Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 26, Sayfa 73-80, 2008 6. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİKSEL ZEKALARIYLA AKADEMİK BAŞARILARININ İLİŞKİSİ (BOLU İLİ ÖRNEĞİ) Öznur Öztosun Çaydere 1, Ezgi Demirkaya 2 1 Kırıkkale Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, oznuroztosun@mynet.com 2 Kastamonu Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi, ezgidem@gmail.com ÖZET Bu araştırma, 6. sınıf öğrencilerinin müziksel zeka düzeylerinin belirlenip, akademik başarıyla olan ilişkisinin saptanması amaçlayan betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini Bolu il merkezindeki 6. sınıfta öğrenim gören öğrencilerden random yoluyla belirlenen 66 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma bu alanda yapılan ve yapılacak olan müziksel zekanın işlevselliğiyle ilgili çalışmalara ışık tutacaktır. Anahtar Kelimeler: Müziksel Zeka, Akademik Başarı
Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 26, Sayfa 73-80, 2008 RELATIONSHIP BETWEEN THE MUSICAL INTELLIGENCE AND ACADEMIC SUCCESS OF 6 TH GRADES (BOLU PROUINCE EXAMPLE) Öznur Öztosun Çaydere 1, Ezgi Demirkaya 2 1 Kırıkkale University Fine Art Faculty, oznuroztosun@mynet.com 2 Kastamonu Anatolian Fine Arts High Scholl, ezgidem@gmail.com ABSTRACT This research is a descriptive study that aims to determine the 6th grade students musical intelligence level and its relationship with academic relationship. The sampling of the research is composed of 66 students who have been randomized from the 6th year students educated in the city centre of Bolu. The research will show the way to the studies about the functranality of musical intelligence that are being done and will be done. Keywords: Musicial Intelligence, Academic Success.
6. Sınıf Öğrencilerinin Müziksel Zekalarıyla 75 GİRİŞ Bireylerin hayattaki başarıları yaşam kalitelerini etkilemektedir. Birey daha nitelikli kaliteli, doyumlu, anlamlı bir yaşam için kendi bireysel farklılıklardan haberdar olmalıdır. Bu açıdan bakıldığında bireysel farklılıklar eğitim-öğretimde de önemli rol oynamaktadır. Bireysel farklılıkların önemini vurgulayan Gardner çoklu zeka teorisini ortaya koymuştur. Gardner, 1983 de yayımladığı Frames of Mind (Zihnin Çerçeveleri) eserinde bir insanın yedi temel zeka alanları çeşitlemesinden oluşan geniş bir yetenekler yelpazesine sahip olduğunu öne sürmüştür. Ancak, Gardner yedi değişik zeka alanını tanımlamakla birlikte aynı zamanda bu sayının insan yeteneklerinin çokluğunu ifade etmekte asla yeterli olmadığına ve her zaman daha fazla zeka alanlarının olabileceğine de dikkat çekmiştir (Saban, 2003:6). Gardner çoklu zeka teorisi ile zeka konusunda geniş bir görüş açısı kazandırarak insanların farklı şekillerde sahip oldukları yetenekleri, potansiyelleri ve kabiliyetleri zeka alanları olarak adlandırdı (Saban, 2003:5). 1999 yılında yayımladığı Intelligence Reframed (Zeka Yeniden Yapılandırıldı) adlı eserinde bu yeni zeka alanını da kapsayacak şekilde çoklu zeka teorisini yeniden formüle etmiştir. Gardner in ileri sürdüğü sekiz türdeki zeka alanları şunlardır: 1. Sözel-Dil Zekası 2. Mantıksal-Matematiksel Zeka 3. Görsel-Uzamsal Zeka 4. Müziksel-Ritmik Zeka 5. Bedensel-Kinestetik Zeka 6. Sosyal Zeka 7. İçsel Zeka 8. Doğacı Zeka (Saban, 2003:6-7) Sözel-Dil Zekası: Demirel (2003, s.125) e göre dil zekası, sözcükleri hem sözlü hem de yazılı olarak etkili biçimde kullanma becerisidir. Mantıksal-Matematiksel