gücünü anlatan parametre p olsun. Bu parametreye göre, taker t, reklam edilen ürünü mü yoksa tavsiye edileni mi seçeceğine karar vermektedir.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 11 / 18 Reklam ile Dikkat Yarışı Modeli Sonuçlar Model analitik olarak ve simülasyon ile incelendi. Sonuçlar birbiriyle tutarlı. Beklenildiği gibi, yüksek reklam yatırımı p reklam bilinirliğini arttırdı. Hafıza ne kadar kısıtlıysa, reklam yolu ile bilginin yayılımı o kadar başarılı oldu. İlginçtir ki, sisteme daha fazla sayıda reklam edilmeyen (yapay) ürün verildiğinde, reklam daha başarılı hale geldi.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 12 / 18 Dikkat Oyunları Dikkat Oyunları Dikkat Dikkat kıtlığı, oyunun çıktılarını nasıl etkiler? Prisoner s Dilemma oyunu özelinde, Dikkat Oyunları incelencektir. Oyuncular kendilerine ulaşan bilginin sadece bir kısmına dikkatini verebilirler. Her oyun raundu, oyuncuların dikkatini tüketir. Dikkat Kapasitesi, M M, oyuncuların hatırlayabileceği maksimum etkileşim sayısını verir.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 13 / 18 Dikkat Oyunları Oyun Stratejisi Oyuncular Sürekli Bencil Sürekli İşbirliği yapan Etkileşim Kuralı: Tercih ve red Bir oyuncunun bencil olduğu biliniyorsa, onunla oynamayı reddet. Dikkat Yönetim Stratejisi FOC: İşbirliği yapanları unut FOD: Bencil bireyleri unut FAR: Rastgele unut FEQ: Oyuncu tipini rastgele seçip, sonra oyuncuyu unut. FMJ: Çoğunlukta bulunan oyuncu tipini unut.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 14 / 18 Dikkat Oyunları Sonuçlar Kazanan Strateji İşbirliği yapanları unut, bencil bireyleri hatırla Dikkat kapasindeki artış, etkileşim sıklığı, toplumdaki bencil bireylerin oranı bencil bireyleri için dezavantaj. Rasyonel bireyler arasında işbirliğini arttırmanın etkili yollarından biri, karşılık ilkesine bağlı olarak bencil bireylerin dışlanmasıdır. Prisoner s Dilemma oyununu oynayan işbirlikçi bireyler için en önemli strateji, dikkatlerini işbirliğinden kaçan ve kendileri için tehlike arz eden, bencil bireylere yöneltmektir.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 15 / 18 Dikkat Oyunları Sonuç yorumu Kazanan Strateji İşbirliği yapanları unut, bencil bireyleri hatırla Tehlike Dikkatin tehlike arz eden bencil bireylere yönelik olması gerekiyor. Gen ler ve Mem ler Genetik ve Memetik de bizi tehlike, üreme ve yiyeceğe karşı daha fazla dikkat etmeye yönlendiriyor. Tehlikenin Evrimi Tehlikeye karşı önlem almak, bir bireyin hayatta kalması ile derinden ilgilidir.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 16 / 18 Dikkat Oyunları Olumsuza Meyil Mem lerimizin geliştirdiği, tehlikeden uzak kalarak, Psikolojik olarak hayatta kalma yöntemi. Olumsuz sosyal bilginin dikkat çekme gücü, olumlu olanlara göre çok daha fazladır. Bağışıklık Sistemi Gen lerimizin geliştirdiği, tehlikeden uzak kalarak, Biyolojik olarak hayatta kalma yöntemi Zararlı yabancıları tanıma, bağışıklık sistemini aktive ederek uygun tepki göstermenin ilk adımıdır.
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 17 / 18 Dikkat Oyunları Son Yoğun bilgi bombardımanına maruz kalan, kısıtlı dikkate sahip bireylerden oluşan Adaptif Karmaşık Sistemlerin, incelenmesinin yeni bilimsel fırsatlar sunacağına inanıyoruz. İletişim E-mail: uzay00@gmail.com Twitter : @uzay00
Sınırlı Dikkat ile Rekabet Modelleri 18 / 18 Dikkat Oyunları Kaynakça H. Bingol, Fame emerges as a result of small memory, Phys. Rev. E 77, 036118, 2008. Uzay Cetin and Haluk O. Bingol, Attention competition with advertisement, Phys. Rev. E, DOI: 10.1103/PhysRevE.90.032801, 2014. Uzay Cetin and Haluk O. Bingol, Iterated Prisoners Dilemma with limited attention, Condensed Matter Physics, vol. 17, No. 3, 33001:1-8, DOI:10.5488/CMP.17.33001, 2014.