NÖROLOJİK BELİRTİ ve BULGULAR Y R D. D O Ç. D R. A Y S E L M İ L A N L I O Ğ L U Y Ü Z Ü N C Ü Y I L Ü N İ V E R S İ T E S İ N Ö R O L O J İ A B D
Mental durum bozuklukları Konfüzyon Dikkat, bellek, çevresel değerlendirme ve oryantasyonda bozulma olur. Basit mental fonksiyonlar ve emirlere cevap normaldir. Deliryum Konfüzyon durumuna heyecanda artma,ajitasyon,motor ve duyusal rahatsızlık ve anormal mental durumlar eklenmiştir. Reversibl psikotik atak denebilir. İllüzyon ve halusinasyon olabilir. Otonom sinir sistemi aktivitesi artmıştır.
Letarji Patolojik uyku hali olup, kendine ve çevreye karşı farkında olmada azalma söz konusudur. Uyandırıldığında rahatlıkla iletişime girer Stupor Dış uyaranlara yanıt ileri düzeyde azalmıştır Motor aktivite az, tepkiler yavaş ve yetersizdir.
Yüksek kortikal fonksiyonlar Bellek Geçmiş deneyim ve bilgileri akılda tutma ve hatırlama yeteneğidir. Amnezi Bellek kaybının bir süre için olup geçmesi durumudur. Lisan fonksiyonu Broca afazisi Wernicke afazisi Kondüksiyon afazisi Trankortikal afazi Global afazi Anomik afazi Aleksi okuyamama Yazma (angular gyrus- frontal lob arasındaki bağlantı) Yazma yeteneğinin kaybına agrafi denir
Praksi Önceden öğrenilen kompleks ve beceri gerektiren hareketleri düzgün yapabilmedir. (İdeasyonel, İdeomotor,Giyinme ve Konstrüksiyonel apraksisi) Hesaplama Diskalkuli, akalküli Gnozi Bir veya daha fazla duysal uyarıyı kullanarak, geçmiş deneyimlerin de yardımıyla, objelerin algılanması ve anlamlandırılmasıdır. Agnozide görme, işitme,ağrı ve dokunma gibi duyuların algılanması normal ancak tanıma ve ayırt etmeyi yapamaz. Vizüel agnozi görme yeterli ancak gördüğü objeyi tanıyamaz Taktil agnozi eline verilen objeyi tanıyamaz Prosopagnozi daha önce tanıdığı kişilerin yüzlerini tanıyamaz Anosognozi kişinin kendisindeki hastalığın farkına varamaması Parmak agnozisi parmağının hangisi olduğunu tanıyamama Ototopagnozi beden bölümleri bakımından oryantasyon kaybıdır Gerstman Sendromu (agrafi,akalkuli,parmak agnozisi, sağ sol dezoryantasyonu)
Motor problemler Motor sistem muayenesinde kas kuvveti, kas tonusu ve istem dışı hareketler değerlendirilir. Kas güçsüzlüğüne parezi/pleji denir. Monoparezi Hemiparezi Paraparezi Quadriparezi
Kas tonusu bozuklukları Ekleme pasif hareket yaptırılırken kasta palpe edilen sertliğin aynı şekilde devam edip etmediğine bakılmaktadır. Hipotoni (flaksidite) Kas tonusunun azalması veya kaybolmasıdır Spastisite Piramidal yol lezyonunu görülen başlangıçta çok olan direncin birden azalmasıdır. Rijidite Kesik kesik direnç vardır. Ekstrapiramidal hastalığı gösterir Frontal rijidite Frontal lob hasarında her türlü pasif harekete karşı istem dışı oluşan direnç artışıdır
Kasın trofik değişiklikleri Kasın belli bir irilik ve kıvamda olması gerekmektedir. Kas erimesi(atrofi) Kullanmamaya bağlı veya II. motor nöron hastalıklarda olur Hipertrofi ve psödohipertrofi
Hareket bozuklukları Tremor Agonist ve antagonist kas gruplarının sırasıyla kasılması sonucu ortaya çıkan, az-çok ritmik, salınımlı Hareketlerdir. İstirahat tremoru Parkinson hastalıği Postür tremoru Hızlı, ince, kısmi ritm düzensizlikleri gösterebilen belirli bir postürde çıkan tremordur Hipertiroidi, alkol, nikotin, barbitürat Hareket tremoru İstemli hareketin sürdüğü döneme özgü ve genellikle hareketin sonuna doğru oluşan tremordur Serebellum bağlantılarını tutan hastalıklarda görülür
Kore Kısa süreli hızlı, ritimsiz,yeri ve amplitüdü değişen, sıçramalı,silkinmeli istemsiz hareketlerdir. Hemiballizm Koreye benzeyen fakat ondan daha yüksek amplitüdlü, ekstremite proksimalinde savurucu, fırlatıcı, genellikle tek taraflı istemsiz hareketlerdir. Atetoz Genellikle ekstremite distalinde yavaş, kıvranıcı,istemsiz hareketlerdir Distoni Genelde ekstremite proksimalinde, boyunda,atetozdan daha uzun süreli, yavaş, kıvranıcı ve bükücü hareketlerdir Miyoklonus Ani, çok kısa süreli, şimşek gibi, sıçramalı,istemsiz hareketlerdir Fasikülasyonlar Bir kasta veya kası bir kısmında kıpırdanma ve seyirme şeklinde ince, kısa, hızlı ve düzensiz aralıklarla tekrarlayan istemsiz hareketlerdir
Duyusal problemler Duyu muayenesi, nörolojik muayenenin hekim ve hasta için en zor, en yorucu ve sübjektif bölümüdür. Parestezi Uyuşma, keçeleşme, karıncalanma,sızlama gibi görünür dış uyarım olmadan hissettiği duyum Dizestezi Ağrısız bir uyarıyla hoş olmayan ağrılı duyum algılanması Hiperestezi Uyarının normalden daha şiddetliymiş gibi hissedilmesidir Hipoestezi Duyu azlığı Anestezi Duyu yokluğu Lhermitte
Konuşma problemleri Disfazi, afazi Motor disfazi (Broca) Sensoriyal afazi (Wernicke) Dizartri (piramidal,ektrapiramidal, serebeller)
Kranyal sinir problemleri Koku: I Görme: Görme alanı, görme keskinliği, fundoskopik muayene: II Pupillar ışık refleksi: II, III Göz küresi hareketleri: III, IV, VI Yüz duyusu: V Yüz kaslarının kuvveti: Çiğneme kasları V, mimik kaslar VII Duyma: VIII Palatal hareketler: IX, X Baş rotasyonu, omuz elevasyonu: XI Dil hareketleri: XII
Refleks bozuklukları Derin Tendon Refleksleri Yüzeysel Refleksler: Karın cildi refleksi, kremaster refleksi Patolojik Refleksler: Taban cildi refleksi (Babinski), Hoffman refleksi Primitif ( ilkel) Refleksler
Serebeller sistem bozuklukları Denge Tonus Koordinasyon: Metrik muayene (parmak-burun, diz-topuk testi), ardısıra hareketler Ataksi Disartri Hipotoni Dismetri Disdiadokinezi
Sorular 1- Aşağıdakilerden hangisi yüksek kortikal disfonksiyonda görülmez? A) Amnezi B) Atrofi C) Agrafi D) Apraksi E) Agnozi
2- Serebeller sistem disfonksiyonunda hangisi görülmez? A) Dizartri B) Ataksi C) Hipertoni D) Dismetri E) Disdiadokinezi