HAFTALIK RAPOR 23 Eylül 2013

1.3.2 1.9.2 1.3.21 1.9.21 1.3.22 1.9.22 1.3.23 1.9.23 1.3.24 1.9.24 1.3.2 1.9.2 1.3.26 1.9.26 1.3.27 1.9.27 1.3.28 1.9.28 1.3.29 1.9.29 1.3.21 1.9.21 1.3.211 1.9.211 1.3.212 1.9.212 1.3.213 3.12.212 13.12.212 23.12.212 2.1.213 12.1.213 22.1.213 1.2.213 11.2.213 21.2.213 3.3.213 13.3.213 23.3.213 2.4.213 12.4.213 22.4.213 2..213 12..213 22..213 1.6.213 11.6.213 21.6.213 1.7.213 11.7.213 21.7.213 31.7.213 1.8.213 2.8.213 3.8.213 9.9.213 19.9.213 HAFTALIK RAPOR 23 Eylül 213 ABD Merkez Bankası nın uyguladığı para politikasının küresel piyasaları oldukça etkilediği bir ortamda altın hala güvenli liman mı? ABD Merkez Bankası nın (FED) uyguladığı parasal genişleme programının makroekonomik veri akışına göre şekillendiği bir ortamda küresel piyasalardaki risk iştahı yatırımcıların kararları üzerinde etkili faktörlerden. Küresel piyasalardaki bu gelişmelerin paralelinde altın fiyatları yönünü tayin etmeye çalışırken, yatırımcıların altının piyasadaki gelişmelere verdiği tepkileri okuyabilmesi uzun vadede alacakları pozisyon için önem arz ediyor. Bu haftaki raporumuzda altının uluslararası piyasalarda fiyatlanmasında etkili olan faktörleri yakından inceleyeceğiz. 18 17 16 1 14 13 12 11 Altın Fiyatları (dolar/ons) Fed kararı Merkez bankalarının rezerv talebi Kaynak: Bloomberg Son dönemde küresel piyasalar üzerinde etkisini oldukça gösteren Fed politikalarındaki gelişmeler emtia piyasasını da yakından ilgilendiriyor. ABD den gelen makroekonomik verilerle birlikte karar mekanizmalarının para politikasını şekillendirmesi altın fiyatlarını yönünü bulmada etkili olan önemli faktörlerden biri. Nitekim Haziran ayında 1,18 dolar/ons dip seviyesini gören altın fiyatlarında Fed in bu yıl bitmeden tahvil alımlarını azaltabileceği açıklaması oldukça etkili olmuştu. Bununla birlikte Hindistan hükümetinin cari işlemler açığını azaltmak amacıyla, altın ithalatından alınan vergiye yönelik bu süreçte 3 kez vergi artırımına gitmesi ve Çin ekonomisine ilişkin yavaşlama endişeleri ile başta Çin olmak üzere Asya kaynaklı fiziki talepte görülen daralma altın fiyatlarındaki düşüşte etkili olan diğer unsurlar olmuştu. Altın fiyatlarının 1,18 dolar/ons dip seviyesini gördüğü dönemden sonra düşen altın fiyatlarını fırsat olarak algılayan yatırımcılar ve başta Rusya, Çin, Kazakistan, Yunanistan, Türkiye gibi ülkelerin merkez bankaları altın rezervlerini arttırma yoluna gitti. 4 3 3 2 2 1 1 Merkez Bankaları Altın Rezervleri Dünya Rusya Çin Türkiye Kaynak: Bloomberg

