Ölçme
Tanım Ölçme, nesnelere ortak özelliklerine göre birbirleriyle karşılaştırma olanağı verecek şekilde bir sayı atama işlemidir. Nesnelerin miktar, hacim, ağırlık, uzunluk, ısı gibi özellikleri sayılarla ifade edilebilir. Örneğin sınıflama ve sıralama becerilerini kavramış çocuklara uzun ve kısa gibi kavramları kullanabildikleri için sayıları kullanarak uzunluk ölçme becerisi tanıtılabilir.
Ölçme işlemi santimetre, kilogram, litre gibi standart ölçü birimleri kullanılarak gerçekleştirilebileceği gibi adım, karış, kol gibi standart olmayan birimler kullanılarak da yapılabilir. Okulöncesi dönem çocuklarının genel gelişimsel özellikleri incelendiğinde, ölçmede santimetre, kilogram ve litre gibi standart birimlerin kullanılması için bu dönemin erken olduğu görülür.
Ölçme becerilerinin gelişim aşamaları;
Ölçme becerileri açısından çocuklar, ilköğretime başlamadan önce, geçiş dönemi olarak adlandırılan aşamadadır. Genellikle bu yaş çocuklarından standart ölçü birimlerini kullanarak ölçme yapmalarını beklememek gerekir. Bunun yerine, karış, parmak, adım, ip ya da kurdele gibi araçlar ölçü birimi olarak kullanılabilir.
Program
BİLİŞSEL GELİŞİMLE İLGİLİ KAZANIMLAR, GÖSTERGELERİ VE AÇIKLAMALARI
Okul Öncesi Programı Kazanım 11. Nesneleri ölçer. (Göstergeleri: Ölçme sonucunu tahmin eder. Standart olmayan birimlerle ölçer. Ölçme sonucunu söyler. Ölçme sonuçlarını tahmin ettiği sonuçlarla karşılaştırır. Standart ölçme araçlarının neler olduğunu söyler.) Açıklamaları: Standart olmayan ölçme birimi olarak kalem, pipet, kürdan, silgi, lego, kitap, kâğıt gibi malzemelerle parmak, karış, kulaç, adım, ayak gibi doğal ölçme birimleri kullanılmalıdır.
İlkokul Programı
Uzunluk Ölçme M1.3.1. Nesneleri uzunlukları yönünden karşılaştırır ve sıralar. Nesneler, ölçme yapmadan sadece karşılaştırılır. Daha uzun / daha kısa gibi ifadeler kullanarak karşılaştırma yapmaları istenir. Sıralama etkinliklerinde nesne sayısının beşi geçmemesine dikkat edilir.bir nesnenin uzunluklarına göre sıralanmış nesne topluluğu içindeki yeri belirlenir. En az üç nesne arasında uzunluk ilişkileri yorumlanır ve geçişlilik düşüncesinin gelişimine dikkat edilir.
M1.3.2. Bir uzunluğu ölçmek için standart olmayan uygun ölçme aracını seçer ve ölçme yapar. Birimler tekrarlı kullanılırken bir başlangıç noktası alınmasına, birimler arasında boşluk kalmamasına; birimlerin üst üste gelmemesine ve hepsinin aynı doğrultuda kullanılmasına dikkat edilmelidir.
M1.3.3. Bir nesnenin uzunluğunu standart olmayan ölçü birimleri türünden tahmin eder ve ölçme yaparak tahminlerinin doğruluğunu kontrol eder.
Paralarımız M1.3.4. Paralarımızı tanır. 1, 5, 10, 25, 50 kr. ve 1, 5, 10, 20, 50 TL değerindeki paralar tanıtılır.
Zaman Ölçme M1.3.5. Belirli olayları ve durumları referans alarak sıralamalar yapar. Olayları; önce-sonra, birinci-sonuncu, bugündün-yarın, sabah-öğle-akşam, gece-gündüz kelimelerini kullanarak kronolojik olarak sıralar. M1.3.6. Takvim üzerinde günü, haftayı ve ayı belirtir.
