Duysal Motor Otonom Refleks I N. olfactorius II N. opticus III N. oculomotorius IV N. trochlearis V N. trigeminus VI N. abducens VII N. facialis VIII N. statoacusticus IX N. glossopharyngeus X N. vagus XI N. accessorius XII N. hypoglossus
N. olfactorius disfonksiyonu belirtileri: Negatif: Hiposmi, Anosmi, Tad kaybı Pozitif: Hiperosmi, Disosmi, Hasar yerleşimi Yandaş belirti - bulgu Etyolojik neden Duysal reseptörler ve primer nöron Nadiren nazal BOS akıntısı Travma Üst solunum yolu infeksiyonu Burun veya sinüs hastalığı Toksinler
Hasar yerleşimi Yandaş belirti - bulgu Etyolojik neden Sekonder nöronlar: B. olfactorius N. olfactorius ant. Medial ve lateral strialar Foster-Kennedy sendromu Kişilik değişimi; disinhibisyon Yürüyüş apraksisi Meningiom Frontal tm Dejeneratif hastalıklar Hipofiz tm Anevrizma
Hasar yerleşimi Yandaş belirti - bulgu Etyolojik neden Primer ve sekonder olfaktor korteks Nöbet sırasında otomatizm Hemipleji, afazi, vs. Tremor, Bradikinezi Demans Kore, Demans Epilepsi Tümör ve infarkt Parkinson hastalığı Alzheimer hastalığı Huntington hastalığı
N. opticus İşlev bozukluğu; Belirtileri: -Bulanık görme -Görme kaybı Bulguları: -Görme keskinliği -Işık refleksi veya Ø -Kırmızı rengin ayrımının -Görme alanı defekti -Papilla ödemi -Sekonder optik atrofi -Primer optik atrofi
Lezyon yerleşimi Retina Optik disk ve sinir Etyolojik neden Vasküler: Emboli, Dev hücreli arterit, İnfeksiyon: Sitamegalovirüs, Toksoplazma Toksik-metabolik-avitaminozlar: Tütün, alkol, Etambutol, INH, iodoquinol, kloramfenikol, amiadoron Dejeneratif: Retinitis pigmentosa Glokom Papilla ödemi: İntrakraniyal basınç artışı Papillitis ve Retrobulber Nöritis: İnflamatuvar, infeksiyöz, inflamatuvar-demiyelinizan lezyonlar Vasküler: İskemik (nonarteritik, arteritik), anevrizma basısı Toksik-metabolik: Tütün, alkol, B1 ve B12 hipovitaminozları, INH, etambutol Travma Tümör: Gliomlar, meningiomlar, kraniyofaringeoma, hipofiz tümörleri, karsinomatöz menenjit, lösemi, lenfoma
Optik kiazma Tractus opticus ve c. geniculatum laterale Radiatio optici Oksipital lob Tümör: Kiazmal-hipotalamik gliomlar, kraniyofaringeomalar, hipofiz adenomları, meningeomalar Vasküler: Hipofiz apopleksisi, internal karotid arter anevrizması Hidrosefali Tümör Demiyelizan hastalıklar Vasküler Tümör Demiyelizan hastalıklar Vasküler Primer veya metastatik tümörler
III. N. OCULOMOTORIUS IV. N. TROCHLEARIS VI. N. ABDUCENS III) İnferior oblik III) Superior rektus III) Medial rektus VI) Lateral rektus IV) Superior oblik III) İnferior rektus III) Motor: Gözküresi hareketleri, üst göz kapağının elevasyonu, III) Parasempatik; Pupillanın konstriksiyonu, III) Refleks; Işık ve uyum refleksleri. IV ve VI) Motor: Gözküresi hareketi
N. ruber KL tremor, kore Pedunculus cerebellaris sup Piramidal yol Dorsal mezensefalon İnen sempatik lifler MLF IL dismetri KL hemiparezi Vertikal bakış paralizisi Horner sendromu KL konjuge bakış bozukluğu