3.1.2 3.1.26 3.1.27 3.1.28 3.1.29 3.1.21 3.1.211 3.1.212 3.1.213 Kısa vadede dönüş yaşayan altın fiyatları 28 Ağustos tarihinde gördüğü dip seviyeden sonra 1,4 dolar/ons direnç seviyesini yukarı yönlü kırdıktan sonra 1,433 dolar/ons seviyesine kadar yükseldi. Ancak fiyatların gördüğü bu tepe noktasının ardından açıklanan ve beklentilerden iyi gelen ABD 2.çeyrek büyüme ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları verisi ile altın fiyatları Ağustos ayının son haftasını 1,39 dolar/ons seviyesinden kapatmış oldu. Eylül ayında ise Ortadoğu da Suriye kaynaklı risklerin artması küresel piyasalarda endişeye sebep olmuş ve altına güvenli liman alımlarını arttırmıştı. Altına güvenli liman alımlarının artması altın fiyatlarının yeniden 1,4 dolar/ons seviyelerine kadar yükselmesini desteklemişti. Suriye ye ilişkin Rusya-ABD arasında anlaşmaya varılması ile ise altın fiyatlarında yeniden düşüş görülmüştü. 1 Yıllık ABD Tahvil Getirisi (%) Suriye ile ilgili jeopolitik endişelerin ortadan Altın Fiyatları (dolar/ons) (sağ eksen-ters eksen) kalkması ile altının fiyatlanmasında Fed in aldığı 6 2. kararların etkisi tekrar hissedilmeye başlandı. 4. Nitekim geçtiğimiz hafta Fed Açık Piyasa 6. Komitesi nin (FOMC) yaptığı Eylül ayı toplantısına 4 8. dair piyasa beklentisi aylık tahvil alımlarını 1 1. 3 12. milyar dolar azaltımı yönünde iken ve bu 2 14. beklentinin piyasalarda toplantı öncesinde 1 16. fiyatlanması ile altın fiyatlarında gerileme 18. görülürken, Fed in sürpriz bir şekilde aylık 8 Kaynak: Bloomberg 2. milyar dolarlık tahvil alımlarına devam kararını açıklaması ile gün içerisinde 1,291 dolar/ons seviyesine kadar gerileyen altın fiyatları 1,367 dolar/ons seviyelerine kadar yükseldi.küresel piyasalarda güvenli liman olarak görünen tahvil ve altının birlikte hareketine baktığımızda geçmiş dönemlerde benzer trend hareketi çizdiğini görürken, özellikle 212 yılsonu itibarıyla Fed politikalarının küresel piyasalar üzerindeki etkisinin giderek artması ile ABD 1 yıllık hazine tahvil getirisi ile altın fiyatlarının ayrışmaya başladığı görülüyor. Böylelikle ABD hazine tahvil getirisinin arttığı bir ortamda, altının fırsat maliyetinin de artması altın fiyatlarının gerilemesine sebep oluyor. Önümüzdeki dönemin tartışma konusu ABD borç limiti ABD borç limitiyle ilgili önümüzdeki süreçte ABD Hazinesi nin temerrüde düşme tehlikesine yönelik oluşabilecek olası bir risk algısının artması ve ABD kongre üyelerinin borçlanma limitinin yükseltilip yükseltilmeyeceğine ilişkin alacağı karar küresel piyasalardaki risk iştahını azaltarak altın fiyatlarına güvenli liman alımlarını yeniden artırabilir. Ayrıca Fed başkanlık seçimlerine yönelik yeni başkan tartışmalarında Lawrence Summers ın FED başkanlığı adaylığından çekilmesiyle birlikte en güçlü başkan adayı haline gelen Janet Yellen ın söz konusu başkanlığa gelmesi Bernanke den sonra parasal gevşeme programını sürdürmeye yönelik çalışmaları desteklemesi anlamına gelebilir. Ayrıca Yellen ın işsizlik oranından daha çok büyüme oranına önem veren duruşu, ABD ekonomisinde halihazırda %2.4 olan büyüme oranının, potansiyel büyüme oranının altında seyretmesi büyüme odaklı politikaların uygulanabilecek olmasına işaret ediyor. Büyüme odaklı politikaların sürdürüldüğü bir ortamda ise, doların değer kaybetme ihtimali olacağından orta ve uzun vadede altın fiyatlarını yukarı yönlü etkileyebilir. 2 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul

1.9.1993 1.1.199 1..1996 1.9.1997 1.1.1999 1..2 1.9.21 1.1.23 1..24 1.9.2 1.1.27 1..28 1.9.29 1.1.211 1..212 1.9.213 ABD Borç Tavanı ( trilyon $) (sağ eksen) 2 Altın Fiyatları (dolar/ons) 1 1 Kaynak: Bloomberg 16 14 12 1 8 6 4 Bununla birlikte altın fiyatları ile ABD borç limiti arasındaki korelasyon katsayısının.96 olması, 212 yılsonuna kadar ABD Hazinesinin borçlanma limitinin ve altın fiyatları arasındaki ilişkinin hem kuvvetli hem de aynı yönlü oluşunu açıklarken, 213 yılında ABD borç tavanı ile altın fiyatları arasında bir ayrışma olduğu dikkat çekiyor. Korelasyon katsayısının yüksek olmasına rağmen iki değişken arasında son dönemde yaşanan söz konusu ayrışmada, Avrupa daki risklerin bir miktar azalması ve Fed in Mayıs ayında tahvil alımlarını azaltma sinyali vermesi ile altına olan güvenli liman alımlarının azalması etkili oldu. Altın fiyatlarını yeni dönemde nasıl bir seyir bekliyor? Kısa vadede teknik açıdan altın fiyatlarının görünümü ise : Teknik açıdan altın fiyatlarına baktığımızda 28 Haziran da gördüğü 1,18 dolar/ons dip seviyesinden sonra endeksin yükseliş trendine girdiğini ancak 2 haftalık hareketli ortalama değeri olan 1,473 dolar/ons direnç seviyesini kıramadığını gördük. Altın fiyatlarının gelen alımlarla 1,433 dolar/ons seviyesini gördüğü 28 Ağustos tarihindeki 14 günlük Relatif Güç Endeksi ne (RSI) baktığımızda 71.4 ile 7 baz seviyesinin üzerine aşırı alım bölgesine çıktığı ancak kısa dönemde, yükseliş trendinde bir dönüş olabileceğinin sinyalini vermişti. Nitekim Eylül başında Suriye ye ilişkin endişelerin de sona ermesi ile altın fiyatları 1,31 dolar/ons destek seviyesini aşağı yönlü kırmış oldu. Son olarak geçtiğimiz hafta Fed kararının ardından dolar ve ABD 1 yıllık tahvil getirisinde gerilemenin olduğu ortamda altına yeniden alım gelerek altın fiyatları yukarı yönlü aşırı tepki gösterse de yaşanan kar satışlarının da beraberinde gelmesi altın fiyatlarının Fed sonrası yukarı yönlü hareketini sınırlandırmış oldu. ABD Merkez Bankası nın tahvil azaltımı ve faiz artırımının küresel piyasalarda satın alınmasıyla oluşabilecek faizlerdeki yükseliş kısa vadede altın fiyatlarını aşağı yönlü etkileyen temel etkenlerden biri olarak görünüyor. Altın fiyatlarında kısa vadede piyasada oluşabilecek aşağı yönlü baskı, altın fiyatlarının 9-1 dolar/ons seviyelerine kadar geri çekilmesini tetikleyebilecekken, bu seviyelerin altınının kalıcı olduğunu düşünmüyoruz. ABD ekonomisindeki toparlanmanın geçmiş dönemlere nazaran görece daha az olması ve işsizlik oranındaki 3 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul

düşüşte, nüfusun yaşlanması sonucu işgücüne katılım oranındaki düşüşün etkisi olduğu dikkat çekiyor. Nitekim işgücü piyasasına giren işgücünün sayıca azalması söz konusu ekonomideki toplam işgücü arzını azaltmaktadır. Bununla birlikte, ABD deki hanehalkı borçluluk oranının kriz dönemindeki seviyesinin altına gelse de hala yüksek seviyelerde seyrediyor oluşu ABD ekonomisinde aşırı bir canlanma olma ihtimalini de düşük tutuyor. Ayrıca, altın çıkartma maliyetlerinin 9 dolar civarında olduğu düşünüldüğünde, bu maliyet düzeyinin önümüzdeki dönemde fiziki altın arzında düşüşe yol açabilecek olması altın fiyatlarının 9 dolar/ons seviyelerinden daha da aşağı düşme ihtimalini zayıf kılıyor. Kısa vadede altın fiyatlarında satış baskısı görebileceğimize karşın, orta ve uzun vadede altının yeniden yükselme ihtimali bulunmaktadır. Bunun temel sebeplerinden biri, son dönemde düşen talebe rağmen başta Çin, Hindistan, Türkiye gibi gelişmekte olan ülke ekonomilerindeki toparlanma, önümüzdeki dönem için bu ülkelerden gelecek olan fiziki altın talebinin artacağının bir işareti olarak kabul edilebilir. Ayrıca, önümüzdeki süreçte ABD ekonomisinde parasal genişlemenin azaltılması ve faiz artırımına geçilse bile faiz hadlerinin geçmiş dönemlere göre daha altında kalması uzun vadede altın fiyatlarının yeniden yükselme ihtimali olduğunu destekliyor. Sonuç olarak önümüzdeki süreçte Fed in yeni başkanlık seçimi ve ABD den gelecek olan makroekonomik veri akışı yönünde varlık alımlarının azaltılıp azaltılmayacağına dair Fed in yapacağı açıklamalar ışığında altın fiyatları yönünü bulmaya hazırlanırken,dünyadaki ekonomik toparlanmanın geçmiş dönemlere nispeten daha az olması ve altın arzının hala kısıtlı olması uzun vadede, altın fiyatları için rekor seviye olan 1,92 dolar/ons ve üzeri düzeyinin görülme ihtimalini arttırabilecektir. 4 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul

Haftalık Veri Takvimi (23-27 Eylül 213) Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti 23.9.213 ABD PMI İmalat Endeksi (Eylül) 3.1 4. Chicago FED İmalat Endeksi (Ağustos) -.1 -- Euro Bölgesi PMI İmalat Endeksi (Eylül) 1.4 1.8 PMI Hizmetler Endeksi (Eylül).7 1.1 Almanya PMI İmalat Endeksi (Eylül) 1.8 2.2 PMI Hizmetler Endeksi (Eylül) 2.8 3.1 Fransa PMI İmalat Endeksi (Eylül) 49.7.1 PMI Hizmetler Endeksi (Eylül) 48.9 49.3 24.9.213 Türkiye Reel Kesim Güven Endeksi (Eylül) 17. -- Kapasite Kullanım Oranı (Eylül) 7.8 -- TCMB PPK Toplantı Özeti -- -- ABD Case Shiller Konut Fiyat Endeksi (Temmuz, y-y) %12.1 %12.4 Richmond FED İmalat Endeksi (Eylül) 14 -- Tüketici Güveni (Eylül) 81. 79. Almanya IFO İş Dünyası Güven Endeksi (Eylül) 17. 18.2 2.9.213 ABD Dayanıklı Mal Siparişleri (Ağustos) -%7.4 %. Yeni Konut Satışları (Ağustos).394 milyon.423 milyon Haftalık Mortgage Verileri 428.2 -- İtalya Tüketici Güveni (Eylül) 98.3 98. Fransa İş Dünyası Görünüm Endeksi (Eylül) 98 99 26.9.213 ABD İnşaat İzinleri (Ağustos).918 milyon -- Reel GSYH (2.çeyrek, q-q) %2. %2.6 Kişisel Tüketim Harcamaları Endeksi (2.çeyrek) %. %. Haftalık İşsizlik Başvuruları 39 bin 32 bin Bekleyen Konut Satışları (Ağustos) 19. -- Euro Bölgesi M3 Para Arzı (Ağustos, y-y) %2.2 %2.2 İtalya Perakende Satışlar (Temmuz) -%.2 -- Fransa Tüketici Güveni (Eylül) 84 8 İngiltere GSYH (2.çeyrek, q-q) %.7 %.7 Japonya TÜFE (Ağustos, y-y) %.7 %.7 27.9.213 Türkiye Tüketici Güven Endeksi (Eylül) 77.2 -- ABD Çekirdek Kişisel Tüketim Harcamaları Endeksi (Ağustos) %1.2 -- Michigan Tüketici Güven Endeksi (Eylül) 76.8 78. Euro Bölgesi İş Dünyası Güven Endeksi (Eylül) -.21 -.1 Almanya TÜFE (Eylül, y-y) %1.6 %1.6 İtalya İş Dünyası Güven Endeksi (Eylül) 92.9 93.4 Fransa GSYH (2.çeyrek, revize, q-q) %. %. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü İstanbul

