Geriatrik Yafl Grubunda Check-up

DERLEME/REVIEW Akad Geriatri 2009; 1: 119-124 Gelifl Tarihi/Received: 28/07/2009 - Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 03/08/2009 Geriatrik Yafl Grubunda Check-up Asl Çurgunlu, Deniz Suna Erdinçler, Tanju Be er, Vecdet Tezcan stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul, Türkiye Department of Internal Medicine, Cerrahpasa Faculty of Medicine, Istanbul University, Istanbul, Turkey ÖZET Koruyucu hekimlik her yafl grubunda oldu u gibi geriatrik yafl grubunda da büyük önem tafl maktad r. Yafll bireylerde hastal klar önlemek, yaflam kalitesini art rmak ve geriatrik sa l k harcamalar n kontrol etmek için koruyucu sa l k hizmetleri gerekmektedir. Bu amaçla tarama testlerine ihtiyaç vard r. Geriatrik yafl grubunda tarama testleri planlan rken kiflinin fonksiyonel kapasitesi, genel durumu, efllik eden ek hastal klar n olup olmad, yaflam beklentisi; taranmas planlanan hastal n veya durumun o toplumdaki s kl ; ülkenin ekonomik durumu ve sa l k sistemi gibi faktörler de göz önünde bulundurulmal d r. Anahtar Kelimeler: Yafll, check-up. ABSTRACT Preventive medicine is very important in the geriatric age group, and such health interventions are needed to prevent diseases, improve quality of life and control health care expenditure. Screening tests are needed in this regard. In the geriatric age group, screening tests should be planned according to the patient s functional capacity and general condition, the presence of comorbid illnesses, and the incidence of the illness in that population, keeping in mind the economic status of the country and the local health system. Key Words: Elderly, Check-up. Hastal klar n önlenmesiyle sa l n art r lmas genç eriflkinlerde oldu u gibi geriatrik yafl grubunda da önemli bir sa l k hizmetidir. Yafll bireylerde hastal klar önlemek, yaflam kalitesini art rmak ve geriatrik sa l k harcamalar n kontrol etmek için koruyucu sa l k hizmetleri gerekmektedir. Koruyucu hekimli in amac ; hastal n ortaya ç k fl n engellemek, erken tan koyarak hastal n ilerlemesini ve komplikasyon geliflimini azaltmakt r. Primer korunma; asemptomatik kiflilerde hastal n ortaya ç k fl n önlemek için yap lan giriflimlerdir (örn. influenza afl s uygulamas ). Sekonder korunma; hastal klar semptomatik hale gelmeden önce teflhis ederek morbidite ve mortaliteyi azaltmay hedefler. Tersiyer korunma; var olan bir hastal n rehabilitasyonudur. Çok yafll larda bile koruyucu hekimlikle hastal klar önlemek, ilerlemesini yavafllatmak ve komplikasyonlar azaltmak mümkündür (1). Koruyucu hekimli in sa lanmas için yafll bireylerde baz laboratuvar testlerinin belirli aral klarla yap lmas gerekmektedir. Bu yaz da geriatrik yafl grubunda önerilen tarama testlerinden bahsedilecektir. Yafll lar n tümü koruyucu giriflimden fayda görmez. Prevansiyonun etkinli i yafll n n fiziksel sa l, fonksi- Yaz flma Adresi/Address for Correspondence Doç. Dr. Asl Çurgunlu stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, stanbul/türkiye e-posta: acurgunlu@gmail.com 119

