Kenneth C. Laudon - - - - - - - - - vi Jane Price Laudon - -
görevlilerimiz ve xx
- - - - - - - - - - xxi
xxii - - - - - - - - - - -
xxiii - - - - - - - - - - Yönetim Örgüt Teknoloji Enformasyon Sistemi Çözümleri - - -
xxiv - rimler Listesi - - - - - - - -
xxv - - - - Yönetim Karar Problemleri 1. Applebee s, ABD ve dünya çapnda yaklak 20 ülkede 1.970 yerleimi ile dünyann en büyük günlük rahat yemek zinciridir. Menü; sr eti, tavuk ve domuz eti çeitlerinin yan sra burgerler, makarna ve deniz ürünlerinden olumaktadr. Applebee s in yönetim kurulu bakan, gaz ve tarmsal ürünlerle ilgili maliyetlerin artmasna ramen müterilerin ödeyebilecekleri ve ödemeyi istedikleri daha lezzetli ve daha fazla çeit içeren, gelien menülerle restoran daha kârl hale getirmeyi istemektedir. Enformasyon sistemleri, bu stratejiyi uygulamada, yönetime nasl yardmc olabilecektir? Applebee s in hangi veriyi toplamas gerekmektedir? Yönetimin menüleri ve kârll nasl gelitirecei ile ilgili kararlar vermesinde ne tür raporlar l l bili? - - - Ksm Bir Örgütler, Yönetim ve A Balantl Kurum - - - - -
xxvi Karar Vermeyi Etkinletirme: Karlatrmal Alveri için Akll Ajanlar Kullanma Yazlm Becerileri: nternet tarayc ve alveri robotu yazlm Becerileri: Ürün deerlendirme ve seçme - - - Bu proje size çevrimiçi ürünleri aratrmak, ürün bilgisini, en uygun fiyatlar ve satclar bulmak için alveri robotlarn kullanma deneyimini sunacaktr. Dijital bir fotoraf makinesi satn almaya karar verdiniz. Satn almak için örnek olarak Canon PowerShotS95 veya Olympus Stylus 7040 gibi bir makineyi seçiniz. Bu makineyi mümkün olan en ucuz ekilde almak için fiyatlar mukayese edeceiniz bir sürü alveri sitesini deneyiniz. My Simon (www. mysimon.com), Biz Rate (www.bizrate.com) ve Google Product Search sitelerini ziyaret ediniz. Bu alveri sitelerini kullanm kolaylklar, teklif saylar, enformasyonu edinme hzlar, ürün, satc ve fiyat seçimi hakknda önerilen enformasyonun mükemmellii bakmndan karlatrnz. Hangi siteyi veya siteleri kullanrdnz, neden? Hangi makineyi seçerdiniz, neden? Bu siteler size karar vermede nasl faydal oldular? - - - ETK LEML OTURUM: ÖRGÜTLER KRED BÜROLARI HATALARI - BÜYÜK HALK SORUNLARI Rüyalarnzn arabasn buldunuz. yi bir iiniz ve kaparo ödemek için yeterli paranz var. Tüm ihtiyacnz 1.4000 USD lk bir otomobil kredisi. Her ay özenle ödediiniz birkaç kredi kart borcunuz var. Fakat kredi için bavuru yaptnzda reddedildiniz. Ne olduunu sorduunuzda, sizin hiç duymadnz bir bankadan vadesi geçmi krediniz olduu söylendi. Kredi bürolar enformasyon sistemlerindeki eski ve yanl veriler yüzünden hakszla uram milyonlarca insanlardan biri oluverdiniz. ABD tüketici kredi kaytlarndaki verilerin çou üç ulusal veri raporlama ajans, Experian, Equifax ve TransUnion, tarafndan toplanmakta ve muhafaza edilmektedir. Bu örgütler bir bireyin borçlanma ve senet ödeme alkanlklarnn ayrntl bir dosyasn oluturmak için verileri çeitli kaynaklardan toplamaktadrlar. Bu enformasyon, kredi açanlara kiinin kredibilitesini, krediyi geri ödeyebilme yeteneini deerlendirmelerine yardmc olmakta