İÇERİK KİŞİSEL REHBERLİK Gelişimsel Yaklaşıma Göre Kişisel Rehberlik Kişisel Rehberlik Açısından Etkili Öğretmenlik Farklı Eğitim Dönemlerinde Kişisel Rehberlik Kişisel Rehberlik? GELİŞİMSEL YAKLAŞIMA GÖRE KİŞİSEL REHBERLİK Gelişimsel Yaklaşıma Göre Kişisel Rehberlik Eğitim sürecinde öğrencilerin kişisel-sosyal gelişim ihtiyaçlarını karşılamak ve böylece onların kişisel gelişim ve uyumlarına yardımcı olmak amacıyla yürütülecek rehberlik hizmetlerine kişisel rehberlik denir. Kişisel Rehberlik Açısından Etkili Öğretmenlik Farklı Eğitim Dönemlerinde Kişisel Rehberlik Geleneksel vs Gelişimsel Yaklaşıma Göre Kişisel Rehberlik? Geleneksel anlayışa göre kişisel rehberlik bireylerin kendileri ile ilgili kişisel problemlerin çözümü için yapılan yardımlardır. Geleneksel anlayışta kişisel rehberlik eğitsel ve mesleki rehberlikten ayrı düşünülürken, gelişimsel rehberlik anlayışında ise bireyin gelişimi süreklidir ve bir bütündür. Gelişimsel anlayışa göre kişisel rehberlik bireyin yaşamayı öğrenmesi yani kişisel ve sosyal uyumunu sağlaması için sunulan hizmettir. GELİŞİM ALANLARI ve TEMEL ÖĞRENME İHTİYAÇLARI ÇOCUĞUN TEMEL İHTİYAÇLARI OKUL ÖNCESİ VE TEMEL EĞİTİMDE BAŞLICA GELİŞİM ALANLARI Kişisel Gelişim Eğitsel Gelişim Mesleki Gelişim YAŞAMAYI ÖĞRENME ÖĞRENMEYİ ÖĞRENME ÇALIŞMAYI ÖĞRENME Kendini kabul Başkalarını anlama ve kabul etme Ailenin değerini anlama ve kabul etme Toplum olgusunu anlama Karar verme, amaç belirleme plan yapma ve yürütme Kendini tehlikelerden koruma ve kişisel güvenliğini sağlama Öğrenme ile ilgili olumlu tutumlar geliştirme Kişisel nitelikleri ile okul etkinlikleri arasındaki ilişkileri keşfetme Öğrenmeyi kolaylaştırıcı beceriler kazanma Karar verme, amaç belirleme, plan yapma ve yürütme Okul-Aile-Toplum arasındaki ilişkileri kavrama İş yaşamı ve çalışmaya ilişkin olumlu tutumlar geliştirme Kişisel nitelikleri ile meslekler /işler arasındaki ilişkileri anlamaya başlama Meslekleri keşfetme Boş zaman etkinlikleri ile ilgili olumlu alışkanlıklar kazanma Birlikte iş yapma/işbirliği Toplum yaşamında çalışmanın önem ve gereğinin farkına varma KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME 1
Duygusal Zeka ve Kişisel Rehberlik İNSANCIL EĞİTİM VE ÖĞRETMEN Gelişimsel Yaklaşıma Göre Kişisel Rehberlik Kişisel Rehberlik Açısından Etkili Öğretmenlik Farklı Eğitim Dönemlerinde Kişisel Rehberlik Duygusal Zeka Nedir? Duygusal zeka kişinin kendi duygularını anlaması, başkalarının duygularına empati beslemesi, ve duygularını yaşamı zenginleştirecek biçimde düzenleyebilmesi yetisi olarak tanımlanmıştır (Goleman, 1996). Kişisel-sosyal rehberlik hizmetleri duygusal zekayı geliştirebilir mi? Daniel Goleman Duygusal Zekanın Kapsamındaki Yetenekler Duygusal Zekanın Kapsamındaki Yetenekler Özbilinç: Duygularını fark edebilme, Duyguları İdare Edebilme: Duyguları uygun biçimde idare edebilme, Kendini Harekete Geçirebilme: Duygularını bir amaç doğrultusunda harekete geçirebilme, Başkalarının Duygularını Anlayabilme: Empati kendini başkalarının yerine koyabilme, İlişkileri Yürütebilme: Etkili kişiler arası ilişkiler kurabilme, sosyal beceriler İnsancıl (Humanistik) Eğitim ve Kişisel Gelişim İnsancıl(Humanistik) Eğitimin İlkeleri Kişisel-sosyal gelişim ancak insancıl eğitim yaklaşımı ile sağlanabilir! İnsanın tek ve temel güdüsü kendini gerçekleştirme ihtiyacından kaynaklanır. Davranış bozuklukları, güvensizliğin veya engellenmenin sonucudur. İnsan hem reaktif hem de aktif bir yaratıktır. İnsanın davranışlarını onun öznel gerçeği tayin eder. İnsanın davranışlarını tayin eden en önemli gerçek onun kendini algılayış biçimidir. İnsan davranışlarını değiştirmek için önce onun öznel gerçeğini değiştirmek gerekir. 2