Zeka: Mantıksal-matematiksel zeka; mantıksal düşünme, sayıları etkili kullanma, problemlere bilimsel çözümler üretme ve kavramlar arasındaki ilişkileri ayırt etme, sınıflama, genelleme yapma, matematiksel bir formülle ifade etme, hesaplama, hipotez test etme, benzetmeler yapma gibi davranışlarını gösterme yeteneğidir. (Demirel, 2003:125). Görsel-Uzamsal Zeka: Görsel zeka, nesneleri görsel olarak kavrama, şekil ve çizgilerle ifade etme becerisi olarak düşünülebilir. Gardner, görsel-uzamsal zeka alanının ana elemanları olarak üç yetenek ileri sürer. Bu yetenekler şunlardır: 1-Nesneleri doğru bir şekilde algılamak, 2-Bir nesneyi uzayda hareket ediyor gibi hayal ederek ya da başka birinin perspektifinden resimleyerek yönlendirmek, 3-Birinin algılarını iki ya da üç boyutlu somut örnekler halinde transfer etmek (Selçuk, Kayılı ve Okut, 2002:53)
76 Ö.Ö. Çaydere, E. Demirkaya Bedensel-Kinestetik Zeka: Bedensel-kinestetik zeka alanı, koordinasyon, denge, güç, esneklik ve hız gibi bazı fiziksel yetenekleri ve bu yeteneklerin hepsinin bir arada işlemesini sağlayan devinimsel nitelikteki bazı özel becerileri içermektedir (Saban, 2003:11). Sosyal-Kişilerarası Zeka: Gardner (1993, s.22) e göre; bu zeka alanı, bir grup içinde işbirlikçi çalışabilme, diğer insanlarla sözel ya da sözsüz iletişim kurma yeteneğini kapsar. İçsel Zeka: Gardner (1993, s.24) e göre; bu zeka alanı, insanın kendi duygularını, duygusal tepki derecesini, düşünme sürecini tanıma, kendini yansıtma ve öz benliğini anlama yetisidir. Doğa Zekası: Gardner, doğacı zekası gelişmiş bir kişiyi doğal kaynaklara ve sağlıklı bir çevreye yoğun ilgisi olan, flora ve faunayı tanıyan, canlı ve cansız varlıkların ayrımını doğal dünyada yapabilen ve bu alandaki yeteneklerini üretken olarak kullanabilen bir birey olarak tanımlamaktadır (Saban, 2003:15). Doğa zekası her türlü doğal olgu üzerinde hissetmeyi, düşünmeyi ve eylem yapmayı içerir (Selçuk, Kayılı ve Okut, 2002:68). Müziksel-Ritmik Zeka: Demirel (2003, s.126) e göre müziksel zeka; duyguların aktarımında, müziği algılama ve sunmada müziği bir araç olarak kullanma yeteneği, yani ritme, melodiye, tona karşı duyarlı olma yeteneğidir. Müziksel zeka, aynı anda tınlayan sesleri algılayabilme, çalınan ezgileri, ritimleri hatırlayabilme ve aynen tekrarlayabilme, sesini doğru kullanabilme, çalgısını teknik özelliklerine uygun kullanabilme, müzikle ilgili ürünler yaratabilme gibi yetenekleri içerdiği söylenebilir (Demirkaya, 2006:122). Lazear a göre bu zekanın özündeki kapasiteler şunlardır: a) Müziğin ve ritmin yapısına değer verme: Müziğin duyuşsal davranışlarla ilişkisini ifade eder. Örneğin bazı müzikler bizi gerginleştirir, bazıları ise rahatlatır. b) Müzikle ilgili şemalar oluşturma: Bilinçli ya da bilinçsiz olarak belli müzik ya da ritmin belli olaylarla ilişkilendirilmesidir. Seslere karşı duyarlılık: Bu kapasite günlük hayatımızda bizi uyaran seslerin öğrenilme ve duyulma kapasitesidir. Bir kişiyi ayak seslerinden tanıma, trafik yoğunluğunu veya hava durumunu seslerden kestirme örnek olarak verilebilir. c) Melodi, ritim ve sesleri taklit etme, tanıma ve yaratma: Bu yeti bir başkasının tonsal ya da ritmik örüntüleri tekrarlamaya dayanır. d) Ton ve ritimlerin değişik özelliklerini kullanma: Bu kapasite ses, ton ve ritimlerin bir iletişim aracı olarak kullanılmasını ifade eder. Sıkıntılı, heyecanlı, korku dolu ya da mutlu bir konuşmadaki ritimleri fark etme (Bümen, 2004:14).