yonel kapasitesi ve kognitif durumuna ba l olarak de- iflir. Sa l kl yafll da, kronik hastal olan yafll da ve k - r lgan yafll da seçilecek giriflimler farkl d r. Sa l kl yafll da kronik hastal k yok veya az msanacak kadar azd r ve kiflilerin fonksiyonel kapasiteleri iyidir. Bu grupta tarama testleri hastal klar n primer ve sekonder prevansiyonunu ve k r lganl n önlenmesine yönelik giriflimleri içermelidir. Kronik hastal olan yafll larda tarama testleri normal sa l kl yafll larda önerilenlerin yan nda mevcut hastal klar n takibi ve oluflabilecek komplikasyonlar n önlenmesine yönelik olanlar içermelidir. TARAMA TESTLER YLE LG L GENEL PRENS PLER 1. Taranan hastal k veya durum mortalite ve morbidite aç s ndan önemli bir sorun teflkil etmelidir. Kardiyovasküler hastal klar, inme, kanserler, pnömoni, grip, kronik obstrüktif akci er hastal önemli morbidite ve mortaliteye neden olan hastal klard r. 2. Taranan hastal k yeterince yayg n olmal d r. Hastal n insidans ve prevalans yafl grubuna göre de- erlendirilmelidir. Örne in; genç eriflkinlerde kolorektal kanser taramas önerilmezken, yafll larda s kl n art - fl na ba l olarak tarama önerilir. Yine serviks, meme, kolorektal kanser gibi preklinik dönemi uzun olan hastal klar taramak daha uygundur. 3. Erken tedavi, semptomlar ortaya ç kt ktan sonra yap lan tedaviye göre daha iyi sonuç vermelidir. Fizik muayene ve mamografi ile tespit edilen meme kanserinin erken tedavisi ile mortalite ve morbiditeyi azaltmak mümkün olabilir. Over ve akci er kanseri için tarama endikasyonu yoktur; çünkü teflhis hastal n prognozunu etkilemeyecektir. 4. Tan koyulan hastal n kabul edilen bir tedavisi olmas gerekir. Örne in; 85 yafl üstü yafll larda prostat kanseri tedavisine yönelik giriflim uygun olmayabilir. Tedavinin kabul edilebilir ve uygulanabilir olmas tarama ifllemlerinden önce göz önünde bulundurulmal ; hastan n yafl, efllik eden hastal klar ve genel durumu göz önüne al narak yap lmal d r. 5. Hastal k tan s nda kullan lan test, hastal k varl - ve yoklu u konusunda ay r m yapabilmeli; yalanc pozitif ve yalanc negatif sonuçlar kabul edilebilir düzeyde olmal d r. 6. Tarama testi makul fiyatta olmal ve elde edilen fayda testin maliyetini hakl ç karmal d r. 7. Tarama testinin komplikasyonu düflük olmal ve hastaya verdi i rahats zl k düflük seviyede olmal d r. Kolonoskopi ile kolon kanseri taramas düflünüldü ünde perforasyon riski göz önünde bulundurulmal ; kolonoskopi ile tarama ba rsak kanseri riskinin yüksek oldu u bireylerde planlanmal d r. Ayr ca, hastaya rahats zl k veren testler hasta uyumunu azaltacakt r (1,2). Yafll larda tarama testleriyle ilgili baz farkl l klar vard r. Yafll larda hastal k s kl klar nda gençlere göre farkl l k vard r. Taramada bu göz önünde bulundurulmal d r. Testlerin önerilmesinde hastan n yafl ndan ziyade kiflinin genel özellikleri dikkate al nmal d r. Örne- in; yaflam beklentisinin az oldu u kiflilerde o yafl grubu için yap lan testler uygun olmayabilirken; kendi yafl tlar ndan çok daha genç bir fizyolojik yafla sahip yafll larda ise daha genç yafllarda önerilen testlerin de yap lmas gerekebilir. A r demans, terminal dönemdeki kanser, ileri derecede kalp yetmezli i gibi yaflam beklentisi az olan yafll larda tarama testlerinin faydas azd r. Bu nedenle bu grup hastada asemptomatik hastal k için tarama testleri önerilmez. Kognitif fonksiyon bozuklu u olan