21-II 21-III 21-IV 211-I 211-II 211-III 211-IV 212-I 212-II 212-III 212-IV 213-I 213-II 1999Ç1 1999Ç4 2Ç3 21Ç2 22Ç1 22Ç4 23Ç3 24Ç2 2Ç1 2Ç4 26Ç3 27Ç2 28Ç1 28Ç4 29Ç3 21Ç2 211Ç1 211Ç4 212Ç3 213Ç2 1999Ç1 1999Ç4 2Ç3 21Ç2 22Ç1 22Ç4 23Ç3 24Ç2 2Ç1 2Ç4 26Ç3 27Ç2 28Ç1 28Ç4 29Ç3 21Ç2 211Ç1 211Ç4 212Ç3 213Ç2 TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı 1 Reel GSYH (y-y, %) 1. Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYH (ç-ç, %) Takvim Etkisinden Arın. GSYH (y-y, %) 1 - -1-1 4.4 1... -. -1. -1. -2-2. Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) Sektörler (Sabit Fiyatlarla) Sektör Payları (%) (213 II.Çeyrek) 212 II. Çeyrek 212 III. Çeyrek 212 IV. Çeyrek 213 I.Çeyrek 213 II.Çeyrek Tarım 7.2 3. 2.1 3.4 4.3.4 Sanayi 2.7 3.2 1.1 -.1 1.6 3.4 İnşaat 6. -.8 -.8 1..9 7.6 Ticaret 13..6 -.7. 2.9. Otel.veLokantalar 1.6 3.6 1.6 7.4 1. 14.9 Ulaş. ve Haber. 1.3 4.4 2.9.7 2.3 3.3 Mali Kur. 11. 3.6.9 3.8 6. 8. Konut Sah. 4.4 1.7 1.6 1.7 1.2 1.3 Eğitim 2. 4. 3. 4.6 4. 4.3 2 2 1 1 - Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.2.3 4.7.3 4. 4.6 Vergi-Süb. 8.7 1..9.9 1..3 GSYH 1 2.8 1. 1.4 2.9 4.4 Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK Kaynak: TÜİK 6

Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Mar.11 May.11 Tem.11 Eyl.11 Kas.11 Oca.12 Mar.12 May.12 Tem.12 Eyl.12 Kas.12 Oca.13 Mar.13 May.13 Tem.13 Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla) Sektör Payları (%) (213 II.Çey.) 212 II. Çey. 212 III. Çey. 212 IV. Çey. 213 I. Çey. 213 II. Çey. Yer. Hanehalkı Tük. Har. 6.6-1.2 -.3 -.4 3.1.3 Dev. Nihai Tük. Har. 1.6 4.4. 8. 7.6 7.4 Gay. Safi Ser. Oluş. 26. -4.3-3.3-1.7 2.3 3.7 Kamu Sektörü.1 4. 6.8 21.8 83.9 36.7 Özel Sektör 2.9 -.6.3-6.8-7.3-2. Mal ve Hiz. İhracatı 27.3 23.2 14.4 6.7.6 1.2 4 3 2 1-1 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) Mal ve Hiz. İthalatı 3.9-1.7 3. 6.6 7.1 11.7 GSYH 2.8 1. 1.4 2.9 4.4 Kaynak:TÜİK Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen) 3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %) 2 1 1-4 3 2 1-1 -2-3 -4-18. 16. 14. 12. 1. 8. 6. 4. 2.. -2. -4. Kaynak: TÜİK 7

Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Nis.1 Tem.1 Eki.1 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 May.1 Ara.1 Tem.2 Şub.3 Eyl.3 Nis.4 Kas.4 Haz. Oca.6 Ağu.6 Mar.7 Eki.7 May.8 Ara.8 Tem.9 Şub.1 Eyl.1 Nis.11 Kas.11 Haz.12 Oca.13 Ağu.13 Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Sektörel Sanayi Üretim Endeksi. 4. 3. 2. 1.. -1. -2. -3. -4. -. -6. Ara Malı İmalatı (y-y, %) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %) Sermaye Malı İmalati (y-y, %) Yıllık Değişim Oranı (%) Sektörler Temmuz Ayı 212 213 Petrol Ürünleri -.3 3. Tekstil 8.7 7.4 Gıda 2.6 9. Kimyasal Madde 4.9 3.1 Ana Metal Sanayi 7. 4.6 Metalik Olm. Diğ. Mineral.2.8 Taşıt Araçları -7. 17.4 Elektrikli Teçhizat -3.2 23.2 Kaynak:TÜİK Giyim 9.3 8.8 Kaynak: TÜİK Toplam Otomobil Üretimi Sanayi Ciro Endeksi 7 6 4 3 2 1 Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) 17. 16. 1. 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 7. Aylık Sanayi Ciro Endeksi (21=1) 161.3 Kaynak: OSD, VakıfBank Kaynak:TÜİK Beyaz Eşya Üretimi 23 21 19 17 1 13 11 9 7 Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 8

Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 Kapasite Kullanım Oranı (%) 9 8 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları 7 7 6 6 6 4 Toplam Sanayide Verimlilik Verilen İnşaat Ruhsatları 11 1 1 9 9 8 8 7 7 Çalışan Kişi Başına (3 Aylık) Çalışılan Saat Başına (3 Aylık) 9,. 8,. 7,. 6,.,. 4,. 3,. 2,. 1,.. Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1 m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı PMI Endeksi 6 4 4 3 3 PMI Imalat Endeksi.9 Kaynak:Reuters 9

Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis.1 Ağu.1 Ara.1 Nis.11 Ağu.11 Ara.11 Nis.12 Ağu.12 Ara.12 Nis.13 Ağu.13 Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Şub.8 May.8 Ağu.8 Kas.8 Şub.9 May.9 Ağu.9 Kas.9 Şub.1 May.1 Ağu.1 Kas.1 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 Ağu.12 Kas.12 Şub.13 May.13 Ağu.13 Şub.4 Ağu.4 Şub. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Şub.7 Ağu.7 Şub.8 Ağu.8 Şub.9 Ağu.9 Şub.1 Ağu.1 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Şub.4 Ağu.4 Şub. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Şub.7 Ağu.7 Şub.8 Ağu.8 Şub.9 Ağu.9 Şub.1 Ağu.1 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE 14 12 1 8 6 4 2 TÜFE (y-y, %) Çekirdek-I Endeksi (y-y, %) 8.17 6.37 ÜFE (y-y, %) 2. 2. 1. 1. 6.38.. -. TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan) Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) Giyim ve Ayakkabı Ev Eşyası Lokanta ve Oteller Konut Alkollü İçecekler ve Tütün Ulaştırma Gıda ve Alkolsüz İçecekler Yıllık Aylık 3. 3. 2. 2. 1. 1... Gıda Enerji Tüfe -1 1 2 ÜFE Alt Sektörler (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 3. 3. 2. 2. 1. 1... -. -1. Tarım Sanayi İmalat Sanayi 26 24 22 2 18 16 14 12 1 BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) 23 21 19 17 1 13 11 9 7 Kaynak:TCMB Kaynak: Bloomberg 1

İTO Enflasyon Göstergeleri Türk- İş Mutfak Enflasyonu 9 8 7 6 4 3 2 1-1 İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%) İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%) 8 6 4 2-2 -4 Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %) Kaynak:İTO Kaynak: Türk-İş Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri 9. 9 8. 8 7. 7 6. 6. 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 1 9 9 8 8 7 7 Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti 87.8 Kaynak: TÜİK 13 13 12 12 11 11 1 1 Reel Efektif Döviz Kuru TÜFE Bazlı (23=1) 111. 11

May.8 Ağu.8 Kas.8 Şub.9 May.9 Ağu.9 Kas.9 Şub.1 May.1 Ağu.1 Kas.1 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 Ağu.12 Kas.12 Şub.13 May.13 Ağu.13 2-I 2-III 26-I 26-III 27-I 27-III 28-I 28-III 29-I 29-III 21-I 21-III 211-I 211-III 212-I 212-III 213-I Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Haz. Ara. Haz.6 Ara.6 Haz.7 Ara.7 Haz.8 Ara.8 Haz.9 Ara.9 Haz.1 Ara.1 Haz.11 Ara.11 Haz.12 Ara.12 Haz.13 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Eyl.1 Ara.1 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17. 16. 1. 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 7. Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) 9.7 8.8 31, 29, 27, 2, 23, 21, 19, İşgücü Arzı (kişi) İstihdam Edilenler (kişi) Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK İşgücüne Katılım Oranı Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı 3. 1. 49. 47. 4. 43. 41. 39. 37. 3. İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%) Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler (Sağ Eksen) 3. 4. 2. 2. 2.. 1. 48. 1. 46.. 44.. 42. Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (21=1) 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2, İş Arayanların Sayısı (kişi) 117 112 17 12 97 92 Sanayi İstihdam Endeksi 12 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