Konjuge bakış merkezi Fasiyal sinir demeti Kortikospinal yol IL konjuge bakış paralizisi IL periferik fasiyal paralizi KL hemiparezi BEYİNSAPI YERLEŞİMLİ LEZYON SPEKTRUMU MEZENSEFALON (M) PONS BULBUS Vasküler, tümör, infeksiyon, travma, Multipl Skleroz, Sarkoidoz (M) + Siringobulbi + Wernicke-Korsakoff sendromu (M) + Siringobulbi + Motor Nöron Hastalığı
+ P. cerebellaris superior + Pedunculus cerebri IL dismetri KL hemiparezi SUBARAKNOİD MESAFEDE YERLEŞİK LEZYON SPEKTRUMU Vasküler Anevrizma, ektazik damarlar, Ateroskleroz, Diyabet, Dev Hücreli Arterit, SLE Travma ± Transtentoriyel unkal herniasyon Tümör Meningiom, metastaz, parasellar, serebellopontin köşe, ve klivus tümörleri Meninkslerin inflamatuvar hastalıkları Akut İnflamatuvar Demiyelizan Poliradikülonöropati (Guillain-Barre sendromu)
SUBARAKNOİD MESAFEDE YERLEŞİK LEZYONLARDA ETKİLENEN DİĞER YAPILAR V VII IX, X, XI BEYİNSAPI PEDUNCULUS CEREBRİ SEREBELLAR PEDÜNKÜLLER VE HEMİSFER
+ VIII İşitme kaybı + V Retroorbital ağrı + Sempatik Pleksus Horner sendromu PETROZ KEMİK APEKSİNDE YERLEŞİK LEZYON SPEKTRUMU İnfeksiyon Travma Tümör Petrozit - komplike otitis media, Mastoidit Kafa kaidesi fraktürü Kolesteatoma, Schwannoma, Nazofaringeal karsinoma
KAVERNÖZ SİNÜS İÇİ + V-oftalmik dal + Sempatik pleksus + Oftalmik ven + Sistemik belirtiler ± V-maksiller dal Retroorbital ağrı, Alında his kaybı Miyozis + ptozis Proptozis + kemozis Ateş Yanakta his kusuru SUPERİOR ORBİTAL FİSSÜR Kavernöz sinüs içinde etkilenen yapılar - V-maksiller dal KAVERNÖZ SİNÜS İÇİNDE YERLEŞİK LEZYON SPEKTRUMU Vasküler Tümör İnfeksiyözinflamatuvar Karotid arter disseksiyonu-anevrizması, tromboz, fistül, iskemi Hipofiz adenomu, nazofaringeal karsinom, lenfoma, meningiom, sfenoid sinüs tümörleri, meme-prostat Ca metastazı Herpes zoster, Aktinomikoz, Tolosa-Hunt sendromu
ORBİTA İÇİNDE YERLEŞİK LEZYON SPEKTRUMU Travma Orbita kaidesi kırıkları Tümör İnfeksiyöz-inflamatuvar + II + Vizyon kaybı + Proptozis + Kemozis + Kapak ödemi Sinir-Kas bileşeği Miyastenia Gravis Sinirin seyri boyunca herhangi bir seviye Diyabet, hipertansiyon, ateroskleroz, kollagen vasküler hastalıklar, para- veya postinfeksiyöz vaskülopatiler, migren, Lenfoma
YATAY KONJUGE BAKIŞ MEKANİZMASI Sag supratentoriyel lezyon= Gözkürelerinin saga deviasyonu Sag MLF lezyonu= Sag internükleer oftalmopleji Sag pons lezyonu= Gözkürelerinin sola deviasyonu
V. NERVUS TRİGEMİNUS Duysal Motor Refleks Yüz Oral-nazal kavite Dilin 2/3 ön kısmı: Ağrı-ısı-dokunma Meninksler: Ağrı Çiğneme kasları, tensor veli palatini Kornea-Göz kırpma, çene SUPRANÜKLEER LEZYONLAR: Vasküler, demiyelinizan, tümör Bilateral-yaygın premotor nöron lezyonları Talamik lezyonlar Parietal lezyonlar Çiğneme kasları paralizisi Çene refleksi Bilateral premotor nöron bulguları Affekt kontrol bozukluğu, demans Karşı yüz yarımında his kusuru Karşı taraf kornea refleksi kaybı ± hemifasiyal his kusuru
