TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS 12255 Nisan 2000 ICS 03.080.30;91.140.90 1. Baskı YETKİLİ SERVİSLER - ASANSÖRLER, YÜRÜYEN MERDİVENLER, YÜRÜYEN YOLCU BANTLARI İÇİN - KURALLAR The authorized services for lift- Elevators, escalator and passengers conveyors- Rules TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz. Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız. Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir. Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. TSEK Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası) TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir. TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ÖNSÖZ Bu standard, Türk Standardlarõ Enstitüsü nün Hizmet Standardlarõ Hazõrlõk Grubu nca TS 12255:1999 nõn revizyonu olarak hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu nun 19 Nisan 2000 tarihli toplantõsõnda kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir. Bu standardõn daha önce yayõmlanmõş bulunan baskõlarõ geçersizdir. Bu standardõn hazõrlanmasõnda, milli ihtiyaç ve imkanlarõmõz ön planda olmak üzere, milletlerarasõ standardlar ve ekonomik ilişkilerimiz bulunan yabancõ ülkelerin standardlarõndaki esaslar da gözönünde bulundurularak; yarar görülen hallerde, olabilen yakõnlõk ve benzerliklerin sağlanmasõna ve bu esaslarõn, ülkemiz şartlarõ ile bağdaştõrõlmasõna çalõşõlmõştõr. Bu standard son şeklini almadan önce; bilimsel kuruluşlar, üretici, imalatçõ ve tüketici durumundaki konunun ilgilileri ile gerekli işbirliği yapõlmõş ve alõnan görüşlere göre olgunlaştõrõlmõştõr.
İÇİNDEKİLER 0 - KONU, TARİF, KAPSAM... 1 0.1 - KONU... 1 0.2 - TARİFLER... 1 0.2.1 - Merkez Yetkili Servis... 1 0.2.2 - Yetkili Servis... 1 0.2.3 - Asansör... 1 0.2.4 - Yürüyen Merdiven... 1 0.2.5 - Yürüyen Yolcu Bantõ... 1 0.3 - KAPSAM... 1 1 - GENEL KURALLAR... 1 1.1 - İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ KURALLAR... 1 1.2 - SERVİS BİNASI, MEKÂNLARI VE DESTEK HİZMETLERİYLE İLGİLİ KURALLAR... 2 1.3 - TEKNİK DONANIMLA İLGİLİ KURALLAR... 2 1.4 - PERSONEL İLE İLGİLİ KURALLAR... 3 1.5 - BELGELENDİRME İLE İLGİLİ HUSUSLAR... 3 2 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER... 3 ATIF YAPILAN STANDARDLAR... 5
YETKİLİ SERVİSLER - ASANSÖRLER, YÜRÜYEN MERDİVENLER,YÜRÜYEN YOLCU BANTLARI İÇİN KURALLAR 0 - KONU, TARİF, KAPSAM 0.1 - KONU Bu standard, asansör, yürüyen merdiven ve yürüyen yolcu bantlarõnõn yetkili servisleri ile ilgili kurallara dairdir. 0.2 - TARİFLER 0.2.1 - Merkez Yetkili Servis Merkez yetkili servisin tarifi, TS 12361 1) de verilmiştir. 0.2.2 - Yetkili Servis Yetkili servisin tarifi TS 12361 de verilmiştir. 0.2.3 - Asansör Asansörlerin sõnõf, tip, tür ve çeşitlerine göre tarifleri TS 863 ve 1108 de verilmiştir. 0.2.4 - Yürüyen Merdiven Yürüyen merdiven, yatay düzlemle 30-35 eğimli, aşağõ veya yukarõ hareket eden, sabit kurulu elektro mekanik tesistir. 0.2.5 - Yürüyen Yolcu Bantõ Yürüyen yolcu bantõ, yatay düzlemle 30 den daha az eğimli, insan ve gerektiğinde yük taşõmak için ileri veya geri hareket eden, basamaksõz sabit kurulu elektro mekanik tesistir. 0.3 - KAPSAM Bu standard, asansör, yürüyen merdiven ve yürüyen yolcu bantlarõnõn yetkili servislerinin kurallarõnõ kapsar. NOT - Bu standardda bundan sonra, yetkili servis yerine servis asansör yürüyen merdiven veya yürüyen band yerine de taşõyõcõ sistem kelimesi kullanõlmõştõr. 1 - GENEL KURALLAR 1.1 - İŞLETMECİLİKLE İLGİLİ KURALLAR 1.1.1 - Servis merkez yetkili servis özelliğinde olmalõdõr. 