BAYILAN ÇOCUK NÖROLOJİK AÇIDAN Dr. Semra SAYGI BAġKENT ÜNĠVERSĠTESĠ TIP FAKÜLTESĠ ADANA DR. TURGUT NOYAN UYGULAMA VE ARAġTIRMA MERKEZĠ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABĠLĠM DALI ÇOCUK NÖROLOJĠ BĠLĠM DALI
Sunum planı I. Tanım II. Patofizyoloji III. Epidemiyoloji IV. Ayırıcı tanılar arasında yer alan NÖROLOJĠK DURUMLAR
Syncope: A Symptom Not a Diagnosis
Senkop O Hızlı baģlangıç, kısa süre ve spontan tam iyileģme ile karakterize, geçici global serebral hipoperfüzyona bağlı bir geçici bilinç kaybıdır.
Göz kararması, Solukluk, Terleme, Nabzın zayıflaması, Pre-senkop Hipotansiyon gibi senkop öncesi belirtilerin olması ancak bilinç kaybının olmaması halidir
Senkop Patofizyolojisi O Perfüzyonu etkileyen kalp debisi O Sistemik damar direnci O Kan hacmi O Bölgesel damar direnci O Hipoglisemi gibi metabolik bozukluklar O Toksinler O Otoregülasyondaki yetmezlik SĠSTEMĠK KAN BASINCI
Senkop Epidemiyolojisi O Ġlk senkop sıklıkla 10-30 yaģ arası O 15 yaģında kadınların %47 si, erkeklerin %31 inde O En sık senkop nedeni refleks senkoplar O Acil servis baģvurularının %1 i
ETİYOLOJİ
Etiyoloji 1. Refleks (nöral aracılı) senkoplar 2. Ortostatik senkoplar 3. Kardiyak nedenler 4. Metabolik nedenler 5. Psikojenik nedenler 6. NÖROLOJĠK NEDENLER
BO I et al. Syncope in children and adolescents: a two-year experience at the Department of Paediatrics in Parma. ACTA BIOMED 2009; 80: 36-41
1.Refleks Kaynaklı Senkop O Paradoksik refleks >>>hipotansiyon ve/veya bradikardi >>> serebral perfüzyon azalması >>> senkop
1.a.Nörokardiyojenik (Vazovagal) Senkop PRODROMAL BELĠRTĠLER PRESĠPĠTE EDĠCĠ O Dengesizlik O Göz kararması O Çarpıntı O Solukluk O Bulantı O Terleme O Hiperventilasyon O Anksiyete, Korku O Ağrı O Kan alma-kan görme, O Açlık O Sıcak ve nemli ortam, O Kalabalık ortamlar, O Ayakta uzun süre kalma ve hareketsiz durma
1.b.Durumsal senkop -visseral senkop O Defekasyon O Miksiyon O Öksürme O Yutkunma gibi çeģitli durumlarda
1.c. Karotis Sinüs Hipersensitivitesi O 3 sn. ve daha fazla sinüs duraklaması ve beraberinde sistolik kan basıncında 50 mmhg ve daha fazla düģüģ olması gerekmektedir. Carotid Sinus
2. Ortostatik Hipotansiyona Bağlı Senkop 1. Otonomik bozukluk 2. Ġlaca bağlı 3. Volüm azalması O Ayağa kalkmakla sistolik kan basıncında anormal düģme 3. dakikada sistolik KB 20 mmhg, diyastolik KB 10 mmhg
2.Ortostatik Hipotansiyona Bağlı Senkop O Senkop O Sersemlik hali - Presenkop O Yorgunluk Letarji Güçsüzlük O Çarpıntı ve terleme O Görsel bozukluklar (bulanıklık, parlaklık artıģı, vb..) O ĠĢitsel bozukluklar (çınlama, çıtırtı, iģitme kaybı, vb) O Ensede ağrı, sırt ağrısı, göğüs ağrısı
SENKOP İLK DEĞERLENDİRME Ġlk değerlendirmede yanıt alınması gereken sorular Bu bir senkop atağı mı? Etyolojik tanı konuldu mu?