İnsancıl Eğitim Anlayışına Göre: Carl Rogers a göre eğitimde; geleneksel olarak vurgulanan zihinsel bilgi ve becerilerin yanısıra kişiler arası değerler ve duygular gibi duyuşsal davranışların bir arada kazandırılması gerekir. İnsancıl eğitim anlayışının temeli, saygı, içtenlik ve dürüstlüğe dayanır. Her bireyde doğal bir öğrenme isteği vardır, Anlamlı öğrenme; öğrenilen konu bireyin amaç ve ihtiyaçları ile ilişkili olarak algılandığında gerçekleşir, Öğrenme özgür ortamda gerçekleşir, Öğrenme bireyin kendisi tarafından başlatıldığı zaman etkin ve anlamlıdır, Öğrenme bireyi yeni koşullara uyum sağlamada yardımcı olmalıdır. İnsancıl Eğitim Anlayışında: Öğretmen Öğrenci İlişkisi Öğretmen-öğrenci ilişkilerinde: saygı, İçtenlik, dürüstlük ve empatik anlayış esastır. Sözel iletişimi ile, Yüz ifadesi ile ve Davranışları ile sevgisini gösterebilir. Öğretmen davranışlarında doğal olmalı, Her davranışın onaylanması mümkün değildir. Öğretmen problemli öğrencileri ile birebir görüşmelidir. Hatalı olduğu ğ durumlarda hatasını dürüstçe kabul etmeli ve özür dilemelidir. Öğretmen öğrencilerine karşı empati yapabilmelidir. 3
Sınıf Öğretmeni ve Rehberlik KİŞİSEL REHBERLİK AÇISINDAN ETKİLİ ÖĞRETMENLİK Gelişimsel Yaklaşıma Göre Kişisel Rehberlik Kişisel Rehberlik Açısından Etkili Öğretmenlik İyi Bir Sınıf Öğretmeni Hangi Niteliklere Sahip Olmalı? Farklı Eğitim Dönemlerinde Kişisel Rehberlik Etkili Öğretmenin Özellikleri Öğrencilerin düşüncelerini yargılamadan ve eleştirmeden önce anlama, Öğretimi bireyselleştirebilme, Öğrencilerin güvenli bir ortamda birbirlerinin düşüncelerini anlayıp paylaşabilmeleri için tartışma ortamı oluşturma, Öğrencileri arasında işbirliği ve yardımlaşmayı sağlama, Esnek ve yaratıcı davranabilme, Öğrencilerin yeni fikirler üretmeleri için cesartelendirme, Her konuda model olma, Sınıfta; koşulsuz kabul, içtenlik ve saygı ortamını sağlama FARKLI EĞİTİM DÖNEMLERİNDE KİŞİSEL REHBERLİK Gelişimsel Yaklaşıma Göre Kişisel Rehberlik Kişisel Rehberlik Açısından Etkili Öğretmenlik Farklı Eğitim Dönemlerinde Kişisel Rehberlik Okulöncesi Dönemde Kişisel Rehberlik Okul Öncesi Dönemde Kişisel Rehberlik Anasınıfı çocuğunun gelişim görevlerini başarmasında öğretmenin benimseyeceği temel ilkeler nelerdir? 4
Okulöncesi Eğitimde Öğretmenin Benimseyeceği Temel İlkeler Gelişim bir süreç, Her çocuk tek ve benzersiz, Kişiliğin temelleri atılıyor, Öğretmen model, Çocuk sosyalleşiyor, Çocuk kendini anlıyor ve keşfediyor, Sağlıklı bir benlik kavramı geliştirme Karar vermeyi öğrenme Sağlıklı bir cinsel kimlik Duygularını tanıma ve ifade etme Planlı rehberlik etkinlikleri Kişisel Rehberlik Açısından Okulöncesi Eğitimde Öğretmenin Sorumlulukları Güven yaratma, Okulu sevdirme, Gelişimi izleme, İlgili kayıtları tutma, t Veli ile işbirliği, Gelişimi değerlendirme, Değişme hazırlama, Uygun eğitsel ortam oluşturma, Özgüveni geliştirme, Farklı yönleri ortaya çıkarma İlköğretim Döneminde Kişisel Rehberlik Kişisel Rehberlik Açısından İlköğretim I. Dönemde Öğretmenin Sorumlulukları -1 Psiko-sosyal gelişime uygun bir sınıf ortamı oluşturma, Kararlara öğrenci katılımı sağlama, Her çocuğu özel kabul etme, Yeterliliklerin vurgulanması, Kişisel Rehberlik Açısından İlköğretim I. Dönemde Öğretmenin Sorumlulukları-2 Doğru yol modeli sunma, İşbirliği ve sosyalleşme, Etkinlikleri çeşitlendirme, Gelişimi izleme, Girişkenliği teşvik etme. Kişisel Rehberlik Açısından İlköğretim II. Dönemde Öğretmenin Sorumlulukları Bedensel değişimi kabul, Koordinasyonu geliştirme, Enerjiyi kanalize etme, Veli ile işbirliği, Karşı cinsle ilişkiler, 5
Ortaöğretim Döneminde Kişisel Rehberlik Kişisel Rehberlik Açısından Ortaöğretim Dönemde Öğretmenin Sorumlulukları-1 Öğretmenleri tüketen dönem, Gelişim özelliklerini tanıma, Kendini kabule yardım, Sağlıklı bir benlik kavramı, Sosyalleşme, Cinsel bilgi, Özgüven, Kişisel Rehberlik Açısından Ortaöğretim Dönemde Öğretmenin Sorumlulukları-2 İlgi ve yetenekler, İletişim, Özdeşim modelleri, İşbirliği, grup etkileşimi, i i Bilişsel ve ahlaki gelişim, İfade hakkı, Ana baba eğitimi, Uzman yardımı. Ortaöğretim Döneminde Kişisel rehberlik Etkinlikleri Programla bütünleşme, Hedefe yönelik Etkileşim ve eğitim grupları, Sosyal beceri eğitimi i Gence Nasıl Davranılmalı? Gence Nasıl Davranılmalı? Bizler genç olduk, Gençliğin nedemek olduğunu biliyoruz. Ama onlar henüz yetişkin olmadılar, Bu yüzden sağlıklı bir iletişimde sorumluluğun çoğu biz yetişkinlere düşmektedir. 6