e-dönüşüm Türkiye Projesi e-sağlık Faaliyetleri Dr. Nihat YURT Sağlık Bakanlığı
Bilgi hastalıkların en büyük düşmanıdır. Bilgi hayat kurtarıcıdır.
Gündem e-sağlık Tanımı Sağlıkta Dönüşüm Programı AB Programları Eylemler Bazında İlerlemeler ITU ile Yürütülen e-sağlık Projesi Elde Edilen Faydalar Öneriler
e-sağlık Tanımı Bilgi ve iletişim teknolojilerinin tüm fonksiyonlarının vatandaşların, hastaların sağlığının iyileştirilmesinde, sağlık hizmetlerine ulaşılabilirliği arttırmak ve sağlık sektöründe yer alan tüm paydaşlara kaliteli, verimli ve etkili hizmetlerin sunumu için kullanılmasıdır.
Tarihçe 30 Ocak 2003 tarihinde Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda Türkiye Sağlık Bilgi Sistemi (TSBS) çalışmaları başlatılmıştır. 27 Mart 2003 te e-dönüşüm TR Projesi çerçevesinde e-sağlık Çalışma grubu kurulmuştur ve TSBS çalışmalarından yararlanılarak 15 e-sağlık eylemi belirlenmiştir. 2003/48 Sayılı Başbakanlık Genelge ile KDEP içerisinde 15 e-sağlık eylemi yayınlanmıştır.
Sağlık Sektöründe Temel Sorunlar ve İhtiyaçlar Yaşlanan Nüfus Değişen hasta beklentileri Hastalık Yükü nün azaltılması ve sağlık tehditlerine hızlı önlem (Örn. SARS) Teknolojiye yatırım ve organizasyon değişimi Fazla miktarda bilginin güvenli bir şekilde elde edilmesi ve yönetimde kullanılması Kısıtlı bütçe imkanlarıyla en iyi sağlık hizmeti sunumu gereksinimi
Sağlıkta Dönüşüm Programı Sağlık Bakanlığının Yeniden Yapılandırılması Planlama, Düzenleme ve Denetleme fonksiyonu Sağlık hizmetlerinin sunum ve finansmanının birbirinden ayrılması Yaygın, Erişimi Kolay ve Güler Yüzlü Sağlık Hizmet Sistemi Genel Sağlık Sigorta Sistemi
Sağlıkta Dönüşüm Programı Bilgi ve Beceri ile Donanmış, Yüksek Motivasyonla Çalışan Sağlık İnsan Gücü Aile Hekimliğine Dayalı Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Ulusal İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Sağlık Bilgi Sistemi
e-avrupa 2005 e-devlet e-sağlik e-iş e-eğitim Tüm Hizmetler İçin Geniş Band İnternet Erişimi Güvenlik Altyapısı
Avrupa Birliği Programları 2003-2008 e-devlet e-sağlık e-eğitim
EUPHIN-AB Halk Sağlığı Bilgi Ağı Bulaşıcı Hastalıklar Bulaşıcı Hastalıkları İzleme Sistemi Sağlık Sistemlerinin İzlenmesi Sağlık Bilgi Değişimi ve İzleme Sistemi Yaralanmaların İzlenmesi Yaralanmaları İzleme Sistemi
Eylemler Bazında İlerlemeler 53. Sağlık bilişimi alanında geliştirilen standartların saptanması ICD-10 (Hastalıkların Uluslararası Sınıflaması) GMDN (Tıbbi Malzeme Yönetimi) ATC (İlaç kodları) HL7 (Mesaj iletişimi standardı)
Eylemler Bazında İlerlemeler 54. Tıbbi sarf malzemesi sınıflandırma sistemi ve barkod etiketleme standartlarının uygulanması GMDN adlandırma sistemi Türkçe ye çevrilmiştir. GMDN ve/veya benzeri bir sistem ile her ürün için tek (biricik) tanımlayıcı barkod ile beraber kullanımı ve tıbbi malzeme yönetim sisteminin geliştirilmesine yönelik bir çalışma başlatılmıştır.