BİLİNÇ KAYBI Hayır *Geçici? *Hızlı Başlangıç? *Kısa süreli * Spontan düzelme Evet Evet Hayır Düşme Koma Resüsite arrest Bilinç Değişikliği Diğer Geçici Bilinç Kaybı Nontravmatik Travmatik SENKOP EPİLEPSİ PSİKOJENİ K NADİR NEDENLER
NÖROLOJİK NEDENLER
1. NÖBET mi??? Senkop mu?? O Beyinde bir grup nöronun anormal deģarjına bağlı olarak ortaya çıkan gelip-geçici motor, duyusal, otonom, biliģsel ve affektif iģlev bozukluğudur
Atonik Nöbet
Atonik Nöbet
Myoklonik Nöbetler
Sekonder Jeneralize Olan Komplex Parsiyel Nöbetler
Sekonder Jeneralize Olan Komplex Parsiyel Nöbetler
Absans Epilepsi
EPĠLEPSĠ Prodromal semptomlar De javu hissi Abdominal huzursuzluk Kötü tat veya koku Bilinç kaybı anı Hipertonik kas tonusu Klonik hareketler Siyanotik, solunum durmaları Dil yanında ısırıklar Uyanma anı Postiktal periyodda 5dkdan daha uzun Konfüzyon Geçici fokal nörolojik belirtiler SENKOP Prodromal semptomlar Vagal semptomlar Terleme, bulantı BaĢ dönmesi,sersemlik Bilinç kaybı anı *Hipotonik kaslar *Klonik hareketler( ciddi hipoksinin sonucu bilinç kaybından sonra, asimetrik, sadece birkaç sn) *Soluk, normal görünüm *Dil ucunda ısırık?? Uyanma anı Canlı Zayıflık güçsüzlük hissi
2. NÖROVASKÜLER SENKOP Beyin sapı iskemisi /retiküler aktive edici sistem kan akımında azalma / senkop Subklavian çalma sendromu Vertebrobaziler migren Ġntrakranial basınç artar/ serebral perfüzyon basıncı azalır/ senkop SAK
2.a.Subklavian Steal Sendromu o BaĢ dönmesi o Sersemlik o Ataksi o BaĢ ağrısı o Konfüzyon o Nistagmus o ĠĢitme kaybı o Senkop, yada presenkop o Kol egzersizi sırasında o Ġki kol arasında kan basıncı veya nabız farkı
2.b.Karotid Arter Oklüzyonu 1. Arterin direk yaralanması 2. Arterin ani gerilmesi 3. intra-oral künt travma 4. Kafa taban kırıkları 5. Boğulma/ Boğulma oyunu
Boğulma oyunu???????
2.c. Subaraknoid Kanama O Anevrizma % 85 O Kafa travması O Koagülasyon bozuklukları vb.
3. SEREBROSPİNAL SIVI DOLAŞIMININ BOZULMASI O Posterior fossa tümörleri O Ventrikül içerisindeki kitleler O Ağır Chiari 1 malformasyonu/ syrinks kompleksinde 4. Ventrikül bloğuna neden olabilir.
4.DİĞER NÖROLOJİK DURUMLAR
4.a. Meniere hastalığı O BaĢ dönmesi O Kulak uğultusu O ĠĢitme kaybı O Kulakta dolgunluk hissi O Bulantı ve kusma O Nistagmus O Gerginlik, stres ve aģırı tuz alımı baģ dönmesi ataklarını baģlatabilir
4.b. Basiler Migren A) En az iki atak B) Motor ve retinal semptomların eģlik etmediği tam düzelme ile kareketerize aura varlığı C) En az iki beyin sapı semptomu O Dizartri O Vertigo O Tinnitus O ĠĢitme azlığı O Diplopi O Ataksi O Bilinç değiģiklikleri D) En az dört kriterden ikisi O En az bir aura semptomu>5 dk, iki veya daha fazla semptom arka arkaya geliģir. O Her bir aura 5-60 dk sürer O En az bir aura semptomu tek taraflıdır O BaĢ ağrısı auraya eģlik edebilir yada 60 dk içerisinde ortaya çıkabilir Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS). The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version). Cephalalgia 2013; 33:629.
4.c. Vestibular migren 1. En az iki atak 2. Migren öyküsü 3. 5dk-72 saat süren vestibular semptomlar 4. Atakların en az %50sinde en az bir klinik eģlik edecek O Tek taraflı zonklayıcı, orta yada Ģiddetli rutin fiziksel aktivite ile artan baģ ağrısı, O Fotofobi, fonofobi, O Görsel aura
MĠGREN REFLEKS SENKOP ORTOSTATĠK Öykü BaĢ ağrısı Presipite edici faktörler Semptom BaĢ ağrısı Bulantı Solukluk Bulantı BaĢ dönmesi Göz kararması Ayağa kalkma BaĢ dönmesi Göz kararması Tanım Solukluk Kısa süreli Ani baģlama Solukluk Solukluk Kalp hızı N AzalmıĢ ArmıĢ Kan basıncı N AzalmıĢ AzalmıĢ Süre DeğiĢken <1dk <5dk Senkop sonu semptom BaĢ ağrısı Solukluk yorgunluk Bazal durum Ayağa kalkma ile tekrarlar
5. Uyku Bozuklukları Narkolepsi-katapleksi sendromu O Uyku atakları O Kas tonusunda ani azalma O Uyku paralizisi O Uykuya dalarken ya da uyanırken görülen halüsinasyonlar O Bazı HLA altgrupları (HLA DQB1*0602, HLA DR2) O Hipokretin yetersizliği ile narkolepsi geliģimi
Narkolepsi-katapleksi sendromu
Narkolepsi-katapleksi sendromu
Narkolepsi-katapleksi sendromu
Narkolepsi-katapleksi sendromu O Klinik olarak belirlenen dinlendirici uyku ve katapleksi ataklarının altı ay süreyle devam etmesi tanı için yeterlidir. O Poligrafik uyku incelemeleri O Doku grubu tayin
İLK DEĞERLENDİRME O Öykü O Fizik muayene O EKG O Vakaların % 49-85 ine tanı konulabilmektedir
O Atak öncesi ile ilgili O O O Öyküde önemli noktalar Pozisyon (yatarken, otururken, ayakta) Aktivite (istirahat, egzersiz, pozisyon değiģikliği, ürinasyon, defekasyon, öksürük) Predispozan faktörler (kalabalık, sıcak ortam, uzun süre ayakta kalma, korku, ağrı) O Atak baģlangıcı O Bulantı, kusma, terleme, aura, bulanık görme, çarpıntı O Atak sırasında veya sonrasında O Bilinç kaybı süresi, cilt rengi, solunum, çarpıntı, istemsiz hareketler (tonik, klonik, myoklonik), hareketlerin düģme ile olan iliģkisi, dil ısırma, konfüzyon, inkontinans, travma O Atak dıģı öykü O Aile öyküsü (ani ölüm, bayılma, kalp hastalığı), metabolik bozukluk, kalp hastalığı öyküsü, nörolojik hastalık, ilaçlar, diğer atakların özellikleri
Fizik muayene O Kol, dizde, dilde yaralanma var mı? O Kan basıncı iki koldan da ölçülmeli - aort diseksiyonu ve subklavian çalma sendromu O Ortostatik hipotansiyon?? kan basıncı alınmalıdır. Hasta 5 dk. yatırıldıktan sonra ayağa kaldırılıp 2-3 kez O ayrıntılı nörolojik muayene: Kranial sinir- göz dibi muayenesi, motor sistem muayenesi
AÇIKLANAMAYAN SENKOP ÖYKÜ-FİZİK MUAYENE-EKG KBB Endokrin inceleme NÖROLOJİK TESTLER BBT Karotis dopler MRG EEG Kardiyovasküler inceleme holter Tilt Table Eko Anjiogram Egzersiz testi Psikolojik değerlendirme Adapted from: W.Kapoor.An overview of the evaluation and management of syncope. From Grubb B, Olshansky B (eds) Syncope: Mechanisms and Management. Armonk, NY: Futura Publishing Co., Inc.1998.