2-I 2-III 26-I 26-III 27-I 27-III 28-I 28-III 29-I 29-III 21-I 21-III 211-I 211-III 212-I 212-III 213-I Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri 4,7 4,2 3,7 3,2 2,7 2,2 1,7 1,2 7 Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet) 12 12 11 11 1 1 9 9 8 Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri Kaynak: TOBB Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 13

Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 Oca.11 Tem.11 Oca.12 Tem.12 Oca.13 Tem.13 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ 2 2 1 1 İthalat-İhracat İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) -2-4 -6-8 -1-12 Dış Ticaret Dengesi Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) İhracat* İthalat 1 8 6 4 2-2 -4 İmalat (y-y, %) Madencilik (y-y, %) Tarım (y-y, %) 1 8 6 4 2-2 -4-6 Ara Malları (y-y, %) Sermaye Malları (y-y, %) Tüketim Malları (y-y, %) *12 aylık toplam veriler kullanılmıştır. Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6-4 -14-24 -34-44 -4-64 -74-84 3 1-1 -3 - -7-9 -11 6 4 3 2 1-1 -2 Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) 14

TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 1. 9. 8. 7. 6.. Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 13 12 11 1 9 8 7 6 4 2 1 1 - -1-1 Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %) CNBC-e Güven Endeksleri Krediler CNBC-e Tüketici Güven Endeksi Krediler (y-y, %) 1 13 11 9 7 3 8 7 6 4 3 2 1 Kaynak: CNBC-e Kaynak: BDDK Bireysel ve Ticari Krediler 4 3 2 1 - Bireysel Krediler (y-y, %) Ticari Krediler (y-y, %) Kaynak: BDDK 1

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL) 4 Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL) -1 4-2 3-3 -4 - -6 3 2 2 1 Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %) Vergi Gelirleri (Reel y-y, %) Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL) 6 4 7 47 2 37-1 -3 27 17 7-3 Kaynak:TCMB, VakıfBank Kaynak:TCMB Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku 6 4 4 3 3 Toplam Borç Stoku (milyar TL) 4 4 3 3 2 2 İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen) 18 16 14 12 1 8 6 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 16

Ağu.6 Şub.7 Ağu.7 Şub.8 Ağu.8 Şub.9 Ağu.9 Şub.1 Ağu.1 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nisan 1 Ağustos 1 Aralık 1 Nisan 11 Ağustos 11 Aralık 11 Nisan 12 Ağustos 12 Aralık 12 Nisan 13 Ağustos 13 Ağu.4 Şub. Ağu. Şub.6 Ağu.6 Şub.7 Ağu.7 Şub.8 Ağu.8 Şub.9 Ağu.9 Şub.1 Ağu.1 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 1 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3 2 2 1 1 TCMB (milyar dolar-sol eksen) Kamu Sektörü (milyar dolar) Özel Sektör (milyar dolar) 2 2 1 1 Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%) 3 3 2 2 1 1 Reel Faiz Nominal Faiz 2 2 1 1 - Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, VakıfBank Para Arzı 1.1E+9 9 7 3 M2 (bin TL) M3 (bin TL) M1 (bin TL-sağ eksen) 2 2 1 1 1 Kaynak:TCMB 17