Piramidal yol KL hemiparezi Spinotalamik demet KL gövde ve ekstremitelerde his kusuru Orta serebellar pedünkül İL tremor Medial Longitudinal fasikül İnternükleer oftalmopleji İnen sempatik lifler İL Horner sendromu
Preganglionik sinir kökleri: Subaraknoid alan TRİGEMİNAL NEVRALJİ? GASSER GANGLİONUNDA YERLEŞİK LEZYONLAR Vasküler Anevrizma, kollagen doku hastalıkları Tümör İnfeksiyon H. Zoster, abse, petrozitis + Sempatik pleksus Okülosempatik paralizi + IV - VI Diplopi + VIII İşitme kaybı
KAVERNÖZ SİNÜSTE YERLEŞİK LEZYONLAR SUPERİOR ORBİTAL FİSSÜRDE YERLEŞİK LEZYONLAR PERİFERİK DALLARI ETKİLEYEN LEZYONLAR İnfeksiyon Travma İnflamasyon; Bakteriyel-tbc-karsinomatözgranülomatöz menenjit Kafa kaidesi fraktürü Tümör Paget hastalığı Vasküler Anevrizma, infarkt (DM) Guillain-Barre sendromu
V. NERVUS FACİALİS Motor Parasempatik Refleks Duysal Mimik kaslarının innervasyonu Gözyaşı, Nazal-palatal mukoza ve Tükrük glandlarının innervasyonu Göz kırpma-kornea, stapedius refleksleri Farinks (+IX) Burun ve damak mukozası (+V) Dışkulak yolu (+IX), Kulak ve mastoid üzeri derinin Dilin 2/3 ön kısmı: Tad duyusu SUPRANÜKLEER LEZYONLAR: Vasküler, demiyelinizan, tümör Karşı-alt yüz yarımında belirli felç + Emosyonel tepkiler sonucu oluşanlar ile istemli mimik hareketlerin kontrolü korunmuş olabilir + Parasempatik-tad duyusu-refleks işlevler korunmuş
ÇEKİRDEK VE ÇEKİRDEK SONRASI LEZYONLAR Fasiyal paralizi + Stapedius refl. kaybı + Gözyaşı sekr. kaybı + Tad duyusu kaybı (-) Gözyaşı sekr. kaybı (-) Stapedius refl. kaybı (-) Tad duyusu (-) Tükrük sekresyonu kaybı
-Çekirdek ve lif demeti; + VI ± PPRF ± kortikospinal tr ± V spinal çekirdek ± Spinotalamik tr. -Posterior fossa; + VIII + V + VI + PONS + Serebellar pedünkül ve hemisfer -Temporal-Petroz kemik içindeki segmentler; Travma, tümör +VIII -Stilomastoid foramenin distali; Lenfadenopati, parotis tm veya inflamasyonu, Sarkoidoz, İnfeksiyöz mononükleoz, Travma
BELL PARALİZİSİ; Viral-Herpes simplex (?), Kulak-kulak ardında ağrı 2-3 gün içinde yerleşen yüz felci ± Tad duyusu bozl ± Hiperakuzi % 80-85 olguda 3 ay içinde spontan iyileşme (ancak DM, AHT ile olasılık, Tedavi; Korneanın korunması, ilk hafta içinde başlanan PREDNİZOLON 60 mg/gün: 5 gün, sonra 10 mg/ gün eksiltme, ASİKLOVİR 5 X 800 mg/gün (10 gün).
VIII. N. STATOAKUSTİKUS Motor Duysal Refleks Dengenin sağlanması İşitme Stapedius refleksi İşlev bozukluğu halinde; (-) Ataksi, Hipo/anakuzi (+) Vertigo, Nistagmus, Bulantıkusma-terleme, Tinnitus, İşitme kaybı çeşitleri; İletim Nörosensoriyel Merkezi İşitme Muayenesi; Fısıltı veya hışırtı algılanması Weber testi Rinne testi Schwabach testi
Koklea lezyonları: Düşük frekanslarda kayıp VIII. sinir lezyonu: Kayıp; 3000-8000 Hz Ön planda konuşmanın algılanması Saf ton odiometrisi Retrokoklear işitme itme kaybı örneği Koklea lezyonu: Meniere hastalığı Retrokoklear lezyonlar: Beyinsapı-İnternal akustik kanal girişi arasındaki subaraknoid mesafede yerleşik yapısal lezyonlar Travma: Kafa kaidesi fraktürü Toksin ve ilaçlar: Aminoglikozidler vs.
