Hastane öncesi kullanılan sabitleme yöntemleri Acil serviste kullanılan sabitleme yöntemleri Dr. M. Nuri BOZDEMİR Antalya Eğitim Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniği 1 2 Kırıklar Burkulmalar Eklem enfeksiyonları Tenosinovitler Akut artritler Eklem üzerindeki kesiler El ve ayaklardaki hayvan ısırıkları ve delici yaralanmalar F Function A Arterial Pulse C Capillary Refill T Temperature (Skin) S - Sensation 3 4 Ağrıyı azaltır. Sinir ve damarların hasarını engeller. Kapalı kırıkların açık hale gelmesini önler. Transport ağrısını azaltarak hastanın naklini kolaylaştırır. Optimal sabitleme için kırığın altındaki ve üzerindeki eklem immobilize edilmeli. El bileği ve önkol yaralanmalarında bir tahta, askıyla desteklenerek sarılabilir. Dirsek veya humerusun şüpheli yaralanmalarında kol askıya alınır, ve toraksa sabitlenir. 5 Omuzun anterior çıkığı şüphesi varsa uygulanmamalıdır 6
Hastane Öncesi Askeri Anti Şok Pantolonu Ayak bileği yaralanmalarında yastık yada içi doldurulmuş 1903 yılında George CRİLE Beyin cerrahı ateller kullanılabilir. 2. Dünya savaşında pilotlar Tibial şaft veya diz kırığı düşünülüyorsa araç diz üstüne 30-60 dak. Helikopter transport uzatılır. 1970 sivil kullanım Femoral şaft fraktürleri için özel traksiyon atelleri 1977 Amerikan Cerrahlar Cerrahlar Birliği kullanılabilir. Stabil olmayan pelvik ve bilateral femur frk Şişirilebilen ateller ayak ve el bileği için uygundur. Giysilerin üstüne sarılmamalıdır 7 8 Malzeme olarak alçı veya fiberglas kullanılabilir. Alçının su ile teması egzotermik bir kimyasal tepkimedir. Sıcak su sertleşmesini hızlandırır. İrirtasyonu önlemek için alçı ile deri arasına dolgu malzemesi konur. 9 10 Atel boyu uygun olmalıdır. Hızlı yapılır Üst ekstremite 8-10 kat, alt ekstremite 12-15 kat. Daha az hacim kaplar Atel kabarcıklar kaybolana kadar suyun içinde Az terletir Daha sağlam Daha hafif Küflenme oranı az ıslatılır. Sudan çıkarılarak fazla suyu alınır. Düz zeminde üzerine hafif bastırarak katların kaynaması sağlanır. Pamuklu taraf cilde gelecek şekilde sarılır. 11 12
Alt Ekstremite Dirsek/Ön kol Posterior uzun kol Sugar-tong Diz sabitleyicileri Posterior diz ateli Önkol/El bileği Volar ön kol Sugar-tong Ulnar gutter Radial gutter Thumb spika Parmak atelleri Ayak bileği Ayak bileği posterior El/Parmaklar Diz Ayak bileği üzengi Ayak Sert ayakkabı 13 14 Geniş bir bant toraks etrafında dolanır. Klavikula kırıklarında Banda bitişik bir parça e lbileğini kaplar ve Çalışmalar gövde bağlantılı omuz askısından daha etkili olmadığını göstermiştir. önkolu abdomen üzerinde sabitler. Omuz önünde ve aksillada yerleşen kısımları Diğer parça üst kolu lateralden sabitler. pedlerle desteklenir. Endikasyonlar Sağ ve sol yarılar arkada scapulalar arasında Omuz kemeri etrafındaki kırıklarda, birleştirilir. Clavikula ve humerus boynu kırıklarında Hastalar parestezi, şişlik konusunda uyarılmalıdır. 