1.1.2 - Serviste; Servis hizmetinin imalâtçõ ve/veya ithalâçõ firma tarafõndan verilmediği hallerde; servis yetki belgesinin düzenlenmesi ve bulundurulmasõ, Servisce hizmet kapasitesine uygun sayõda ve özellikte teknik eleman bulundurulmasõ, bunlarõn yetki, görev ve sorumluluklarõnõn belirlenmesi, yazõlõ olarak gösterilmesi ve bu bilgilerin saklanmasõ, Serviste çalõşan teknik elemanlarõn meslekî eğitimleri ve bu eğitimlerle ilgili belgelerin muhafazasõ, Servis çalõşanlarõ iş kõyafetleri özelliklerinin belirlenmesi, Taşõyõcõ sistemin parçalarõnõn servise getirilmesinin gerektiği hallerde bu parçalarõn sigorta ettirilme şartlarõ ve teslim alõnmasõ şekli, Montaj, ayar, tamir, bakõm, yedek parça ve malzeme vb. fiat tarifesinin bulundurulma şekli, 1)Bu standard metninde atõf yapõlan standardlarõn numaralarõ, yayõm tarihleri, İngilizce ve Türkçe isimleri kapak arkasõnda verilmiştir. 1
- Yetki belgesi ile hizmet veren servislerin imalâtçõ ve/veya ithalâçõ firmaca denetlenmesi ve buna ilişkin şartlar, Servis hizmetlerinin yazõlõ sözleşme esasõna göre verilmesinin şekli ve şartlarõ, Hizmet verilen taşõyõcõ sistemin iş görme fonksiyonlarõnõn doğrulatõlmasõ ile ilgili işlemler, Servis hizmeti verilen taşõyõcõ sistem için yeniden aynõ hizmetin gerektiği hallerde yapõlacak işler, Servis hizmet süresi, TS 12361 e uygun olmalõdõr. 1.1.3 - Taşõyõcõ sistemlerin montajõ, ayarõ, deneyleri, tamiri ve bakõmõ, parça değişimi, servis hizmetleri kapsamõndadõr. Yetki belgesi alarak hizmet veren servislerin montaj, ayar ve deneylerinin yapabilmeleri için yetki belgesinde bu hususlarõn yer almasõ gerekir. 1.1.4 - Servis taşõma sistemlerinin birine veya birkaçõna hizmet verebilir. 1.1.5 - Sorumluluk ilgili servise ait olmak şartõyla, gerektiğinde taşõyõcõ sistemlerin servis hizmetlerinin bir kõsmi başka bir servis aracõlõğõ ile de verilebilir. 1.1.6 - Taşõma sistemlerinin servis hizmetleri, imalâtçõsõ tarafõndan, imalât ortamõnda da verilebilir. Bu durumda servis hizmetleri için ayrõca teknik donanõm bulundurma şartõ aranmaz. 1.1.7 - Taşõyõcõ sistemlerden insan taşõyan asansörler TS 863 e, yük taşõyan asansörler TS 1108 e uygun olmalõ, asansörlerin tamir ve bakõmõ TS 2168 e ve yürüyen merdiven ve yolcu bantlarõnõn tesiside TS EN 115 e göre yapõlmalõdõr. 1.2 - SERVİS BİNASI, MEKÂNLARI VE DESTEK HİZMETLERİYLE İLGİLİ KURALLAR 1.2.1 - Servis tercihan bu meslek grubu için ayrõlmõş yerlerde olmalõdõr. 1.2.2 - Müstakil servis amaçlõ yerlerde hizmet verilmesi halinde, servisin; İş yeri tabelâsõ, Serviste bulunan tuvalet ve lâvobonun özellikleri, Bulunmasõ halinde mekanik havalandõrmanõn, elektrik tesisatõnõn, topraklamanõn, temiz suyun ve tesisatõnõn, insan ve yük taşõyan asansörlerin özellikleri, Düşük ve aşõrõ akõm ile yangõna karşõ alõnacak tedbirler, Isõtõlma şekli ve õsõtma yakõtõnõn özellikleri, Otopark özellikleri TS 12361 e uygun olmalõdõr. 1.3 - TEKNİK DONANIMLA İLGİLİ KURALLAR 1.3.1 - Serviste; Hizmet bilgilerinin yazõlõ hale getirilmesi, Hizmette kullanõlan teknik donanõmlarõnõn mülkiyet durumu, Kullanõlan elektrikli donanõmlarõn topraklanmasõ şekli, Ölçü ve deney cihazlarõnõn kalibrasyon yapõlmasõ şekli ve şartlarõ, Talep halinde hizmet verilen ürünün denenmesinin yapõlõş şekli TS 12361 e uygun olmalõdõr. 1.3.2 - Serviste tamir edilen taşõyõcõ sistemlerin ayar ve deneyleri TS 863 ve TS 2168 e uygun şekilde yapõlmalõ, deneyleri yapan elektrik, veya elektronik ve makina mühendisinin imzalõ uygunluk raporu müşteriye verilmelidir. 1.3.3 - Serviste, yetki veren imalâtçõ ve/veya ithalâçõ firmanõn öngördüğü teknik donanõmlarõn onaylõ bir listesi ve bu liste muhteviyatõ donanõmlar bulunmalõdõr. 1.3.4 - Taşõyõcõ sistemlere tesis edildiği yerde hizmet verebilmek ve gerektiği hallerde bunlarõn parçalarõnõ servise taşõyabilmek için uygun özelliklerde servis aracõ bulunmalõdõr. 2