IX. N. GLOSSOFARİNGEUS Motor Duysal Otonom Stilofaringeus kası ile yutma sırasında larinksin yukarı hareketi, farinksin elevasyonu ve genişlemesi Dilin 1/3 arka kısmının tad ve somatik duyusu Farinks, tonsiller, larinks Dışkulak yolu, timpan membranın iç yüzeyi Karotid cisim ve sinüsteki kemo- ve baro reseptörler ile PO2 ve AKB kontrolü, parotis bezesinin innervasyonu İŞLEV BOZUKLUĞU HALİNDE Disfaji (+X) Glossofaringeal nevralji AKB refleks kontrolünde bozulma Solunum ritmi ve derinliğinin refleks kontrolünde bozulma Yumuşak damak ve farinks refleksi kaybı Refleks Yumuşak damak, farinks, solunum ve AKB regülasyonu ile ilgili refleksler SUPRANÜKLEER LEZYONLAR: Bilateral-yaygın premotor nöron lezyonları Retiküler formasyon N. ambiguus (IX, X, XI) Psödobulber paralizi!
Wallenberg sendromu + X (ses boğukluğu ve disfaji) + VIII (bulantı, kusma, vertigo) + V (IL yüz yarımında ağrı, ısı-ağrı duyusu ) + spinotalamik yol (KL gövde ve ekstremitelerde ısı-ağrı ) + serebellar lifler (ataksi) + inen sempatik yol (Horner sendromu)
Serebellopontin köşe Juguler foramen, retrofaringeal alan Orofaringeal bölge, boyun Travma (kaide kırığı), Tümör (primer, metastatik), Vasküler (AVM), İnfeksiyon Karsinom, Guillain-Barre send. Glossofaringeal nevralji +X +XI +XII Glossofaringeal nevralji
X. N. VAGUS Motor Duysal Otonom Refleks Palatoglossus kası, Stilofaringeus ve tensor veli palatini dışındaki farinks ve palatal kaslar, larinks kasları, Arka kafa çukurunun durası Kulak ardı, dışkulak yolu, timpan membranındış yüzeyi Farinks ve larinksin somatik duyusu Gastrointestinal ve solunum sistemleri Farinks, larinks, ösefagus-kolon, solunum yolları, kalp, pankreas, karaciğer Yumuşak damak, farinks, öksürme, kalbin otonom kontrolü İŞLEV BOZUKLUĞU HALİNDE Disfaji Ses kısılması-boğukluğu Kalp ritmi ve AKB kontrol bozukluğu Vazovagal senkop, Barsak hareketlerinin kontrol bozukluğu Yumuşak damak ve farinks refleksi kaybı ASPİRASYON SUPRANÜKLEER LEZYONLAR BEYİNSAPI SEREBELLOPONTİN KÖŞE-SUBARAKNOİD MESAFE JUGULER FORAMEN, RETROFARİNGEAL ALAN OROFARİNGEAL BÖLGE, BOYUN
PERİFERİK DALLARI FARİNGEAL SUPERİOR LARİNGEAL REKÜRRAN LARİNGEAL LEZYON SPEKTRUMU Aort anevrizması Mediyastende LAP Akciğer tm Boyun cerrahisi DM Sifiliz Nöritis SEMPTOM Ses kısıklığı Disfaji Akut ise solunum yolu obs.
XI. N. ACCESSORIUS Motor Sternokleidomastoid ve trapezius kasları BEYİNSAPI: + Poliyomiyelit + Motor Nöron Hastalığı SEREBELLOPONTİN KÖŞE- SUBARAKNOİD MESAFE JUGULER FORAMEN RETROFARİNGEAL BÖLGE BOYUN Cerrahi Yerel infeksiyonlar Radyoterapi + XII
XII. N. HYPOGLOSSUS Motor İntrensek dil kasları Duysal Dilin proprioseptif duyusu BEYİNSAPI JUGULER FORAMEN HİPOGLOSSAL KANAL: Tümör: - Glomus jugulare - Meningiom -Kordoma - Kolesteatoma İnflamasyon Kafa travması İnternal karotid arter Disseksiyonu Motor Nöron Lezyonu - Dilin lezyon tarafına deviasyonu -Atrofi± Fasikülasyon RETROFARİNGEAL BÖLGE BOYUN Cerrahi Yerel infeksiyonlar Radyoterapi Tm [primer, metastatik (bronş, lenfoma, lösemi)] + XI