M1.3.7. Tam ve yarım saatleri okur. Analog ve dijital saat bir arada kullanılır. Gün içerisinde belirli etkinliklerin saatlerini gösterir. Örneğin kahvaltı, öğle yemeği, akşam yemeği, uyku zamanı, okulun başlangıç ve bitiş saati vb.12 saat üzerinden çalışılır.
Tartma M1.3.8. Nesneleri ağırlıkları yönünden karşılaştırır. Daha ağır, daha hafif gibi kelimeler kullanılarak karşılaştırma sonuçlarının ifade edilmesi sağlanır. M1.3.9. Standart olmayan birimleri kullanarak ağırlık ölçer. Denge çalışmalarına yer verilir. M1.3.10. En az üç nesneyi ağırlıklarına göre sıralar ve aralarındaki ağırlık ilişkilerini yorumlar.
Sıvı Ölçme M1.3.11. Sıvı ölçme etkinliklerinde standart olmayan birimleri kullanarak sıvıları ölçer. M1.3.12. Özdeş en az üç kaptaki sıvı miktarını karşılaştırır ve sıralar. Dolu-boş, daha çok-daha az, yarım, yarım dolu, çeyrek gibi kelimeler kullanılarak karşılaştırma sonuçlarının ifade edilmesi sağlanır.
Örnek Etkinlik
Etkinlik 2
Programdan
Önemli olan, çocukların ölçme işlemini kavramaları, neden ölçme yapmaya gerek duyulduğunu anlamaları ve gerektiğinde bu becerileri kullanarak sorun çözmeleridir. Piaget in teorisine göre bu dönemdeki çocuklar henüz nesne korunumuna sahip değildir. Yani, aynı nesne gözlerinin önünde miktarı değişmeden sadece şekil değiştirirse, çocuklar bu yeni nesneyi farklı miktarda algılayabilirler.
Örneğin, oyun hamurları kullanılarak iki tane aynı boyutta top yapılır ve çocuklardan bunları karşılaştırmaları istenirse aynı boyutta olduklarını doğru olarak tahmin edebilirler. Ancak, toplardan birine hiçbir ekleme yapmadan çubuk şekli verilirse, Somut İşlem Dönemine henüz girmemiş çocuklar bu yeni çubuk şeklinin top şeklinden daha fazla hamura sahip olduğunu söyleyecektir.
Ölçme Çeşitleri Bu dönemde kum havuzu ya da su kapları çocukların özellikle hacim ölçümünü algılamalarına yardımcı olacaktır. Çeşitli büyüklüklerdeki kaplar, şişeler, bardaklar, kavanozlar ya da kapaklar kullanılarak kum, su ya da diğer akışkan maddeler (tuz, pirinç, leblebi vb.) bir kaptan diğerine boşaltılır.
Ağırlık kavramı da çocukların görsel algılarına dayanarak başlangıçta yanılgıya düştükleri ölçümlerden biridir. Okulöncesi dönem çocukları önceki deneyimlerine dayanarak daha büyük görünen nesnenin daha ağır olacağını tahmin ederler. Örneğin, bir pinpon topu daha küçük bir misketten daha ağır olmalıdır.
Zaman diğer ölçümlerden farklı olarak dokunularak ya da görülerek hissedilebilen fiziksel bir kavram değildir ve bu yönüyle çocukların kavramakta zorlandıkları bir alandır. Standart zaman birimlerini anlamlı olarak kullanmak, olayları gerçekleştikleri zamana göre sıralamak ya da aylık takvim yapmak gibi beceriler ancak ilköğretim yıllarında ulaşılabilecek becerilerdir. Okulöncesi dönem de ise çocuklar için önemli olan, olayların bir sırasının olduğunu bilmektir.
Test
Teşekkürler