hastalara yap lacak testler hasta yak nlar ile tart fl lmal ; tarama testi sonucunda flüphe uyand takdirde daha invaziv testler gerekebilece i ve hastal k saptan rsa hangi tedavi uygulanaca konusunda hastan n yak nlar önceden bilgilendirilmelidir (3). Koruyucu hekimlik ve tarama testlerinin planlanmas nda maliyet-etkililik analizi önemlidir. Bir testin veya uygulaman n maliyet-etkili olup olmad n n de erlendirilmesinde ülkenin ekonomik koflullar göz önünde bulundurulmal d r. Y llar içinde tan ve tedavideki de iflikliklere ve bunlar n ücretindeki de iflikliklere ba l olarak maliyet-etkililik analizleri de de iflecektir. TARAMA TESTLER Geriatrik yafl grubunda hipertansiyon, dislipidemi, diyabet, obezite gibi kardiyovasküler risk faktörlerinin taranmas ; ba rsak, meme, prostat, serviks kanseri, tiroid fonksiyon bozukluklar, osteoporoz, depresyon, kognitif fonksiyon bozuklu u ve bunun yan nda iflitme ve görme fonksiyonlar n n de erlendirilmesine yönelik taramalar önerilmektedir. Hipertansiyon Yafll larda hipertansiyon tedavisinin konjestif kalp yetmezli i, miyokard infarktüsü ve inmeye ba l mor- 120 Akad Geriatri 2009; 1: 119-124

Geriatrik Yafl Grubunda Check-up bidite ve mortalitenin önlenmesinde önemli rol oynad gösterilmifltir (4-6). Ayr ca, 80 yafl üstü hipertansif yafll larda tedavinin yararl oldu u bilinmektedir. Genç eriflkin yafllardan itibaren kan bas nc düzenli olarak takip edilmelidir. Birleflik Ulusal Komite [Joint National Committee (JNC) nin 7. raporunda normotansif kiflilerin (sistolik kan bas nc <120 mmhg, diyastolik kan bas nc <80 mmhg) iki y lda bir, prehipertansif kiflilerin (sistolik kan bas nc 120-129 mmhg, diyastolik kan bas nc 80-89 mmhg) y ll k kan bas nc ölçümleri ile takibi önerilmektedir. JNC 7 raporuna göre yafll larda da hedef kan bas nc de erleri gençlerdeki gibidir (sistolik kan bas nc < 140 mmhg, diyastolik kan bas nc < 90 mmhg). Hipertansif hastalara egzersiz, kilo kontrolü, sigaran n b rak lmas, tuz k s tlamas ve alkol al m n n azalt lmas gibi yaflam tarz de ifliklikleri anlat lmal ; ilaç tedavisi uygun flekilde yap lmal d r (7). Dislipidemi Geriatrik yafl grubunda düflük dansiteli lipoprotein (LDL) düflürücü tedavinin primer ve sekonder korunmada faydal etkileri oldu u görülmüfltür. Bu nedenle USPSTF (United States Preventive Services Task Force-Birleflik Devletler Koruyucu Hekimlik Çal flma Grubu) kolesterol taramas nda üst yafl s n r n kald rm flt r. Risk faktörü yoksa kad nlarda 35 yafl ndan, erkeklerde 45 yafl ndan sonra; e er bilinen kardiyovasküler risk faktörleri varsa kad n ve erkekte 20 yafl ndan sonra total kolesterol ve yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) kolesterol düzeylerinin ölçülmesi ile taramay önermektedir (8). Türk Kardiyoloji Derne inin 2002 k lavuzunda 20 yafl üstü kiflilerde total kolesterol düzeyinin befl y lda bir ölçülmesi önerilmektedir. Total kolesterol > 200 mg/dl saptananlarda HDL kolesterol, LDL kolesterol ve trigliserid düzeyleri de ölçülmelidir (9). Hedeflenen LDL düzeyine ulaflmak için diyet ve egzersizi içeren yaflam tarz de iflikli inin yan nda gerekirse ilaç tedavisi planlanmal d r. Yafll bireyler yo un lipid düflürücü tedaviden fayda görmektedir (10,11). Tip 2 