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH* (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 1.6 1. -3.9**.2 81. Euro Bölgesi -. 1.3 1.81. -14.9 Almanya. 1.6 7.1. 97 Fransa.3 1. -2.41. -22. İtalya -2. 1.2 -.3. 98.3 Macaristan. 1.3 1.7*** 3.8-36.9 Portekiz -2.1.2-1.. -44.1 İspanya -1.6 1. -1.7. -21.2 Yunanistan -. -1. -2.88. -76.6 İngiltere 1.6 2.7-3.1. -13. Japonya 1.2.7.99.1 43. Çin 7. 2.6 2.6 6. 97.2 Rusya 1.2 6. 4.2 8.2 -- Hindistan 4.4 1.8-3.41** 7.2 -- Brezilya 3.28 6.9-2.26 9. 11.3 G.Afrika 2. 6.4-3.39**. 1. Türkiye 4.4 8.17-6.**** 4. 77.2 Kaynak: Bloomberg, *: Cari denge verileri IMF den alınmaktadır ve 212 verileridir. **: 211 verisi, ***: 21 verisi, ****: VakıfBank hesaplaması Beklentiler 213-IMF Beklentisi (Temmuz 213) Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge /GSYH (%) İşsizlik Oranı (%) Borç St./GSYH (%) Gelişmiş Ülkeler 1.2 1. -.11 8.16 18.41 Gelişmekte Olan Ülkeler.3 6. 1.1 -- 33.87 Tüm dünya 3.1 3.76 -- -- -- ABD 1.7 1.68-2.91 7.74 18.12 Euro Bölgesi -.6 1.62 2.32 12.29 9.3 Almanya.3 1.61 6.9.6 8.39 Fransa -.2 1.7-1.28 11.18 92.74 İtalya -1.8 1.98.32 12.4 13.63 Macaristan -.1 4. 2.1 1.47 79.91 Portekiz -2.32.7.14 18.2 122.3 İspanya -1.6 1.3 1.1 27. 91.8 Yunanistan -4.21 -.62 -.28 26.98 179.47 İngiltere.9 2. -4.37 7.82 93.62 Japonya 2..7 1.23 4.7 24.3 Çin 7.8 3.1 2.64 4.1 21.3 Rusya 2. 6.4 2.. 1.42 Hindistan.6 1.7-4.94 -- 66.39 Brezilya 2.. -2.37 6. 67.16 G.Afrika 2..6-6.37 2.71 42.72 TÜRKİYE 3.43. -6.8 9.38 3. 18

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm 211 212 En Son Yayımlanan Reel Ekonomi 213 Yılsonu Beklentimiz GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 1 297 713 1 416 817 38 113 (213, 2Ç) -- GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%) 8.8 2.2 4.4 (213, 2Ç) 3.7 Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %) (takvim etk arnd) 9.7 2. 4.6 (Temmuz 213) -- Kapasite Kullanım Oranı (%) 7.4 74.2 7. (Ağustos 213) -- İşsizlik Oranı (%) 9.8 9.2 8.8 (Haziran 213) 9. Fiyat Gelişmeleri TÜFE (y-y. %) 1.4 6.16 8.17 (Ağustos 213) 6.8 ÜFE (y-y. %) 13.33 2.4 6.38 (Ağustos 213) -- Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 148,4 167,44 193,416 (13.9.213) -- M2 66,642 731,77 837,684 (13.9.213) -- M3 7,491 774,61 879,636 (13.9.213) -- Emisyon 49,347 4,6 66,869 (13.9.213) -- TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 78,33 1,32 1,788 (13.9.213) -- Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma).. 3. (2.9.213) -- TRLIBOR O/N 1.89.78 6.86 (2.9.213) -- Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 7,92 47,476,786 (Temmuz 213) 4,6 İthalat 24,842 236,4 22,918 (Temmuz 213) -- İhracat 134,97 12,37 13,112 (Temmuz 213) -- Dış Ticaret Açığı 1,93 84,8 9,8 (Temmuz 213) 91, Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Merkezi Yön. İç Borç Stoku 368.8 386. 41. (Temmuz 213) -- Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 149.6 14. 18.4 (Temmuz 213) -- Kamu Net Borç Stoku 29.1 24.6 227.7 (213, 1Ç) -- Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 211 Ağustos 212 Ağustos Bütçe Gelirleri 32,3 3,2 31,9 (Ağustos 213) -- Bütçe Giderleri 29, 31,822 3, (Ağustos 213) -- Bütçe Dengesi 2,8-1,72-3,14 (Ağustos 213) -- Faiz Dışı Denge 8,4 4,217 4,387 (Ağustos 213) -- 19

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Müdür cem.eroglu@vakifbank.com.tr 212 398 18 98 Nazan Kılıç Müdür Yardımcısı nazan.kilic@vakifbank.com.tr 212 398 19 2 Ümit Ünsal Müdür Yardımcısı umit.unsal@vakifbank.com.tr 212 398 18 99 Fatma Özlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 212 398 18 91 Sinem Ulusoy Uzman Yardımcısı sinem.ulusoy@ vakifbank.com.tr 212 398 18 92 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından t güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. h Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda k yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar r Bankası T.A.O. bu b raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirmee yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalarr