Rehabilitasyonda Sanatın Kullanımı Doç.Dr.Aslı Sarandöl Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD
Açıklama 2012-2013 Araştırmacı: Yok Danışman: Yok Konuşmacı: Yok
Şizofreni Hastaları Ve Yakınlarıyla Yapılan Sanatla Terapi Grup Uygulamalarının Sosyal İşlevsellik Üzerine Etkisi 9 şizofreni hastası ve 7 hasta yakını ile 20 hafta sanatla terapi grup çalışması Hasta grubunda pozitif negatif sendrom skalası (PANNS) negatif belirtiler, PANNS genel psikopatoloji, Calgary şizofrenide depresyon ölçeği Hasta yakınlarından oluşan grupta ise Beck depresyon ve anksiyete ölçeği, Zarit bakımveren yük ölçeği puanları grup oturumları sonrasında anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur Hasta grubunda bireysel ve sosyal performans ölçeği puanları ise çalışma sonunda anlamlı olarak yüksek olduğu bulunmuştur
İçe atılmış yaşantılar uygun bir yolla dışarı çıkmadığında ruh sağlığı risk altındadır Sanat bu riske karşı koruyucu işlev görür
Sanat ve psikoterapi yapısal olarak benzerler Sanat ve psikoterapi içten dışa işleyiş bakımından benzerlik gösterirler
Psikoterapide kullanılan yöntemler yalnızca dile dayanıyorsa imgelem, yaşantı, çağrışım ve duyguların anlatımı zor olabilmektedir Eylem içeren yöntemler, sanat unsurlarıyla çalışma çağrışım, yaşantı ve duyguların ortaya çıkışını hızlandırır.
Çevre ile etkileşim ihtiyacının azalması, veya reddedilmesi sonunda ortaya çıkan patolojik ilişki biçimi, psikoterapide sanatın kullanımı ile organize veya yeniden organize edilebilir.
Sanatla terapi Terapist ve hasta arasında üçüncü unsur (resim, kil, müzik vb) başka türlü ifade edilemeyen düşünce ve duyguların dışsallaştırılmasına yardımcı
Tarihçe Max Simon ve Cesare Lombroso (1876-1888) Hanz Prinzhorn (1916-1926) Heidelberg Kolleksiyonu Sanatın psikoterapide kullanımı 1930 larda ve özellikle II. Dünya Savaşı sonrası başlamıştır
Şizofreni ve diğer psikotik hastalarla bu alanda yapılan çalışmalar???
Hastanın öylece ortada kalması Düşük işlevsellik düzeyi ile kabul edilebilmesi Dinamik ve terapötik ortam yerine semptom denetimi
Şizofreni hastaları diğer insanlarla ilişkiye girmekte zorlanır Psikotik korkulara bağlı Sanatla terapi talepkar değildir İnsan yerine sanat malzemesiyle bağlantı kurmaya yüreklendirilir
Simgesel biçimlerin kullanımında başarısızdır Bilinç dışında sözcük hazinesi bulunmaz, simgesel işlevi yoktur. İmgeler, sesler ve anı izleri Söylenen sözün aracılığına güvenilmeyebilir, yoğun duygusal deneyimleri ifade etmekte yetersiz kalabilir Sanat unsurları aracısız yaşantıyla öteki arasında bir köprü
Çocukluk anıları Sanatla terapi geçmişteki hoş olmayan anıları anımsamak için aracı Bastırılmış anılarla karşılaşmak hem zor hem korkutucu
Geçmişi şimdiki yaşantıyla bütünleştirme Düzenli çalışma-süreklilik çocukluğun yeniden yapılanması Oyun
Psikoterapi iki oyun alanının (hasta ve terapist) örtüştüğü yerde gerçekleşmekte Terapist oynayamıyorsa bu çalışma için uygun değil Hasta oynayamıyorsa psikoterapinin başlayabilmesi için hastanın oynayabilir hale getirilmesi gerekir.
Sanat erişkinler için kabul edilebilir bir oyun şekli Hem erişkine hem içindeki çocuğa aynı anda hitap eder Sembiyotik evredeki anne-bebek ilişkisinin yaşanmasına ve böylece sözcükler kullanmadan birlikte olmanın duygusal yollarını içerir
Bütün hastalarla özellikle de psikotik hastalarla uğraşırken terapistin onların dilini öğrenmesi gerekir
Sanatla tedavide psikotik hastayla çalışırken, ilk aşamalarda bir simgesel içerik gelişmeden, keyif alma ve oyalanma ön planda olabilir Duyarlı ve tecrübeli bir terapist ile bilinçdışı içerikten çeşitli temalar bulunabilir ve hastaya geri bildirimde bulunabilir, böylelikle hastada farkındalık ve iletişim becerisi artabilir
Psikotik hastayla sanatla terapide seçilecek malzeme önemli mi???
Üç boyutlu nesne-psikoz Üç boyutlu nesnelerle uğraşma psikoz hastalarında terapistle doğrudan ilişki kurmada olduğu gibi psikotik anksiyete doğurabilmekte
Psikanalitik açıklama
Psikoz hastasıyla sanatla terapide dikkat edilecek unsurlar Ayrı bir oda Belli bir zaman Sürekli tedavi ekibi Kapalı grup Çalışmanın kesintiye uğramaması Çalışma alanı değişmeden saklanmalı
Hastalarımızın hoş ve iyi vakit geçirmesi yolu ile sağlanacak iyilik duyguları, sanatla tedavi alanın konusu değildir Sanatla tedavi uygulayan kişi, hangi durumda hangi sanatsal eylemi nasıl kullanacağını, sonuçları nasıl izleyip değerlendireceğini, kullandığı yöntem ve tekniklerin etki mekanizmasını bilmek ve tanımlamak durumundadır.
Günler neye yarar???
Günler neye yarar? Rehabilitasyon hizmetleri bu soruya basit temelde yaklaşabilmekte Duygusal gereksinimlere de yer verilmeli
Gün neye yarar?? Terapiler başlamadan önce evde bir şeyi bekler gibiydim, ne olduğunu bilmediğim bir şeyi. Terapiler başladıktan sonra terapileri beklemeye başladım
Terapist Searles psikoz hastasının tıpkı hiçbir şey bilmeyen, nasıl yaşanılacağını defalarca öğretilmeye çalışılan biri Dili öğrenmek Yaratıcılık-esneklik Sabır Hastaların sessizliklerini anlayabilmek Sözlü olmayan tepkilere dikkat Açıklık ve güven duygusu
Müzikle çalışma dinlendirici, sessizliğin gürültüsü çok yorucu
Terapist canlı kalabilmelidir Yorumdan kaçınma Anlam aramaya dönük talepkarlık-psikotik savunma! Yavaş değişim
Burada tartışılanların ayrıntıları, tartışılmayan sorular ve yanıtları için Psikiyatride Güncel dergisine başvurmanızı öneririz Teşekkürler