Diyabet Amerikan Diyabet Cemiyeti (ADA) 45 yafl üstü kiflilerde özellikle beden kitle indeksi > 25 kg/m 2 olanlarda üç y lda bir açl k plazma glukozuna bak lmas n önermektedir. Bu k lavuza göre Tablo 1 de belirtilen risk faktörleri varl nda taramaya daha genç yafllarda bafllanmal d r. Tip 2 diyabet risk faktörleri Tablo 1 de verilmifltir (12). Kolorektal Kanser Kolorektal kanserden kaynaklanan ölümlerin %75 i 65 yafl üstü kiflilerde meydana gelmektedir. Kolorektal kanserin erken teflhisi için bir konsensus oluflmamas na ra men taraman n 50 yafl sonras nda, ailesinde 60 yafl ndan önce kolorektal kanser öyküsü bulunanlarda taraman n daha erken yafllarda bafllanmas önerilmektedir. Amerikan Kanser Cemiyeti (ACS) ve USPSTF nin Tablo 1. Tip 2 diyabet risk faktörleri Beden kitle indeksi > 25 kg/m 2 Yafl > 45 Birinci derece akrabalarda diyabet varl Daha önce tespit edilen bozulmufl açl k glukozu ya da bozulmufl glukoz intolerans Gestasyonel diyabet öyküsü veya iri bebek do urmufl olmak Hipertansiyon varl HDL < 35 mg/dl Trigliserid > 250 mg/dl Polikistik over sendromu gibi insülin direncinin oldu u klinik durumlar Sedanter yaflam Zenci, Amerikan yerlisi, Hispanik, Asya veya Pasifik Adalar ndan olanlar HDL: Yüksek dansiteli lipoprotein. Akad Geriatri 2009; 1: 119-124 121

Tablo 2. Yafll popülasyonda kolorektal kanser taramas için öneriler ACS k lavuzu USPSTF k lavuzu Rektal tufle 5 y lda bir Önermiyor D flk da gizli kan Y lda bir Y lda bir Sigmoidoskopi 5 y lda bir Periyodik olarak Kolonoskopi 10 y lda bir Önermiyor Çift kontrastl 5-10 y lda bir Önermiyor kolon grafisi ACS: Amerikan Kanser Cemiyeti, USPSTF: United States Preventive Services Task Force-Birleflik Devletler Koruyucu Hekimlik Çal flma Grubu. kolorektal kanser taramas için önerileri Tablo 2 de gösterilmifltir (13,14). Meme Kanseri Meme kanseri taramas n n en etkin yolu mamografi ile taramad r. Uzun süreli takipte mamografi ile taraman n sa kal m art rd gösterilmifltir. Tüm k lavuzlar 50-69 yafl grubunda 1-2 y lda bir tarama önermektedir. Ailede menopoz öncesi ortaya ç kan meme kanseri varl olan yüksek risk grubundakilere 30 yafl sonras nda y ll k mamografi önerilmektedir. Kiflinin ayl k periyodlarda kendi kendini muayenesi de yararl bir metoddur; ayr ca hekim taraf ndan y lda bir kez meme muayenesi yap lmal d r (15,16). Yetmifl yafl üstü kad nlarda mamografi takibi, e er takip gerektiren herhangi bir patoloji yoksa kiflinin iste i ve kar-zarar oran hesaba kat - larak planlanmal d r. Serviks Kanseri Serviks kanserinin erken teflhisi hayat kurtar c olabilir. Bu nedenle seksüel olarak aktif kad nlara y ll k Papanicolaou testi önerilmektedir. En az üç ard fl k servikal sitolojik incelemesi normal olana kadar Pap smear testi uygulanmal d r. Son 10 y l içindeki sitolojilerin hiçbirinde patoloji olmayan 70 yafl üstü kad nlarda da taramay sonland rmak uygundur (17). Prostat Kanseri Prostat kanserinin erken tan ve tedavisinin yaflam süresini art rd na dair yeterli kan t yoktur. Prostat spesifik antijen (PSA) testinin daha yayg nlaflmas yla prostat biyopsi s kl artm flt r. Ancak biyopsi sayesinde sessiz gidiflat gösteren prostat kanseri tan s n n s kl artm flt r. USPSTF, PSA n n rutin olarak bak lmas - n