Halkalı Solucan Regenwurm Oligochaeta Sağlıklı bir toprağın oluşmasına yardım eden canlıların başında halkalı toprak ve tatlı su solucanı yani Latince adıyla oligochaeta gelmektedir. Almancası Regenwurm olan bu solucan türünün Türkçesinin adı ise oldukça uzundur: halkalı toprak ve tatlı su solucanı. Dünya üzerinde 3.000 türü olduğu bilinmektedir. Genelde boyları 25 santimetre kadardır. Bağ, bahçe ve tarlalardaki toprağı biraz eştiğimizde halkalı solucana rastlayabiliriz. Halkalı solucanlar, içinde toprağın yaşar. açtığı Genelde tünellerde kırmızı veya kahverenkli olurlar. Solucanın Vücut Yapısı Vücutları, önde ağız, arkada anüs ve ikisi arasındaki bağırsaktan oluşur. düz bir Yaşadıkları topraklar gibi derileri de sürekli nemlidir (ıslak). Halkalı solucanların gözleri ve kulakları yoktur. Derileri hem solunum hem duyu organıdır. Vücutları 100-200 http://tr.wikipedia.org; von Michael Linnenbach; CC BY-SA 3.0 halkadan (Segment) oluşur. Eğer bir solucan ikiye bölünürse kopmuş kısmı kendini yeniler ve yeterince halkası varsa ön kısım yaşamaya devam eder. Solucanın Beslenmesi Solucanlar, gece olmasını beklerler ve gece olunca toprağın üstüne çıkıp bitki yapraklarıyla beslenirler. Solucan nasıl hareket eder? Solucanın ayakları da yoktur. Bu yüzden halkaları, solucanın sürünerek hareket etmesini sağlar. Halkalı kaslar (Ringmuskeln) kasılıp gevşerken solucanın boyu kısalır ve uzar. Bu uzama ve kısalma hareketleri sayesinde solucan öne doğru hareket eder. Lale & Göksel Yılmaz CC SA-BY 3.0 Halkalı Toprak ve Tatlı Su Solucanı /Regenwurm 1
Solucanların Faydaları Öncelikle toprak içinde yaşamak ve yol yapmak için küçük tüneller kazdıklarından sertleşmiş ve basılmış toprakta delikler oluştururlar. Bu sayede toprağın oksijen almasını sağlarlar. Ayrıca solucanların dışkıları (Kot) toprağın verimliliğini arttırır. Solucanların Üremesi (Vermehrung der Regenwürmer) Bütün solucanlar er dişidir (Zwitter). Yani hem erkeklik hem de dişilik üreme organları vardır. Her solucan hem sperma, hem de yumurta üretir. Çiftleşme sırasında iki solucan ters yönlerde yanyana durup, birbirlerine spermalarını aktarırlar. Solucanların ortaya yakın yerdeki birkaç halka, yumurtlama sırasında, şişer. Şişen bu kısma kemer (Gürtel) adı verilir. Döllenme sonucunda oluşan yavrular, üç ile dört hafta sonra kozaların (Kokon) içinden dışarıya çıkar. Akıllı Beyinler İçin Sorular Yandaki resme iyice bak. Resimde Almanca bir deyim anlatılmak isteniyor. Bu deyim çok kitap okuyanlar için kullanılır. Bunu biliyorsan boşluğa yaz: _ e _ m. Türkçemizde buna benzeyen hangi deyim var? Bilmiyorsan öğretmenine veya ebevynlerine sor. Almanca ve Türkçe iki sözcük arasında nasıl bir fark var? Türkçede solucan anlamına gelen başla bir sözcük mü kullanılmış? Sen de deyimdeki gibi bir k k musun? 2
İKİ DİLLİ BULMACA Aşağıdaki bulmacada önceki sayfalarda geçen Almanca ve Türkçe, 14 sözcük saklı. İki kısımdan oluşan Türkçe sözcükler, ayrılmıştır. Sözcükleri bulduktan sonra (Bu yönlerde ara: ve ) bir sonraki sayfadaki listeyi tamamla! Türkçe sözcüklerden sadece bir tanesinde halkalı toprak ve tatlı su solucanı yerine Latince sözcük kullanılmıştır. A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T 1 B V - D E K C L N K O K O N L Ä Ö E P K 2 G G X P P Y M W H H V D Q U K A N R L U 3 W W P D T Y U I B T U Q X S S - M - P K 4 C J Ö C N N R G R K W T G Ä X S N D H F 5 R A Q A V K İ B H D H D M F B T X İ A K 6 E T I D H E Y Q M G A Y Ä S D Z A Ş L O 7 G P Q R - M M D V G L U D Q K W O İ K Z 8 E A K X K E D S B M K E L J R I K M A A 9 N G C R H R O E V A A U M T D T W P Ä F 10 W Ü U W M G R G J Ö L F B M T T D U T P 11 U R İ I X Z Ö M M R I P Y H P E I T - T 12 R T P S J W R E Y O - N L L G R Ş S J V 13 M E N O R H - N Z W K A G E H Ä K C C E 14 N L Q F F G C T Z S A T J R Z A I P U Z 15 D W Y B Q P K Ö E Y S P Z K M Q Ä F X M 16 D H D Q Ä T R Ö J N L P K S F S Ö T U X 17 Q Y C A Y R G J M A A C S A E M Ö E X U 18 O P K F - E Y P B G R G S P D K X İ R H 19 U N O M A J Q R I N G M U S K E L N J O 20 W N T N O V Ä S O L I G O C H A E T A M 3
BULMACADA BULDUĞUM SÖZCÜKLER Türkçe Almanca 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Okuduklarımı anlıyor muyum? Solucanların yaşadıkları topraklar gibi derileri de sürekli nemlidir. cümlesinden sen aşağıdakilerden hangisini anlıyorsun? Doğru seçeneği işaretle ve sınıfta tartış. a) Solucanın vücudu kuru fakat yaşadığı toprak nemlidir (yaş/ıslak). b) Solucanın vücudu ıslak fakat yaşadığı toprak kurudur. c) Hem solucanın vücudu hem de yaşadığı toprak nemlidir. d) Solucanlar nemli ve kuru topraklarda yaşayabilir. 4
ÇÖZÜMLER Akıllı Beyinler İçin Sorular: Lesewurm: kitap kurdu; iki sözcük arasındaki fark Türkçede solucan ile kurt/kurtçuk gibi farklı sözcükler var Sen de deyimdeki gibi bir kitap kurdu musun? İKİ DİLLİ BULMACA A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T 1 K O K O N E 2 R 3-4 D H 5 R K H I A K 6 E E A Z Ş L O 7 G M L W I K Z 8 E E S K I A A 9 N G R E A T 10 W Ü G L T D 11 U R M I E I 12 R T E - R Ş 13 M E N K K 14 L T A I 15 S 16 L 17 A 18 K R 19 O R I N G M U S K E L N 20 T O L I G O C H A E T A BULMACADA BULDUĞUM SÖZCÜKLER: Oligochaeta: Regenwurm, halka: Segment, halkalıkaslar: Ringmuskeln, dışkı: Kot, er-dişi: Zwitter, kemer: Gürtel, koza: Kokon Okuduklarımı anlıyor muyum? Doğru cevap: c) Hem solucanın vücudu hem de yaşadığı toprak nemlidir. Bu çalışma kağıdı Creative Commons Lisansına uymak koşuluyla herkesin kullanımına açıktır. 5