Eylemler Bazında İlerlemeler 55. Kan ve kan ürünleri barkod etiketleme standardının uygulanması Eylemin bir eğitim hastanesi kan merkezi ile yürütülmesi planlanmış ve ilgili kuruluş temsilcileri ile çalışmalar başlatılmıştır.
Eylemler Bazında İlerlemeler 56. Birinci basamak sağlık kurumlarında elektronik sağlık kaydının oluşturulması AEP doğrultusunda Aile Hekimliği Sistemine geçilmesi çerçevesinde Aile Hekimliği Bilgi Sistemine ilişkin proje hazırlanmıştır. İhalesi sonuçlandırılmıştır.
Eylemler Bazında İlerlemeler 57. Elektronik Hasta Kayıtları (EHK) için kullanılacak model, içerik ve yapı standartlarının geliştirilmesine yönelik çalışma yapılması Aile Doktorluğu Bilgi Sistemine temel teşkil edecek Elektronik Hasta Takip Sistemi çalışması gerçekleştirilmiştir. 56. Eylemle bağlantılıdır.
Eylemler Bazında İlerlemeler 58. Entegre Sağlık Enformasyon Sistemlerinin geliştirilebilmesi için önerilecek mesaj iletişimi standartlarının geliştirilmesine yönelik çalışma yapılması HL7 standardı üzerinde çalışmalar devam etmektedir.
Eylemler Bazında İlerlemeler 59. Sağlık bakım hizmeti veren ve ödemelerini yapan kurumlar arasında klinik ve idari verilerin elektronik olarak iletişimini sağlamak için gerekli standartların geliştirilmesine yönelik çalışma yapılması Sağlık hizmet sunumu ve finansmanı arasında elektronik veri değişiminin sağlanabilmesi ve Genel Sağlık Sigorta Sistemi için temel bir eylemdir.
Eylemler Bazında İlerlemeler Sağlık Bakanlığı, Maliye Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi arasında protokol imzalanmış ve bir proje geliştirilmiştir. Projenin bileşenleri: 3. Hizmet Başına Ödeme Sisteminin Yeniden Yapılandırılması, 4. Tanı İlişkili Gruplara Dayalı (DRG) Önceden Belirlenmiş Vaka Başına Ödeme Sistemi ve Bütçeleme Sistemi Geliştirilmesi, 5. Tıbbi Malzeme Yönetimi için Altyapı Geliştirilmesidir.
Eylemler Bazında İlerlemeler 60. Ulusal Elektronik Hasta Kayıtlarında yer alacak klinik verilerin kodlanması ile ilgili kontrollü tıbbi terminolojilerin belirlenmesi 61. Ulusal Elektronik Hasta Kayıtları nda yer alacak klinik verilerin kodlanması ile ilgili kontrollü tıbbi terminolojilerin uygulanma ve yaygınlaştırma planlarının geliştirilmesi 62. Ayakta ve yatarak tedavi gören hastalar için Ulusal Vaka Bileşimi Sınıflandırma Sistemlerinin geliştirilmesi eylemleri protokol çerçevesinde projelendirilmiştir.
Eylemler Bazında İlerlemeler 63. Sağlık bakım hizmeti veren kuruluşların uygulayacakları sağlık bilgi yönetimi standartlarının belirlenmesi yönünde çalışmalar yapılması Sağlık bilgi yönetimi standardlarının belirlenmesi için 53. eylemde bahsedilen standardların uygulamaya konması yönünde çalışmalar başlatılmıştır.
Standardlar Hastalık sınıflama sistemi ICD-10 nun pilot seçilen hastanelerde kullanımı başlatılmıştır. İlaç sınıflama sistemi ATC nin ilaç barkod sistemi ile birlikte kullanımına yönelik çalışmalar son safhaya gelmiştir. GMDN, ve benzeri bir kod sistemi üzerinden tıbbi malzeme yönetim sistemi geliştirilmektedir. 2005 yılı başından itibaren standardların kullanımı yaygınlaştırılacaktır.