6. Sınıf Öğrencilerinin Müziksel Zekalarıyla 77 Günümüzde zeka kavramı bireylerde varolan bir potansiyel ve değer olarak kabul edilmekte, fırsat ve olanaklara bağlı olarak ortaya çıkmakta ve geliştirilmektedir. Doğuştan getirilen bir takım potansiyeller kültürel değerler ve ön yaşantılar zeka alanlarının ortaya çıkmasında ve gelişmesinde işlev kazanmakta, diğer zeka alanları gibi müziksel zeka bireyleri yetenekli-yeteneksiz ayrımından öteye bireyleri tanımak ve müziksel olarak hangi davranış değişikliği kazandırılabilir görüşünden yola çıkılarak yönlendirilmektedir (Kocabaş, 2007). Gardner ın ortaya attığı çoklu zeka teorisinden yola çıkarak öğrencilerin müziksel zeka düzeyleri belirlenebilir ve müziksel zekanın diğer alanlarla ilişkisi incelenebilir. Bu bakımdan araştırmada 6. Sınıf öğrencilerin müziksel zeka düzeylerinin belirlenip akademik başarıyla olan ilişkilerinin saptanması amaçlanmıştır. Araştırma bu alanda yapılan ve yapılacak olan müziksel zekanın işlevselliğiyle ilgili çalışmalara ışık tutması açısından önemlidir. Problem Cümlesi: 6. Sınıf öğrencilerin müziksel zekalarıyla akademik başarılarının ilişkisi nasıldır? Alt Problemler: 1. 6. sınıf öğrencilerin akademik başarı durumları nasıldır? 2. Müziksel zeka düzeyi %50 nin üzerinde olan öğrencilerin akademik başarı durumu nasıldır? 3. Müziksel zeka düzeyi %50 nin altında olan öğrencilerin akademik başarı durumu nasıldır? YÖNTEM Bu araştırma, 6. Sınıf öğrencilerin müziksel zekalarıyla akademik başarılarının ilişkisini saptamaya yönelik betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini Bolu ili merkez ilçesi ilköğretim okulları 6. sınıf öğrencileri, örneklemi ise bu okullarda öğrenim gören random yöntemiyle belirlenen 66 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, örneklem grubuna ait müziksel zeka düzeylerini belirlemek için çoklu zeka testi uygulanmıştır. Çoklu zeka testi Armstrong (1994:29) tarafından geliştirilmiş olup; test bir araştırmacı tarafından (Yılmaz, 2002) hazırlanan yüksek lisans tez çalışmasında kullanılmıştır. Örneklem grubuna ait akademik başarı notu ilgili okullardan alınmıştır. Örneklem grubunun cinsiyetlerine göre dağılımı Çizelge 1 de gösterilmiştir. Çizelge 1. Örneklem grubunun cinsiyetlerine göre dağılımı F % Kız 25 38 Erkek 41 62 TOPLAM 66 100
78 Ö.Ö. Çaydere, E. Demirkaya Çizelge 1 de örneklem grubunun cinsiyete göre dağılımına bakıldığında %38 nin kız, %62 sinin erkek olduğu görülmektedir. BULGULAR VE YORUM: Çizelge 2. Örneklem grubunun akademik başarı durumuna göre dağılımı Akademik başarı notu F % 1.00-2.00 - - 2.00-3.00 3 5 3.00-4.00 20 30 4.00-5.00 43 65 TOPLAM 66 100 Çizelge 2 de örneklem grubunun akademik başarı durumuna göre dağılımına bakıldığında, akademik başarı notunun 1.00-2.00 arasında olan herhangi bir öğrencinin bulunmadığı, akademik başarı notunun 2.00-3.00 arasında olan 3 öğrencinin bulunduğu toplamın %5 ni oluşturduğu, akademik başarı notunun 3.00-4.00 arasında olan 20 öğrencinin bulunduğu toplamın %30 nu oluşturduğu, akademik başarı notunun 4.00-5.00 arasında olan 43 öğrencinin bulunduğu toplamın %65 ni oluşturduğu görülmektedir. Çizelge 3. Örneklem grubunun müziksel zeka düzeyine göre dağılımı Müziksel zeka düzeyi F % Zeka düzeyi %50 ve altında olan öğrenciler 35 53 Zeka düzeyi %50 ve üzerinde olan 31 47 öğrenciler TOPLAM 66 100 Çizelge 3 de örneklem grubunun müziksel zeka düzeyine göre dağılımına bakıldığında, müziksel zeka düzeyinin %50 ve altında olan 35 öğrencinin bulunduğu toplamın %53 nü oluşturduğu, müziksel zeka düzeyinin %50 ve üzerinde olan 31 öğrencinin bulunduğu toplamın %47 sini oluşturduğu görülmektedir Çizelge 4. Müziksel zeka düzeyi %50 nin üzerinde olan öğrencilerin akademik başarı durumu Akademik başarı notu F % 1.00-2.00 - - 2.00-3.00 2 6 3.00-4.00 8 26 4.00-5.00 21 68 TOPLAM 31 100 Çizelge 4 de örneklem grubunun müziksel zeka düzeyi %50 nin üzerinde olan öğrencilerin akademik başarı durumuna göre dağılımına bakıldığında, akademik başarı notunun 1.00-2.00 arasında olan herhangi bir öğrencinin bulunmadığı,
6. Sınıf Öğrencilerinin Müziksel Zekalarıyla 79 akademik başarı notunun 2.00-3.00 arasında olan 2 öğrencinin bulunduğu toplamın %6 sını oluşturduğu, akademik başarı notunun 3.00-4.00 arasında olan 8 öğrencinin bulunduğu toplamın %26 sını oluşturduğu, akademik başarı notunun 4.00-5.00 arasında olan 21 öğrencinin bulunduğu toplamın %68 ni oluşturduğu görülmektedir. Çizelge 5. Müziksel zeka düzeyi %50 nin altında olan öğrencilerin akademik başarı durumu Akademik başarı notu f % 1.00-2.00 - - 2.00-3.00 1 3 3.00-4.00 13 37 4.00-5.00 21 60 TOPLAM 35 100 Çizelge 5 de örneklem grubunun müziksel zeka düzeyi %50 nin altında olan öğrencilerin akademik başarı durumuna göre dağılımına bakıldığında, akademik başarı notunun 1.00-2.00 arasında olan herhangi bir öğrencinin bulunmadığı, akademik başarı notunun 2.00-3.00 arasında olan 1 öğrencinin bulunduğu toplamın %3 nü oluşturduğu, akademik başarı notunun 3.00-4.00 arasında olan 13 öğrencinin bulunduğu toplamın %37 sini oluşturduğu, akademik başarı notunun 4.00-5.00 arasında olan 21öğrencinin bulunduğu toplamın %60 ni oluşturduğu görülmektedir. SONUÇLAR VE ÖNERİLER -Araştırma bulgularına göre, örneklem grubunun büyük bir çoğunluğunun akademik başarı notunun 4.00-5.00 arasında olması örneklem grubunun akademik başarısının yüksek olduğu sonucunu vermektedir. -Araştırma bulgularına göre, Müziksel zeka düzeyi %50 ve altında olan öğrencilerin genel olarak akademik başarılarının yüksek olduğu sonucu çıkmıştır. Yine müziksel zeka düzeyi %50 ve üzerinde olan öğrencilerin genel olarak akademik başarılarının da yüksek olduğu sonucu çıkmıştır. Bu durumdan örneklem grubunun müziksel zekalarının akademik başarı ile ilişkisinin olmadığı söylenilebilir. Çünkü örneklem grubunun zaten genel akademik başarısının yüksek olması sebebi ile ilişkilendirmek söz konusu olmayabilir. Bu konuda daha büyük bir örneklem grubu ile yapılacak yeni bir araştırma düşünülmesi araştırma için önerilmiştir. Ayrıca zeka türlerinin incelenip verilen eğitimlerde faydalanılması açısından yeni araştırmalar yapılabilir.
80 Ö.Ö. Çaydere, E. Demirkaya KAYNAKLAR Armstrong, T. (1994). Multiple İntelligences in the Classroom. Alexandria. ASCD. Bümen, N. (2004). Okulda Çoklu Zeka Kuramı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Demirel, Ö. (2003). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Demirkaya, E. (2006). İlköğretim Okulu Müzik Derslerinde Çoklu Zeka Kuramı na Dayalı Öğretimin 6. Sınıf Öğrencilerinin Başarısına Ve Öğrendikleri Bilgilerin Kalıcılığına Etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Özel Sayı, Gardner, H. (1993). Multiple İntelligences: The Theory in Practice. New York: Published by Basıc Books. Kocabaş, A. Müzik Eğitiminin Çoklu Zeka Alanlarına Etkisi Ve Köy Enstitüleri. Yeniden İmece Dergisi 4. Sayı. http://www.muzikegitimcileri.net (10 Haziran 2007) Saban, A. (2003). Çoklu Zeka Teorisi ve Eğitim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Selçuk, Z., Kayılı, H., Okut, L. (2004). Çoklu Zeka Uygulamaları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Yılmaz, G. (2002). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Vatan ve Millet Ünitesinde Çoklu Zeka Kuramına Göre Geliştirilen Eğitim Durumunun Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi ve Öğrenci Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul:Yıldız Teknik Üniversitesi.