önermemektedir (18). ACS ise, 50 yafl n üstünde olup yaflam beklentisi 10 y ldan fazla olan erkeklere parmakla rektal muayene ve PSA tayini ile tarama önermektedir. Tiroid Fonksiyon Bozukluklar Yafll larda hipotiroidi ve hipertiroidi de iflik klinik bulgularla ortaya ç kabilir. Tiroid fonksiyon bozukluklar kad nlarda daha s kt r. Amerikan Doktorlar Derne- i (American College of Physicians) 50 yafl n üstündeki asemptomatik kad nlar n tiroid stimüle edici hormon (TSH) ile taranmas n önermektedir (19). Amerikan Klinik Endokrinologlar Birli i, Amerikan Tiroid Birli i ve Endokrin Cemiyeti genel toplumda tiroid fonksiyonlar n n taranmas n önermifl; subklinik hipotiroidide TSH > 10 mu/l ve subklinik hipertiroidide TSH< 0.1 mu/l ise tedavi gereklili ini vurgulam fllard r (20). Osteoporoz Osteoporoz riski yaflla beraber artmaktad r ve osteoporoza ba l k r k, yafll da önemli morbidite ve mortaliteye neden olur. Femur boynu ve kolon vertebralisin DEXA (dual-energy X-ray absorbtiometry) ile kemik mineral yo unlu u tayini en iyi göstergedir. USPSTF 65 yafl üstü tüm kad nlarda DEXA ile rutin tarama önermektedir. Düflük beden kitle indeksi, k r k veya düflme öyküsü, beyaz rktan olmak, afl r alkol, sigara tüketimi gibi risk faktörlerinin varl nda osteoporoz taramas - na USPSTF ye göre 60 yafl ndan sonra, Ulusal Osteoporoz Kuruluflu (NOF) na göre ise postmenopozal dönemde bafllanmal d r (21-23). Hipertiroidide, benzodiyazepin, antikonvülzan ilaçlar veya glukokortikoid kullananlarda da tarama yap lmal d r. Kemik mineral yo- unlu u normal olanlarda DEXA 3-5 y l sonra tekrarlan r. Osteopeni saptan rsa DEXA n n 2 y l sonra tekrar uygundur (22). Depresyon USPSTF depresyonun taranmas ve tedavisi ile morbiditede azalma saptanaca görüflündedir. Taraman n etkinli ini inceleyen çal flmalar ise farkl sonuçlar vermektedir. USPSTF ye göre ki hafta içinde kendinizi umutsuz, üzgün hissettiniz mi? ve ki hafta içinde yapmakta oldu unuz fleylere ilginizde azalma oldu mu? gibi iki soru flekliyle yap lan taramalar di er uzun 122 Akad Geriatri 2009; 1: 119-124

Geriatrik Yafl Grubunda Check-up tarama yöntemleri kadar baflar l olmaktad r. Taramada pozitif saptanan kiflilere di er kapsaml testler yap lmal d r (24). Demans Demans prevalans 65 yafl nda %5 iken 85 yafl nda %25-35 lere yükselir. Ciddi bir depresyon kognitif fonksiyon bozuklu u olarak ortaya ç kabilir. Demans taramas nda Mini-Mental Durum Testi (MMSE) kullan - labilir. Bu en çok çal fl lm fl testtir. Her hastan n demans aç s ndan taranmas ndansa unutkanl k yak nmalar olan hastalara MMSE veya saat çizme testi uygulanmal d r. Üç objeyi hat rlama testinin duyarl l ve özgüllü ü %85 tir. Yafll da tedavi edilebilen kognitif bozukluk nedenlerinden hipotiroidi, B 12 eksikli i, santral sinir sistemi etkili ilaç öyküsü ve normal bas nçl hidrosefali araflt r lmal d r (25). Görme Bozuklu u Geriatrik yafl grubunda görme bozuklu u ve görme kayb katarakt, maküler dejenerasyon, glokom, presbiyopi ve diyabetik retinopatiye ba l d r. Görme bozukluklar yaflam kalitesini olumsuz etkiler, düflme riskini art - r r ve genelde %25-50 olguda tedavi gerektirir. Görme kayb Snellen flemas gibi basit taramalarla saptanabilir ve birinci basamaktaki hekimler