1.3.5 - Serviste, 1.3.3 de belirtilen donanõmlara ilâve olarak aşağõda belirtilen donanõmlarda olmalõdõr. Kaldõrma ekipmanlarõna ait özel takõm ve aparatlar/tertibatlar, Anahtar takõmlarõ (metrik-inch), Lokma takõmlarõ, Takometre (motor devrini ölçme), Kumpaslar, Mikrometreler, Komperatör, Sõvõ/gres yağlama ekipmanõ, Segman pensi, Yeterli sayõda ve çeşitte eğe, Karga burnu, Pul pensi, Alyen anahtar takõmõ (metrik/inch), Plâstik çekiç Matkap (0-16 mm), Zõmpara taşõ, Ampermetre, Voltmetre, Tamir masasõ Elektrik kontrol kalemi. 1.3.6 - Serviste yürüyen merdiven ve/veya yürüyen yolcu bandõna hizmet verilmesi halinde, Madde 1.3.3 ve Madde 1.3.5 de belirtilen teknik donanõmlara ilâve olarak, Çalõşma şartlarõna uygun, yeterli sayõ ve kapasitede elektrikli vinç ve/veya caraskal (2 ton) Mekanik ve hidrolik çektirme, Palet sökme/takma makinasõ bulunmalõdõr. 1.4 - PERSONEL İLE İLGİLİ KURALLAR 1.4.1 - Serviste; teknik sorumlusu, imalâtçõ ve/veya ithalâtçõ firma tarafõndan servis hizmetleri konusunda eğitilmiş ve yetkilendirilmiş olmalõdõr. 1.4.2 - Serviste; en az bir elektrik veya elektronik ve bir de makina mühendisi bulunmalõ ve bunlardan 1.4.1 de belirtilen özelliğe sahip olanõ servisin teknik sorumlusu olarak görevlendirilmelidir. Servis hizmetlerinin imalâtçõ firmaca verildiği ve imalât hizmetleri için görevli elektrik veya elektronik ve makina mühendisi bulunduğu hallerde, servis için bu ünvanda eleman bulundurulmasõ şartõ aranmaz. 1.4.3 - Servis; hizmet kapasitesine uygun sayõ ve seviyede teknik eleman bulundurulmalõ, bunlar taşõyõcõ sistemler konusunda eğitilmiş olmalõ, görevleri ile ilgili alanda yasal ustalõk, kalfalõk ve çõraklõk belgesine sahip olmalõdõr. 1.4.4 - Serviste; çalõşan teknik elemanlarõn; Görev, yetki ve sorumluluklarõn belirlenmesi, Hizmet içi eğitimleri ve bu eğitimlere ait belgelerin saklanmasõ TS 12361 e uygun olmalõdõr. 1.5 - BELGELENDİRME İLE İLGİLİ HUSUSLAR 1.5.1 - Servis, hizmet verdiği taşõyõcõ sisteme göre belgelendirilmelidir. Birden fazla sisteme hizmet verilmesi halinde bu sistemler belgede yer almalõdõr. 2 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER 2.1 - Servis sahibi veya işletmecisi bu standardda belirtilen iş yeri için istenildiğinde uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek mecburiyetindedir. Bu beyannamede söz konusu servisin Madde 1 deki genel kurallara uygun olduğunu belirtmeleri gerekir. 3
YARARLANILAN KAYNAKLAR Asansör Yönetmeliği (20 Aralõk 1995 - Sayõ : 22499) 4
ATIF YAPILAN STANDARDLAR REFERENCES TS EN 115/Mart 1998 Yürüyen Merdiven ve Yürüyen Bantlar - Güvenlik Kurallarõ - Konstrüksiyon ve Tesisatõ İçin Safety Rules For The Construction and Installation of Escalator And Passenger Conveyors TS 863/Nisan 1995 Asansörler - İnsan Taşõmak İçin - Elektrikli Electric Lifts For Passenger TS 1108/Nisan 1995 Asansörler - Yük Taşõmak İçin - Elektrikli Electric Lifts For Goods TS 2168/Nisan 1976 Asansörler - Bakõm Kurallarõ (İnsan ve Yük Taşõma İçin - Elektrikle Çalõşan Maintenance Methods For Passenger And Weight Electric Lifts TS 12361/Aralõk 1997 Yetkili Tamir ve Bakõm Servisleri-Genel Kurallar The Competent Maintenance and Repair Services-General Rules 5