ve faiz oranlarn ve bir kredinin pein olarak verilip verilmeyeceini içeren kredinin dier artlarn etkileyebilmektedir. Hatta i bulma ya da ii elinde tutma frsatn bile etkileyebilmektedir: verenlerin en azndan üçte biri ie alrken, iten atarken ya da terfi kararlar verirken kredi raporlarn kontrol etmektedirler. ABD kredi bürolar, alacakllar, borç verenler, kamu hizmetleri, borç tahsil kurumlar ve mahkemeler dâhil çeitli kaynaklardan kiisel ve finansal verileri toplamaktadr. Bu veriler bir araya getirilmekte ve kredi bürolar tarafndan muhafaza edilen büyük bir veritabannda depolanmaktadr. formasyonun büyük bölümü hata olasln artrmaktadr. Örnein; Experian her gün 30 milyon ve kabaca ayda 2 milyar kredi raporunu güncellemektedir. Bir kredi bavurusunda veya kredi hesabnda tanmlayc kimlik enformasyonlar tüketici kredi dosyasndaki tanmlayc kimlik enformasyonlaryla eletirmektedir. Tanmlayc kimlik enformasyonlar, isim (ilk ad, soyad, ikinci ad), tam güncel adres ve posta kodu ve önceki tam adres ve posta kodu ve sosyal güvenlik numaras gibi öeleri kapsamaktadr. Yeni kredi enformasyonu, en iyi eletii tüketici kredi dosyasna girmektedir. Kredi bürolar kredi dosyalarndaki bütün alanlarla eleen enformasyonlar nadiren almaktadrlar. Bu yüzden ne kadar farklla izin verilece- ine karar vermek zorundadrlar ve buna hala bir eleme demektedirler. Yetersiz veriler yetersiz elemelere sebep olmaktadr. Bir tüketici, kredi bavurusunda eksik veya hatal enformasyon verebilmektedir. Bir alacakl, kredi bürolarna eksik ya da hatal enformasyon sunabilmektedir. Eer yanl kii her hangi bir kiiden daha iyi eleirse, veri maalesef yanl hesaba girmektedir. Belki de tüketici hesap bavurusunda açkça yazmamtr. Farkl kredi hesaplarndaki isim farkllklar mükemmel olmayan bir eleme ile sonuçlanmaktadr. Edward Jeffrey Johnson adn ele alalm. Bir hesap Edward Johnson diyebilmekte, baka bir hesap Ed Johnson diyebilmekte ve baka bir hesap da Edward J. Johnson diyebilmektedir. Edward n sosyal güvenlik numarasnn son iki rakamnn yer deitirdiini farz edin-
xxvii ÖRNEK OLAY SORULARI 1. Bireyler, kredi vericiler ve kredi bürolar açsndan kredi bürolarnn veri kalitesi problemlerinin ie etkisini deerlendiriniz. 2. Herhangi bir etik sorun, kredi bürolar veri kalitesi problemleri tarafndan ortaya çkmakta mdr? Kendi cevabnz açklaynz. 3. Kredi bürolar veri kalitesi problemlerinden sorumlu yönetim, örgüt ve teknik faktörlerini analiz ediniz. 4. Bu sorunlar çözmek için neler yaplabilir? UYGULAMADA YBS Experian Web sayfasna (www.experian.com) gidiniz, iletmelere ve küçük iletmelere sunduu hizmetlere özel bir ilgi göstererek siteyi irdeleyiniz. Daha sonra aadaki sorular yantlaynz: 1. letmeler için be hizmet listeleyiniz ve tanmlaynz, her birinin tüketici verilerini nasl kullandn açklaynz. Bu hizmetleri kullanan iletme türlerini tanmlaynz. 2. Bu servislerden her birinin hatal tüketici verilerinden nasl etkilendiklerini açklaynz. - - - - - - - -
xxviii - - - - - - - ( ). - - - - - - E
xxix - - - - - - - - -
xxx Bölüm Video Örne Ö Kurma Ö
xxxi - - - - - - - - - -