Eylemler Bazında İlerlemeler 64. Kişisel sağlık kayıtlarının erişim denetimi (e-imza) ve gizlilik ihtiyaçlarının belirlenmesi Kamu Sertifikasyon Yapısının oluşturulması ile görevlendirilen TÜBİTAK-UEKAE ye e-imza kullanımı planlanan proje bilgileri iletilmiştir.
Eylemler Bazında İlerlemeler 65. Sağlık verilerinin modellenebilmesi için Veri Modeli Analizi yapılması, bu modellerin uyarlanabilirliğinin saptanması ve Türkiye için bir bağlamsal (Contextual) model ile ulusal sağlık verileri kavramsal (conteptual) ve mantıksal veri modellerinin oluşturulması İleri düzey uzmanlık gerektiren eylemle ilgili Dünya Bankası destekli Sağlıkta Dönüşüm Programına Destek Projesi nden yararlanılmaktadır.
Eylemler Bazında İlerlemeler 66. Bireysel bazda toplanacak Ulusal Minimal Sağlık Veri Setlerinin belirlenmesi ve Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü hazırlanması Aile Hekimliği sisteminde toplanacak veri seti belirlenmiştir. Ulusal sağlık veri sözlüğü hazırlığı, 59. eylemde bahsedilen proje üzerinden gerçekleştirilecektir.
Eylemler Bazında İlerlemeler 67. Türkiye de sağlık bilişimi eğitimi gereksinimlerinin saptanması ve karşılanabilmesi amacıyla bir eğitim ağacı nın tasarlanması, modellenmesi ve bu alanda müfredat programları çalışmalarına destek verilmesi ODTÜ ve Hacettepe Üniversitesinde sağlık bilişimi alanında yetişmiş insan kaynağını oluşturmaya yönelik çalışmalar devam etmektedir. ODTÜ de Tıp Bilişimi master ve doktora programı açılmıştır.
ITU-International Telecommunication Union Merkezi Cenevre, İsviçre 10-12 Aralık 2003 Dünya Bilgi Toplumu Zirvesi, Cenevre Sağlık Bakanlığı e-sağlık Projesi kabul edildi ve basın bildirgesinde yer aldı.
ITU-Sağlık Bakanlığı e-sağlık Projesi ITU e-strateji direktörü ve e-sağlık uzmanı Bakanlığımız uzmanlarıyla birlikte çalışma gerçekleştirmiştir. Daha önce yürütülen tüm çalışmalar gözden geçirilmiştir. (TSBS, e-sağlık, Sağlık Bilgi Sistemi ve diğer bilişim projeleri) Türkiye e-sağlık Strateji ve Uygulama Planı hazırlanmıştır.
Review of and Recommended Improvements to Turkey ehealth Strategy by Salah Mandil, Ph.D. Senior Expert Consultant on ehealth & estrategies, to the International Telecommunications Union and, Former Director Health Informatics & Telematics World Health Organisation Geneva, Switzerland October 2004
Mevcut Durum Hastane Mevcut Sistemler Aile Doktorları. Hastane Klinik Eczaneler 3. Basamak Sağlık Kurumları SB Ağ Yönetimi Lab. Eczaneler Hastane
Nihai Hedef Sağlık-NET Dijital Güvenlik Sistemleri (E-İmza) Mevcut Sistemler Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü Hastane Aile Doktorları Standartlar ve Protokoller Karar- Destek Sistemi Klinik Hastane Elektronik Hasta Kaydı Ödeyici Kurum Entegrasyon u Eczaneler 3. Basamak Sağlık Kurumları SB Ağ Yönetimi Lab. Eczaneler Hastane
Özel Sağlık Kurumları Aile Hekimleri Elektronik Hasta Kaydı Hastaneler Laboratuvarlar Ödeyici Kurumlar G.S.S. Eczaneler Sağlık-NET
TSBS / E-Sağlık Çalışmalarından Elde Edilen Faydalar Tüm paydaşların dahil edilmesi sayesinde konu ile ilgili farkındalık yaratılmıştır. Sağlık Bakanlığı nın üzerinde çalışmakta olduğu bilişim projeleri daha nitelikli ve standardlara dayalı hale gelmiştir. Kamu, üniversiteler, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasında işbirliği platformu oluşturulmuştur.
Saygılarımla...