taraf ndan da yap labilir. Snellen testi 65 yafl üstü kiflilerde uygulanmal d r (23). Diyabetik retinopati ve maküler dejenerasyon ise fundoskopik muayene ile tespit edilir. Glokom taramas ise aile öyküsü olan hastalara yap labilir. flitme Bozuklu u flitme bozuklu una 65 yafl üstünde %33, 80 yafl üstünde ise %50 oran nda rastlan r. flitme kayb n n tespitinde odiyometri, odyoskop, anket uygulamas gibi metodlar vard r. flitme kayb olan yafll lara iflitme cihaz tak ld ktan sonra sosyal, kognitif ve duygusal fonksiyonlar nda iyileflme tespit edilmifltir (23). Difl Muayenesi Difl bozukluklar yaflla beraber artmaktad r. Geriatrik yafl grubunda difl ve a z içi patolojiler beslenme bozuklu u, difl infeksiyonlar ve akci er infeksiyonu gibi sonuçlar do urabilir. Y ll k difl ve difl eti muayenesi, difllerin düzenli f rçalanmas, difl ipi kullan m gibi difl bak m her yaflta yap lmal d r (23). Di er Tarama Testleri Yafll kiflilerde tam kan say m, idrar tahlili de istenmesi gereken rutin testlerin bafl nda gelir. Anemi saptand nda aneminin etyolojisine yönelik testler yap lmal d r. leri yaflta B 12 vitamini eksikli i s kl artar. Özellikle beslenme bozuklu u olan, bak mevinde kalan, nöropsikiyatrik bozuklu u olan veya anemi saptanan yafll larda B 12 vitamin düzeyi tayin edilmelidir. SONUÇ Geriatrik yafl grubunda koruyucu hekimli in faydal olmas için koruyucu hekimli e genç yafllardan hatta çocukluktan itibaren bafllanmal d r. Çok yafll larda bile koruyucu hekimlikle hastal klar önlemek, ilerlemesini yavafllatmak ve komplikasyonlar azaltmak mümkündür. Yafll lar n tümü koruyucu giriflimden fayda görmez. Prevansiyonun etkinli i yafll n n fiziksel sa l, fonksiyonel kapasitesi ve kognitif durumuna ba l olarak de iflir. Sa l kl yafll da, kronik hastal olan yafll - da ve k r lgan yafll da seçilecek tarama testleri ve giriflimler farkl d r. Geriatrik yafl grubunda check-up için tarama testleri planlan rken o ülkede veya toplumda hastal klar n görülme s kl, ayr ca maliyet, ülke ekonomisinin durumu ve sa l k sistemi de göz önüne al nmal ; her ülkenin ve toplumun kendi flartlar na göre haz rlanm fl tarama k lavuzlar oluflturulmal d r. KAYNAKLAR 1. Erdinçler DS. Yafll da koruyucu hekimlik. Klinik Geliflim 2004; 17: 16-24. 2. Nielsen C, Lang RS. Principles of screening. Med Clin North Am 1999; 83: 1323-37. 3. American Geriatrics Society Ethics Committee. Health screening decisions for older adults: AGS position paper. J Am Geriatr Soc 2003; 51: 270-1. 4. Staessen JA, Gasowski J, Wang JG, Thijs L, Den Hond E, Boissel JP, et al. Risks of untreated and treated isolated systolic hypertension in the elderly: Meta-analysis of outcome trials. Lancet 2000; 355: 865-72. 5. Dickerson LM, Gibson MV. Management of hypertension in older persons. Am Fam Physician 2005; 71: 469-76. 6. Brown DW, Giles WH, Greenlund KJ. Blood pressure parameters and risk of fatal stroke, NHANES II mortality study. Am J Hypertens 2007; 20: 338-41. 7. Chobanian AV, Bakis GL, Black HR, Cushman WC, Green LA, Izzo JL, et al. Joint National Committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood pressure. National Heart, Lung, and Blood Institute; National High Blood Pressure Education Program Coordinating Committee. Seventh report of the Joint National Committee on prevention, detection, evaluation, and treatment of high blood pressure. Hypertension 2003; 42: 1206-52. Akad Geriatri 2009; 1: 119-124 123

8. U.S. Preventive Services Task Force. Screening for lipid disorders: Recommendations and rationale. Am J Prev Med 2001; 20: 73-6. 9. Türk Kardiyoloji Derne i. Koroner Kalp Hastal Korunma ve Tedavi K lavuzu 2002. 10. Castelli WP. Cholesterol and lipids in the risk of coronary artery disease: The Framingham Heart Study. Can J Cardiol 1988, 4: 5A-10A. 11. Lewis SJ, Moye LA, Sacks FM, Johnstone DE, Timmis G, Mitchell J, et al. Effect of pravastatin on cardiovascular events in older patients with myocardial infarction and cholesterol levels in the average range: Results of the Cholesterol and Recurrent Events (CARE) trial. Ann Intern Med 1998; 129: 681-9. 12. American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes-2006. Diabetes Care 2006; 29 (Suppl 1): S4-S42. 13. Smith RA, Cokkinides V, Eyre HJ; American Cancer Society. American Cancer Society guidelines for the early detection of cancer, 2003. CA Cancer J Clin 2003; 53: 27-43. 14. U.S. Preventive Services Task Force. Screening for colorectal cancer: Recommendations and rationale. July 2002. 15. Nyström L, Andersson I, Bjurstam N, Frisell J, Nordenskjöld B, Rutqvist LE. Long-term effects of mammography screening: Updated overview of the Swedish randomised trials. Lancet 2002; 359: 909-19. Erratum in: Lancet 2002; 360: 724. 16. Humphrey LL, Helfand M, Chan BKS, Woolf SH. Breast cancer screening: Summary of the evidence. Ann Intern Med 2002; 137: 344-6. 17. Smith RA, Cokkinides V, Eyre HJ; American Cancer Society. American Cancer Society guidelines for the early detection of cancer. CA Cancer J Clin 2003; 53: 27-43. 18. Harris R, Lohr KN. Screening for prostate cancer: An update of the evidence for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med 2002; 137: 917-29. 19. Helfand M, Redfern CC. Clinical guideline, part 2. Screening for thyroid disease: An update. American College of Physicians. Ann Intern Med 1998; 129: 144-58. Erratum in: Ann Intern Med 1999; 130: 246. 20. Gharib H, Tuttle RM, Baskin HJ, Fish LH, Singer PA, McDermott MT. Subclinical thyroid dysfunction: A joint statement on management from the American Association of Clinical Endocrinologists, the American Thyroid Association, and the Endocrine Society. J Clin Endocrinol Metab 2005; 90: 581-5. 21. Nelson H, Helfand M, Woolf SH, Allan JD. Screening for postmenopausal osteoporosis: A review of the evidence for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med 2002; 137: 529-41. 22. Raisz LG. Clinical practice. Screening for osteoporosis. N Engl J Med 2005; 353: 164-71. 23. Namias B. Preventive medicine in geriatrics. J Pharm Belg 2003; 58: 89-98. 24. Pignone MP, Gaynes BN, Rushton JL, Burchell CM, Orleans CT, Mulrow CD, et al. Screening for depression in adults: A summary of the evidence for the U.S. Preventive Services. Ann Intern Med 2002; 136: 765-76. 25. Patterson CJ, Gass DA. Screening for cognitive impairment and dementia in the elderly. Can J Neurol Sci 2001; 28 (Suppl 1): S42-S51. 124 Akad Geriatri 2009; 1: 119-124