15 Dirseği 90o flexionda sabitler. Üst ext askı pozisyonunda, avuç içi gövdeye bakacak şekilde dirsekten flexion El ve el bileğini supinasyon-pronasyonu ve fleksiyon- ekstansiyonu önler. yapılır. Extensor yüzde metakarp başlarından başlar, flexor yüzde Atel metacarp başlarından başlar, dirsek apexinden sonra axiller katlantıda metakarp başlarında biter. biter. Endikasyonları: Dirsek ve ön kol yaralanmaları Ön kol çift krırıklarda Radius başı kırıkları, Nondeplase suprakondiler humerus kırıkları Dirsek çıkığı redüksiyonu sonrası 16 Kısa olursa bilek hareketini önlemez, uzun olursa parmaklar şişer. Endikasyonlar: Dirsek ve ön kol fraktürleri Proksimal, orta ve distal radius, ulna fraktürleri 17 18
El bileğini dorsiflexiyonda sabitler. El bileği ve carpal kemik kırıklarında El nötral pozisyonda bira bardağı tutar gibi, bilek 1025 derece ekstansiyonda parmaklar fleksiyonda kullanılmamalıdır. Endikasyonlar: Tendinitlerde bileği immobilize etmek, Radial sinir paralizisine bağlı düşük el durumlarında Metakarpal boyun fraktürü Metakarp 90 derece fleksiyonda Boksör kırığında kullanılır. El şarap bardağı tutar gibi 19 20 Spica: Bir ana gövde ile ondan çıkan bir dalı sabitleyen anlamında. Bilek parçası el üstünde metakarp başından dirsek altına kadar, diğer parçası başparmak ucuna kadar. Endikasyonlar Flanks ve metakarp fraktürleri Küçük ve yüzük parmak Yumuşak doku Endikasyonları: Endikasyonlar Flanks ve metakarp fraktürleri İşaret ve orta parmak Yumuşak doku Scaphoid kırıkları Başparmak prox. falanks ve metakarp kırıkları 21 Burkulmalarda yandaki parmakla sabitleme Dorsal ve volar falanks ateli Diz ve baldırın kısa süreli immobilizasyonunda Falanks fraktürlerinde 22 Yumuşak doku ve ligaman yaralanmalarında Gutter atel proksimal falanks fraktürlerinde daha iyi Sitokinet, pamuk, gaz sargı ve elastik bandaj 23 24
Dizi üst ve alttan sararak tama yakın veya tam extansiyonda sabitler. Metatars başlarında başlar, dizin altında sona erer. Longitudinal metal çubuklar içerir. Endikasyonlar: Bilek ayağa göre 90o olacak şekilde sabitlenir. Lateral ve medial tibia plato kırıkları, Endikasyonlar: Patella kırığı veya çıkığı, Menisküs yaralanmaları, Ciddi ayak bileği burkulma, Ligamentöz yaralanmalarda. Stabil distal tibia, fibula kırıklarda Tarsal metatarsal kırıklarda 25 26 Eversiyon ve inversiyonu önler, plantar ve dorsiflexionu önlemez. Banyoda ve istirahatta hasta tarafından çıkarılabilir Endikasyonları: Tabanı sert sandalet tarzı ayakkabı Endikasyonlar: Stabil ayak bileği burkulmaları ve dış malleol 2, 3, 4, 5, metatars proksimal kırıklarda fraktürü. Minor avulsiyon kırıkları ve sprainler için 27 Yanıklar Uygun teknik kullanılmalı. Sıcak su, artmış kat sayısı, zayıf destek, çok hızlı kuruma Hasta komplikasyonlar açısından bilgilendirilmeli. İskemi Gereğinden sıkı olmamalı Kompartman sendromu ve dolaşım takibi. Nabız kaybı geç bulgu Kemik çıkıntılarda yeteri kadar pamuk desteği. Bası yaraları Düzgün sargı ile önlenir 28 Ağrı artıracak komplikasyonlarda atel çıkarılmalı. Enfeksiyonlar Yara bakımı 29 30
31